Muerte de Ocozías
1-2 Poco después de la muerte del rey Ajab, la nación de Moab se rebeló contra el rey Ocozías, sucesor de Ajab. Cierto día, Ocozías se cayó por una ventana del piso alto de su palacio en Samaria, y quedó muy lastimado. Así que envió mensajeros a que consultaran a Baal Zebub, dios de Ecrón, pues quería saber si se iba a recuperar. 3 Pero el ángel del Señor le dijo a Elías, el de Tisbé: «Ve al encuentro de los mensajeros del rey de Samaria, y pregúntales si acaso no hay Dios en Israel, para que tengan que consultar a Baal Zebub, el dios de Ecrón. 4 Y diles también que yo, el Señor, digo a Ocozías: “Ya no te levantarás de la cama, sino que vas a morir.”»
Elías fue y así lo hizo. 5 Y cuando los mensajeros regresaron ante el rey, este les preguntó:
—¿Por qué han regresado?
6 Ellos respondieron:
—Porque un hombre nos salió al paso y nos dijo que nos volviéramos al rey que nos había mandado, y le diéramos el siguiente mensaje: “Así dice el Señor: ¿Acaso no hay Dios en Israel, para que mandes a consultar a Baal Zebub, el dios de Ecrón? Por esto que has hecho, ya no te levantarás de la cama, sino que morirás.”
7 El rey les preguntó:
—¿Cómo era ese hombre que les salió al encuentro y les dijo esto?
8 —Era un hombre cubierto de pelo, y con un cinturón de cuero en la cintura —respondieron ellos.
—¡Es Elías, el de Tisbé! —exclamó el rey. 9 Y en seguida envió por él a un capitán con cincuenta soldados. Cuando llegaron, Elías estaba sentado en la cima de un monte. Entonces el capitán le dijo:
—¡Hombre de Dios, desciende! ¡Esta es la orden del rey!
10 Elías respondió:
—Si yo soy hombre de Dios, que caiga fuego del cielo y te consuma a ti y a tus cincuenta soldados.
Al instante cayó fuego del cielo, y los consumió.
11 El rey envió a otro capitán con otros cincuenta soldados, el cual fue y dijo a Elías:
—¡Hombre de Dios, desciende inmediatamente! ¡Esta es la orden del rey!
12 Elías le respondió:
—Si yo soy hombre de Dios, que caiga fuego del cielo y te consuma a ti y a tus cincuenta soldados.
Y al instante cayó fuego del cielo, y los consumió.
13 Por tercera vez mandó el rey un capitán con otros cincuenta soldados, pero el tercer capitán subió hasta donde estaba Elías, se arrodilló delante de él, y le rogó:
—Por favor, hombre de Dios, respeta mi vida y la de estos cincuenta servidores tuyos, 14 pues antes cayó fuego del cielo y consumió a los otros dos capitanes y a sus hombres. Yo te ruego que me tengas consideración.
15 Entonces el ángel del Señor ordenó a Elías:
—Ve con él, no le tengas miedo.
Elías bajó y fue con el capitán a ver al rey, 16 y le dijo:
—Así dice el Señor: “Puesto que enviaste mensajeros a consultar a Baal Zebub, el dios de Ecrón, como si en Israel no hubiera Dios a quien consultar, ya no te levantarás de tu cama, sino que vas a morir.”
17 Y en efecto, Ocozías murió, tal como el Señor lo había dicho por medio de Elías. Y como Ocozías nunca tuvo hijos, en su lugar reinó su hermano Jorán. Esto fue en el segundo año del reinado de Jorán hijo de Josafat, en Judá.
18 El resto de la historia de Ocozías, y de lo que hizo está escrito en el libro de las crónicas de los reyes de Israel.
Ocozías apketsapma
1 Natámen apketsapma axta Ahab, keñe apkelenmexeykekxo énxet'ák Moab ma'a énxet'ák Israel. 2 Keñe axta Ocozías apteyeykmo átog étkok netnók ma'a tegma apyawe apagkok nak Samaria, asagko' agko' axta han aptéyam. Tén axta apkeláphasa apkeláneykha apkeltamho elmaxneyha m'a Baal-zebub, aqsok apcháyókxa nak ma'a énxet'ák Ecrón, yaqwayam ey'asagkohok etaqmelwók sa' kexa makham, 3 keñe axta Wesse' egegkok apchásenneykha aptáha apcháneya m'a Elías, apha nak Tisbé: “Elanyexák sa' ma'a wesse' apwányam apkeláneykha apha nak Samaria, elmaxneyha sa' mékoya Dios se'e kañe' Israel nak, peya nak kólmaxnegwakxak ma'a Baal-zebub, aqsok apcháyókxa nak ma'a énxet'ák Ecrón. 4 Eltennés sa' han sektáha ko'o sekxéna m'a Ocozías, ko'o sektáha nak Wesse': ‘Metaqmelwomek sa', yetsapok sa' aqsa.’”
Apxegkek axta han ma'a Elías, aptemék axta m'a apcháneyákpexa axta etnehek. 5 Xama axta apkelwákxo makham aphakxa wesse' apwányam ma'a apkeláneykha nak, apkelmaxneyáha axta m'a:
—¿Yaqsa ektáha kéltaqhegwokmo nak?
