Ekxeyenma egwáxok
1 Ko'o Pablo, sekteme nak Jesucristo apchápháseykha, sewóneykha axta apkeltémo atnehek ma'a, tén han sepagkanma axta yaqwayam enxoho atnehek seklegasso amya'a eñama nak Dios.
2 Nanók axta sẽltennasso negko'o Dios ma'a amya'a ektaqmela, eñama apkelásenneykekxa m'a apkellegasso axta appeywa, ekyetnama nak eknaqtáxésamaxche m'a amya'a ekpagkanamaxche'. 3-4 Cháxa amya'a ekxeyenma nak Dios Apketche Jesucristo Wesse' egegkok, aptéyeykmo axta apyetchesamakpoho énxet, David aptáwen neptámen, keñe axta natámen apxátekhágwayam apkeltamhomakpo Dios Apketche, yetlo ekyawe apmopwána, eñama apxátekhásseyam ma'a Espíritu appagkanamap.
5 Jesucristo axta keñamak segkéssama ko'o Dios ektaqmalma sektamheykha yaqwayam atnehek apchápháseykha, tén han atnehek séltenneykha apwesey, yaqwayam enxoho etyapok énxet apteme melya'ásseyam Dios nepyeseksa m'a apyókxoho pók aptémakxa énxet'ák nak, tén han etnehek apkelyaheykekxoho. 6-7 Kéxegke nahan kéleñama nepyeseksa xa énxet'ák nak, kélheykencha'a nak Roma. Apkelásekhayók kéxegke Dios, apkelwóneykha axta anhan apmáheyo etnéssesek Jesucristo énxet'ák apagkok, tén han kólpáxaqwók ma'a Dios énxet'ák apagkok. Dios Egyáp tén han Jesucristo sa' epekkenek kélnepyeseksa kéxegke m'a ektémakxa nak apmésso naqsa ektaqmeleykha apwáxok apkelányo, tén han meyke ektáhakxa egwáxok apagkok.
Pablo apmésso ekxeyenma apwáxok Dios
8 Eyeynókxa, ekméssek ko'o ekxeyenma ewáxok Dios ahagkok eñama Jesucristo kélyókxoho kéxegke, hakte ekyókxoho yókxexma xénamaxchek chá'a ektémakxa megkólya'ásseyam kéxegke. 9 Dios akke apteme apwete mayenseykmo chá'a ko'o ekxeyenma ewáxok kéxegke, cham'a Dios, sekyetleykencha'a nak ko'o yetlo ekmáheyo agko' ewáxok seklegassama m'a amya'a ektaqmela apagkok nak ma'a Apketche, 10 almaxnak nahan chá'a ko'o Dios hegkések yaqwayam awakxak kélheykegkaxa kéxegke, apkepmenyého enxoho. 11 Hakte émenyeyk ko'o alwetak kéxegke, tén han apasmok, yaqwayam enxoho almésagkok kélmowancha'a eñama nak Dios Espíritu apagkok, yaqwayam enxoho kayágwomhok kélyennaqte; 12 yaqwayam enxoho ólwasqakkasaxchekxohok eñama xa ektémakxa nak ekyetno magya'ásseyam, kéxegke tén han ko'o.
13 Élyáxeg, émenyeyk ko'o kólya'asagkohok kéxegke, xámokmeyk eykhe ekxeyenma chá'a ko'o ewáxok awakxak kélheykegkaxa kéxegke yaqwayam alweta', makhemek eyke makham ko'o ekyetno aqsok meheyhayo chá'a axog. Émenyeyk eykhe ko'o axámásekxak melya'ásseyam nak Cristo kélnepyeseksa kéxegke, ekhawo sekteméssessamakxa axta nepyeseksa m'a pók énxet'ák nak. 14 Xeyenmeyk ko'o ewáxok seyánémaxko altennasha amya'a ektaqmela apyókxoho énxet, cham'a ekha nak kélxekmósso, tén han ma'a meyke nak kélxekmósso, tén han ma'a ekha nak apkelya'áseyak, tén han ma'a meyke nak apkelya'áseyak. 15 Cháxa keñamak sekmáheyo ahagko' nak han ko'o altennasha kéxegkáxa amya'a ektaqmela, kélheykha nak Roma.
