Jesús apkeltenneykha néten egkexe
1 Xama axta apweteya apxámokma énxet Jesús, apchántegkek axta néten egkexe, apheykmek axta m'a. Apya'aweykxeyk axta apkeltámeséyak aphakxa, 2 keñe axta Jesús apcheynamo apkelxekmósso énxet'ák. Axta aptemék apkeltenneykha s'e:
Ekmámnaqsoho apkeleñémo énxet
(Lc 6.20-23)3 “Kéleñémo agko' kéxegke kélya'áseykegkoho nak kélteme ekmayósa kélwáxok, hakte kéxegke kélteme kéleñama m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
4 “Kéleñémo agko' kéxegke kéllekxagweykha nak chá'a, hakte Dios sa' egkések éltaqmelwayam kélwáxok.
5 “Kéleñémo agko' kéxegke kélteme nak megkaleymáxkoho kélwáxok, hakte kólxawak sa' ma'a xapop appagkanchessama nak egkések Dios.
6 “Kéleñémo agko' kéxegke kélmámenyého kélagko' nak chá'a kóllának ma'a aqsok ekpéwomo, hakte Dios sa' esawhaksohok elanaksek kéxegke xa.
7 “Kéleñémo agko' kéxegke kélteme nak apmopyósa kóllanok kélmók: hakte kélyósekak sa' kéxegkáxa elanok ma'a Dios.
8 “Kéleñémo agko' kéxegke kélteme nak eyáxñeyo kélwáxok, hakte kólwetak sa' ma'a Dios.
9 “Kéleñémo agko' kéxegke kélteme nak chá'a kélásekhássáseykekxoho pók énxet'ák hakte Dios sa' eltéhek apketchek apancha'awók kéxegke.
10 “Kéleñémo agko' kéxegke kélteme nak chá'a kélnaqtawáseykegkoho eñama kéllane m'a aqsok ekpéwomo nak, hakte kéxegke kéleñama m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
11 “Kéleñémo agko' kéxegke, apkelxéneyncha'a enxoho chá'a ekmaso m'a énxet'ák tén han apnaqtawásegkoho enxoho chá'a, tén han kélxénáxko enxoho aqsa chá'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a amya'a megkamámnaqsoho, ko'o éñamakxa. 12 Kólátsaha, kalpayhekxa kélwáxok, hakte kólxawak sa' aqsok kélxawe naqsa ekyawe agko' ma'a néten; hakte axta temék nahan kélnaqtawáseykegkoho m'a Dios appeywa apkellegasso apheykencha'a axta nano', meykexa axta kéxegke.
Yásek tén han élseyéxma keso náxop
(Mc 9.50Lc 14.34-35)13 “Kéxegke kélteme kélhémo yásek keso náxop. Massék agkok ektémakxa nak ekmáske m'a yásek ¿Háxko katnehek katépekxak makham ekmáske? Kamaskok kólmaha, neyseksa ámay aqsa kólchexa', keñe énxet'ák elteyammaha.
14 “Kéxegke kélteme élseyéxma keso náxop. Xama tegma apwányam apyetno nak néten egkexe, megkatnehek magwete. 15 Megkóláléwaksek nahan cháléwasso yaqwayam kólpekkenek kóneg yántéseksek; néten aqsa kólchexnek, yaqwayam enxoho kalsaksexma aphágkaxa énxet kañe' tegma. 16 Kóllenxánem kéxegkáxa kalsáwhoxma élseyéxma kélagkok nápaqta'awók énxet'ák, yaqwayam sa' elpeykeshok Dios Egyáp apha nak néten ma'a apyókxoho énxet'ák, cham'a apkelwet'a enxoho aqsok ektaqmela kéllánéyak kéxegke.
