Pablo apmeyeykekxa makham Jerusalén
1 Xama axta negkexeykekxo ẽlyáxeg'a, nélchántegkek axta yántakpayhe, nélpéwomók axta aqsa nahan nélmeheykegko m'a Cos, keñe axta mók ekhem nélweykekxo m'a Rodas, axta nahan néleñamak nélmaheykegko m'a Pátara. 2 Pátara axta anhan negwetágweykmok yántakpayhe ekmahéyak ma'a Fenicia, nélchántegkek axta xa yántakpayhe nak. 3 Negweteyak axta nahan Chipre neyseksa nélxega, nensagqalwa axta nahan peheweykekxak nélyeykhaya nélxegama ekwokmoho nélweykmo m'a Siria. Nélántaxnegweykmek axta anhan ma'a Tiro, hakte aqsok axta máheyók kakxakhagwakxak yántakpayhe m'a. 4 Nélwetágweykmek axta nahan énxet'ák melya'ásseyam ma'a, negheykmek axta nahan xamo' ekweykmoho siete ekhem. Apkeltémok axta nahan memyekxeyk Pablo m'a Jerusalén, hakte apkeltennassegkek axta Espíritu Santo xa énxet'ák nak apkeltémo yeksek emyekxa'. 5 Nélxegeykekxeyk axta makham ekyeykhaya siete ekhem. Ẽlyetleykekxeyk axta nahan apyókxoho yetlo apnaqteyegka'a tén han apketchek ekweykekxoho m'a teyp tegma apwányam, keñe axta m'a neyáwa nak néltekxeyeykegko entapnák xapop nentamheykegko nempeywa nélmaxnagko. 6 Tén axta nélpeykesamaxko, nélchántegkek axta negko'o yántakpayhe, keñe m'a énxet'ák apkeltaqhémo makham apxanák.
7 Negwagkassegkek axta néxa nélxega chá'a neyseksa wátsam ekwányam néleñama Tiro, nélweykekxo m'a Tolemaida, nélpeykesseykekxexa axta ẽlyáxeg'a keñe negheykekxo xama ekhem ma'a. 8 Mók ekhem axta entemék nélxegeykekxo makham, keñe nélweykekxo m'a Cesarea. Nélmeyeykekxeyk axta Felipe apxagkok, apteme axta tásek amya'a aplegasso, apteme axta nahan apkeñama nepyeseksa xama m'a siete appasmeykha nak apkeltamheykha énxet'ák kélápháseykha. Negheykmek axta nahan apxagkok. 9 Cuatro axta nahan apketchek kelwán'ák meyke anaqteyegka'a m'a Felipe, élxeyenmo axta chá'a m'a amya'a eñama nak Dios. 10 Xámokmeyk axta nahan ekhem negheykha negko'o m'a, apweykmo xama énxet Dios appeywa aplegasso apwesey axta Agabo apkeñama m'a Judea. 11 Xama axta apwaya negheykegkaxa, aplekkessayak axta Pablo aptete nepxet, apnaqtetchek axta apmék, tén han apmagkok, keñe axta aptéma appaqmeyesma s'e:
—Keso aptáhakxa nak appeywa Espíritu Santo s'e: Sa' etnehek etétek Jerusalén judíos ektáha nak apagkok se'e nentete nenxet nak, tén han egkések ma'a pók énxet'ák nak.
12 Xama axta nenlegaya negko'o xa, néltémók axta memhagkehek Pablo m'a Jerusalén negko'o tén han ma'a apkeleñama nak Cesarea. 13 Keñe axta Pablo aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—¿Yaqsa ektáha kéllekxagweyncha'a nak, tén han séllapwagkasa ko'o? Ekpenchessek eyke ko'o sektáhakxa yaqwayam hélpextétek tén han yaqwayam watsapok ma'a Jerusalén eñama sekxeyenma m'a Wesse' egegkok Jesús apwesey.
14 Néghayók axta eyke aqsa negko'o, hakte axta anlekweykmoho'. Axta nentemék nélpaqmeyesma s'e:
—Kalanaxchek sa' ma'a apmopmenyého nak Wesse' egegkok.