Tásek amya'a ekmowána
16 Mamegqáyhek ko'o axének tásek amya'a, hakte Dios apmopwána xa, yaqwayam enxoho elwagkasakpok teyp apyókxoho m'a apteme nak chá'a melya'ásseyam, judíos eyke sekxók apmonye'e, keñe axayók ma'a apyókxoho metnaha nak judíos. 17 Hakte enxekmóssegkek negko'o amya'a ektaqmela ektémakxa senteméssessama negko'o Dios ekpéwomo nentémakxa eñama m'a magya'ásseyam, eyeynamo m'a sekxók axta ekwokmoho néxa. Hakte temék eknaqtáxésamaxche s'e: “Mey'ásseyam sa' kañék étak ekyennaqte apnények ma'a énxet ekpéwomo nak aptémakxa.”
Ektémakxa apkelsexnánémap énxet
18 Hakte enxekmóssegkek negko'o Dios aplo eñama néten apkellegassáseykegkoho apyókxoho m'a énxet'ák élmasagcha'a nak apkeltémakxa, tén han megkápéwomo nak apkeltémakxa, apmasma nak chá'a kataxchek ma'a ekmámnaqsoho nak. 19 Apkelya'ásegkók aqsok negmowána nak agya'asagkohok eñama Dios xa énxet'ák nak, hakte Dios apagko' axta apxekmósso; 20 hakte aqsok magwete eñama nak Dios, egwanchek agya'ásegwók, élchetagkáseyncha'a enxoho egwáxok ma'a aqsok apkelane nak. Tásek axta nahan ekwetamaxche apteme Dios ma'a sekxók axta élánamáxko keso náxop, megkamassegwomek nahan ma'a ektémakxa nak apmopwána. Cháxa keñamak megkalmopwagko nak kaxek aptáhakxa apkelpeywa m'a élmasagcha'a nak apkeltémakxa. 21 Apkelya'áseykegkók axta eykhe m'a Dios, axta eyke etnéssessók apcháyo m'a nenteméssessamakxal'a Dios, axta anhan egkéssók chá'a ekxeyenma apkelwáxok. Aqsok mékoho axta aqsa kelxéneykha apkelwáxok, máxa ekyaqtessóxma axta tamheykekxak ma'a élchetámeykegkaxa nak apkelwáxok. 22 Elxének axta chá'a aptamhéyak ekha apkelya'áseyak, élyéháxma axta eyke aptamheykegkok; 23 hakte massegkek apkelpeykessamo m'a Dios ekha nak apcheymákpoho megyetsapma nak, apkelpeykessamo m'a kéleykmássesso kélheyáseykegkoho nak énxet apketsapmo nak, weykmók nahan ma'a kélheyáseykegkoho nak ma'a náta, tén han ma'a aqsok nawha'ák cuatro amagkok nak, tén han ma'a aqsok élpexyawéyak nak náxop kalxog.
24 Cháxa keñamak apkexakhama nak Dios, yaqwayam enxoho keytek nepyeseksa m'a aqsok ekmanyása apkelyespagko nak chá'a elanagkok, apkelánéseykegkek nahan chá'a apnámakkok ma'a aqsok segmegqassamo nak. 25 Metegyeykegkok ma'a aqsok ekmámnaqsoho eñama nak Dios, wánxa aqsa m'a aqsok megkamámnaqsoho nak, apcháyo chá'a aptamheykegkok ma'a aqsok ektáha nak chá'a Dios apkelane, apkelpeykessamók nahan chá'a, keñe chá'a Dios melpeykessamo ektáha axta apkelane, ekpayhawo nak chá'a kólteméssesek apcheymákpoho meyke néxa. Katnahagkok sa'.
