Ektémakxa nak chá'a aptamheykha énxet apkeleyxcháseykha apnámakkok
(Eze 3.16-21)
1 Epaqhetchessek axta ko'o Wesse' egegkok. Aptáhak axta seyáneya s'e: 2 “Xép énxet, elpaqhetches sa' apchókxa xamo', etne sa' elának se'e: ‘Eyáphássek agkok ko'o kempakhakma xama apchókxa, keñe énxet'ák apheykha nak xa apchókxa nak, elyésha xama énxet yaqwayam etnéssesek apkeleyxcháseykha. 3 Apwet'ak agkok yágketchessak sẽlpextétamo apkelenmexma apchókxa xa énxet apkelhaxneykha nak, epáwaksek ma'a apchaqkahasso keñe eltennasagkok nahan ma'a énxet'ák. 4 Apleg'ak agkok nahan xama énxet ekpáwà m'a kélaqkahasso, keñe melánekxeyk aptáhakxa, apkelwa'ak agkok ma'a apkelenmexma keñe yaqhek, apsexnánémap apagko' nahan katnehek ma'a apketsapma, 5 hakte apleg'ak eykhe kélpáwasso m'a kélaqkahasso nak, makke elánekxak aptáhakxa'; apsexnánémap apagko' ma'a apketsapma, kaxtemeyk axta apkelyeheykekxoho m'a, megyetsepek axta. 6 Apwet'ak agkok nahan elwak sẽlpextétamo apkelenmexma m'a énxet apkelhaxneykha nak chá'a, keñe mepáwaksek ma'a apchaqkahasso yaqwayam enxoho eltennasagkok ma'a énxet'ák, apkelwa'ak agkok ma'a apkelenmexma nak, keñe yaqhek xama énxet, yetsapok sa' yetlo aptémakxa mey'assáxma xa énxet nak, axének sa' ko'o ektáha apsexnenagko apketsapma m'a énxet apkelhaxneykha nak chá'a.’
7 “Ekteméssessek axta ko'o exchep apkeleyxcháseykha m'a énxet'ák Israel, xép aptáha nak énxet. Xeyep sa' chá'a exkak ma'a sektáhakxa sekpeywa tén han eñeksek chá'a m'a sektáhakxa enxoho séltennasso. 8 Ektemék agkok ko'o wának xama énxet ekmaso nak aptémakxa s'e: ‘¡Yetsapok sa' xép!’ Sa' agkok epaqhetchásak xép ma'a, yaqwayam enxoho yának eyaqmagkasek aptémakxa, yetsapok sa' eñama mey'assáxma xa énxet ekmaso nak aptémakxa, axének sa' eyke ko'o exchep ektáha apsexnenagko m'a apketsapma. 9 Apkeltamhók agkok xép eyaqmagkasek aptémakxa m'a énxet ekmaso nak aptémakxa, agkok eyaqmagkásak ma'a, yetsapok sa' eñama mey'assáxma, keñe sa' xép ewagkasakpok teyp.
Apcháneymakpexa nak chá'a etnehek xama énxet
(Eze 18.21-32)
10 “Xép énxet, etne sa' elának énxet'ák Israel se'e: ‘Kéltemék chá'a kélpaqméteykencha'a kéxegke s'e: yentexók agkók negko'o nentémakxa élmasagcha'a tén han mólya'assáxma. Cháxa keñamak eksawha nak nélyennaqte. Mogwanchek kaxwók anlenxanmagkohok nélweynchámeykha. 11 Naqsók eyke ko'o sekxéna sektáha nak Wesse' mamassegwayam, mómenyeyk yetsapok ma'a énxet ekmaso nak aptémakxa, émeñeyk aqsa eyaqmagkasek aptémakxa, keñe megyetsepe'. Israel, eyenyekxa xa aptémakxa ekmaso apmeykencha'a nak. ¿Yaqsa ektéma apkeltémo nak yetsapok?’