15 Nenláneykxeyk axta negko'o nentáhakxa natámen xa, keñe nélmeyeykekxo m'a Jerusalén. 16 Ẽlyetlamchek axta anhan nápakha ẽlyáxeg'a apkeleñama axta m'a Cesarea, ennaqleykekxeyk axta apxagkok xama énxet apkeñama axta Chipre apwesey axta Mnasón, apteme axta nanók mey'ásseyam, apmáheyók axta anhan hegmések yaqwánxa aghakha.
Pablo apteme meyk'a Santiago
17 Xama axta nélweykekxo Jerusalén, ẽlmomchek axta takha' ẽlyáxeg'a yetlo élpayheykekxa apkelwáxok. 18 Keñe axta mók ekhem, sẽlyetleykekxo negko'o Pablo nentéma meyk'a m'a Santiago, apheykha axta nahan apyókxoho apkelámha apmonye'e kélaqneykekxexa m'a. 19 Apkelpeykeseykegkek axta Pablo m'a énxet'ák nak, tén axta apkeltennáseykencha'a ekyókxoho m'a ektémakxa axta aqsok apkelane Dios nepyeseksa énxet'ák metnaha nak judíos eñama apchásenneykekxa m'a Pablo. 20 Xama axta apkellegaya xa, apkelteméssessegkek axta apcheymákpoho Dios. Axta aptemék apkenagkama Pablo s'e:
—Egyáxeg, apwet'ak xép apxáma apagko' judíos apteme melya'ásseyam, apyókxoho nahan apkelenxáneykmohok apkeltémo megkólyensemek kélyetleykekxa m'a Moisés segánamakxa apagkok nak. 21 Kéltennassegkek nahan apkelxekmóssama exnek xép apkeltémo elwátesagkok apkelyaheykekxoho Moisés segánamakxa apagkok ma'a apyókxoho judíos apheykha nak mók nekha, tén han apkeltennassama megkapayhawo kólyenyekhássesagkok nekha apyempe'ék ma'a apketchek, keñe exnek han meltémo exchep elyetlakxak ma'a nentémakxa nak negko'o. 22 ¿Háxko sa' antéhek? Hakte ellegak sa' amya'a énxet'ák apwa'a exchep. 23 Akke payhawók xép etnehek se'e: Apháha cuatro énxet'ák se'e negyeseksa nak negko'o, yaqwayam nak elanagkok ma'a apkeltennassama axta elanagkok ma'a Dios. 24 Enaqlow sa' xa énxet'ák nak, yáxñásekxa sa' xamo' ma'a aptémakxa', eyánmagkassesek sa' ekwánxa enxoho ekyánmaga yaqwayam enxoho elepwának elmopaksohok apkelyese. Keñe sa' apyókxoho énxet'ák elwetak megkatnaha naqsók ma'a ektémakxa nak apxénamap xép, exénakpok sa' nahan apkelyaheykekxoho m'a segánamakxa. 25 Nempenchessessek eyke negko'o nentáxéssesso weykcha'áhak néltamhókxa etnahagkok ma'a énxet'ák metnaha nak judíos apteme axta melya'ásseyam: megkeyméxchek etawagkok ápetek kélmésso nak ma'a aqsok kéleykmássesso, tén han éma, tén han ápetek nak ma'a aqsok kélnaqtósso kélyaqhakkasso nak ayespok ekmatñà, tén han melanagkehek ma'a ekmeyámáxchexa nak antéhek negmeykha mansexta.
Pablo apmomap kañe' tegma appagkanamap
26 Apnaqlamchek axta Pablo m'a cuatro énxet'ák nak, keñe axta mók ekhem apcháxñásekxo apyempehek Pablo xamo' xa énxet'ák nak; tén axta aptaxnama kañe' tegma appagkanamap apmáheyo eltennaksek ekwánxa ekhem kammok néxa m'a apkeltennassama axta elanagkok ma'a Dios, tén han ekwánxa chá'a ekhem esakxak xama m'a aqsok apmésso naqsa nak Dios.
