Salomón apyamasma Dios
1 Háwe axta wánxa xama faraón apketche apchásekhayo m'a wesse' apwányam Salomón, xámok axta han ma'a kelán'a éleñama nak mók apkelókxa: kelán'ák moabitas, edomitas, sidonias tén han ma'a kelán'ák nak hititas; 2 cham'a mók kelán'ák éleñama nak mók apkelókxa meltémo axta Wesse' egegkok elmagkok etnahagkok apnaqteyegka'a m'a israelitas, hakte apcheyssegkek axta kamok apkelwáxok ma'a aqsok éláyókxa nak. Apkelmomchek axta eyke m'a Salomón aptamheykegko apnaqteyegka'a, hakte apmenyeyk axta. 3 Setecientos axta ekyókxoho apnaqteyegka'a élánamáxkoho kelwesse'e étkók, keñe trescientos ma'a apkelmeykha naqsa, cháxa ekyenyókassama axta m'a Dios. 4 Apwányamók axta aptemék Salomón, yenyókassegkek axta Dios ma'a apnaqteyegka'a éltémo elpeykeshok ma'a mók aqsok kéláyókxa, hakte axta egkeyásamákpohok apagko' ma'a Dios Wesse' apagkok, aptéma axta m'a David, apyáp axta, apmeyásamákpoho apagko' ma'a Dios. 5 Apkelpeykessamók axta Salomón ma'a Astarté, aqsok apcháyókxa axta m'a sidonios, tén han ma'a Milcom, kéleykmássesso ekmaso agko', apagkok axta m'a amonitas. 6 Asagkek axta aptémakxa Salomón nápaqtók Wesse' egegkok, hakte apyenseykmek axta m'a Wesse' egegkok, axta etnék ma'a aptémakxa axta David, apyáp axta, meyenseykmo apyetleykha Wesse' egegkok.
7 Tén axta apkelana Salomón xama kélpeykessamókxa kéleykmássesso m'a egkexe ekyetnama nak ekpayho ekteyapmakxa ekhem ma'a Jerusalén, kélpeykessamókxa m'a Quemós, kéleykmássesso ekmaso agko' axta m'a Moab, tén han Moloc, kéleykmássesso ekmaso agko' apagkok axta m'a amonitas. 8 Apkelánessegkek axta han ekyókxoho m'a apnaqteyegka'a éleñama axta mók nekha, élwatnéssamakxa axta chá'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a aqsok éláyókxa', tén han élnáhakkassamakxa axta chá'a aqsok kélnaqtósso. 9 Aptaqnagkamchek axta Wesse' egegkok ma'a Salomón, Dios nak Israel, hakte massegkek axta ekxeyenma apwáxok, ektéma axta eykhe ánet apxekmowásamákpoho 10 apkeltémo axta eykhe melpeykesók chá'a m'a mók aqsok kéláyókxa. Axta eyke elyeheykekxohok apkeltémókxa axta etnehek ma'a Wesse' egegkok. 11 Keñe axta Wesse' egegkok aptéma apkenagkama Salomón: “Eymentemekxak sa' ko'o exchep ma'a aptémakxa nak wesse' apwányam, sa' agkeyásekxak xama m'a apkeláneykha, eñama apteme xa ektáha nak, tén han melyaheykekxa ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, tén han segánamakxa séltémo axta elána'. 12 Malanyek sa' eyke s'e kaxwo' apyennákxa nak makham xép, eñama seyásekhayo m'a David, apyáp axta; sa' eyke kólyementemekxak ma'a apketche. 13 Masawhók sa' eyke eymentemekxak ma'a aptémakxa nak wesse' apwányam, weygkesek sa' eyke xama apheykegkaxa, eñama seyásekhayo m'a apyáp axta, tén han Jerusalén, tegma apwányam sélyéseykha axta.”