26 Cháxa keñamak apkexakhama aqsa Dios, yaqwayam enxoho elanagkok ma'a aqsok apkelmopmenyého segmegqassamo nak. Weykmók nahan kelán'ák ekyaqmagkasso m'a ektémakxal'a kelán'a, eñama ekmámenyého katnéssessamhoxma kelán'a xamo'; 27 hawók nahan ma'a apkelennay'a nak, apkelwátéseykegkek ma'a aptamheykegkaxal'a chá'a elanagkok kelán'a, apkenna xamo' aqsa yeykhágweykmohok apkelmopmenyého elteméssessamhoxma. Apkenna xamo' aqsa chá'a elanagkok ma'a aqsok segmegqassamo nak, apkellegassásamákpekxoho apagko' nahan chá'a aptamheykegkok eñama kélteméssesso m'a ekpayhawo nak chá'a kólteméssesek eñama megyaqhémo apkeltémakxa.
28 Apchahayók aqsa chá'a elanagkok Dios ektémakxa nak chá'a ekmaso élchetamso apkelwáxok ma'a, yaqwayam enxoho elanagkok chá'a m'a megkapayhawo nak chá'a elanagkok, hakte mopmenyeyk elya'asagkohok ma'a Dios. 29 Yeykhágweykmók apkeláneyak mók ektémakxa nak chá'a megkapéwomo apkeltémakxa m'a, ekmanyása apkeltémakxa, apkelmopmenyého exámasagkok aqsok, tén han ekmaso apkeltémakxa. Apnathahassesso chá'a aqsok apagkok pók, apchaqhe pók, ekmátsa emáwhok elnapakpok, apkelyexancháseykha pók, apkello, tén han appaqméteykha naqsa. 30 Apkelxéneykha chá'a ekmaso apnámakkok, etaqnawhok nahan ma'a Dios, megkalyexnegwayam apkelpeywa, éleymáxkoho apkelwáxok tén han apkeleymákpoho; etekkásekxak nahan chá'a mók ekmaso nentémakxa, melyahakxeyk nahan chá'a m'a apyapmeyk, 31 mopmenyeyk nahan chá'a elya'ásegwók, melanagkek nahan chá'a aptáhakxa enxoho chá'a apkelpeywa, megyásekhók nahan chá'a xama énxet enxoho, megkapyósek nahan chá'a elano'. 32 Apkelya'ásegkók nahan apxeyenma chá'a Dios eyéméxko eletsapok énxet apkelane nak chá'a xa aqsok nak; apkellenxanmeykegkók eyke aqsa aptamhéyak xa ektáha nak, kalkohok nahan chá'a apkelwáxok étak elanagkok énxet xa ektéma nak.
Saludo
1 Yo soy Pablo, siervo de Cristo Jesús, llamado por él para ser apóstol y apartado para anunciar el evangelio de Dios, 2 evangelio que había prometido ya en las santas Escrituras por medio de sus profetas. 3 Les escribo acerca de su Hijo, que como ser humano, nació de la descendencia de David, 4 pero que a partir de su resurrección de los muertos fue constituido Hijo de Dios con plenos poderes, por el Espíritu de santidad. Hablo de Jesucristo, nuestro Señor.
5 Por medio de Jesucristo, y para honrar su nombre, recibí la gracia de ser un apóstol puesto a su servicio, para que todas las naciones reciban de buen grado el evangelio de la fe. 6 Entre ellos están también ustedes, llamados por Dios para seguir a Jesucristo. 7 Esta carta la escribo a todas las comunidades que viven en la ciudad de Roma, a quienes Dios ama y ha llamado a formar parte del pueblo santo. Que la gracia y la paz de Dios nuestro Padre y del Señor Jesucristo los acompañen siempre.