27 Ketók axta yaqweykenxa kammok néxa siete ekhem, apweteya Pablo kañe' tegma appagkanamap ma'a nápakha judíos apkeleñama axta yókxexma Asia, tén axta aptekkessessama apyennegkessóxma énxet'ák. Apketámeykegkek axta m'a Pablo. 28 Axta aptemék apkelyennaqtéssamo apkelpeywa s'e: “¡Israelitas, hempásem sa' negko'o! Keso énxet apweynchámeykencha'a nak ekyókxoho yókxexma apkelxekmóssama énxet'ák ma'a aqsok énmexma nak ma'a negókxa, tén han ma'a Moisés segánamakxa apagkok, tén han énmexma nak se'e tegma appagkanamap egagkok nak. Apkelántaxnéssa'ak nahan kaxwók nápakha griegos se'e tegma appagkanamap egagkok nak, aptawáseyha s'e Ekpagkanamaxchexa nak.”
29 Aptemegkek axta apkelpeywa énxet'ák xa ektáha nak, hakte apkelweteyak axta Pablo tegma apwányam ma'a nanók axta yetlo apxegexma m'a Trófimo, apkeñama axta m'a Éfeso, apkenagkamchek axta apyentameykekxa Pablo kañe' tegma appagkanamap ma'a Trófimo.
30 Sawheykekxók axta ekyennamáxma ekyókxoho kañe' tegma apwányam, apnaqtémeykegkek axta énxet'ák apkelmaheykegko m'a. Appathetmeyk axta nahan ma'a Pablo, aphésseykmek axta apmoma m'a teyp tegma appagkanamap, kélápeykegkokxeyk axta anhan ekmanyehe agko' ma'a atña'ák. 31 Ketók axta nahan apchaqhamakxa aplegágweykekxo amya'a sẽlpextétamo apwesse' romano eksawheykekxoho ekyennamáxma m'a tegma apwányam Jerusalén. 32 Apcháncheseykekxeyk axta sẽlpextétamo apagkok xa sẽlpextétamo apwesse' nak, tén han ma'a sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e nak, tén axta apketcheykegko apmaheykegko m'a apyennegkessamakxa axta exma énxet'ák. Xama axta apkelweteya m'a sẽlpextétamo apwesse', tén han ma'a sẽlpextétamo apagkok, apkelwátéseykegkek axta aptekpageykha m'a Pablo. 33 Tén axta apyepetchegweykmoho m'a sẽlpextétamo apwesse' nak, apmomchek axta m'a Pablo, apkeltémók axta nahan kólpextétek ánet cadenas. Keñe axta apkelmaxneyeykencha'a yaqsa énxet, tén han yaqsa aqsok apkeláneya. 34 Mók aqsok axta eyke chá'a apkelxeyenmak pók apkelyennaqtéssamo apkelpeywa xa énxet'ák nak, keñe axta anhan chá'a mók aqsok ma'a nápakha nak, mopwanchek axta apmáheyo ey'asagkohok sẽlpextétamo apwesse' m'a ektémakxa axta apyennegkessóxma énxet'ák; tén axta apkeltémo kólyentemekxak ma'a sẽlpextétamo apxanák nak. 35 Xama axta kélwagkassama Pablo m'a nélchánteykegkaxa axta néten antexek ma'a sẽlpextétamo apxanák, apcheynmeyk axta m'a sẽlpextétamo, axta ñémékxa apkellómo apagko' ma'a énxet'ák; 36 hakte apyókxoho axta apkelxegák neptámen, aptéma chá'a apkelyennaqtéssamo apkelpeywa s'e: “¡Kólaqha!”
Pablo apkeltenneykha nápaqta'awók énxet'ák
37 Xama axta ekmáheyo kóltaxnések ma'a kañe' sẽlpextétamo apxagkok, axta aptemék Pablo apkelmaxneyeykencha'a sẽlpextétamo apwesse' s'e:
—¿Ewancheya ko'o apaqhetchesek sekxók xép?
Axta aptemék apchátegmoweykegkokxo sẽlpextétamo apwesse' s'e:
—¿Apwancheya exchep griego appeywa? 38 ¿Háweya exchep ma'a egipcio aptekkessama axta apkelnápomap énxet keñe apmaheykegko yókxexma meykexa énxet yetlo apkelxegexma'a cuatro mil kempakhakma yapmeyk?