14 Keñe axta Wesse' egegkok aptekkessesa xama énxet yaqwayam yenmexek ma'a Salomón, Hadad axta apwesey, apteme axta edomita, wesse' apwányam apnámakkok axta m'a yókxexma Edom. 15 Xama axta apmoma David ma'a yókxexma Edom, apkelnapmeyk axta apyókxoho énxet'ák Edom ma'a Joab, apteme axta apkemha apmonye' sẽlpextétamo, cham'a apkelátawanyegwákxo axta aphopák ma'a, aptekyawa axta kempakhakma; 16 seis pelten axta aphayam ma'a, yetlo apyókxoho israelitas, ekwokmoho apsawhomo apyókxoho m'a énxet'ák Edom. 17 Keñe axta Hadad apmaheykegko apxegánekmo m'a Egipto, aptáhakxoho makham sakcha'a, yetlo nápakha m'a appéwomo xamo', ektáha axta apkeláneykha m'a apyáp. 18 Apkelánteyepmeyk axta Madián, keñe apkelweykmo m'a yókxexma Parán, apkelmomakxa axta nápakha énxet'ák yaqwayam etnehek apkeláneykha. Apkelweykmek axta Egipto keñe apkelmaheykegko m'a aphakxa axta faraón, wesse' apwányam Egipto, apkelmeyásegkek axta apxanák tén han aptéyak, apkelmeyásegkek axta aqsa han apkelmésso naqsa m'a xapop.
19 Apmenyeyk apagko' axta han apkelányo faraón ma'a Hadad, keñe apméssama faraón yaqwayam etnehek aptáwa' m'a apepye, yáxeg axta m'a wesse' ekwányam Tahpenés. 20 Wetassegkek axta han xama apketche Hadad ma'a yáxeg nak Tahpenés, kélteméssessama axta apwesey Guenubat, ekwánegkessama axta Tahpenés ma'a faraón nak tegma apyawe apagkok, yetlo m'a étchek agko' nak. 21 Keñe axta aplegaya amya'a Hadad neyseksa apha Egipto apketsapma m'a David, tén han ma'a Joab, apkemha apmonye' axta sẽlpextétamo. Axta aptemék Hadad apkenagkama faraón se'e:
—Hegkés sa' ko'o yaqwayam amyekxak ma'a séñémekxa axta.
22 Apchátegmowágkek axta faraón:
—¿Yaqsa ektáha apmako nak emyekxak apchókxa? ¿Yetneyk enxeykel'a aqsok eyeyméxchexa exchep se'e sekhakxa nak?
Apchátegmowágkek axta Hadad:
—Méko aqsok eyeyméxchexa ko'o s'e, wánxa eyke aqsa séltamho ko'o heyhok amyekxak ma'a séñémekxa axta.
23 Keñe axta Dios apkeltamho yenmexekxak Rezón ma'a Salomón. Eliadá axta han apketche m'a Rezón, apxegánegkessama axta wesse' apagkok, cham'a Hadad-ézer, wesse' apwányam axta m'a Sobá. 24 Apchánchesákxeyk axta han nápakha énxet'ák ma'a, aptamhéyak axta apkelámha apmonye'e apkelmenyexma. Xama axta apkelnapma David nápakha m'a énxet'ák nak, keñe Rezón apmeyeykekxo m'a Damasco, apheykmek axta han ma'a aptemégweykmo wesse' apwányam. 25 Apkelenmexma axta aptemék énxet'ák Israel megyetsapmakxa axta m'a Salomón, cháxa ekyepetchákxo axta han ekmaso aptáhakxa axta han ma'a Hadad, hakte apkeltaqnaweykegkek axta chá'a m'a énxet'ák Israel. Keñe axta Rezón aptéma wesse' apwányam ma'a Siria.
26 Apkenmexeykekxeyk axta han wesse' apwányam ma'a Jeroboam, Nabat axta apketche. Salomón axta han apkeláneykha m'a Jeroboam, apkeñama axta m'a tegma apwányam Seredá, tén han nepyeseksa Efraín énxet'ák apagkok. Tampe' axta eyke m'a egken, ekwesey axta Serúa. 27 Keso ektémakxa axta apkenmexeykekxo Jeroboam wesse' apwányam se'e: Apkeláneykekxeyk axta apkekhesso xapop ma'a Salomón, apkelápeykekxeyk axta han apkelyagqáxeykha m'a David Tegma Apwányam apagkok, apyáp axta. 28 Énxet apyennaqte axta han ma'a Jeroboam, megkaye apwáxok xama aqsok; xama axta apwet'a Salomón megyaháxamákpoho xa wokma'ák nak, apteméssessek axta apkemha apmonye' apxegkessesso chá'a apkeltamheykha ekyentaxno m'a apheykegkaxa nak José aptawán'ák neptámen.