12 “Xép énxet, etne sa' elának apchókxa xamók se'e: ‘Apkelanak sa' agkok mey'assáxma xama énxet ektaqmalma nak aptémakxa, megkawagkasek sa' teyp ma'a ektémakxa axta aqsok ektaqmela apkelane m'a nanók axta, apkelwátessek sa' agkok nahan apkelane aptémakxa ekmaso m'a énxet ekmaso nak aptémakxa, megkatnehek sa' eksexnenagko apketsapma m'a aptémakxa ekmaso axta nano'. Apkelanak agkok mey'assáxma m'a énxet ektaqmalma nak aptémakxa, megkamyewek sa' yaqwayam enxoho megyetsepek ma'a aptémakxa ektaqmela axta nano'. 13 Éltamhók agkok ko'o megyetsepek xama énxet ektaqmalma nak aptémakxa, keñe apchekawo enxoho m'a ektémakxa nak ektaqmalma aptémakxa, elának ma'a aqsok ekmaso, megkaxének sa' ko'o ewáxok xama enxoho m'a aqsok ektaqmela apkelane, yetsapok sa' eñama apkelane aqsok ekmaso. 14 Éltennássek agkok ko'o ematñekxak xama énxet ekmaso nak aptémakxa, keñe apkelwátésa enxoho apkelane m'a mey'assáxma, elának ma'a aqsok ektaqmela yetlo ekpéwomo aptémakxa, 15 etaqheksohok nahan ma'a aqsok apxawe axta ekyaqmageykekxa aqsok apagkok kélmassáseykha essenhan ma'a aqsok apmenyexma axta, elának nahan ma'a segánamakxa ekyennaqtéssamo nak egnények, elwataksek nahan apkelane m'a aqsok ekmaso nak, megyetsepek sa' chá'a. 16 Megyetsepek sa' chá'a eñama apkelane aqsok ektaqmela yetlo ekpéwomo, megkaxénwakxók sa' chá'a ko'o ewáxok xama enxoho m'a mey'assáxma axta apkelane.’ 17 Hexének sa' ko'o megkapéwo aqsok sélane m'a apchókxa xamo' nak xép; eyke naqsók meláneykegko chá'a aqsok ekpéwomo m'a. 18 Apkelwátéssek sa' agkok apkelane aqsok ektaqmela m'a énxet ektaqmalma nak aptémakxa, apkelana enxoho m'a aqsok ekmaso nak, yetsapok sa' eñama apkelane xa. 19 Apkelwátéssek sa' agkok apkelane aqsok ekmaso m'a énxet ekmaso nak aptémakxa, apkelana enxoho m'a aqsok ektaqmela tén han ma'a ekpéwomo nak, megyetsepek sa' eñama apkelane xa. 20 Keñe kéxegke kéltáha chá'a kélxénákxoho s'e: ‘Megkapéwok aqsok apkelane m'a Wesse' egegkok.’ Alyekpelkohok sa' eyke chá'a ko'o kélxama kéxegke, israelitas, ekhawo m'a ektémakxa nak chá'a aqsok kéllánéyak.”
Jerusalén aptéyam
21 Apwa'ak axta ko'o sekhakxa xama énxet apxegányam apkeñama m'a Jerusalén, ekwokmo axta cinco ekhem ma'a pelten diez, apwokmo axta doce apyeyam sẽlnaqleykekxa m'a katnahakxa nak negókxa, éltennáseyha axta ko'o apma tegma apwányam ma'a apkelenmexma nak. 22 Apweykásenteyk axta ko'o tekhéxet apmopwána Wesse' egegkok axta'a, amonye' apwe axta m'a énxet apxegányam; keñe axto'o, apwa'a m'a énxet, setekkessásekxo makham sekpeywa m'a Wesse' egegkok, massék axta setnaha meyke sekpeywa.
Ektémakxa melya'assáxma énxet'ák
23 Epaqhetchessek axta ko'o Wesse' egegkok. Aptáhak axta seyáneya s'e: 24 “Aptáhak chá'a apkelpaqméteyncha'a énxet'ák apheykencha'a nak tegma apkelyawe Israel se'e, cham'a appalleykmo nak: ‘Apxakkók axta Abraham aptéma apagkok ma'a apchókxa; keñe negko'o nenxámok egagkók peya antéhek egagkok ma'a apchókxa nak.’ 25 Etne sa' elának se'e: ‘Keso aptáhakxa exchek appeywa Wesse' egegkok se'e: Kélteykegkek kéxegke ápetek yetlo éma, kélpeykessamok ma'a aqsok kéleykmássesso, kélnapmeyk nahan ma'a kélnámakkok, ¿kélagkok ya sa' kóltéhek ma'a apchókxa nak?’ 26 Kélásenneykekxeyk chá'a m'a sókwenaqte kélagkok nak, kélláneykegkek chá'a m'a aqsok sektaqnagkamo nak ko'o, kélyókxoho megkóltaqmelchessók ma'a ektémakxa nak élyamhápeyák, ¿kélagkok ya sa' kóltéhek ma'a apchókxa nak?’