39 Axta aptemék apkenagkama Pablo s'e:
—Judío ko'o, cha'a seyókxa m'a Tarso yókxexma Cilicia, eñamak ma'a xama tegma apwányam apyawe nak; heyho sa' eyke sekxók ko'o alpaqhetchesek ma'a énxet'ák.
40 Apméssegkek axta nahan ma'a sẽlpextétamo apwesse' nak, apkempeykekxeyk axta néten Pablo m'a néten nak nenchántamakxa antexek ma'a sẽlpextétamo apxanák, apya'assegkek axta néten apmek apkeltémo elwanmak énxet'ák. Xama axta apkelwanmeyeykekxo, apkelpaqhetchessegkek axta Hebreo appeywa aptéma apkelanagkama s'e:
Apmiyaclha Pablo tingma Jerusalén
1 Lhama alhta ninquilhaclho ingilyalhinga. Ningilquinatvoclhec alhta barco. Ningilmiyaclhec alhta, ningilpeyvoc alhta acyayem inquilhe acvisay Cos. Moc acnim alhta intomjac ningilvoclho acyayem inquilhe acvisay Rodas. Ningilpeyvoc alhta najan tingma Pátara. 2 Ningvitac alhta barco maa acyascama yoclhilhma Fenicia. Ningilquinamtec alhta, ningillhinquic alhta. 3 Ningyeycajangvocmec alhta acyayem inquilhe acvisay Chipre. Ninsancalvelha alhta inpejeveclha acyayem inquilhe. Ningilpeyvoc alhta yoclhilhma Siria. Ningilvoclhec alhta tingma Tiro (niyava yingmin). Apquiltamjoc alhta etipquiscaclha asoc acpatmeycam barco. 4 Ningilvitangvoclhec alhta enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Ninnec alhta maa siete acnim. Apquilasquic alhta, yoyam eyacsic Pablo tingma Jerusalén, ayinyema Espíritu Santo. 5 Lhama alhta acsovjalhco siete acnim ningilquimpaclhec mocjam. Ingilyiplaclhec alhta aplhamoclhojo enlhit melyasquiyam tasic amyaa najan apnatamcaa najan apquitquic. Ningilvoclhec alhta tap tingma (niyava yingmin). Ningilticlhicvoclhec alhta intapnaoc ningilmalhna Dios Ingyapam. 6 Ningilpayvesamquic alhta. Ningilquinatvoclhec alhta barco. Apquiltajavoc alhta ningillhalhmaa, apquilmiyaclho tingma apancaoc.
7 Ninpenasquic alhta ningillhingam. Ningilquimpaa alhta tingma Tiro. Ningilvoclhec alhta tingma Tolemaida. Ningilpayvesamquic alhta ingilyalhinga. Ninnacmec alhta lhama acnim apnaycamcaclha ingilyalhinga. 8 Moc acnim alhta intomjac ningilquimpaclho mocjam. Ningilvoclhoc alhta tingma Cesarea. Ningmiyaclhec alhta Felipe tingma pac aptomja soycam amyaa. Apvisay diácono, ningiltimem apquilancam. Siete alhta apquilyacyesomap diáconos. Ninnacmec alhta tingma pac. 9 Cuatro alhta invocmec apquitquic Felipe, mepqui anatamcaa. Altomja alhta malha profetas Dios allingascama. 10 Acvoncaclho alhta ningma maa. Yejemoc alhta apvaa profeta Dios aplingascama apvisay Agabo. Yoclhilhma Judea alhta apquinyicta. 11 Ingiltiyaningvavoc alhta nincoo. Apmongvavoc alhta Agabo cinto pac (aptetem niplhit) Pablo. Apquilpilhquitquic alhta apanco apmancoc najan apmeoc. Aptomjac alhta apcanya:
—Aptomjac lhac Espíritu Santo: Sat elhnasojoc judíos actomjaclha nac cinto pac (aptetem niplhit) tingma Jerusalén. Metnaja judíos sat ingyanyacpoc elmoc lhip —alhta aptomjac.