29 Xama ekhem axta aptahanya'awo Dios appeywa aplegasso Ahías ma'a Jeroboam, aptepa axta m'a Jerusalén, cham'a Ahías apkeñama axta m'a Siló, aphaxnagko' axta han apchaqlamap ma'a. Apxakcha'awók axta han apháha apqánet ma'a yókxexma, 30 aplekkek axta han apchaqlamap aphaxnagko' ma'a Ahías, doce nápakha'a apketkók axta han aptáhak apkelyepto, 31 keñe axta aptáha apcháneya Jeroboam: “Elma sa' xeyep diez nápakha'a apketkók, hakte aptáhak xép apxéna m'a Wesse' egegkok, Dios nak Israel: ‘Eymentemekxak sa' ko'o aptémakxa nak wesse' apwányam Salomón, keñe sa' agkések xép diez apheykegkaxa nak énxet'ák ahagkok. 32 Xama apheykegkaxa énxet'ák sa' aqsa weygkesek ma'a Salomón, eñama seyásekhayo m'a séláneykha David, tén han ma'a Jerusalén, tegma apwányam sélyéseykha axta ko'o nepyeseksa m'a apyókxoho tegma apkelyawe apagkok nak énxet'ák Israel. 33 Eyamasmeyk ko'o m'a Salomón, apkelpeykessamók ma'a Astarté, aqsok apcháyókxa nak ma'a sidonios; tén han Quemós, aqsok apcháyókxa nak ma'a moabitas; tén han Milcom, aqsok apcháyókxa nak ma'a amonitas. Megkaleklók ko'o ewáxok sekweteya ektémakxa aqsok apkelane, melaneyk ma'a seyánamakxa nak etnehek, tén han ma'a séltémókxa etnehek, aptéma axta apkeláneya m'a David, apyáp axta. 34 Masawhaksók sa' eymentemekxak ma'a aptémakxa nak wesse' apwányam, atnéssesek sa' aqsa makham apkeláneykha apchókxa, apyennákxa nak makham, eñama seyásekhayo m'a séláneykha David, sélyéseykha axta, apkeláneya axta m'a séltémókxa nak etnehek, tén han segánamakxa ahagkok. 35 Eymentemekxak sa' eyke aptémakxa nak apteme wesse' apwányam ma'a apketche, keñe sa' agkeyásekxak xeyep; cham'a diez apheykegkaxa nak énxet'ák. 36 Xama apheykegkaxa énxet'ák sa' aqsa weygkesek ma'a apketche, yaqwayam sa' megkaspónhek chá'a ko'o nahaqtók Jerusalén élsassóxma apagkok nak ma'a David, séláneykha axta, cham'a tegma apwányam sélyéseykegkaxa axta ekyetnamakxa sekwesey. 37 Amok sa' ko'o exchep, yaqwayam sa' etnehek wesse' apwányam ma'a ekyókxoho xapop apmakókxa enxoho chá'a etnehek, xép sa' etnehek wesse' apwányam ma'a Israel. 38 Apkelyahákxók sa' agkok ekyókxoho m'a séltamhókxa enxoho etnehek, ekpéwo enxoho chá'a aqsok apkelane nahaqto', apkelana enxoho seyánamakxa tén han séltémókxa nak etnehek, aptéma axta apkeláneya David, séláneykha axta, axek sa' chá'a ko'o xamo' xép, atekkessesagkok sa' aptawán'ák neptámen aptamhéyak kelwesse'e, sekteméssessama axta m'a David aptawán'ák neptámen; agkések sa' Israel. 39 Keñe sa' ma'a David aptawán'ák neptámen allegássesagkoho', eñama aptémakxa m'a Salomón, yaqwatakxoho sa' eyke.’”
