Israelitas apkeltámeyeykekxa Wátsam Ekwányam Ekyexwase
1 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
2 “Yána sa' eltaqhegwók israelitas. Sa' eltennaksek elpakxenwaták ma'a ekpayho nak Pi-hahirot, teyp nak ma'a Migdol halep nak wátsam ekwányam, ekpayho nak ma'a Baal-sefón. Sa' elpakxenagkok ma'a halep nak xa yókxexma nak, ekpayho nak ma'a wátsam ekwányam. 3 Tén sa' faraón katnehek kalchetmok apwáxok se'e: ‘Melya'ásegkok yaqwánxa elmahagkok ma'a israelitas. Apkelweynchámeyha aqsa m'a yókxexma meykexa énxet.’ 4 Eynaqtéssesek sa' eyke ko'o apwáxok ma'a faraón, wának sa' nahan emenxenek; tén sa' axekmósek ko'o ekwánxa sekmowána ekweykekxoho m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, tén sa' ma'a egipcios elya'ásegwók ko'o sektáha Wesse'.”
Aptamhágkek axta nahan israelitas xa ektáha nak. 5 Aplegágweykxeyk axta nahan amya'a wesse' apwányam Egipto apkelxeganakmo m'a israelitas. Keñe axta m'a wesse' apwányam, tén han ma'a apyókxoho apkeláneykha, apyaqmagkasa mók aptáhakxa apkelxeyenma m'a énxet'ák nak. Aptáhak axta apkelpaqmeta s'e: “¿Yaqsa axta kexaha ektéma néghayo apkelxegama m'a israelitas tén han nélwátessáseykegko m'a ektémakxa axta chá'a sẽltemessáseykha negko'o?”
6 Yetlókok axta nahan apkeltémo kóllánekxések ekpekhe agko' yátnáxeg apyenyawasso apagkok apkenchesso nak kempakhakma m'a faraón, apnaqlókek axta m'a sẽlpextétamo apagkok. 7 Apnaqlókek axta seiscientos yátnáxeg apkelyenyawasso élyennaqte éltaqmalma, tén han ma'a ekyókxoho yátnáxeg apkelyenyawasso nak ma'a Egipto, xama xama sẽlpextétamo axta nahan chá'a apchánte apagko'. 8 Wesse' egegkok axta eyke apyennaqtessásak apwáxok ma'a faraón, apkeltamhók axta emenxenek ma'a israelitas, apkelántekkek axta apkelásennagkama m'a ektémakxa axta chá'a apkelyennaqte. 9 Apkelántekkek axta egipcios apyókxoho sẽlpextétamo apagkok ekyetlómo yátnáxeg apkelyenyawasso tén han apkelchánte yátnáxeg apkelamhágko m'a israelitas. Apkeltahanyeykxeyk axta m'a neyáwa wátsam ekwányam, ekpayho nak ma'a Pi-hahirot, halep axta m'a Baal-sefón, cham'a apkekhegweyktamxa axta apkelpakxenweykto. 10 Xama axta apkelwet'a israelitas apchágketchessekmo faraón tén han egipcios ma'a apheykegkaxa axta, apkelakak axta ekwányam agko', tén axta apkelmaxneya Wesse' egegkok apkeltamho epasmok. 11 Keñe axta kéltáha kéláneya Moisés s'e:
—¿Mékoya takhaxpop Egipto, cham'a sẽlántekkesakxa axta apkeltamho nak negko'o agmassegwak se'e yókxexma meykexa nak énxet? ¿Yaqsa ektáha senteméssesa nak xa ektáha nak? ¿Yaqsa ektéma sẽlántekkessama nak Egipto? 12 Axta nentemék eykhe chá'a neganagkama exchep neyseksa negheykha axta Egipto s'e: ‘Hẽgho aqsa ólteméssesha negko'o m'a egipcios. ¡Tásek axta aptéma aqsa sẽlásenneykha m'a, megkaxnawok se'e peyakxa nak agmassegwa', yókxexma meykexa nak énxet!’