12 Lhama alhta ninlinga appayvam. Ninpasmec alhta nincoo Pablo ninganya meyacsic tingma Jerusalén. 13 Yejemoc alhta apcatingmavo Pablo:
—¿Soctomja selinlhacmo nac? ¿Soctomja apyitnocjasa nac evalhoc? Tasic coo, yoyam olpilhquetalhca najan omatong tingma Jerusalén ayinyema apvisay Jesús Visqui ingac —alhta aptomjac.
14 Am alhta jingilyajaclhoc ningmasma. Inmasquec alhta ninpamejitsa: “Cotnejic sat actomja apmayjayoclha Visqui ingac” —alhta ningiltomjac nincoo.
15 Natamin alhta ninpenesa nincoo. Ningilmiyaclhec alhta tingma Jerusalén. 16 Ningillhalhmaa alhta ningiltomja napocja enlhit melyasquiyam tasic amyaa apquilinyema Cesarea. Ingilyantamaclhec alhta tingma pac Mnasón co Chipre, yoyam ongnam. Nanoc alhta aptimem meyasquiyam tasic amyaa.
Pablo apnaclha Jacobo
17 Lhama alhta ningilvoclho tingma Jerusalén. Inquilpayjeclhec alhta apquilvalhoc ingilyalhinga. Ingilmec alhta tacja. 18 Moc acnim alhta intomjac ingilyantamaclho Pablo Jacobo tingma pac. Apcaneyclhec alhta maa apquilimja apmamyi aplhamoclhojo. 19 Apquilpayvasquic alhta Pablo. Apquiltimnamcaa alhta actemaclha aptamjaycamcaclha nipyesicsa judíos. Dios Ingyapam alhta ayinyema apcanem etnajam. 20 Lhama alhta apquillinga. Apquilacoc alhta Dios Ingyapam. Aptomjac alhta apcanyacpo Pablo:
—Quip ilanojo ingyalhing. Aplhamoclhojo judíos apquiltomja melyasquiyam tasic amyaa. Apquilinlhanacmec mataa apquilyiplovquiscama apcanamaclha Moisés. 21 Inlingalhquic amyaa actemaclha lhip apquillhicmoscama aplhamoclhojo judíos apnaycam lhalhma anco. Actemaclha apquilascama lhip elyiplovcasojo apcanamaclha Moisés. Najan apquilascama lhip actemaclha sicaa monquinatquiscama apyimpeoc. Najan apquilascama lhip nintemaclha inganco —alhta intomjac amyaa apcanyacpo. 22 ¿Jalhco sat cotnejic? Colngalhcac sat lhip apvisay apvactamo. 23 Itne sat nintomjaclha ninganya lhip: “Apnam asi cuatro enlhit acvocmo nelha apquillhanma napato Dios Ingyapam. 24 Inalaclha sat lhip. Ingyalhnasiclha sat apyimpeoc moclhama quellhip. Lhip sat eyanmongsic acyanmongam. Natamin eltingyamcoc sat apquilyisem. Quilhvoc sat elyasamcojo enlhitaoc (judíos) actomja alhta aclingomalhca lhip apvisay. Melquinatsejec sat actemaclha apyiplovquiscama lhip apcanamaclha Moisés. 25 Ningiltalhescasquic alhta vaycajac metnaja judíos melyasquiyam tasic amyaa: Noeltovaoc nasa asoc acticyovam acmesomalhca acyitsomalhca dios. Noeltovaoc nasa ema ac. Noeltovaoc nasa apquilvapecjam ayispaoc. Noeltime nasa actemaclha ningilanatama” —alhta intomjac nintalhescama.
Apmomap Pablo tingma apponquinomap
26 Apnalaclhec alhta as enlhitaoc. Moc acnim alhta intomjac apquilalhnaseclho apyimpeoc. Apquilantalhningvoclhec alhta tingma apponquinomap. Apquiltimnasquic alhta acvamlha acnim apsovjongvocmo actemaclha apcalhnasayclha apyimpejic. Apquilmesquic alhta moclhama actemaclha ningmescama Dios Ingyapam.
