Énxet'ák Israel apkeltémo étak wesse' apwányam apagkok
1 Apwányamók axta aptáhak Samuel, keñe aptemessásegko apkelámha apmonye'e apketchek ma'a kañe' nak Israel. 2 Joel axta apwesey átnaha apketkok apketche, keñe apsexyók apwesey Abías. Axta aptamheykegkok apkelámha apmonye'e m'a Beerseba. 3 Axta eyke etnaheykegkok aptémakxa axta apyáp xa apketchek nak. Apmenyeyk axta aqsa exámasagkok aqsok apagkok, emok axta chá'a ekyánmaga yaqwayam mexének ektemegweykmoho exma, axta elánéseykekxak chá'a ekpéwomo agko' amya'a m'a énxet'ák. 4 Keñe axta apchaqnákxo m'a apyókxoho apkelámha apmonye'e nak Israel, apkelya'aweykxeyk axta apmako elpaqhetchesakpohok Samuel ma'a ekpayho nak Ramá, 5 yaqwayam enxoho etnehek yának se'e: “Apwányamók xép kaxwók aptáhak, metnaheykegkok han apketchek ma'a aptémakxa nak xép; elyésha sa' xama wesse' apwányam yaqwayam sa' etnehek apkemha apmonye' sẽltaqmelchesso, ektamheykegko nak ma'a ekyókxoho apheykegkaxa.”
6 Axta kalchak apwáxok Samuel apkeltamho elyésha xama wesse' apwányam, yaqwayam etnehek apkemha apmonye' apkeltaqmelchesso. Yetlókok axta han apkelmaxnagko Wesse' egegkok; 7 tén axta aptáha apchátegmowágko Wesse' egegkok se'e: “Etne sa' aqsa m'a ektáhakxa enxoho apkelmaxneyeykha énxet'ák, háwe eyke exchep kélyetnakhasso, ko'o eyke, yaqwayam matnehek chá'a Wesse' apwányam nepyeseksa. 8 Nanók setnéssessamakxa ko'o apteméssesakxa nak xép ma'a énxet'ák nak, eyeynmo m'a sekxók axta sélántekkessama Egipto, ekwokmoho makham se'e kaxwo' nak, eyamasmeyk apmáheyo elpeykeshok ma'a mók aqsok kéláyókxa nak. 9 Elyahakxoho aqsa m'a aptáhakxa enxoho apkelmaxneyeykha; eltennés sa' eyke sekxo', háxko sa' aptémakxa m'a wesse' apwányam peya nak etnehek apkemha apmonye' apkeltaqmelchesso.”
10 Keñe axta Samuel apkeltennásekxo énxet'ák ektáhakxa apchátegmowéyak ma'a Wesse' egegkok, apkeltémo axta etegyesha wesse' apwányam apagkok. 11 Aptáhak axta apkeláneya:
—Keso yaqwánxa sa' etnehek wesse' apwányam, peya nak etnehek apkemha apmonye' apkeltaqmelchesso kéxegke: Yának sa' etnahagkok sẽlpextétamo m'a kélketchek nak kéxegke, nápakha sa' etnéssesagkok apkelchánte yátnáxeg apkelyenyawasso kélanchesso nak kempakhakma, tén sa' han nápakha apkelchánte yátnáxeg, tén sa' han nápakha etnehek appasméyak neyseksa apxega. 12 Nápakha sa' han chá'a etnéssesagkok apkelámha apmonye'e nepyeseksa mil sẽlpextétamo, keñe sa' han pók apkelámha apmonye'e chá'a nepyeseksa m'a cincuenta. Kélnápakha sa' han chá'a etnéssesagkok kélpeyncheyam xapop apagkok, tén han kélneyxchesso chá'a aqsok apkeneykekxa', essenhan kéllánéseyak chá'a apkelmeykha kélanchesso nak chá'a kempakhakma, essenhan élmeykegkaxa nak chá'a m'a yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok, apkenchesso nak kempakhakma. 13 Elmok sa' han ma'a kélketchek kelwán'ák kéxegke, yaqwayam etnehek apkeláneykha, élánésso chá'a sokmátsa, ekhanchesso apto, tén han élánésso chá'a pán. 14 Elyementamok sa' ma'a ektaqmelakxa nak xapop kélagkok, tén han ma'a émhakxa nak anmen yámet kélcheneykekxa éltaqmalma, keñe han ma'a élámhakxa nak yámet olivo, keñe sa' elmésagkok ma'a apkelxegexma'a nak. 15 Elyementamok sa' nahan nekha m'a aqsok ekyexna kélcheneykekxa' xama ekwayam nak chá'a diez, tén han anmen yámet kélcheneykekxa', elmésagkok sa' ma'a apkelxegexma'a, tén han ma'a apkelámha apmonye'e apheykha nak chá'a xamo' ma'a aphakxa nak. 16 Elyementamok sa' han kéxegke m'a kélásenneykha apkelennay'a nak, keñe han kelwán'ák, tén han weyke kélnaqtósso éltaqmalma nak, tén han yámelyeheykok, apkeltemessáseykha sa' etnehek. 17 Elmok sa' han chá'a xama kélnaqtósso ekwayam nak chá'a diez, kawomhok sa' nahan kéxegkáxa apteme apkeláneykha m'a. 18 Megyeyxók sa' han kéxegke Wesse' egegkok kélpaqmétencha'a sa' kalleklamagkok aptémakxa xa wesse' apwányam kélyéseykencha'a nak.
19 Axta eyke elyahákxak énxet'ák aptáhakxa apkeláneya m'a Samuel. Axta aptáhak apkelátegmowágko s'e:
—Ma'. Egmenyeyk negko'o exek xama wesse' apwányam egagkok, 20 yaqwayam enxoho antéhek negko'óxa m'a ektémakxa nak ma'a mók apkelókxa, tén han yaqwayam etnehek wesse' apwányam negyeseksa negko'o, tén han etnehek apkemha apmonye' sẽltaqmelchesso, apkemha apmonye' egagkok kempakhakma.
21 Keñe axta natámen apháxenmo aptáhakxa apkelpeywa énxet'ák ma'a Samuel, apkeltennássekxeyk axta makham Wesse' egegkok, 22 keñe axta aptáha apchátegmowágko Wesse' egegkok:
—Elyahakxoho sa' aqsa ektáhakxa apkelmaxneyeykha, elyésha sa' xama wesse' apwányam.
Tén axta Samuel apkeltamho eltaqhekxak ma'a énxet'ák Israel, xama xama chá'a m'a tegma apwányam apkeñamakxa nak.
Israel quiere tener rey
1 Al hacerse viejo Samuel, nombró jueces de Israel a sus hijos. 2 Su primer hijo, que se llamaba Joel, y su segundo hijo, Abías, gobernaban en Berseba. 3 Sin embargo, los hijos no se comportaron como su padre, sino que se volvieron ambiciosos y se dejaron sobornar, y no actuaban con justicia. 4 Entonces todos los consejeros de Israel se reunieron y fueron a entrevistarse con Samuel en Ramá 5 para decirle: «Tú ya has envejecido, y tus hijos no se comportan como tú; por lo tanto, nombra un rey que nos gobierne, como es costumbre en todas las naciones.»
6 Samuel, disgustado porque le pedían que nombrara un rey para que los gobernara, se dirigió en oración al Señor; 7 pero el Señor le respondió: «Atiende cualquier petición que el pueblo te haga, pues no es a ti a quien rechazan, sino a mí, para que yo no reine sobre ellos. 8 Desde el día en que los saqué de Egipto, hasta el presente, han hecho conmigo lo mismo que ahora te hacen a ti, pues me han abandonado para rendir culto a otros dioses. 9 Así pues, atiende su petición; pero antes adviérteles seriamente de todos los privilegios que sobre ellos tendrá el rey que los gobierne.»
10 Entonces Samuel comunicó la respuesta del Señor al pueblo que le pedía un rey. 11 Les dijo:
—Esto es lo que les espera con el rey que los va a gobernar: reclutará a los hijos de ustedes, y a unos los destinará a los carros de combate, a otros a la caballería y a otros a su guardia personal. 12 A unos los nombrará jefes de mil soldados, y a otros jefes de cincuenta. A algunos de ustedes los pondrá a arar sus tierras y recoger sus cosechas, o a fabricar sus armas y el material de sus carros de combate. 13 Y tomará también a su servicio a las hijas de ustedes para que sean sus perfumistas, cocineras y panaderas. 14 Se apoderará de las mejores tierras y de los mejores viñedos y olivares de ustedes, y los entregará a sus funcionarios. 15 Les quitará la décima parte de sus cereales y viñedos, y la entregará a los funcionarios y oficiales de su corte. 16 También les quitará a ustedes sus criados y criadas, y sus mejores bueyes y burros, y los hará trabajar para él. 17 Se apropiará, además, de la décima parte de sus rebaños, y hasta ustedes mismos tendrán que servirle. 18 Y el día en que se quejen por causa del rey que hayan escogido, el Señor no les hará caso.
19 Pero el pueblo, sin tomar en cuenta la advertencia de Samuel, respondió:
—No importa. Queremos tener un rey, 20 para ser como las otras naciones, y para que reine sobre nosotros y nos gobierne y dirija en la guerra.
21 Después de escuchar Samuel las palabras del pueblo, se las repitió al Señor, 22 y el Señor le respondió:
—Atiende su petición y nómbrales un rey.
Entonces Samuel ordenó a los israelitas que regresara cada uno a la ciudad de donde venía.