Jesús apkelxekmósso ektémakxa segánamakxa
17 “Nágkólána aqsa axñeykmok ko'o yaqwayam amasséssak ma'a ektémakxa nak segánamakxa tén han ma'a ektémakxa axta apkelxekmósso m'a apkellegasso axta Dios appeywa; maxñeykmok ko'o yaqwayam amasséssak xa, émenyeyk eyke aqsa kasawhaxkohok katnehek. 18 Naqsók sektáhakxa nak séláneya kéxegke, megkamassakxa nak makham néten tén han keso náxop, megkólmasseksek sa' xama enxoho ektáxama m'a eknaqtáxésamaxche nak segánamakxa, ekweykmoho ektáha ekyókxoho m'a aqsok peya nak katnehek. 19 Cháxa keñamak, kéxegke ektáhakxa enxoho megkólyaheykekxoho nekha ekxeyenma xa segánamakxa nak, ketsék eykhe katnehek, tén han megkólxekmósa enxoho énxet'ák yaqwayam elyahakxoho', kónegók sa' eltamhakpok ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios. Keñe sa' ma'a énxet apkelyaheykekxoho nak tén han apkelxekmósso enxoho apnámakkok yaqwayam elának xa, ekha kéláyo sa' eltamhakpok ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
Jesús apkeltenneykha nentémakxa ekpéwomo meyke ekhémo
20 “Agkok kéxegke kólyeykhássekmohok kéllánéyak aqsok ekpéwomo nápaqtók Dios ma'a énxet'ák apkelxekmósso nak ektémakxa segánamakxa, tén han ma'a fariseos, megkólántexek sa' xama enxoho m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
Jesús apkeltenneykha ektémakxa nenlo
(Lc 12.57-59)21 “Kéllegayak axta kéxegke ektéma axta amya'a apkelánémakpo kélyapmeyk nanók se'e: ‘Nágkólaqha kélmók, hakte énxet ektáhakxa enxoho apchaqhe pók, kólyekpelchásseshok sa'.’ 22 Akke ektáhak ko'o séláneya kéxegke s'e: kélxama ektáhakxa enxoho kéltaqnagko kélyáxeg, kólyekpelchásseshok sa'. Kélxama ektáhakxa enxoho kélwanyeykha kélyáxeg, kólyekpelkohok sa' nápaqta'awók énxet'ák ekyawe nak kéláyo; kéxegke kéltáha nak kélyeykáseykhaxma kélagko' kélyáxeg, kapayhohok sa' yaqwayam kólmahagkok ma'a megkaspóneykxa nak táxa.
23 “Xénwokmek agkok kélwáxok apyetna xama kélyáxeg megkaleklo apwáxok kéltáhakxa kéxegke, cham'a kélsawa enxoho aqsok yaqwayam kólmések Dios ma'a ekwatnamáxchexa nak chá'a aqsok, 24 kólyensem sa' chá'a sekxók aqsok yaqwayam kólmések Dios ma'a nekha nak ekwatnamáxchexa aqsok, kólyo'ókxa sa' chá'a sekxók kélyáxeg kólpeykessásekxak apwáxok xamo' kéxegke, keñe sa' kólmeyekxak makham ma'a ekwatnamáxchexa nak chá'a aqsok, kólmések aqsok kélmésso naqsa m'a Dios.
25 “Peyk sa' agkok kólya'aksek kéxegke nápaqta'awók ma'a segyekpelchémo yaqwayam kólyekpelchexkoho', kólápaqheykha chá'a sekxók kataqmelekxak kélpaqmeyesma xamo' kélmók, cham'a megkólya'asakxa enxoho makham sekxók ma'a sẽlyekpelchémokxa, yaqwayam sa' megkólyentemek ma'a aphakxa nak segyekpelchémo; sa' agkok kóltáhak xa, egkések sa' kéxegke énxet segyekpelchémo m'a sẽlpextétamo, keñe sa' sẽlpextétamo exatmok kéxegke kañe' negmomaxchexa. 26 Naqsók nahan ko'o sektáha séláneya kéxegke megkólántépekxeyk sa' chá'a m'a, ekwokmoho kélsawhawo selyaqye kélagkok kélyánmagkasso.
Jesús apkeltenneykha ektémakxa nentawáseykegkoho entáwa'
27 “Kéllegayak axta kéxegke ektéma axta amya'a s'e: ‘Nágkólnaqtawasagkoho kélnaqteyegka'a kóllának megkatnahakxa kélnaqteyegka'a.’ 28 Akke ektáhak ko'o séláneya kéxegke s'e, kélxama ektáhakxa enxoho kéllányo kelán'a yetlo kélmámenyého kélagko', cháxa ekteméssesa kéxegke kélnaqtawáseykegkoho kélnaqteyegka'a kañe' kélwáxok xa.
