Senaquerib aptaxnegwayam yókxexma Judá
(2 Re 18.13—19.37Isa 36—37)1 Keñe axta natámen xa, tén han natámen apxekmósso meyenseyam apyetleykha Wesse' egegkok ma'a Ezequías, apwa'a m'a Senaquerib, wesse' apwányam axta m'a Asiria, apkelántaxnegwa'ak axta m'a Judá, apwakhegwa'ak axta m'a tegma apkelyawe élyennaqte axta kélhaxtegkesso nepyáwa', apmakók axta emok.
2 Xama axta apwet'a Ezequías apwa'a Senaquerib apmako han ektamagkok ma'a Jerusalén, 3 apkelmaxneyáha axta m'a apkelámha apmonye'e apagkok, tén han sẽlpextétamo, apkeltamho elapagkokxak ma'a élánteyapmakxa nak chá'a yegmen, ekhéyak axta m'a teyp tegma apwányam, leyawók axta apkelwáxok aptáhakxa apkeláneya. 4 Tén axta apchaqnákxo apxámokma apagko' énxet, apkelápegkokxeyk axta ekyókxoho élánteyapmakxa yegmen, tén han ma'a atamnek nak chá'a yegmen, ekyetno nak kañe' xapop, yaqwayam enxoho melwetyehek ekyawe yegmen apkelwa'a enxoho m'a apkelwesse'e apkelwányam nak Asiria.
5 Apyennaqteyásekxók axta apwáxok Ezequías, apkelánekxeyk axta m'a kélhaxtegkesso nak nepyáwa tegma, apkelánekxeyk axta han tegma apkelwenaqte m'a néten nak, tén han xama kélhaxtegkesso m'a yókxexma nak. Apyennaqtéssek axta han aphaxtegkesso m'a ámay kélekhesso nak xapop nenchántamakxa m'a David Tegma Apwányam apagkok, apkelanak axta han ekxámokma agko' ma'a sawhéwa tén han kéláhakkásamáxche'. 6 Tén axta apnegkena chá'a sẽlpextétamo apkemha apmonye' apagkok ma'a énxet'ák, apchánchesákxeyk axta m'a ekyawakxa nak exma, átog nak ma'a tegma apwányam, apkelwasqakkásekxók axta aptáha apkeláneya s'e: 7 “¡Kólyennákxoho sa'! ¡Kólyennaqteyásekxoho sa' kélwáxok! Nágkóle, nágkólyelqaxche apmonye' m'a wesse' apwányam Asiria, tén han ma'a apyókxoho sẽlpextétamo apxámokma apkelxegexma'a nak, nenxámok negko'o kaxnók ma'a apqántawo'. 8 Énxet apkelyennaqte apchásenneykekxak ma'a, keñe negko'o apheyk Dios Wesse' egegkok yaqwayam hempasmok némpakhe.” Xama axta eklegáxko appeywa m'a wesse' apwányam Ezequías, apkelyennákxók axta m'a énxet'ák.