13 Aptáhak axta Moisés apchátegmowágkokxo énxet'ák se'e:
—Nágkóle'. Kólxeg aqsa, kóllano m'a apmako nak elának sakhem Wesse' egegkok yaqwayam elwagkasek teyp, hakte megkólwetekxók sa' chá'a kéxegke egipcios s'e ektáhakxa nak kélwet'a sakhem. 14 Nágkatneykha kélwáxok, Wesse' egegkok sa' elnapakpok elmeyók kéxegke.
15 Aptáhak axta Wesse' egegkok apcháneya Moisés se'e:
—¿Yaqsa ektáha sélmaxneya nak apkeltamho apasmok? ¡Yána' aqsa elxog ma'a israelitas! 16 Ey'és sa' xép néten aptasqapeykha, tén sa' elya'aksek nahan néten apmék elyetnakhaksek ánet nekhaw'ék emeykásekxak neyseksa m'a wátsam ekwányam, yaqwayam sa' elyeykhekxak yetlo ekyamáyóxma m'a israelitas. 17 Ko'o sa' eyke alyennaqtéssesek apkelwáxok ma'a egipcios, wának sa' nahan emenxenek; tén sa' axekmósek ekwánxa sekmowána m'a faraón tén han ma'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, ekweykekxoho m'a yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok, tén han ma'a apkelchánte nak yátnáxeg. 18 Ekxekmóssek sa' agkok ekwánxa sekmowána m'a faraón, tén han ma'a yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok nak ekweykekxoho m'a apkelchánte nak yátnáxeg, elya'ásegwók sa' ko'o sektáha Wesse' m'a egipcios.
19 Ñohok axta nahan ekyaqmagkasa mók élmeykegkaxa m'a Dios apchásenneykha tén han ma'a yaphope émha élxegamo axta chá'a apmonye'e neyseksa apkelxega m'a israelitas, chánweykxeyk axta ma'a neptámen. 20 Kenegwákxeyk axta apmonye'e sẽlpextétamo Egipto xa yaphope émha nak, cháhakkassek axta ekpayhókxa apchaqnágkaxa m'a israelitas; yáqtéssessek axta exma m'a egipcios, keñe axta m'a israelitas kelsássessek axta aqsa exma. Axta keñamak meltahanyékxo yókxoho axta'a egipcios ma'a israelitas.
21 Apya'ássek axta apmék ekpayhókxa neyseksa wátsam ekwányam ma'a Moisés, tén axta Wesse' egegkok apcháphasa éxchahayam ekyennaqte agko' eñama m'a ekteyapmakxa ekhem, kexchahakmek axta nahan yókxoho axta'a m'a, tén axta ekmeykásekxo neyseksa élana ánet nekhaw'ék ma'a wátsam ekwányam nak. Xapop agko' axta aptemessásekxak Wesse' egegkok ma'a neyseksa wátsam ekwányam, 22 xapop agko' axta nahan apkelyeykhákxak ma'a israelitas, cham'a ánet nekhaw'ék ekmayheykekxa nak neyseksa m'a yegmen, xama axta m'a ekpayho nak nélya'assamakxa tén axta nahan mók ma'a ekpayho nak nensagqalwa.
23 Apkelántaxneyk axta nahan neptámen apkelamhágko m'a apyókxoho apkelchánte yátnáxeg tén han ma'a faraón yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok. Apmenxenchek axta nahan ekweykmoho m'a neyseksók wátsam ekwányam; 24 amonye' élseye axta nahan apkelmexantámho Wesse' egegkok ekpayhókxa aphágkaxa m'a sẽlpextétamo Egipto, neyseksa apha axta m'a neyseksa táxa émha tén han ma'a yaphope, tén axta aptegkesa nepyeseksa m'a magya'áseyak nak yaqwánxa antéhek. 25 Apkelhaxyawassásegkek axta chá'a amagkok ma'a yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok, mopwancha'ak axta apmako eltahañekxa'. Tén axta aptáha apkelpaqmeta egipcios se'e:
—Óltaqhegwa aqsa neptámen israelitas, Wesse' apagkok appasmak xa énxet'ák nak, ẽlenmexchek negko'o.