Acción de gracias
8 En primer lugar, por medio de Jesucristo doy gracias a mi Dios por cada uno de ustedes, porque en todas partes se habla muy bien de su fe. 9 Dios, a quien yo sirvo con todo mi corazón al anunciar el evangelio de su Hijo, es testigo de que continuamente me acuerdo de ustedes, 10 y de que en mis oraciones pido siempre a Dios que, si es su voluntad, me conceda que vaya por fin a visitarlos. 11 Porque anhelo verlos para fortalecerlos y compartir con ustedes algún don espiritual; 12 o mejor dicho, para que nos animemos mutuamente con esta fe que ustedes y yo tenemos en común.
13 Hermanos, quiero que sepan que muchas veces me he propuesto ir a verlos, pero hasta ahora me ha sido imposible, ya que siempre ha surgido algo que me lo impidió. Mi deseo es recoger alguna cosecha espiritual entre ustedes, como la he recogido entre los demás pueblos no judíos. 14 Me siento en deuda con todos, sean cultos o incultos, sabios o ignorantes; 15 por eso estoy tan ansioso de anunciarles el evangelio también a ustedes que viven en Roma.
El evangelio, poder de Dios
16 No me avergüenzo del evangelio porque es poder de Dios para que quienes creen sean salvos, los judíos en primer lugar, pero también los que no lo son. 17 Pues el evangelio nos muestra la justicia de Dios, la cual comienza con la fe y culmina con la fe. Así lo dicen las Escrituras: «El justo por la fe vivirá.»
El pecado de la humanidad
18 Desde el cielo Dios muestra su ira contra toda la gente mala e injusta que, con su injusticia, mantiene prisionera la verdad. 19 Lo que de Dios se puede conocer, esta gente lo conoce muy bien, porque Dios mismo se lo ha mostrado; 20 pues lo invisible de Dios se puede llegar a conocer, si se reflexiona a través de todo lo que él ha creado. En efecto, desde la creación del mundo, claramente se ha podido ver que él es Dios y que su poder nunca tendrá fin. Por eso nadie tiene excusa. 21 Pues aunque todos han conocido a Dios, no le han dado el reconocimiento que se merece, ni le han dado gracias. Al contrario, sus razonamientos se volvieron puras especulaciones sin sentido, y sus mentes insensatas se quedaron a oscuras. 22 Afirmaban que eran sabios, pero se hicieron necios; 23 porque cambiaron la gloria del Dios inmortal por la adoración de ídolos en forma de seres humanos mortales, y de aves, cuadrúpedos y reptiles.
24 Por eso, Dios los dejó a merced de sus propios deseos impuros, para que cometieran entre sí acciones vergonzosas. 25 Cambiaron la verdad de Dios por la mentira; veneraron y rindieron culto a las cosas creadas por Dios, y no a Dios mismo, que las creó y que merece alabanza por siempre. Amén.
26 Por eso, Dios los dejó a merced de sus propias pasiones vergonzosas. Las mujeres cambiaron las relaciones naturales por las que van contra la naturaleza; 27 de la misma manera, los varones dejaron sus relaciones naturales con la mujer y ardieron en deseos los unos por los otros. Varones con varones cometen acciones vergonzosas, y por eso sufren en su propio cuerpo el castigo merecido por su extravío.
28 Y como no quisieron reconocer a Dios, él los dejó a merced de su mente corrompida, para que hagan lo que no deben. 29 Están llenos de toda clase de injusticia, perversidad, codicia y maldad. Son envidiosos, asesinos, pendencieros, engañadores, mal intencionados y chismosos. 30 Hablan mal de los demás; son enemigos de Dios, insolentes, altaneros y arrogantes; inventan maldades, desobedecen a sus padres, 31 no quieren entender, no cumplen su palabra, no sienten cariño por nadie, no sienten compasión. 32 Saben muy bien que Dios ha decretado que quienes hacen estas cosas merecen la muerte, sin embargo, siguen haciéndolas, y hasta ven con gusto que otros las hagan.