9 Tén axta m'a wesse' apwányam Senaquerib, apkeñama axta m'a Asiria, apketámegko axta m'a Laquis yetlo m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, apkeláphasa nápakha sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e apagkok ma'a Jerusalén, yaqwayam eltennaksek Ezequías, wesse' apwányam axta m'a Judá, keñe han ma'a apyókxoho énxet'ák apheykha axta m'a Jerusalén, keso amya'a nak:
10 “Aptáhak apcháphássesa appeywa Senaquerib, wesse' apwányam nak Asiria s'e: ‘¿Yaqsa ektáha megkatnaháncha'a nak kélwáxok, kélháncha'a nak aqsa Jerusalén neyseksa kélwakhamaxche'? 11 Apkeltennássek sa' agkok kéxegke Ezequías elwagkasek teyp Dios Wesse' kélagkok neyseksa sekmáheyo almok, cháxa apkelyexanchásencha'a xa, tén han peya yának kólmaskok kéxegke meyk élnapma, keñe han hem élnapma. 12 ¿Háwe enxeykel'a Ezequías apmasséseykmo nak ma'a kélpeykessamókxa nak chá'a Dios tén han ma'a kélwatnéssamakxa nak chá'a aqsok? ¿Háweya apkeltémo elpeykeshok tén han elmések aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam wánxa xama ekwatnamáxchexa aqsok ma'a énxet'ák Judá tén han Jerusalén? 13 ¿Yagkólya'ásegkok kéxegke ko'o tén han élyapmeyk nano', nenteméssessamakxa axta negko'o apyókxoho énxet'ák apheykha nak mók apkelókxa? ¿Kelwagkassegkeya axta chá'a teyp aqsok apcháyókxa xa énxet'ák nak sélmoma chá'a ko'o? 14 ¡Méko axta xama enxoho aqsok apcháyókxa nak xa énxet'ák nak, apmassésseykmo axta élyapmeyk nano', yaqwayam kawagkasek teyp ma'a eyókxa' sekmomakxa axta chá'a ko'o! ¿Yaqsa ektáha ekxéna nak kélwáxok elwagkasek teyp ma'a Dios kélagkok? 15 Nágkólho elyexanchesha Ezequías; nágkóltemésses naqsók ma'a aptáhakxa enxoho apkeláneya, hakte méko axta xama aqsok kéláyókxa apagkok axta m'a énxet'ák ekmowána kalwagkasek teyp énxet'ák agkok sélmoma axta ko'o, tén han apkelmoma axta m'a élyapmeyk nano', ¡ekyágwánxa agkok mopwanchek elwagkasek teyp ma'a Dios kélagkok sélma enxoho ko'o kéxegke!’”
16 Apxegkásegkók axta aqsa makham apxéneykha apkenmexeyncha'a Dios Wesse' egegkok ma'a apkelámha apmonye'e apagkok axta m'a wesse' apwányam Asiria, keñe han apkenmexeyncha'a m'a apkeláneykha Ezequías. 17 Aptáxéssek axta han Senaquerib weykcha'áhak apwanyeyncha'a m'a Wesse' egegkok, Dios apagkok nak Israel, aptáhak axta appeywa s'e: “Mopwanchek elwagkasek teyp énxet'ák apagkok ma'a Dios apagkok nak Ezequías sélmá enxoho ko'o, ekhawo ektémakxa axta aqsok apcháyókxa énxet'ák ma'a mók apkelókxa megkamowagko axta kalwagkasek teyp sélmoma ko'o.”
18 Apkelpaqhetchessek axta ekyennaqte agko' Senaquerib apkelámha apmonye'e apagkok ma'a énxet'ák Jerusalén, apchaqneyncha'a axta m'a néten nak meteymog kélhaxtegkesso tegma, apkelyennaqtéssek axta apkelpeywa apkelpaqmeta hebreo appeywa peya elyegwakkasek, tén apkeltamho yé', keñe emok ma'a tegma apwányam nak. 19 Axta aptáhak apkelxénáncha'a Dios nak Jerusalén ma'a aptáhakxa axta apkelxéneykha m'a aqsok apcháyókxa axta m'a pók énxet'ák, aqsok kéláyókxa apkeláneyak apagko' axta m'a énxet'ák.
20 Tén axta wesse' apwányam Ezequías tén han Dios appeywa aplegasso Isaías, Amós axta apketche, aptamhágko nempeywa nélmaxnagko apkeltamho epasmok ma'a Dios. 21 Keñe axta Wesse' egegkok apcháphasa xama apchásenneykha, apsawhawók axta apkelnapa m'a apyókxoho sẽlpextétamo, keñe han sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e tén han ma'a sẽlpextétamo apkelwesse'e apheykenxa axta m'a wesse' apwányam Asiria, apmegqágweykxók apagko' axta aptaqháwo makham ma'a apchókxa'. Xama axta aptaxnegwákxo m'a apkelpeykessamókxa axta chá'a aqsok apcháyókxa, axta apchaqhegwakxohok han apketchek apagko' nak ma'a.