29 “Kelánéssek sa' agkok megkólya'assáxma kélaqtek ekpayho nak kélya'assamakxa, kóllek, kólyenyaw makhawo'; tásek kaxyenmok xama ekyetno nak kélyókxa, kaxnók kasawhaxkohok kayenyawaxchek kélyókxa m'a sẽlmassésseykenxa nak. 30 Kelánéssek sa' agkok nahan megkólya'assáxma kélmek ekpayho nak kélya'assamakxa, kólyaqtén, kólyenyaw makhawo'; tásek kaxyenmok xama ekyetno nak kélyókxa, kaxnók kasawhaxkohok keytnók kélyókxa m'a sẽlmassésseykenxa nak.
Jesús apxeyenma énxet apmáheyo nak chá'a eyenyók aptáwa'
(Mt 19.9Mc 10.11-12Lc 16.18)31 “Axta temék han amya'a s'e: ‘Kélxama ektáhakxa enxoho kélyamasma kéltáwa', kéméxcheyk kólmések xama weykcha'áhak ekxeyenma nak negyamasma entáwa'.’ 32 Akke ektáhak ko'o séláneya kéxegke s'e: apyenyókek agkok aptáwa' xama énxet megkatnaha enxoho chá'a élánegwayam pók énxet, apteméssesso apagko' chá'a katnehek apkeltémo katwasagkohok atáwa' kalánegwók pók énxet; énxet apmeykekxa enxoho kelán'a ekyamasma atáwa', aptemék aptawáseykegkoho aptáwa' apkelane chá'a mók.
Jesús apkeltenneykha ektémakxa nak nenteméssesso naqsók nempeywa nápaqtók Dios
33 “Kéllegayak axta nahan kéxegke ektéma apkelánémakpo kélyapmeyk nanók se'e: ‘Kóllána chá'a kélteméssesso nak naqsók yaqwayam kólmések ma'a Wesse' egegkok.’ 34 Akke ektáhak ko'o séláneya kéxegke s'e: Nágkólmés chá'a kélpeywa xama aqsok, peya enxoho chá'a kólteméssesek naqsók kélpeywa. Nágkólmés chá'a kélpeywa m'a néten, hakte Dios aphamakxa m'a; 35 nágkólmés nahan ekmámnaqsoho kélpeywa m'a xapop, hakte Dios apkelteyammomakxa xa; nágkólmés nahan ekmámnaqsoho kélpeywa kólwónmakha m'a Jerusalén, hakte Wesse' apwányam tegma apwányam apagkok ma'a. 36 Nágkólmés nahan ekmámnaqsoho kélpeywa kólxének kélpátek, hakte megkólwanchek kéxegke kóltemessásekxak ekmope essenhan ekpésyam xama enxoho kélwa'. 37 Kéltemék agkok chá'a kélpeywa ‘ehay’, kólteme chá'a naqso' ‘ehay’; kéltémék agkok nahan chá'a kélpeywa ‘ma'’, kólteme chá'a naqsók ‘ma'’. Hakte negyepetchessek agkok nenxeyenma mók aqsok xa, kelyekhama' keñamak xa.
Jesús apkeltenneykha ektémakxa maghéssamo mók sẽlteméssesakxa
(Lc 6.29-30)38 “Kéllegayak axta nahan kéxegke ektéma amya'a s'e: ‘kéllekkessek agkok apaqtek kélmók, payhawók kéxegkáxa kóllekkesek kélaqtek, kélentássessek agkok nahan apma'ák kélmók, payhawók kéxegkáxa kólentássesek kélma'ák.’ 39 Akke ektáhak ko'o séláneya kéxegke s'e: Nágkólhésho chá'a mók kélteméssesakxa enxoho chá'a ekmaso; kéltekpagkassek agkok chá'a kélmáxempenek, kólmés nahan ma'a mók kélmáxempenek nak. 40 Peyk sa' agkok kólyentamok ma'a apheykegkaxa nak énxet'ák segyekpelchémo, peya enxoho kólyementók kéltaxno, kólho nahan emakpok ma'a kélaqlamaxche nak. 41 Kéláneyáxcheyk sa' agkok nahan kólsókasek apseykha énxet ekweykmoho un kilómetro, kólsókas sa' chá'a ekweykmoho dos kilómetros. 42 Apkelmaxnakkek sa' agkok chá'a aqsok kélagkok kélxama, kólmés; apmakók sa' agkok chá'a emha aqsok kélagkok xama énxet, kólmássesha.
