1 El Señor se dirigió a Moisés y le dijo:
2 «Conságrame todos los hijos mayores. Todo primer hijo de los israelitas me pertenece, lo mismo que toda primera cría de sus animales.»
3 Y Moisés le dijo al pueblo: «Acuérdense de este día, en que con gran poder el Señor los sacó de Egipto, donde vivían como esclavos. No deberán comer pan con levadura. 4 Ustedes salen este día, en el mes de Aviv, 5 y en este mismo mes deberán celebrar la fiesta, una vez que el Señor los haya llevado a la tierra donde la leche y la miel corren como el agua, es decir, al país de los cananeos, hititas, amorreos, jivitas y jebuseos, país que ya había prometido a sus antepasados dárselo a ustedes. 6 Comerán pan sin levadura durante siete días, y en el séptimo día harán fiesta en honor del Señor. 7 Durante esos siete días se comerá pan sin levadura, y en ninguna parte de su territorio deberá haber levadura o pan con levadura. 8 En ese día les dirán a sus hijos: “Esto se hace por lo que el Señor hizo con nosotros cuando salimos de Egipto. 9 Y, como si tuvieran ustedes una marca en el brazo o en la frente, esto les hará recordar que siempre deben hablar de la ley del Señor, pues él los sacó de Egipto con gran poder. 10 Por eso deben celebrar esta ceremonia año tras año, en la fecha señalada.”
11 »Cuando el Señor los haya llevado al país de los cananeos, es decir, cuando les entregue el país, según la promesa que les hizo a ustedes y a sus antepasados, 12 tendrán que dedicarle todos sus primeros hijos varones y todos los primeros machos que les nazcan a sus animales, porque pertenecen al Señor. 13 En el caso de la primera cría de una asna, deberán dar un cordero o un cabrito como rescate por el asno, pero si no dan el cordero, entonces le romperán el cuello al asno. También deberán dar una ofrenda como rescate por cada hijo mayor, 14 y cuando el día de mañana sus hijos les pregunten: “¿Qué quiere decir esto?”, les responderán: “El Señor nos sacó con gran poder de Egipto, donde vivíamos como esclavos. 15 Cuando el faraón se puso terco en no dejarnos salir, el Señor hirió de muerte al hijo mayor de cada familia egipcia y a todas las primeras crías de sus animales; por eso le ofrecemos al Señor todos los machos que nacen primero, y damos una ofrenda como rescate por nuestro hijo mayor. 16 Por lo tanto, como si tuvieran una marca en el brazo o en la frente, esta ceremonia les hará recordar a ustedes que el Señor nos sacó de Egipto con gran poder.”»
La columna de nube y de fuego
17 Cuando el faraón dejó salir al pueblo israelita, Dios no los llevó por el camino que va al país de los filisteos, que era el más directo, pues pensó que los israelitas no querrían pelear cuando tuvieran que hacerlo, y que preferirían regresar a Egipto. 18 Por eso les hizo dar un rodeo por el camino del desierto que lleva al mar Rojo.
Los israelitas salieron de Egipto formados como un ejército. 19 Moisés se llevó consigo los restos de José, pues José había hecho que los hijos de Israel le prometieran hacerlo así. Les había dicho: «En verdad, Dios vendrá a ayudarlos; y cuando eso suceda, ustedes deben llevarse de aquí mis restos.»
20 Los israelitas salieron de Sucot y acamparon en Etam, donde comienza el desierto. 21 De día, el Señor los acompañaba en una columna de nube, para señalarles el camino; y de noche, en una columna de fuego, para alumbrarlos. Así pudieron viajar día y noche. 22 La columna de nube siempre iba delante de ellos durante el día, y la columna de fuego durante la noche.
1 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok ma'a Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
2 “Hepagkanches sa' chá'a ko'o kélketchek átnaha apketkók, hakte ko'o sekteme ahagkok ma'a apyókxoho appalleyam apmonye'e nak apketchek ma'a israelitas, ekhawo nahan ma'a ekyókxoho émha amonye' ekpalleyam nak étkók ma'a apnaqtósso.” 3 Keñe axta Moisés aptáha apkeláneya énxet'ák se'e: “Kaxén sa' kélwáxok se'e ekhem nak, apkelántekkesakxa axta Wesse' egegkok ekyetlómo ekwányam agko' apmopwána m'a Egipto, cham'a kélheykegkaxa axta kéltéma kélásenneykha naqsa. Nágkóltawák aqsa kelpasmaga ekyetlómo nak kempáseyak. 4 Cháxa kélántepakxa axta kéxegke xa ekhem nak, pelten Abib, 5 cháxa eyéméxko nahan chá'a kéxegke kóllának kélessawássessamo xa pelten nak, apkelya'asa sa' Wesse' egegkok ma'a yókxexma ényahamakxa nak weyke nagkeygmenek tén han ma'a yányawhéna' apyegmenek ektémól'a kanyehek yegmen, cham'a apkelókxa nak cananeos, hititas, amorreos, heveos tén han ma'a jebuseos, cham'a apkeltennassamakxa axta egkések kéxegke nanók axta m'a kélyapmeyk nano'. 6 Kóltawagkok sa' kelpasmaga meyke kempáseyak ekweykmoho siete ekhem, tén sa' ma'a ekwokmo enxoho ekhem siete kóllának kélessawássessamo megkólwagqayam ma'a Wesse' egegkok. 7 Kóltawagkok sa' kelpasmaga meyke kempáseyak ekyókxoho xa siete ekhem nak, magwetyehek sa' xama enxoho kañe' xapop kélagkok ma'a kempáseyak essenhan ma'a kelpasmaga ekyetlómo nak kempáseyak. 8 Sa' nahan kóltéhek kólának kélketchek, cháxa ekhem nak: ‘Keso élánéxko axta senteméssesakxa axta negko'o Wesse' egegkok sekxók axta nélántepa m'a Egipto. 9 Máxa sa' eyke katnehek kéxegke kélqahassól'a kélaktog essenhan ma'a ekpayhakxa kélnát nak. Sa' katnehek chá'a ekxénchesseykekxoho kélwáxok kéxegke eyéméxko chá'a kólxének ma'a segánamakxa eñama nak ma'a Wesse' egegkok, hakte axta apkelántekkesso Egipto ekyetlómo ekwányam agko' apmopwána m'a. 10 Cháxa eyéméxko nak chá'a kóllának yókxoho apyeyam xa ektéma nak kélessawassamo, cham'a ekhem ekpekkenamaxchexa nak chá'a yaqweykenxa kalanaxche'.’