26 Keñe axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya Moisés se'e:
—Ey'és sa' apmek ekpayhókxa nak ma'a wátsam ekwányam, yaqwayam sa' keypetchekxak mók ma'a yegmen, kápekxak sa' nahan ma'a egipcios, tén han ma'a yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok nak ekweykekxoho m'a apkelchánte nak yátnáxeg.
27 Apya'ássek axta apmek Moisés ekpayhókxa m'a wátsam ekwányam, keñe axta élsaka, ekyetnákxo makham yegmen ma'a ekyetnamakxa axta chá'a. Xama axta apmako yenyahagkok ma'a egipcios, chápeykxeyk axta m'a wátsam ekwányam. Apkelweykásegkek axta Wesse' egegkok xa énxet'ák nak. 28 Xama axta ekwánaqmákxo ekyetnákxo ekyetnamakxa agko' ma'a yegmen, sawhawók axta eyápeykxo m'a yátnáxeg apkelyenyawasso tén han ma'a apkelchánte axta chá'a yátnáxeg, ekweykekxoho m'a apyókxoho sẽlpextétamo ektáha axta apkelántaxno m'a wátsam ekwányam apmáheyo emenxenek ma'a israelitas. Méko axta xama enxoho sẽlpextétamo apagkok apkeymomap ma'a faraón. 29 Keñe axta m'a israelitas apkelyeykhákxo aqsa xapop agko' ma'a neyseksa nak wátsam ekwányam, cham'a neyseksa nak ekmayheykekxa m'a ánet nekhaw'ék yegmen, xama axta m'a nélya'assamakxa nak tén axta nahan mók ma'a nensagqalwa nak.
30 Cháxa ekhem apkelwagkasakxa axta teyp Wesse' egegkok israelitas neyseksa apkelma m'a egipcios, apkelwet'ak axta nahan israelitas egipcios aphopák ma'a neyáwa wátsam ekwányam nak. 31 Xama axta apkelwet'a israelitas ekwánxa apmopwána Wesse' egegkok apkelnapa m'a egipcios, apkelweykásenteyk axta apqatkok nápaqtók Wesse' egegkok, maxta elya'ássekmok, tén han ma'a Moisés ektáha axta chá'a apchásenneykha.
Los israelitas cruzan el mar Rojo
1 El Señor se dirigió a Moisés y le dijo:
2 «Di a los israelitas que regresen y acampen frente a Pi Ajirot, entre Migdol y el mar, frente a Baal Sefón. Que pongan sus campamentos enfrente de este lugar, junto al mar. 3 Así el faraón pensará: “Los israelitas no saben a dónde ir. Andan perdidos en el desierto.” 4 Pero yo voy a hacer que el faraón se ponga terco y los persiga; entonces mostraré mi poder en él y en todo su ejército, y los egipcios sabrán que yo soy el Señor.»
Los israelitas lo hicieron así. 5 Mientras tanto, el rey de Egipto recibió aviso de que los israelitas se habían escapado. Entonces el rey y sus funcionarios cambiaron de parecer en cuanto a ellos, y se dijeron: «¿Pero cómo pudimos permitir que los israelitas se fueran y dejaran de trabajar para nosotros?»
6 En seguida el faraón ordenó que prepararan su carro de combate, y se llevó a su ejército. 7 Tomó seiscientos de los mejores carros, además de todos los carros de Egipto, que llevaban cada uno un oficial. 8 El Señor hizo que el faraón se pusiera terco y persiguiera a los israelitas, aun cuando ellos habían salido ya con gran poder.