22 Cháxa ektáhakxa axta apkelwagkasa teyp Wesse' egegkok ma'a Ezequías tén han ma'a apheykha nak Jerusalén, neyseksa apmáheyo elmok ma'a Senaquerib, wesse' apwányam axta m'a Asiria, keñe han neyseksa apmáheyo elmok ma'a apyókxoho pók apkelenmexma nak, meyke ektáhakxa apheykha axta aptemessásak ma'a apyókxoho apheykha nak nepyáwa'. 23 Apxámok axta énxet apkelseykenta Jerusalén aqsok apkelmésso naqsa Wesse' egegkok, tén han aqsok apkelmésso naqsa élmomnáwa m'a Ezequías, wesse' apwányam nak Judá. Cháxa eyeynókxa axta apxénamap ektaqmela ekyókxoho apheykegkaxa énxet'ák.
Ezequías apháxamap tén han aptaqmelwayam
(2 Re 20.1-11Isa 38.1-22)24 Cháxa eyaqhémókxa axta han apháxamákpo ekyentaxno agko' Ezequías xa ekhem nak; apkelmaxnagkamchek axta eyke Wesse' egegkok, apchátegmowágkek axta apxekmósa xama aqsok magkenatchesso. 25 Axta eyke egkéssók ekxeyenma apwáxok Ezequías ma'a Wesse' egegkok, eñama ektaqmalma apteméssessamakxa', apmomchek axta aqsa ekyawe agko' eyeymáxkoho apwáxok, axta keñamak aptaqnagkama m'a Wesse' egegkok, keñe han apkeltaqnaweykegko m'a énxet'ák nak Judá tén han Jerusalén.
26 Chaqhegkek axta apwáxok aptémakxa eyeymáxkoho apwáxok nápaqtók Dios ma'a Ezequías, aptamhágkek axta han ma'a apyókxoho apheykha nak Jerusalén. Massegkek axta apkeltaqnawéyak, neyseksa apha makham ma'a Ezequías.
Ezequías ekxámeykekxa aqsok apagkok
27 Xámeykekxeyk axta aqsok apagkok Ezequías, ekha kéláyo axta aptemék, apxámáseykekxeyk axta sawo ekmope élmomnáwa, sawo ekyátekto élmomnáwa, meteymog élmomnáwa éltaqmalma, sokmátsa, kéláhakkásamáxche' tén han mók ektémakxa nak chá'a aqsok élmomnáwa. 28 Apkeláneyak axta han tegma apwáxok apyawe yaqwayam kólxatmok ma'a hótáhap apaktek, anmen yámet égmenek tén han pexmok égmenek, keñe han kélnaqtósso axanák yaqwayam kólyáqkasek chá'a m'a mók ektémakxa nak kélnaqtósso, tén han nepkések apkelleykegkaxa, yaqwayam ellawha chá'a m'a nepkések. 29 Apkeltémok axta han elanakpok tegma apkelyawe, xámokmeyk axta weyke apnaqtósso, tén han nepkések, hakte apkelméssegkek axta Dios ekxámokma agko' aqsok apagkok.
30 Ezequías axta han apkeltémo kólápekxak ekteyapmakxa axta chá'a yegmen ma'a Guihón, cham'a eñama axta m'a néten, apya'ásenteyk axta atamnek ma'a kóneg, ekpayho nak taxnegwánxa ekhem ma'a David Tegma Apwányam apagkok. Tásek axta ekteyapma ekyókxoho aqsok apkelane m'a Ezequías.