Jesús apkeltenneykha ektémakxa negásekhayo ektáha nak chá'a sẽnmexeykha
(Lc 6.27-28Lc 32-36)43 “Kéllegayak axta nahan kéxegke ektéma amya'a s'e: ‘Yásekhoho pók etaqnow ma'a ektáha nak chá'a apkenmexeykha.’ 44 Akke ektáhak ko'o séláneya kéxegke s'e: Kólásekhoho chá'a m'a énxet'ák apkenmexeykha nak chá'a kéxegke, kólmaxnésses nahan chá'a m'a énxet'ák apmáheyo nak chá'a etnéssessamhok exma ekmaso kéxegke. 45 Keñe sa' kóltéhek kéxegke apketchek ma'a Kélyáp apha nak néten; hakte etekkesseshok nahan chá'a ekhem ma'a énxet'ák élmasagcha'a nak apkeltémakxa tén han ma'a éltaqmalma nak apkeltémakxa, yaphásseshok nahan chá'a mámeye m'a ekpéwomo nak apkeltémakxa, tén han ma'a megkapéwomo nak apkeltémakxa. 46 Kélásekha'awók agkok aqsa wánxa kéxegke m'a apkelásekhayo nak chá'a, ¿yaqsa sa' aqsok kólxawak kélxawe naqsa? Weykmók nahan aptamhéyak énxet'ák apchánchessáseykekxohol'a selyaqye wesse' Roma xa ektáha nak. 47 Kélpeykessek agkok aqsa nahan wánxa m'a kélyáxeg'a nak, hawók nahan apkeltémakxa apyókxoho énxet xa. Weykmók nahan aptamhéyak énxet'ák melya'áseyak nak Dios xa ektáha nak. 48 Kólteme kéxegke kélpéwomo, ekhawo aptémakxa nak appéwomo m'a Kélyáp apha nak néten.
Jesús oñemoñe'ẽ peteĩ yvyty ári guive
1 Ohechávo Jesús hetaha umi ijatýva, ojupi peteĩ yvytymíme ha upépe oguapy. Hemimbo'e kuéra oñembyaty ijerekuévo, 2 ha Jesús oñepyrũ ombo'e chupe kuéra he'ívo:
3 “Ovy'a vaerã umi ohecha kuaáva imboriahuha ipy'apýpe, chupe kuéra guarã hína ñesãmbyhy yvágagui oúva.
4 Ovy'a vaerã umi ohasa asýva, Tupã voi omyangapyhýta chupe kuéra.
5 Ovy'a vaerã umi ojejapo'ỹva, Tupã ome'ẽta chupe kuéra yvy imba'e teerã.
6 Ovy'a vaerã umi Tupã rembipotánte oipotáva ojehu, ha'e ome'ẽta chupe kuéra opa oikotevẽva.
7 Ovy'a vaerã umi oiporiahurerekóva hapichápe, Tupã oiporiahurerekóta chupe kuéra.
8 Ovy'a vaerã umi ipy'a potĩva, ha'e kuéra ohecháta Tupãme.
9 Ovy'a vaerã umi oporomoingo porãva, Tupã oguerekóta chupe kuéra ita'ýra ha itajýra ramo.
10 Ovy'a vaerã umi ohasa asýva Tupã rembipota ojapógui, chupe kuéra guarã hína ñesãmbyhy yvágagui oúva.
11 Pevy'a vaerã pejeja'o ha pehasa asy ramo, ha oje'e ramo pende rehe opa mba'e vai, che ndive peikógui. 12 Pevy'a ha pende py'a rorýke, tuicha jopói oñeme'ẽtagui peẽme yvágape. Peẽicha avei, maranduhára*f** kuéra ohasa asy vaekue peẽ mboyve.”