9 Los egipcios con todo su ejército, con carros y caballería, salieron a perseguir a los israelitas, y los alcanzaron a la orilla del mar, junto a Pi Ajirot y frente a Baal Sefón, donde estaban acampados. 10 Cuando los israelitas se dieron cuenta de que el faraón y los egipcios se acercaban, tuvieron mucho miedo y pidieron ayuda al Señor. 11 Y a Moisés le dijeron:
—¿Acaso no había sepulcros en Egipto, que nos sacaste de allá para hacernos morir en el desierto? ¿Por qué nos has hecho esto? ¿Por qué nos sacaste de Egipto? 12 Esto es precisamente lo que te decíamos en Egipto: “Déjanos trabajar para los egipcios. ¡Más nos vale ser esclavos de ellos que morir en el desierto!”
13 Pero Moisés les contestó:
—No tengan miedo. Manténganse firmes y fíjense en lo que el Señor va a hacer hoy para salvarlos, porque nunca más volverán a ver a los egipcios que hoy ven. 14 Ustedes no se preocupen, que el Señor va a pelear por ustedes.
15 Pero el Señor le dijo a Moisés:
—¿Por qué me pides ayuda? ¡Ordena a los israelitas que sigan adelante! 16 Y tú, levanta tu bastón, extiende tu brazo y parte el mar en dos, para que los israelitas lo crucen en seco. 17 Yo voy a hacer que los egipcios se pongan tercos y los persigan; entonces mostraré mi poder en el faraón y en todo su ejército, y en sus carros y caballería. 18 Cuando haya mostrado mi poder en el faraón, y en sus carros y caballería, los egipcios sabrán que yo soy el Señor.
19 En ese momento el ángel de Dios y la columna de nube, que marchaban al frente de los israelitas, cambiaron de lugar y se pusieron detrás de ellos. 20 Así la columna de nube quedó entre el ejército egipcio y los israelitas; para los egipcios era una nube oscura, pero a los israelitas los alumbraba. Por eso durante toda la noche los egipcios no pudieron alcanzar a los israelitas.
21 Moisés extendió su brazo sobre el mar, y el Señor envió un fuerte viento del este que sopló durante toda la noche y partió el mar en dos. Así el Señor convirtió el mar en tierra seca, 22 y por tierra seca lo cruzaron los israelitas, entre dos murallas de agua, una a la derecha y otra a la izquierda.
23 Toda la caballería y los carros del faraón entraron detrás de ellos, y los persiguieron hasta la mitad del mar; 24 pero a la madrugada el Señor miró de tal manera al ejército de los egipcios, desde la columna de fuego y de nube, que provocó un gran desorden entre ellos; 25 descompuso además las ruedas de sus carros, de modo que apenas podían avanzar. Entonces los egipcios dijeron:
—Huyamos de los israelitas, pues el Señor pelea a favor de ellos y contra nosotros.
26 Pero el Señor le dijo a Moisés:
—Extiende tu brazo sobre el mar, para que el agua regrese y caiga sobre los egipcios, y sobre sus carros y caballería.
27 Moisés extendió su brazo sobre el mar y, al amanecer, el agua volvió a su cauce normal. Cuando los egipcios trataron de huir, se toparon con el mar, y así el Señor los hundió en él. 28 Al volver el agua a su cauce normal, cubrió los carros y la caballería, y todo el ejército que había entrado en el mar para perseguir a los israelitas. Ni un solo soldado del faraón quedó vivo. 29 Sin embargo, los israelitas cruzaron el mar por tierra seca, entre dos murallas de agua, una a la derecha y otra a la izquierda.
30 En aquel día el Señor salvó a los israelitas del poder de los egipcios, y los israelitas vieron los cadáveres de los egipcios a la orilla del mar. 31 Al ver los israelitas el gran poder que el Señor había desplegado contra Egipto, mostraron reverencia ante el Señor y tuvieron confianza en él y en su siervo Moisés.