Ezequías apkelma takha' kélapháseykha apkeleñama axta Babilonia
(2 Re 20.12-19Isa 39.1-8)31 Apyenyeykekxeyk axta apxakkók Dios ma'a Ezequías yaqwayam enxoho épkónek, tén han ékpelkohok ektémakxa élchetamso apwáxok, cham'a apkeláphassama axta nápakha apkelásenneykha m'a apkelwesse'e nak Babilonia, yaqwayam enxoho ey'ammok tén han eltennaksek ma'a aqsok sempelakkasso nak agweta', ekteyapma axta m'a apchókxa nak.
Ezequías apketsapma
(2 Re 20.20-21)32 Ektémakxa axta apweynchámeykha Ezequías, tén han aptamheykha eñama nak ekxeyenma apwáxok Dios, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta m'a kelwesse'e apkelwányam axta Judá tén han Israel. 33 Xama axta apketsapma Ezequías, kélátawanyegwákxeyk axta m'a kélátawanyamakxa axta chá'a David apnámakkok, cham'a kañe' ekyetno nak néten. Apyókxoho énxet'ák Judá tén han Jerusalén axta kellapwámegkok apketsapma; keñe apyaqmagkasa apteme wesse' apwányam ma'a apketche Manasés.
Apquilimpocjay co Asiria nipyesicsa co Judá
(2~R 18.13—19.37Is 36—37)1 Appenasquic nic nat Ezequías as asoc naysicsa meyasquiyam Visqui ingac. Pilapcasquic nic nat apvitacpo apvisqui Senaquerib najan apnaymacoc co Asiria elimpocjac nipyesicsa co Judá. Apquilvocjac nic nat tingma apquilvanyam apquilyimnatem, yoyam ellanac apquilimpocjay.
2 Apvitac nic nat Ezequías aptemaclha apvisqui Senaquerib, yoyam elimpocjac tingma Jerusalén. 3 Apquilpamejitsacpec nic nat apquilviscaa mayayo najan singilpilhtetemo apquilviscaa. Apquililtamjoc nic nat elmeyvoc actiyapmaclha yingmin payjoc tap tingma apvanyam. Apquilyispaquic nic nat apquilpamejitsomap. 4 Apcaneclhec nic nat apyovoclhojo enlhitaoc, elapiclha (elatipiclha) aclhamoclhojo acyitnamaclha yingmin (actiyapmaclha yingmin), najan maa yingmin atamnic coning tingma. Melvityejec sat apyinaycaoc yingmin cotnaja ingmoc co Asiria.
5 Apvascapquic nic nat Ezequías ellaniclha mocjam mataymong tingma apjalhtam, najan ellanac tingma nitno netin apjalhtam mataymong, najan ellanac mocjam lhama apjalhtam nipyava tingma. Apquillanac nic nat mocjam tingma apjalhtam terraplén tingma Jerusalén (tingma David). Apcanama ilhnic nat colhic allana aclhamoclhojo sovjeva najan ningajapsomalhca (ningilmaycam). 6 Aptimescasquic nic nat apquilviscaa nipyesicsa enlhitaoc, apcansaclho ilhnic nat payjoc atong acyivey, aptomja apquilanya: 7 ¡Elyimnac sat quellhip, elvascap sat maa! Noela nasa apvisqui co Asiria najan apnaymacoc appintalhnama. Ningilyimnatem nincoo, am elhno cotnaja ingmoc. 8 Apcanayquic mataa apvisqui cotnaja ingmoc, conyemac sat apquilmopvan enlhit singilpilhtetemo. Nincoo eyca ningmovan ayinyema Dios Visqui ingac aptomja singilpasmom naysicsa ningilnapomalhca— nic nat aptomjac apvisqui. Inquilmec nic nat apquilvalhoc enlhitaoc apquillinga Ezequías appayvam.