40 Apmáheyok axta yaqhek Salomón ma'a Jeroboam eñama xa; apkenyegkek axta eyke apxegáneykmo Jeroboam apmaheykegko m'a Egipto, aptémakxa axta wesse' apwányam ma'a Sisac, apheykmek axta m'a ekweykmoho apketsapma m'a Salomón.
Salomón apketsapma
(2 Cr 9.29-31)
41 Ektémakxa axta apweynchámeykha Salomón, tén han apya'áseyak, tén han ma'a ektémakxa axta ekyókxoho aqsok apkelane, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta m'a Salomón. 42 Cuarenta apyeyam axta weykmok apteme wesse' apwányam Salomón ekyókxoho m'a kañe' nak Israel, cham'a Jerusalén, 43 xama axta apketsapma, keñe kélátawanyegweykekxo m'a Tegma Apwányam apagkok axta David, apyáp axta. Tén axta apyaqmagkassama apteme wesse' apwányam ma'a apketche Roboam.
Apvisqui Salomón aptingyey quilaycmasquiscama
1 Apvisqui Salomón aptava cotnaja israelita actomja apvisqui Faraón apquitca. Inlhamoc nic nat apnatamcaa Salomón quilvanaa cotnaja israelitas: alvisay moabitas, amonitas, edomitas, sidonías najan hititas. 2 Eycaso ilhnic nat singascamaclha Dios, copvanquejec israelitas colyimjapoc quilvanaa cotnaja israelitas. Coyiplovjoc sat anit apvalhaoc, eltimjic sat apquilayo quilaycmasquiscama. Avanjec nic nat apcasicjayo as quilvanaa apvisqui Salomón, aptimec nic nat apnatamcaa. 3 Setecientas nic nat apnatamcaa apvisqui Salomón najan trescientas moc apnatamcaa, altomja alsilhnanoncama apvalhoc. 4 Apvanacmec nic nat apvisqui Salomón, insilhnanalhquic nic nat apvalhoc etnejic apcayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Am nic nat eyiplovcasac mataa apcanamaclha Dios Visqui ingac, aptemaclha siclhoc nat apyap ninga David. 5 Aptomjac nic nat Salomón apcayo quilaycmasquiscama acvisay Astarte, apquilayoclha mataa sidonios. Aptomjac nic nat mocjam apcayo quilaycmasquiscama Milcom, apquilayoclha mataa amonitas. 6 Somcoc nic nat aptemaclha apvisqui Salomón napato Dios. Am nic nat elhnasoc actemaclha acpeyvomo, apyiplovquiscama ilhnic nat apyap ninga David.
7 Nalhit acnim nic nat intomjac. Apquillanac nic nat Salomón tap tingma Jerusalén, payjoc actiyapmaclha acnim netin inquilhe lhama acyitnamaclha quilaycmasquiscama acvisay Quemos, apquilayoclha mataa moabitas. Najan acyitnamaclha quilaycmasquiscama acvisay Moloc, apquilayoclha mataa amonitas. 8 Apquillanac nic nat mocjam moclhama quilaycmasquiscama, yoyam coltimjic alayo quilvanaa cotnaja israelitas, acyiplomo almescama asoc acmasis najan moc asoc macmescama quilaycmasquiscama. 9 Aplovquic nic nat Dios Visqui apancaoc Israel, apvita apquilvatescama Salomón. Anit nic nat intomjac appayvam ayinyema Dios. 10 Apmiyovquic nic nat Dios, colhic ayaco quilaycmasquiscama. Am nic nat eyiplovcasac Salomón apcascamaclha Dios. 11 Aptomjac nic nat Dios apcanya Salomón: Am alhta elyajaclhoc lhip sicpayvam siyanamaclha najan pacto ningmiyovmalhca. Olvatesquisic lhip aptimem apvisqui, etnejic sat apya'monquiscama lhip lhama enlhit aptimesaycam. 12 Jave naysicsa aptiyascam lhip, yoyam olvatesquisic aptimem apvisqui lhip, ayinyema alhta siyasicjayo apyap ninga David. Olvatesquisic sat aptimem apvisqui lhip apquitca nanoc sat. 13 Comascoc sat aptimem apvisqui apquitca once tribus apquilmolhama Israel, etnejic sat apvisqui nipyesicsa apquilmolhama lhama tribu. Eycaso ayinyema alhta siyasicjayo apyap ninga najan silasicjayo co Jerusalén, silyacyescama siclhoc nat — nic nat aptomjac Dios Visqui ingac.
