David se entera de la muerte de Saúl
1 Después de la muerte de Saúl, y tras haber derrotado a los amalecitas, David volvió a la ciudad filistea de Siclag y allí se quedó dos días. 2 Al tercer día, del campamento de Saúl llegó un hombre con la ropa rasgada y la cabeza cubierta de tierra, en señal de dolor. Cuando llegó ante David, se inclinó hasta el suelo en señal de reverencia, 3 y David le preguntó:
—¿De dónde vienes?
—He logrado escapar del campamento israelita —respondió aquel hombre.
4 —¿Qué ha ocurrido? ¡Dímelo, por favor! —exigió David.
—Pues que el ejército huyó del combate, y que muchos de ellos murieron —contestó aquel hombre—. ¡Y también murieron Saúl y su hijo Jonatán!
5 —¿Y cómo sabes que Saúl y su hijo Jonatán han muerto? —preguntó David al criado que le había traído la noticia, 6 y este respondió:
—Pues de pura casualidad estaba yo en el monte Gilboa, y vi a Saúl apoyándose en su lanza y a los carros de combate y la caballería enemiga a punto de alcanzarlo. 7 En ese momento él miró hacia atrás, y al verme me llamó. Yo me puse a sus órdenes. 8 Luego me preguntó quién era yo, y yo le respondí que era amalecita. 9 Entonces me pidió que me acercara a él y lo matara de una vez, porque ya había entrado en agonía y, sin embargo, todavía estaba vivo. 10 Así que me acerqué a él y lo maté, porque me di cuenta de que no podría vivir después de su caída. Luego le quité la corona de su cabeza y el brazalete que tenía en el brazo, para traérselos a usted, mi señor.
11 Entonces David y los que lo acompañaban se rasgaron la ropa en señal de dolor, 12 y lloraron y lamentaron la muerte de Saúl y de su hijo Jonatán, lo mismo que la derrota que habían sufrido los israelitas, el ejército del Señor, y ayunaron hasta el atardecer. 13 Después David le preguntó al joven que le había traído la noticia:
—¿Tú, de dónde eres?
—Soy extranjero, amalecita —contestó él.
14 —¿Y cómo es que te atreviste a levantar tu mano contra el rey escogido por el Señor? —exclamó David, 15 y llamando a uno de sus hombres, le ordenó:
—¡Anda, mátalo!
Y él hirió mortalmente al amalecita y lo mató, 16 mientras David decía:
—Tú eres responsable de tu propia muerte, pues tú mismo te declaraste culpable al confesar que habías matado al rey escogido por el Señor.
Lamento por Saúl y Jonatán
17 David entonó entonces este canto fúnebre por Saúl y por su hijo Jonatán, 18 y ordenó que se le enseñara a la gente de Judá. Este Canto del arco se halla escrito en el Libro del Justo:

19 «¡Oh, nación de Israel,
herida fue tu gloria en tus montañas!
¡Cómo han caído los valientes!
20 No lo anuncien en Gat
ni lo cuenten en las calles de Ascalón,
para que no se alegren las mujeres filisteas,
para que no salten de gozo esas paganas.

21 »¡Montes de Gilboa, campos de muerte,
¡Que no caiga más sobre ustedes lluvia ni rocío,
pues en ustedes han sido pisoteados
los escudos de los héroes!
¡Allí perdió su brillo el escudo de Saúl!

22 »Saúl y Jonatán jamás volvieron
sin haber empapado sus espadas y sus flechas
en la sangre y la grasa
de los guerreros más valientes.

23 »Saúl y Jonatán, amados y queridos,
ni en su vida ni en su muerte
estuvieron separados.
¡Más veloces eran que las águilas,
y más fuertes que los leones!

24 »¡Hijas de Israel, lloren por Saúl,
que las vestía de púrpura y lino fino,
y de costosos ornamentos de oro!
25 ¡Cómo han caído los valientes
en el campo de batalla!
¡Jonatán fue abatido
en las altas montañas!