9 Apnec nic nat Senaquerib apvisqui co Asiria najan apquillhalhmaa singilpilhtetemo payjoc tingma Laquis, yoyam elimpocjac maa. Apcapajasquic nic nat apquilasinancama ellingacsic sat amyaa tingma Jerusalén, colhic sat altimnasa Ezequías apvisqui co Judá najan apnaymacoc, tingma Jerusalén, intomjac nic nat amyaa:
10 ¡Coo sicvisay Senaquerib visqui co Asiria! Quip elaylhojo amyaa: ¿Naso ya elmiyovacpoc sat quellhip, apquilvita inlhojo ningilvocjay tingma Jerusalén? 11 Apquillinga inyicje quellhip Ezequías appayvam, yoyam elmiyovacpoc ayinyema aquilmasma Dios Visqui apancaoc. Apmopvan amyaa Ezequías, aptomja apquilapajascama quellhip yoyam elitsapoc, ayinyema mayic alnapma najan acmajat alnapma. 12 Aptovasquic alhta Ezequías apquilmalhnancamaclha Dios lhalhma anco, apcanama eltimjic sat apquilayo Dios enlhitaoc co Judá najan co Jerusalén acvamlha lhama altar apquilvatnamaclha tingma apponquinomap Jerusalén. 13 ¿Apquilyasamco ya quellhip sictemaclha coo najan apquiltemaclha apquilimpocjay mataa ningilyeyjamcaa nipyesicsa enlhitaoc moc yoclhilhma? ¿Apquilmiyovcacpe ya ayinyema almasma quilaycmasquiscama apancaoc, apquilvita inlhojo sicmovan (sicyimnatem)? 14 ¿Co laa acvisay quilaycmasquiscama actomja almasma enlhitaoc naysicsa ningilimpocjay nipyesicsa maa? Melmiyovacpejec sat quellhip ayinyema apquilmasma Dios Visqui apancaoc. 15 ¡Elyasquim sat quellhip Ezequías appayvam, elyinimsacpoc sat quellhip! Paj lhama quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios comovan elvomsic tap enlhitaoc, yoyam elmiyovacpoc naysicsa ningilimpocjay nincoo, paj najan naysicsa apquilimpocjay nat ningilyeyjamcaa. ¡Paj copvanac Dios Visqui apancaoc quellhip elmeyvoc naysicsa ningilimpocjay nincoo, ningiltomja ningilyimnatem! — nic nat aptomjac apvisqui Senaquerib.
16 Eycaso ilhnic nat apquilpayvam apquilasinancama apvisqui co Asiria, apquilinmelhaycam (apquilvennéycam) Dios Visqui ingac, najan apquilvennéycam apvisqui Ezequías. 17 Yitnec nic nat vaycajac aptalhescama apvisqui Senaquerib aptomja apvennéycam Dios Visqui apancaoc Israel: Am alhta covanac quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios colvomsic tap enlhitaoc naysicsa sicmovan coo. Copvanquejec Dios Visqui pac Ezequías elvomsic tap enlhitaoc naysicsa sicmovan coo — nic nat intomjac vaycajac.
18 Apquilvitac nic nat apquilasinancama Senaquerib netin tingma apjalhtam apcanamcaa enlhitaoc co Jerusalén. Apquilpalhamam nic nat hebreo appayvam, apquilyimnatesa apquilpayvam, yoyam elangvomoc sat enlhitaoc co Jerusalén. 19 Aplhenacpec Dios apna netin apyitsomacpo quilaycmasquiscama, apquillanay nic nat enlhit.
20 Aptomjac nic nat apquilmalhnancama apvisqui Ezequías najan profeta Isaías Amoz apquitca, yoyam epasmoc sat Dios apna netin. 21 Apcapajasquic nic nat Dios lhama ángel, yoyam elnapoc cotnaja ingmoc singilpilhtetemo, najan capitanes najan commandantes carpa tingma co Asiria. Aptajaclhec nic nat apcaoclha apvisqui co Asiria naysicsa apmancactama. Aptalhningvocmec nic nat acyitnamaclha quilaycmasquiscama Senaquerib. Pilapcasquic nic nat apmatna payjoc maa, apquilajem nic nat apquitquic apanco.