6 Apkelátegmowágkek axta m'a énxet'ák:
—Xama énxet xeyk enlanyexágkok keñe apkeltamho ólmeyenták makham se'e aphakxa nak wesse', ektáha exchek sẽlápháseykha, apkeltamho antéhek agának se'e: ‘Aptáhak Wesse' egegkok: ¿Mékoya Dios se'e Israel nak, apkeláphasa nak kólmaxnegwakxak ma'a Baal-zebub, aqsok apcháyókxa nak ma'a énxet'ák Ecrón? Metaqmelwomek sa' xép, yetsapok sa' aqsa, eñama xa aptáhakxa nak.’
7 Apkelmaxneyáha axta m'a wesse' apwányam:
—¿Háxko exchek apteme énxet apkelanyexágko kéxegke keñe han aptáha apkeláneya xa?
8 —Ekha apwa' aptaxno exchek, weyke émpehek xeyk han aptete nepxet —axta aptáhak apkelátegmowágko m'a énxet'ák.
—¡Elías neykhe, apkeñama nak Tisbé! —axta aptáhak wesse' apwányam. 9 Yetlókok axta apcháphasso xama sẽlpextétamo apkemha apmonye' yetlo cincuenta sẽlpextétamo apkelxegexma'a apkeltamho éntawakxések. Xama axta apkelwokmo m'a aphakxa axta Elías néten egkexe, tén axta aptáha apcháneya m'a sẽlpextétamo apkemha apmonye':
—¡Dios appeywa aplegasso, apkeltamhók xeyk etyapok wesse' apwányam!
10 Apchátegmowágkek axta Elías:
—Naqso' sa' agkok ko'o sekteme Dios appeywa seklegasso, katyamok sa' táxa eñama néten, keñe sa' kaqhek xeyep, tén han xa cincuenta sẽlpextétamo apkelxegexma'a nak.
Yetlókok axta ektéyam táxa eñama néten keñe eksawhawo élnapa m'a.
11 Apcháphásekxeyk axta makham pók sẽlpextétamo apkemha apmonye' yetlo apkelxegexma'a makham cincuenta sẽlpextétamo, apxegkek axta han ma'a keñe aptáha apcháneya m'a Elías:
—¡Dios appeywa aplegasso, apkeltamhók xeyk etyapok ekmanyehe agko' ma'a wesse' apwányam nak!
12 Apchátegmowágkek axta Elías:
—Naqso' sa' agkok ko'o sekteme Dios appeywa seklegasso, katyamok sa' táxa eñama néten keñe sa' kaqhek xeyep, tén han xa cincuenta sẽlpextétamo apkelxegexma'a nak.
Yetlókok axta ektéyam táxa eñama néten keñe eksawhawo élnapa m'a.
13 Ántánxo axta táhak apcháphasso wesse' apwányam ma'a pók sẽlpextétamo apkemha apmonye' yetlo apkelxegexma'a makham ma'a cincuenta sẽlpextétamo. Wánxa agkok xa aptáhakxa nak apqántánxo kéláphasso sẽlpextétamo apkemha apmonye', apchánteyk axta apyo'ókmo m'a aphakxa axta Elías, keñe apkeltekxekwokmo aptapnák apmonye' m'a, aptáhak axta apcháneya:
—Dios appeywa aplegasso, náheyaqha aqsa ko'o tén han se'e cincuenta ektáha nak xép apkeláneykha; 14 hakte táxa exchek teyekmok eñama néten keñe élnapa m'a apqánet sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e yetlo apkelxegexma'a. Éltamhók eyke ko'o kapyóshok hélano'.
15 Keñe axta Wesse' egegkok apchásenneykha aptáha apcháneya m'a Elías:
—Étlakxa sa' xa, nágye aqsa.
Aptekkek axta Elías keñe apyetlákxo m'a sẽlpextétamo apkemha apmonye' apya'aweykxo m'a wesse' apwányam, 16 keñe axta aptáha apcháneya s'e:
—Aptáhak xeyk Wesse' egegkok: ‘Mexnekxeyk sa' néten xa apyetnakxa nak, yetsapok sa' aqsa, hakte apkeláphássek xeyk xeyep apkeláneykha yaqwayam elmaxnegwakxak ma'a Baal-zebub, aqsok apcháyókxa nak ma'a énxet'ák Ecrón, máxa meyke Dios aptemessásak ma'a Israel yaqwayam eykhe elmaxneyha.’
17 Keñe axta apketsapa m'a Ocozías, aptáhakxa axta Wesse' egegkok apcháneya, apchásenneykxo axta eltennaksek ma'a Elías. Méko axta han apketchek ma'a Ocozías, keñe apyaqmagkasa apteme wesse' apwányam ma'a apyáxeg Joram, cham'a ekwokmo axta apqánet apyeyam apteme wesse' apwányam ma'a Joram, Josafat axta apketche, apkeñama nak Judá.
18 Ektémakxa axta apweynchámeykha Ocozías tén han ektémakxa axta aqsok apkelane, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta m'a kelwesse'e apkelwányam nak Israel.