11 “Apkelya'ássek sa' agkok Wesse' egegkok ma'a apkelókxa nak cananeos, cham'a apmésa sa' ma'a apkelókxa, apkeltennassamakxa axta egkések kéxegke tén han ma'a kélyapmeyk nanók axta, 12 kéméxcheyk sa' kólmések chá'a kélyókxoho m'a apkemha apmonye' appalleyam nak kélketchek apkelennay'a tén han ma'a ekyókxoho émha amonye' ekpalleyam étkók nak kélnaqtósso kelennay'a, hakte Wesse' egegkok apagkok xa. 13 Keñe sa' ma'a amonye' ektéyam étkok enxoho m'a yámelyeheykok, kéméxcheyk kólmések xama nepkések apketkok essenhan xama yát'ay apketkok ekyaqmageykekxa m'a yámelyeheykok étkok nak, sa' agkok kólméyásak ma'a nepkések apketkok, kólwápakhássesek sa' aqsa ayespok ma'a yámelyeheykok nak. Kéméxcheyk nahan kólmések chá'a kélmésso naqsa aqsok Dios ekyaqmageykekxa chá'a m'a xama kélketchek aptéyam apmonye' nak. 14 Apkelmaxneyáha sa' agkok nahan mók ekhem kélketchek aptáha enxoho s'e: ‘¿Yaqsa aqsok xa ektéma nak?’ Sa' kóltéhek kólátegmowagkokxak se'e: ‘Wesse' egegkok axta ẽlántekkessók negko'o ekyetlómo ekwányam agko' apmopwána m'a Egipto, cham'a negheykegkaxa axta nentéma sẽlásenneykha naqsa. 15 Xama axta nahan apyennaqtésa apwáxok ma'a faraón megya'awo ólántépok, apkelnapchek axta chá'a Wesse' egegkok kélketchek appalleyam apmonye'e xama tegma étchek ma'a egipcia tén han ma'a ekyókxoho ekpalleyam amonye'e nak étkók ma'a apnaqtósso. Cháxa keñamak negmésa nak chá'a negko'o Wesse' egegkok ma'a ekyókxoho kelennay'a, ektéyam nak chá'a amonye', tén han negmésa chá'a xama negmésso naqsa aqsok Dios ekyaqmageykekxa chá'a m'a egketchek appalleyam apmonye'e nak. 16 Máxa sa' eyke katnehek kélqahassól'a kélaktog essenhan ma'a ekpayhakxa kélnát. Cháxa yaqwayam sa' katnehek chá'a ekxénchesseykekxoho kélwáxok kéxegke sẽlántekkesa axta negko'o Wesse' egegkok ekyetlómo ekwányam agko' apmopwána m'a Egipto.”
Yaphope émha tén han táxa
17 Xama axta apcha'awo apkelántepa israelitas ma'a faraón, maxta elpékásawok Dios apnaqlawa m'a ámay ekmahéyak axta m'a filisteos apchókxa, ekpéwokxa axta eykhe eyágketexa m'a, hakte xénchek axta apwáxok mopmenyeyk elnapakpok israelitas ma'a apkelwet'a enxoho apmako elnapakpok, tén han kaxének apkelwáxok eltaqhohok makham ma'a Egipto. 18 Axta keñamak aphaxnenchegkáseykekxo m'a ámay meykexa énxet ekmahéyak axta m'a Wátsam Ekyexwase.
Máxa sẽlpextétamo axta aptamheykegkok israelitas apkelánteyapma m'a Egipto. 19 Apkelsókek axta nahan Moisés apxega m'a José apexchakkok, hakte aptemegkek axta José apkelanagkama énxet'ák Israel apkeltémo etnahagkok xa ektáha nak. Axta aptemék apkelanagkama s'e: “Naqsók sa' ey'áwak Dios epasmok kéxegke; temék sa' agkok xa, kólsók sa' exchakkok ekheykegkokxa s'e.”
20 Apkelántekkek axta israelitas ma'a yókxexma Sucot, apkelpakxenwokmek axta m'a yókxexma Etam, sekxók eyeynókxa axta yaqwayam antexek ma'a meykexa nak énxet. 21 Ekhem axta nahan chá'a apteméssessók apkelxegexma'a Wesse' egegkok ma'a xama yaphope, yaqwayam enxoho kaxekmósek chá'a m'a ámay; tén axta chá'a axta'a apkelyetlókassama m'a xama táxa eyáléwe, yaqwayam enxoho kalsássesek chá'a exma. Axta keñamak apkelmopwagko chá'a apkelxegama ekhem tén han axta'a. 22 Ekhem axta aqsa nahan chá'a kaxog apmonye'e m'a yaphope émha nak, tén axta chá'a axta'a m'a táxa émha nak.