14 Aptimescasquic nic nat Dios ingyinmelham lhama cotnaja ingmoc apvisay Hadad edomita, apmolhama ilhnic nat apvisqui co Edom. 15 Aptomjac nic nat apyimnatem apanco naysicsa apquilimpocjay David najan apnaymacoc nipyesicsa co Edom. Singilpilhtetemo apvisqui ilhnic nat Joab apyascama ilhnic nat, yoyam elatoynic apnaymacoc apticyovam siclho. Apcanama ilhnic nat David, esovjacpoc apticyovam cotnaja ingmoc edomitas. 16 Ajolhec nic nat mevactamo Joab, acvaycmo seis meses, apsovjacpo inlhojo apticyovam edomitas. 17 Apquinyec nic nat Hadad aptomja ilhnic nat apyimnanic. Apquinyec nic nat yoclhlhma Egipto, apquillhalhmaa napocja apquiltimesaycam apyap ninga. 18 Apquilyinyovquic nic nat yoclhilhma Madián elpeyvojoc yoclhilhma Parán. Apquilvitac nic nat enlhit maa, apquilanyacpo eltimesam. Apquilvocmec nic nat yoclhilhma Egipto Hadad najan apnaymacoc, apquilmiyaclho apnaclha apvisqui faraón co Egipto. Apquillhocac nic nat maa nintom, najan tingma apquilmaclha najan amyipayc.
19 Apyispaquic nic nat apvisqui faraón aptemaclha Hadad. Am nic nat emyavac apvisqui colyimjapoc Hadad, apmesa quilvana actomja faraón apyamilhco. Actomja inyalhing apvisqui Tahpenes. 20 Intimcasquic nic nat ayitca apvisay Genubat. Tahpenes actomja ilhnic nat acvanimquiscama sicaa apvisqui tingma pac. Apno ilhnic nat apvisqui faraón apquitquic. 21 Aplingac nic nat Hadad apna yoclhilhma Egipto, amyaa apquitsepma David najan apquitsepma singilpilhtetemo apvisqui Joab.
Aptomjac nic nat apcanya faraón: —¿Evanqui ya otajiclha siyaoclho coo? — nic nat aptomjac.
22 Apcatingmavoc nic nat faraón: —¿So actomja yi? ¿Am ya colcac apvalhoc lhip sicnaclha coo? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Hadad: —Paj. Inlhenquic evalhoc otajojoc siyinyemayaclha, nomyov nasa lhip — nic nat aptomjac.
23 Moc asoc ayinyema ilhnic nat Dios, aptimesquisa apquinmelhaycam Salomón, ayinyema apvisay Rezón. Eliada apquitca ilhnic nat Rezón. Aptimesam nic nat Rezón apnaclha Hadad-ezer, apvisqui co Soba, yiplovcoc nic nat apquinyem. 24 Aptomjaclhec nic nat apvisqui nipyesicsa apquilminyilhma. Apquilimpocjac nic nat David najan apnaymacoc maa, apticyova enlhitaoc cotnaja ingmoc. Apquinyec nic nat Rezón tingma Damasco aptomjayclho apvisqui maa. 25 Aptomja ilhnic nat cotnaja ingmoc apquinmelhaycam apvisqui Salomón najan apyovoclhojo enlhitaoc Israel, apno ilhnic nat Hadad co Edom. Apvisqui co Siria ilhnic nat Rezón.