Juky ha mba'e rendy
(Mc 9.50Lc 14.34-35)13 Peẽ niko jukýicha hína ko yvy ári. Juky nahe'ẽvéi ramo niko ndaikatu véima oñemohe'ẽ jey, naiporã véima mba'everã. Upévare, okápe oñemombo ha oñepyrũmba hese.
14 Peẽ niko mba'e rendýicha hína ko yvy ári. Peteĩ táva oĩva yvyty ru'ãme niko ndaikatúi ndojehecháivo. 15 Avave niko nomyendýi mba'e rendy ha upéi omoĩ mbayru guýpe térã tupa guýpe. Yvate katu oñemoĩ, ohesape haguã óga ryepýpe oĩvape. 16 Péicha aveíke, peñeha'ã peẽ pehesape opavave renondépe. Ha ha'e kuéra ohechávo pene rembiapo porãngue, omomba'e guasúta pende Ru, yvágape oĩvape.
Jesús oporombo'e Moisés rembiapoukapy rehe
17 Ani peimo'ã che aju hague amboyke haguã Moisés rembiapoukapy térã umi mba'e maranduhára kuéra oporombo'e vaekue. Che ndajúi amboykévo umíva, aju umíva ojehupa haguã hekoitépe. 18 Añete ha'e peẽme, yvága ha yvy oĩ aja, mba'evete asy ndojepe'a mo'ãi Moisés rembiapoukapýgui, ojehupa peve umi mba'e ipype oĩva. 19 Upévare, upe omboykéva Tupã rembiapoukapy ha ojapo'ỹva pe michĩvéva jepe, ha oporombo'éva péicha ojejapo haguã, upévata pe michĩvéva Tupã oporosãmbyhyhápe yvágape. Upe Tupã rembiapoukapy ojapo ha oporombo'éva katu, tuicháta Tupã oporosãmbyhývo yvágape. 20 Che ha'e peẽme ikatutaha peguahẽ yvágape Tupã oporosãmbyhyhápe, peẽ peñeha'ãve ramo pejapo Tupã rembipota, umi Moisés rembiapoukapýre oporombo'évagui ha fariséo kuéragui.
Jesús oñe'ẽ jejukáre
(Lc 12.57-59)21 Peẽ peikuaa yma oje'e hague pende ypy kuérape: “Aníke reporojuka. Pe oporojukáva oñembojovake vaerã.” 22 Che katu ha'e peẽme: Opavave oñembojovake vaerã ipochy haguére hapicha ndive. Ha oimérõ he'íva hapichápe ‘Nde výro’ upéva ojereraha vaerã karai kuéra renondépe. Ha pe he'íva hapicháre ‘Nde aña ra'y’ upéva ohóta ochyryry aña retãme.
23 Upévare, rerahakuévo hína ne mba'e kuave'ẽ altárpe ha nemandu'a sapy'a nde rapicha ipy'a vaiha ne ndive, 24 eheja ne mba'e kuave'ẽ pe altar renondépe ha tereho nde rapicha rendápe. Eñemoĩ porã raẽ hendive ha upéi katu eju altárpe ha eme'ẽ ne mba'e kuave'ẽ.
25 Oimérõ nde rerahaséva ñembojovakehápe, tapére ikatu aja gueteri, eñeha'ã eñemoĩ porã hendive. Upeicha'ỹrõ, pe mbojovakehára ne me'ẽta mburuvichápe, ha mburuvicha ne moingéta yvyrakuápe. 26 Añetehápe ha'e ndéve, upégui neresẽ mo'ãi neremyengoviapái peve viru pehẽngueminte jepe ndéve hembýva.
Jesús oñe'ẽ ñemyakã ratĩre
27 Peẽ peikuaa oje'e hague yma: “Ani reporomyakã ratĩ.” 28 Che katu ha'e peẽme: Oimeraẽ oma'ẽva peteĩ kuñáre ha oguerekose chupe, upéva ku oikómarõ guáicha hendive ipy'apýpe.