27 “Etne sa' nahan elának se'e: ‘Keso aptáhakxa exchek appeywa Wesse' egegkok se'e: Naqsók ko'o sekxéna peya etekyók nahan ma'a énxet'ák apheykha nak tegma apkelyawe, kélpalchessamakxa nak, keñe sa' ma'a apheykha nak yókxexma, wának katawagkok ma'a aqsok nawha'ák éllo, keñe sa' ma'a apheykha nak neyseksa meteymog tén han ma'a meteymog áxwa, eletsapok sa' eñama negmasse ekmaso. 28 Meykexa énxet sa' atnessásekxak ma'a apchókxa tén han meyke xama aqsok, amasséssessók sa' nahan ma'a ekyennaqte ekméssama nak chá'a eyeymáxkoho. Meykexa énxet sa' katnekxak ma'a meteymog élekhahéyak nak Israel; méko sa' kamhagkok kaxwók ma'a. 29 Ektemessásekxeyk sa' agkok ko'o meykexa énxet ma'a apchókxa tén han meyke xama aqsok, eñama apkelánéyak melya'assáxma ekmaso agko' ma'a, elya'ásegwók sa' ko'o sektáha Wesse'.’
30 “Apxénchek xép apchókxa xamo' ma'a nekha meteymog kélhaxta nak nepyáwa tegma, tén han ma'a nekha apatña'ák tegma nak. Aptáhak chá'a apcháneya pók se'e: ‘Kólchempoho, ageyxhok sa' amya'a segáphássesso m'a Wesse' egegkok.’ 31 Keñe elxegmak chá'a m'a énxet'ák ahagkok, elhak chá'a apmonye' exchep, ekhawo m'a aptamheykegkaxal'a chá'a, yaqwayam yeyxhok ma'a appeywa. Makke eláneykegkok chá'a m'a. Elwehenagkohok aqsa chá'a, máxa etnéssesek ma'a ektémól'a xama negmeneykmasso ekmátsal'a ageyxho', selyaqye aqsa chá'a kelxéneykha apkelwáxok ma'a. 32 Apteméssessegkek axta exchep ma'a xama énxet apmeneykmassamól'a chá'a wánxa m'a negmeneykmasso ekmátsal'a kahaxnaxkoho', ektaqmalmal'a apyespok, apmopwánal'a appáwasso m'a arpa. Yeyxhok axta chá'a m'a appeywa, melanagkek axta eyke. 33 Katnehek sa' nahan ekyókxoho xa; temék sa' agkok xa, elya'ásegwók sa' apha xama Dios appeywa aplegasso nepyeseksa.”
Responsabilidad del centinela
(Ez 3.16-21)
1 El Señor se dirigió a mí, y me dijo: 2 «Tú, hombre, habla a tus compatriotas, y diles: “Cuando yo envío la guerra a un país, la gente de ese país escoge a uno de ellos para ponerlo de centinela. 3 Y cuando el centinela ve que los ejércitos enemigos se acercan al país, toca la trompeta y previene a la gente. 4 Si alguien escucha el toque de trompeta y no le hace caso, y los enemigos llegan y lo matan, el culpable de su muerte es él mismo, 5 porque oyó el toque de trompeta pero no hizo caso; es culpable de su muerte, porque, si hubiera hecho caso, habría salvado su vida. 6 Pero si el centinela ve llegar los ejércitos enemigos y no toca la trompeta para prevenir a la gente, y los enemigos llegan y matan a alguien, este morirá por su pecado, pero al centinela yo le pediré cuentas de esa muerte.”
7 »Pues a ti, hombre, yo te he puesto como centinela del pueblo de Israel. Tú deberás recibir mis mensajes y comunicarles mis advertencias. 8 Puede darse el caso de que yo pronuncie sentencia de muerte contra un malvado; pues bien, si tú no hablas con él para advertirle que cambie de vida, y él no cambia, ese malvado morirá por su pecado, pero a ti yo te pediré cuentas de su muerte. 9 Si tú, en cambio, adviertes al malvado que cambie de vida, y él no lo hace, él morirá por su pecado, pero tú salvarás tu vida.