26 »¡Cómo lloro por ti,
Jonatán, hermano mío!
¡Con cuánta ternura me trataste!
Para mí, tu cariño superó
al amor de las mujeres.
27 ¡Cómo han caído los valientes!
¡Las armas han sido destruidas!»
David aplege amya'a apketsapma Saúl
1 Apmeyánteyk axta makham David ma'a Siclag, natámen apmenxenma amalecitas, cham'a natámen axta apketsapma m'a Saúl, ánet ekhem axta han apheykta m'a. 2 Keñe ektáha ántánxo ekhem apwokmo xama énxet ma'a appakxanmakxa axta Saúl, apkelyeptamap apkelnaqta, tén han xapop ánek apqátek, magkenatchesso élapwokmo. Xama axta apwokmo m'a aphakxa nak David, apháxahánteyk axta ekwokmoho aptekxekwa'akto nápat xapop apxekmósa apcháyo. 3 Axta aptáhak apkelmaxneyáncha'a David:
—¿Háxko apkeñamakxa' exchep?
—Ényeyk ko'o sekxeganakmo m'a apkelpakxeneykegkaxa nak israelitas —axta aptáhak apchátegmowágko m'a énxet nak.
4 —¿Yaqsa ektáha? ¡Héltennés! —axta aptáhak apcháneya David.
—Apkenyahágkek émpakháxchexa m'a sẽlpextétamo egagkok, apxámok han aptekyawa —axta aptáhak apchátegmowágko m'a énxet nak—. ¡Apketsekkek han Saúl yetlo apketche Jonatán!
5 —¿Yaqsa ektáha apya'ásegkoho nak apketsapa m'a Saúl tén han apketche Jonatán? —axta aptáhak apkelmaxneyáncha'a David ma'a kélásenneykha apseykentegkesso axta amya'a. 6 Axta aptáhak apchátegmowágko s'e:
—Ekmahágkek axta aqsa ko'o sénegwokmo m'a egkexe nak Guilboa, ekwet'ak axta Saúl apyepetcha'a sawhéwa apagkok, ketók axta han aptahanyeykekxexa m'a apkelchánte nak yátnáxeg apkelyenyawasso, tén han ma'a yátnáxeg nak apkelchánte apkelenmexma axta. 7 Yetlókok axta han appeynchamakpoho neptámen, keñe sét'a sewónéncha'a. Ektemék axta han ma'a aptáhakxa axta. 8 Keñe aptáha sélmaxneyáncha'a s'e: ¿Yaqsa exchep? Keñe séltennasa ko'o sektáha amalecita. 9 Keñe apkeltamho eypetchegwomho', apkeltamho waqhek, hakte aplegágkók apagko' axta ekmáske, axta eyke yetsapak makham. 10 Ekyepetchegwokmók axta ko'o m'a keñe seyaqha, hakte ekyekpelcheyk axta meweynchamha chá'a natámen kélyetxaqxo. Tén axta seklekkesa apketchesso apqátek élyenma, keñe han aptete apmek apketchesso axta m'a apaktog, yaqwayam alsantagkasek xép wesse' ahagkok.
11 Keñe axta David tén han ma'a apkelxegexma'a nak, apkelyepteygko apkelnaqta magkenatchesso éllapwámegko, 12 apkellekxagweyha axta eyaqha apkelwáxok apketsapa m'a Saúl, tén han apketche Jonatán, tén han ma'a ektáhakxa axta apmenxenamap ma'a israelitas, Wesse' egegkok nak sẽlpextétamo apagkok, axta han etókagkok aptéyak ekwokmoho ekyáqtésa. 13 Tén axta aptáha David apkelmaxneyáncha'a m'a wokma'ák apseykentegkesso axta amya'a:
—¿Háxko exchep apkeñamakxa'?
—Mók nekha ko'o eñamak, amalecita ko'o —axta aptáhak apchátegmowágko m'a.
14 —¿Yaqsa ektáha megyeka nak apchaqha m'a wesse' apwányam, apkelyéseykha axta m'a Wesse' egegkok? —axta aptáhak apcháneya David, 15 apwóneyha axta xama apxegexma, keñe aptáha apcháneya s'e:
—¡Yaqha sa' se'e!
Axta han yeyssákxak apkelyetxaya m'a amalecita, apchaqhak axta, 16 axta aptáhak apcháneya David se'e:
—Apsexnánémap apagko' xép apmatñà, hakte xép apagko' xeyk apxénak ektáha apteme apchaqhe m'a wesse' apwányam, ektáha axta Wesse' egegkok apkelyéseykha.
David élapwayam eñama apketsapma Saúl tén han Jonatán
17 Apmeneykmássek axta David se'e negmeneykmasso nak senlapwayam, eñama apketsapma Saúl tén han Jonatán, 18 apkeltamhók axta han kólxekmósek ma'a énxet'ák apheykha nak Judá. Keso negmeneykmasso senlapwayam nak, yetnók ektáxésamaxche m'a Weykcha'áhak Apagkok nak Énxet Appéwomo:

19 “¡Oh, Israel,
massegwokmek
xép ektémakxa
apcheymákpoho m'a
egkexe apagkok nak!
¡Aptekyókek ma'a
énxet'ák megyeye nak
elmahagkok eyesagkexa'!
20 Ná kóltennasha
aqsa m'a énxet'ák
apheykha nak Gat,
nágkóltennaha m'a
ámay nak Ascalón,
yaqwayam enxoho
megkalessawaksók ma'a
kelán'ák nak filisteas,
tén han megkalnextegmakha
néten kalátsaha xa kelán'ák
megkalya'áseyak nak Dios.

21 “¡Egkexe Guilboa,
tásek sa' kaxwók
kéxegke megkapálwateyk
ekmámeye tén han yálye,
hakte yókxexma
nentekyómakxa kéxegke!
Axta payhok
kélteyammeykegkaxa
apkeláhakkásamap ma'a
énxet'ák apkelyennaqte axta.
Axta massegweykmok
élyenma Saúl
apcháhakkásamap ma'a.

22 “Melwateyk
axta chá'a Saúl
tén han Jonatán,
megkaltexnáxko
enxoho chá'a éma
sókwenaqte apagkok
tén han yágke,
pexmok apagkok ma'a
kempakhakma yapmeyk
apkelyennaqte nak.

23 “Apkelásekhamakpók
axta han xa apqánet nak
Saúl tén han Jonatán,
mekxeykpók axta chá'a,
ekwokmoho apkeletsapa.
¡Apmelyeyha'ak
axta yenyahagkok,
apyeykhásseykmók
axta m'a náta ekyawe nak!
¡Apmelyeyha'ak axta,
apyeykhásseykmók
axta yámakméwa!

24 “¡Kóllekxagwaha
kelán'ák nak Israel,
eñama apketsapma Saúl,
apkelmeyáseykegko
axta chá'a yaqwayam
kólántaxnekxak ma'a
apáwa hómáyok,
tén han ma'a apáwa
apkeláxñe nak,
apkelnáxegkáseykencha'awo
axta chá'a apkelméssama
m'a aqsok éltaqmalma
élánamáxche nak sawo
ekyátekto élmomnáwa!
25 ¡Aptekyókek
énxet'ák megyeye nak
elmahagkok eyesagkexa
m'a émpakháxchexa nak!
¡Apmátegweykmek
Jonatán ma'a egkexe
netnók agko' nak!

26 “¡Élekxagweykha
ko'o ekxeyenma
ewáxok xép Jonatán,
eyáxeg seyásekhayo!
¡Tásók agko' axta exchep
setnéssessamakxa'!
Yeykhágweykmók
xép seyásekhayo
m'a ekweykenxal'a
segásekhayo kelán'a.
27 ¡Aptekyókek ma'a
énxet'ák megyeye nak
elmahagkok eyesagkexa'!
¡Kélsawheyásawók ma'a
apkelmeykha apkenchesso
nak chá'a kempakhakma!”