29 Upévare, nde resa nde reitýtarõ angaipápe, enohẽ ha mombyry emombo. Iporãve niko oñehundi nde rete michĩ ra'ymi, aña retãme rejeity rangue nde rekovete. 30 Ha nde po nde reitýtarõ angaipápe katu eikytĩ, ha mombyry emombo. Iporãve niko oñehundi nde rete michĩ ra'ymi, aña retãme rejeity rangue nde rekovete.
Jesús oñe'ẽ ména ha tembireko juejáre
(Mt 19.9Mc 10.11-12Lc 16.18)31 Oje'e vaekue avei: “Oimeraẽ opoíva hembirekógui, ome'ẽ vaerã chupe kuatia he'íva opoiha chugui.” 32 Che katu ha'e peẽme: “Peteĩ kuimba'e opoírõ hembirekógui, ha ndaha'éi ramo omenda'ỹ vaerã haguére ojuehe hikuái, hese opẽta ágã hembirekore oporomyakã ratĩrõ omenda jeývo. Pe kuimba'e hese omendáva, oporomyakã ratĩta avei hína.”
Jesús oñe'ẽ ñe'ẽ ñame'ẽvare
33 Peikuaa avei oje'e hague pende ypy kuérape yma: “Ani repyrũ ne ñe'ẽ Ñandejára renondépe reme'ẽ vaekuére.” 34 Che katu ha'e peẽme: Ani peme'ẽ pene ñe'ẽ mba'eveichavérõ. Ani yvágare, cháke upéva Ñandejára guapyha, 35 térã yvýre, cháke upéva ipyenda. Ani Jerusalén rehe, upévako mburuvicha guasu Tupã táva. 36 Pene akãre jepe ani peme'ẽ pene ñe'ẽ. Peẽ niko ndaikatúi, peteĩ pene akãraguénte jepe pemyapatĩ térã pemohũ. 37 Peje uvei ‘Hẽe’, térã ‘Nahániri’. Pejeve ramo, upéva ou Pe Ivaívagui.
Mba'éichapa ñamyengovia vaerã ñande rehe ojejapóva
(Lc 6.29-30)38 Peikuaa oje'e hague: “Oimeraẽ ohesa mombúva ramo hapichápe, chupe ojehesa mombu vaerã. Ohãi'o ramo hapichápe, chupe oñehãi'o vaerã.” 39 Che katu ha'e peẽme: “Ani pemyengovia pe ivaíva ojapóvape pende rehe. Oĩ ramo nde rova petéva, eheja ta nde rova pete jovái. 40 Oĩ ramo nde rerahaséva mbojovakehápe oipe'aségui ndehegui nde ao, eheja togueraha nde ahoja avei. 41 Oĩ ramo oguerojaukaséva ndéve imba'e pohýi 1 legua, eraha chupe 2 legua. 42 Oimérõ omba'e jeruréva ndéve, eme'ẽ chupe upe ojeruréva. Oĩ ramo omba'e poruséva, eiporuka chupe.”
Mba'éichapa jahayhu vaerã ñande rehe ija'e'ỹva
(Lc 6.27-28Lc 32-36)43 Peikuaa avei oje'e hague: “Ehayhu nde rayhúvape, ha na nde a'éi vaerã nde rayhu'ỹvare.” 44 Che katu ha'e peẽme: “Pehayhu umi pende rayhu'ỹvape, ha peñembo'e umi pene mbohasa asývare. 45 Péicharõ peẽ pehechaukáta pejoguaha pende Ru yvágape guápe. Ha'e niko oheja kuarahy ojope peteĩcha iñaña ha imarangatúvape guarã, ha ogueru ama hembiapo porã ha hembiapo vaívape guarã. 46 Mba'éicha piko Tupã omyengoviáta peẽme, peẽ pehayhúrõ umi pende rayhúvapente? Umi viru ombyatýva táva Roma peguarã jepe niko péicha oiko. 47 Ha peẽ peñe'ẽrõ umi peikuaávapente, piko mba'e iporãva oĩ upévape? Umi Tupãre ojerovia'ỹva jepe niko péicha ojapo. 48 Pene marangatúke peẽ, pende Ru yvágape oĩva imarangatuháicha.”