27 Lhama alhta acsovjalhco siete acnim. Apvitacpec alhta Pablo congne tingma apponquinomap. Judíos co Asia alhta apquilvitay. Yejemoc alhta apquillovsa apnaymacoc. 28 Appatjetacpec alhta Pablo. Apquilpalhamam alhta:
—¡Enlhitaoc Israel, elmiyanta jalip! Quip aso enlhit aptomja ayajemo apquillhicmoscama mataa enlhitaoc lhalhma anco. Apquilantipquiscasam mataa apquilvisay innaymacoc co Israel. Apquilantipquiscasam mataa acvisay apcanamaclha Moisés najan apvisay tingma apponquinomap. Apnalantac alhta griegos (metnaja judíos) congne tingma apponquinomap. Aptovasquic alhta nintemaclha congne tingma apponquinomap —alhta apquiltomjac.
29 Eycaso apquilpalhamamcaa apquilvita alhta nano Pablo aptomja aplhalhma Trófimo co Efeso. Apcanyacpec alhta Pablo apyantam congne tingma apponquinomap.
30 Inyinimquic alhta olhma apyovoclhojo tingma. Apnateymacmec alhta enlhitaoc. Apmacpec alhta Pablo apquilyinyovaseclho tap tingma apponquinomap. Yejemoc alhta apquilapeclho apatnaoc tingma apponquinomap. 31 Apquililtamjoc alhta inyicje elajic Pablo. Yejemoc alhta acna altimnasquiclho amyaa singilpilhtetemo apvisqui: “Inyinimqui olhma quip aja tingma Jerusalén” —alhta intomjac amyaa apcanyacpo. 32 Yejemoc alhta apcansaclho apvisqui singilpilhtetemo najan apquilviscaa. Apnateymamquic alhta apquilquitamamco apnamcaclha enlhit. Lhama alhta apquilvitacpo singilpilhtetemo apvisqui najan singilpilhtetemo. Apquilvatsamquic alhta apquilyicpilhquitaycam Pablo. 33 Yejemoc alhta apvocmo singilpilhtetemo apvisqui. Apmacpec alhta Pablo. Apquilpilhtetacpec alhta anit cadenas. Yejemoc alhta appamejitsa singilpilhtetemo apvisqui: “¿Soc lha enlhit aso? ¿Soc lha apquilanay?” —alhta aptomjac. 34 Apquililpalhamam alhta enlhitaoc. Inyeycajalhquic alhta moc actemaclha apquillhanma. Am alhta eyasamcoc actomjaclha amyaa singilpilhtetemo apvisqui. Apcanayquic alhta elyantamiclha Pablo singilpilhtetemo tingma pac. 35 Lhama alhta apquilvoclho singilpilhtetemo tingma pac acpayjo mataymong quiltamaycaoc. Apcaynacpec alhta Pablo. Singilpilhtetemo alhta apcayinma. Enlhitaoc alhta ayinyemaclha apquilyingamcaa. 36 Apquilyiplacmec alhta aplhamoclhojo enlhit apquililpalhamamcaa:
—¡Elaa sat! —alhta apquiltomjac.
Appeyvescaseclha Pablo napatavo enlhitaoc
37 Amamyi yoyam etlhic singilpilhtetemo tingma pac aptomjac alhta Pablo apcanya singilpilhtetemo apvisqui:
—¿Evanqui ya olhenic lhama asoc? —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta singilpilhtetemo apvisqui:
—¿Apvanqui ya lhquip griego appayvam? —alhta aptomjac. 38 ¿Jave ya lhquip egipcio aptimesquiscama alhta acyinamam olhma? ¿Jave ya lhquip apnalayclha alhta yoclhilhma actamopeycaoc cuatro mil enlhitaoc apquilsoycam sovo? —alhta aptomjac.
39 Apcatingmavoc alhta Pablo:
—Judío nac coo. Siyaoclha nac coo yoclhilhma Cilicia tingma Tarso. Jeyojo sat olpamejitsic as enlhitaoc nac jay —alhta aptomjac.
40 Apcavoc alhta singilpilhtetemo apvisqui. Yejemoc alhta apquinmamcaa Pablo netin mataymong quiltamaycaoc. Apyasquic alhta netin apmic apcanya elvanma. Lhama alhta apquilvanmamco enlhitaoc. Yejemoc alhta apquiltimnamcaa hebreo appayvam:
