Jesús apkelyéseykha doce apkelápháseykha
(Mc 3.13-19Lc 6.12-16)
1 Apkelwóneyha axta Jesús doce apkeltáméséyak, apméssek axta nahan apkelmopwancha'a yaqwayam elántekkesek kelyekhama', tén han emasseksek ma'a ekyókxoho ektémakxa nak negháxamáxche', tén han nenlegeykegkoho ekmáske.
2 Keso apkelwesey axta doce apkelápháseykha s'e: Simón axta sekxo', apkeltamhomakpo axta Pedro, keñe axta anhan ma'a apyáxeg Andrés; Santiago yetlo apyáxeg Juan, Zebedeo axta apketchek; 3 Felipe tén han Bartolomé; Tomás tén han Mateo, cham'a Mateo apkelmomo axta chá'a selyaqye yaqwayam kólmések Roma; Santiago, Alfeo axta apketche, tén han Tadeo; 4 Simón apteme axta cananeo, tén han Judas Iscariote, cham'a appelakkassessama axta apkeltémo emakpok Jesús.
Jesús apkeláphasso doce apkelápháseykha
(Mc 6.7-13Lc 9.1-6)
5 Apkeláphássek axta Jesús xa doce nak yetlo apmésso appeywa ektéma nak se'e: “Nágkólmohok aqsa m'a yókxexma apheykegkaxa nak énxet'ák metnaha nak judíos, nágkólántaxnegwom nahan nepyeseksa tegma apwányam Samaria; 6 akke tásek kólya'ammok ma'a nepkések apkelxegányam nak ma'a énxet'ák Israel. 7 Kólxeg, kóllegés sa' eyágketwa'a m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios. 8 Kóltaqmelchessem sa' ma'a apkelháxamap nak, kólnaqxétekhássem sa' nahan ma'a apkeletsapma nak, kóltaqmelchessem sa' nahan ma'a ektamhéyak nak negmasse ektepelchamáxche egyempehek, kólántekkes sa' nahan kelyekhama' énxet apwáxok. Meyke ekyánmaga kéxegke kélxawágkok xa kélmowána nak, nágkólma aqsa ekyánmaga eñama kélmeykha xa.
9 “Nágkólsow nahan sawo ekyátekto ekmomnáwa tén han sawo ekmope ekmomnáwa, selyaqye aktek élyexwase, 10 tén han nahápa kélxata kélto ámay. Nágkólsow nahan kélántaxno yaqwayam kólyaqmagkasek pók kéltaxno, tén han kéltéto kélmagkok, tén han ma'a kéltasqapeykha. Hakte énxet aptamheykha nak payhawók exkak apto.
11 “Kélwokmek sa' agkok chá'a kéxegke xama tegma apwányam, essenhan tegma apheykegkaxa enxoho énxet, kóltegyaha sa' chá'a m'a énxet ekpayhawo nak chá'a yaqwayam elmok takha', kólhakha sa' chá'a apxagkok ekwokmoho kélxegákxo makham ma'a. 12 Kélántaxnegwokmek sa' agkok tegma, kólpeykesák sa' chá'a ektáha nak apheykha m'a kañe'. 13 Tásek sa' agkok apkelma takha' kéxegke apxagkok enxoho m'a tegma, keytek sa' meyke ektáhakxa egwáxok kélagkok kéxegke xa tegma nak, keñe sa' eyesagko enxoho kélmomaxche takha', megkeytek sa' meyke ektáhakxa egwáxok ma'a. 14 Sa' agkok elmak takha' énxet kélwayam apxagkok, tén han memako enxoho yeyxhok kéltenneykha, kólántép sa' ma'a tegma nak, essenhan ma'a nepyeseksa tegma apwányam nak, kólpalches sa' nahan xóp ánek élyepetche kélmagkok. 15 Naqsók ko'o sekxéna ekhem nélyekpelchámáxchexa sa', asagkók agko' sa' katnehek kéllegassáseykegkoho énxet'ák apheykha nak xa tegma apwányam nak, megkaxók sa' ma'a ekweykenxa axta kéllegassáseykegkoho m'a énxet'ák apheykha axta yókxexma Sodoma, tén han ma'a Gomorra.
Sẽlmenxeneykha
16 “¡Kóllano, máxa nepkések ko'o ektemessásak kéxegke séláphasa neyseksa m'a aqsok nawha'ák éllo! Kólteme sa' kélmowána kéltáhakxa ektémól'a yéwa, kólteme sa' nahan megkólmeymente aptémól'a wáx'ay. 17 Katneykha sa' kélwáxok, hakte kólmések sa' kéxegke m'a kelwesse'e ekha nak kélyaheykekxoho, kóltekyawha sa' ma'a kañe' apchaqneykekxexa nak chá'a judíos, 18 kawomhok sa' kélnaqlo m'a nápaqta'awo' nak kelwesse'e apkeltaqmelchesso nak apkelókxa tén han kelwesse'e apkelwányam, ko'o éñamakxa; keñe sa' kólewának hélxének ko'o nápaqta'awók xa énxet'ák nak, tén han nápaqta'awók ma'a melya'áseyak nak Dios. 19 Kélnaqlókek sa' agkok kéxegke aphágkaxa m'a kelwesse'e ekha nak kélyaheykekxoho, nágkeytnakhoho aqsa kélwáxok kéxegke yaqwánxa enxoho kóltéhek kélpeywa, essenhan ma'a kélmakókxa enxoho chá'a kólxének. Wokmek sa' agkok yaqwánxa kólpaqmétek, Dios sa' egkések yaqwánxa kóltéhek kélpeywa. 20 Hakte háwe sa' kéxegke yaqwayam kólpaqmétek, Espíritu apkeñama Dios Egyáp sa' eyke epaqmétek kélpaqmeta enxoho kéxegke.
21 “Yának sa' chá'a etekyók apkelyáxeg énxet, keñe sa' apyapmeyk yának chá'a etekyók apketchek; elenmexekxak sa' han apyapmeyk ma'a kélketchek, ennápekxak sa' han. 22 Apyókxoho énxet sa' etaqnók kéxegke ko'o éñamakxa; ewagkasakpok sa' eyke teyp énxet apkelenxáneykmoho nak apyennaqtéssamo apteme mey'ásseyam ekweykmoho néxa'. 23 Kélmenxenáha sa' agkok kéxegke xama tegma apwányam, kólmohok sa' kólenyahagkok pók tegma apwányam; hakte naqsók ko'o ekteméssásak peya ewaták aptáha nak Apketche énxet neyseksa megkólsawhomo kélweynchámeykha kéxegke apyókxoho tegma apkelyawe nak ma'a Israel.
24 “Méko xama enxoho kélxekmósso apyeykhágweykmoho m'a ektáha nak chá'a apkelxekmósso, méko nahan xama kélásenneykha eyeykhágwomhok ma'a wesse' apagkok. 25 Énxet ektáha nak kélxekmósso kéméxcheyk kapayhekxak aqsa apwáxok aphágweykxoho enxoho m'a ektáha nak apkelxekmósso, keñe han kélásenneykha aphágweykxoho enxoho wesse' apagkok. Kéltemék agkok Beelzebú m'a ektáha nak apxagkok tegma, ¿háxko kóltéhek han kólxének ma'a ekheykha nak apxagkok?
Meyke negaye ampaqmétek
(Lc 12.2-7)
26 “Nágkólé' aqsa chá'a énxet. Hakte méko xama aqsok enxoho ekyexamaxche, megkatnehek chá'a megkóteyamaxche', méko nahan xama enxoho aqsok ekpowásamaxche' megkatnehek chá'a megkólya'áseyak. 27 Keso sektáhakxa nak séláneya ekyáqtésakxaxma, kólxén sa' kéxegke m'a élsakókxa nak exma; keñe sa' sekyexamaxkoho nak séltennasso, kólpáxamha sa' kóllegaksek ma'a néten kélxanák nak. 28 Nágkólè chá'a m'a apchaqhamo nak chá'a negyókxa, megkamopwána nak yaqhek ma'a eghagák; akke tásek kóleyk ma'a apmopwána nak yaqhek negyókxa tén han eghagák ma'a sẽlmassésseykenxa nak.
29 “Megkólchexayhek chá'a ánet nátétkók meyke ekmomnáwa. Megkatyemek eyke chá'a náxop megya'awo enxoho m'a Kélyáp apha nak néten. 30 Keñe kéxegke weykmók apkelyetsetchesso xama xama m'a kélwa' nak. 31 Nágkólè'; ennókek kéxegke, megkólhawok ma'a nátétkók ekxámokma nak.
Nenxeyenma negya'áseykegkoho Jesucristo nápaqta'awók énxet'ák
(Lc 12.8-9)
32 “Apxénchek agkok xama énxet aptáha ko'o sétleykha nápaqta'awók énxet'ák, axének sa' nahan ko'óxa aptáha naqsók sétleykha nápaqtók ma'a Táta apha nak néten; 33 keñe sa' ma'a mehexeyenma nak ko'o aptáha sétleykha nápaqta'awók énxet'ák, maxének sa' nahan ko'o xa aptáha sétleykha nápaqtók ma'a Táta apha nak néten.
Jesús keñamak apkexpanchásamap énxet
(Lc 12.51-53Lc 14.26-27)
34 “Nágkólána aqsa asáyekmok ko'o meyke ektáhakxa egwáxok sekwaya keso náxop; maxñeykmok ko'o yaqwayam asógmak meyke ektáhakxa egwáxok, wánxa m'a apkelnápomap énxet. 35 Ekwayak axta ko'o yaqwayam wanmexchásekxak apyáp ma'a énxet, tén han étche kelwána m'a egken, tén han atánegken ma'a yepyámog; 36 yaqwayam sa' etnekxak chá'a apkelenmexma apnámakkok apancha'awók xama énxet.
37 “Kéxegke ektáhakxa enxoho kélásekhayo kélyáp essenhan egken, keñe ko'o kasextohok sélásekhayo, megkapayhawok atnehek ahagkok; kéxegke ektáhakxa enxoho kélásekhayo kélketche apkenna' essenhan kelwána, keñe ko'o kasextohok sélásekhayo, megkapayhawok atnehek ahagkok; 38 keñe kéxegke ektáhakxa enxoho megkólpata aqsok ektegyésso kélagkok, tén han mehétlo ko'o, megkapayhawok atnehek ahagkok. 39 Hakte kéxegke ektáhakxa enxoho kélmasma ektémakxa nak kélyennaqte, kólmassegwók sa', keñe sa' kéxegke ektáhakxa enxoho kéletsapma eñama ko'o, kólwetágwók sa' kélyennaqte.
Aqsok nenxawe naqsa
(Mc 9.41)
40 “Énxet ektáhakxa enxoho apma takha' kéxegke, hemok nahan ko'óxa takha'; keñe m'a sema nak takha' ko'o, emok takha' m'a seyáphasso nak ko'o. 41 Énxet ektáhakxa enxoho apma takha' xama aplegasso Dios appeywa, eñama apteme Dios appeywa aplegasso, exkak sa' aqsok ekhawo nak yaqwayam exkak ma'a Dios appeywa aplegasso; keñe sa' ma'a apma nak takha' m'a énxet appéwomo, eñama apteme appéwomo, exkak sa' aqsok ekhawo nak yaqwayam exkak ma'a énxet appéwomo nak. 42 Kéxegke ektáhakxa enxoho kélmésso xama egheykok ekláneyo yegmen ekmáxaqxo m'a énxet ekmasextoho nak kéláyo sétleykha ko'o, naqsók ko'o sekxéna peya kólxawak ekyánmaga.”
Los doce apóstoles
(Mc 3.13-19Lc 6.12-16)
1 Jesús reunió a sus doce discípulos, y les dio autoridad para expulsar a los espíritus impuros y para curar toda clase de enfermedades y dolencias.
2 Estos son los nombres de los doce apóstoles: primero Simón, llamado también Pedro, y su hermano Andrés; Santiago y su hermano Juan, hijos de Zebedeo; 3 Felipe y Bartolomé; Tomás y Mateo, el que cobraba los impuestos; Santiago hijo de Alfeo, y Tadeo; 4 Simón el cananeo, y Judas Iscariote, quien después lo traicionó.
Jesús instruye y envía a los apóstoles
(Mc 6.7-13Lc 9.1-6)
5 A estos doce Jesús los envió con las siguientes instrucciones: «No vayan por caminos paganos, ni entren en los pueblos de Samaria; 6 vayan más bien a las ovejas perdidas del pueblo de Israel. 7 Vayan y anuncien que el reino de los cielos está cerca. 8 Sanen a los enfermos, resuciten a los muertos, curen a quienes tienen lepra y expulsen a los demonios. Ustedes recibieron gratis este poder; no cobren tampoco por emplearlo.
9 »No lleven oro ni plata ni cobre, 10 ni provisiones para el camino. No lleven ropa para cambiarse, ni sandalias ni bastón, pues el trabajador tiene derecho a su sustento.
11 »Cuando lleguen a un pueblo o aldea, busquen a alguien de confianza y quédense en su casa hasta que salgan de ese lugar. 12 Al entrar en la casa, saluden a quienes viven en ella. 13 Si la gente de la casa lo merece, su deseo de paz se cumplirá; pero si no lo merece, ustedes nada perderán. 14 Y si no los reciben ni quieren oírlos, salgan de la casa o del pueblo y sacúdanse el polvo de los pies. 15 Les aseguro que en el día del juicio el castigo para ese pueblo será peor que para la gente de Sodoma y Gomorra.
Persecuciones
16 »¡Miren! Yo los envío a ustedes como a ovejas en medio de lobos. Sean, pues, astutos como serpientes, y sencillos como palomas. 17 Tengan cuidado, porque serán entregados a las autoridades, y los golpearán en las sinagogas 18 y por mi causa hasta los presentarán ante gobernadores y reyes; allí podrán dar testimonio de mí delante de ellos y de los no judíos. 19 Pero cuando los entreguen a las autoridades, no se preocupen por lo que han de decir o cómo han de decirlo, porque ustedes dirán lo que Dios les indique en ese momento. 20 Pues no serán ustedes quienes hablen, sino el Espíritu de su Padre, que está en ustedes.
21 »Los hermanos entregarán a la muerte a sus hermanos, y los padres a sus hijos; y los hijos se volverán contra sus padres y los matarán. 22 Todo el mundo los odiará a ustedes por mi causa; pero quien se mantenga firme hasta el fin se salvará. 23 Cuando los persigan en una ciudad, huyan a otra; pues les aseguro que el Hijo del hombre vendrá antes de que ustedes hayan recorrido todas las ciudades de Israel.
24 »Ningún discípulo es más que su maestro, y ningún esclavo es más que su amo. 25 Al discípulo debe bastarle ser como su maestro, y al esclavo, como su amo. Si al jefe de la casa lo llaman Beelzebú, ¿qué dirán de los de su familia?
Hablar sin temor
(Lc 12.2-7)
26 »Así que no les tengan miedo. Porque no hay nada secreto que no llegue a descubrirse, ni nada oculto que no llegue a saberse. 27 Lo que les digo en la oscuridad, díganlo ustedes a la luz del día; y lo que les digo en secreto, grítenlo desde las azoteas de las casas. 28 No tengan miedo de quienes matan el cuerpo, pero no pueden matar el alma; más bien, teman al que puede destruir alma y cuerpo en el infierno.
29 »¿No se venden dos pajarillos por una monedita? Sin embargo, ni uno de ellos cae a tierra sin que el Padre de ustedes lo permita. 30 En cuanto a ustedes, ¡hasta sus cabellos él los tiene todos contados! 31 Así que no tengan miedo: ustedes valen más que muchos pajarillos.
Reconocer a Jesús públicamente
(Lc 12.8-9)
32 »A todo aquel que se declare a mi favor delante de la gente, yo también me declararé a favor de él delante de mi Padre que está en el cielo; 33 pero a todo el que me niegue delante de la gente, yo también lo negaré delante de mi Padre que está en el cielo.
Jesús, causa de división
(Lc 12.51-53Lc 14.26-27)
34 »No crean que he venido a traer paz al mundo; no he venido a traer paz, sino guerra. 35 He venido a poner al hijo contra su padre, a la hija contra su madre y a la nuera contra su suegra; 36 de modo que los enemigos de cada cual serán los de su propia casa.
37 »Quien quiere a su padre o a su madre más que a mí no es digno de mí; quien quiere a su hijo o a su hija más que a mí tampoco es digno de mí; 38 y quien no toma su cruz y me sigue no merece ser mío. 39 Quien trate de salvar su vida la perderá, pero quien pierda su vida por causa de mí la salvará.
Recompensas
(Mc 9.41)
40 »Quien los recibe a ustedes me recibe a mí; y quien me recibe a mí recibe al que me envió. 41 Quien recibe a un profeta por ser profeta recibirá igual recompensa que el profeta; y quien recibe a un justo por ser justo recibirá la misma recompensa que el justo. 42 Y todo el que le dé a uno de estos pequeños, aunque sea un vaso de agua fresca, por tratarse de un seguidor mío, les aseguro que recibirá su recompensa.»