Responsabilidad personal
(Ez 18.21-32)
10 »Tú, hombre, di al pueblo de Israel: “Ustedes dicen: Estamos cargados de faltas y pecados. Por eso nos estamos pudriendo en vida. ¿Cómo podremos vivir? 11 Pero yo, el Señor, juro por mi vida que no quiero que el malvado muera, sino que cambie de conducta y viva. Israel, deja esa mala vida que llevas. ¿Por qué tienes que morir?”
12 »Tú, hombre, di a tus compatriotas: “Si un hombre bueno peca, su bondad anterior no lo salvará, y si un malvado deja de hacer el mal, su maldad anterior no será causa de su muerte. Si el hombre bueno peca, su bondad anterior no le valdrá para seguir viviendo. 13 Si yo le prometo vida a un hombre bueno, y este, ateniéndose a su bondad, hace el mal, no tomaré en cuenta ninguna buena acción suya, sino que morirá por el mal que haya cometido. 14 Y si condeno a morir a un malvado, y este deja el pecado y actúa bien y con justicia, 15 y devuelve lo que había recibido en prenda o lo que había robado, y cumple las leyes que dan la vida y deja de hacer lo malo, ciertamente vivirá y no morirá. 16 Puesto que ahora actúa bien y con justicia, vivirá, y no me acordaré de ninguno de los pecados que había cometido.” 17 Tus compatriotas dirán que yo no actúo con justicia; pero en realidad son ellos los que no actúan con justicia. 18 Si el hombre bueno deja de hacer lo bueno y hace lo malo, morirá a causa de ello. 19 Y si el malvado deja de hacer lo malo y hace lo bueno y lo justo, a causa de ello vivirá. 20 Ustedes repiten: “El Señor no está actuando con justicia.” Pero yo juzgaré a cada uno de ustedes, israelitas, de acuerdo con sus acciones.»
La caída de Jerusalén
21 El quinto día del mes décimo del año doce de nuestro destierro, un hombre que había huido de Jerusalén vino y me contó que la ciudad había caído en poder del enemigo. 22 La noche antes de que llegara el escapado, el Señor había puesto su mano sobre mí; y por la mañana, cuando vino el hombre, el Señor me devolvió el habla y dejé de estar mudo.
Los pecados del pueblo
23 El Señor se dirigió a mí, y me dijo: 24 «La gente que vive en esas ciudades de Israel que están en ruinas, anda diciendo: “Abrahán era uno solo y, sin embargo, llegó a ser dueño del país; con mayor razón nosotros, que somos muchos, llegaremos a ser dueños del país.” 25 Por lo tanto, diles: “Así dice el Señor: Ustedes comen carne con sangre, adoran ídolos, cometen asesinatos, ¿y creen que van a ser dueños del país? 26 Recurren a la violencia de las armas, hacen cosas que yo detesto, todos cometen adulterio, ¿y creen que van a ser dueños del país?”
27 »Diles también: “Así dice el Señor: Juro que los que viven en las ciudades en ruinas también serán asesinados, y a los que viven en el campo haré que se los coman las fieras, y los que viven en rocas y cuevas morirán de enfermedades. 28 Dejaré el país desierto y en ruinas, y destruiré la fuerza de la cual están tan orgullosos. Los montes de Israel quedarán desiertos; nadie pasará por ellos. 29 Cuando yo deje desierto y en ruinas el país por causa de los pecados detestables que ellos cometieron, entonces reconocerán que yo soy el Señor.”
30 »Tus compatriotas hablan de ti junto a las murallas, y en las puertas de las casas, y se dicen unos a otros: “Vengan, vamos a oír el mensaje que ha venido de parte del Señor.” 31 Y así mi pueblo viene y se sienta delante de ti, como acostumbra hacerlo, para oír tus palabras. Pero no las ponen en práctica. Las repiten como si fueran canciones amorosas, pero su corazón va tras el dinero. 32 Ellos te consideran como uno que canta canciones amorosas, que tiene hermosa voz y toca bien el arpa. Escuchan tus palabras, pero no las ponen en práctica. 33 Sin embargo, todo ello va a cumplirse; y cuando se cumpla, reconocerán que sí había un profeta entre ellos.»