26 Najan maa Jeroboam, Nabat apquitca, apquinmelham nic nat apvisqui Salomón. Salomón apcasinancama ilhnic nat Jeroboam, apquinyema tingma Sereda, apquilmolhama tribu Efraín. Tampeyi ilhnic nat inquin, acvisay Zerúa. 27 Aptemaclha ilhnic nat apquinmelhaycam apvisqui Jeroboam: Apcanama ilhnic nat Salomón, colhic allana terraplén mayicjescama lhopactic payjoc tingma pac apyap ninga, apvisay Tingma David. 28 Enlhit apvascapma ilhnic nat Jeroboam, apvitac nic nat Salomón. Aptimesacpec nic nat apvisqui apquiltimesaycam nipyesicsa José aptovana niptamin.
29 Nalhit acnim nic nat intomjac. Aptipquic nic nat tingma Jerusalén Jeroboam, aptajanyaa profeta Ahías co Silo apyitna apcalomap apjalhnancoc. Paj nic nat poc aplhalhma maa. 30 Apyaptec nic nat Ahías apava apjalhnancoc, aptomjayclho doce nipvayc. 31 Aptomjac nic nat Ahías apcanya Jeroboam: Ilic sat lhip diez nipvayc apava. Eycaso ayinyema Dios Visqui apancaoc Israel: Olvatesquisic sat aptimem apvisqui Salomón. Otnesquisic sat lhip etnejic apvisqui diez apquilmolhama tribus. 32 Apvanquic Salomón emyoc lhama tribu apquilmolhama, ayinyema siyasicjayo siclhoc alhta David najan tingma Jerusalén, silyacyescama alhta coo nipyesicsa tingma apquilvanyam apquileyvomaclha Israel. 33 Eyinyovquic alhta apvisqui Salomón, aptomja apcayo quilaycmasquiscama Astarté, apquilayo sidonios. Najan quilaycmasquiscama Quemos, apquilayo moabitas, najan quilaycmasquiscama Milcom, apquilayo amonitas. Acmasom aptomjaclha Salomón najato coo, am alhta eyiplovcasac siyanamaclha najan siyascamaclha, am elhno apyap ninga David. 34 Naso, etnejic sat mocjam apvisqui Salomón naysicsa aptiyascam, ayinyema siyasicjayo alhta apyap ninga David silyacyescama alhta coo. Apyiplovcasquic alhta mataa David siyanamaclha najan siyascamaclha. 35 Olvatesquisic sat aptimem apvisqui Salomón apquitca, otnesquisic sat lhip, etnejic apvisqui nipyesicsa diez apquilmolhama tribus Israel. 36 Etnejic sat apvisqui nipyesicsa lhama tribu apquilmolhama Israel Salomón apquitca. Casponejec sat mataa calevascama apvisay David payjoc tingma Jerusalén najato coo. Sicmaclha coo apvisay as tingma silyacyescama coo. 37 Otnesquisic sat lhip apvisqui nipyesicsa diez tribus apquilmolhama Israel. 38 Apquilyajaclhoc sat ancoc lhip siyanamaclha najan etnejic appeyvomo najato coo, apquilyiplovquisa siyanamaclha najan siyascamaclha, apno alhta David, opasmoc sat lhip apcanamaclha, apno alhta David etnejic sat apmolhama lhip apya'monquiscama apvisqui nipyesicsa Israel. 39 Olvatesquisic sat apquiltimem apquilviscaa David aptovana niptamin, jave eyca acvoncaclhojo — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
40 Am nic nat colcac apvalhoc Salomón, apquiltamjoc nic nat ingyajic Jeroboam. Apquinyec nic nat Jeroboam yoclhilhma Egipto apnaclha apvisqui Sisac. Apnaclhec nic nat maa acvaycmo apquitsepma apvisqui Salomón.
Apquitsepma apvisqui Salomón
(2~Cr 9.29-31)
41 Yitnec mocjam actalhesomalhca vaycajac cronicas de Salomón, moclhama aptomjaclha ilhnic nat Salomón najan aptemaclha apyascamco apanco. 42 Cuarenta años nic nat aptimem apvisqui Salomón tingma Jerusalén nipyesicsa enlhitaoc Israel. 43 Apquitsepquic nic nat. Apcatoynacpec nic nat tingma apvisay Tingma David apyap ninga. Aptimec nic nat apvisqui Salomón apquitca Roboam, apya'monquiscama apyap.