22 Apquilmiyovcacpec nic nat apvisqui Ezequías najan apyovoclhojo co Jerusalén napato apvisqui co Asiria Senaquerib najan napatavo poc cotnaja ingmoc. Am nic nat elnapacpoc mocjam lhalhma anco. 23 Apquilsantimcasquic nic nat apquilmescama nasa macmescama Dios najan macmescama apvisqui Ezequías tingma Jerusalén. Inyangvocmec nic nat aptemaclha apyimtalhnamo apvisqui, aplhenacpo nipyesicsa poc enlhitaoc lhalhma anco.
Ningmasquem ayajem najan aptamalviyam Ezequías
(2~R 20.1-11Is 38.1-22)24 Nalhit acnim nic nat intomjac. Ningmasquem nic nat incajac Ezequías. Apquilmalhnaquic nic nat Dios Visqui ingac. Apcatingmavoc nic nat Visqui ingac yoyam etamalvomoc sat mepqui apquinatquiscama. 25 Am nic nat etnajac gracias Ezequías, colhanma apvalhoc Dios aptomja aptamilquisquiyam. Yitnec nic nat ayajamalhco apvalhoc Ezequías. Aplovquic nic nat Dios Visqui ingac apvita aptemaclha maa najan apquiltemaclha co Judá najan apquiltemaclha co Jerusalén. 26 Apyasingvocmec nic nat Ezequías aptemaclha apsilhnanomap apanco napato Dios. Apquillaneclhec nic nat apvalhoc, najan maa apquillanayclha apquilvalhoc co Jerusalén. Am nic nat eyanmongsiclhac apquiltemaclha apancaoc Dios Visqui ingac naysicsa aptiyascam Ezequías.
Aptemaclha apyimtalhnamo apvisqui Ezequías
27 Mayayo ilhnic nat Ezequías najan cascama apquilnatam. Apcansaclhec nic nat cotlaycaoc plata, najan oro, najan mataymong ayitcoc alyinmom, najan asoc acmasis, najan apquilmaycam ningajapsomalhca najan moc asoc acmamnave. 28 Apquillanac nic nat depósitos acyitnamaclha trigo apactic, najan uva ayingmenic, najan aceite, najan aplhanaoc apquilyinatamaclha apnatoscama. 29 Apquillanac nic nat tingma apquilvanyam. Cascama ilhnic nat apnatoscama vayqui najan mengyascama apnatoscama nipquesic, ayinyema ilhnic nat Dios Visqui ingac.
30 Yitnec nic nat actiyapmaclha yingmin tap tingma, acvisay nic nat Gihón apanco. Apquillanac nic nat yingmin atamnic coning tingma, mongvitay ayinyem yingmin, acvaycmo napocja tingma Jerusalén, payjoc actiyapmaclha acnim. Apyimtalhnamo apanco ilhnic nat apvisqui Ezequías.
Apquilasinancama apquilinyema Babilonia
(2~R 20.12-19Is 39.1-8)31 Apquilvaac nic nat apquilasinancama apquilinyema Babilonia, elyasamcojo actemaclha simpilapquiscama acvitamalhca as yoclhilhma. Apyinyovquic nic nat siclho Dios Visqui ingac, eyasamcojo actemaclha apvalhoc Ezequías.
Apquitsepma Ezequías
(2~R 20.20-21)32 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca aptemaclha Ezequías najan aptamjaycam najan meyasquiyam, acvisay vaycajac profeta Isaías acvitay nic nat apvanmoncama. Amoz apquitca ilhnic nat Isaías. Mocjam actalhesomalhca nic nat vaycajac apquilviscaa co Judá najan co Israel. 33 Apquitsepquic nic nat Ezequías, apcatoynacpec nic nat apcatoynamacpilha apquilmolhama David, acvisay panteón. Apquiltimec nic nat apquilayo enlhitaoc co Judá najan co Jerusalén. Aptimesacpec nic nat apquitca Manasés, etnejic apvisqui apya'monquiscama apyap ninga.
