Apweykxa axta Espíritu Santo
1 Xama axta ekweykmo ekhem kélessawássessamókxa megkólwagqayam kéltéma nak Pentecostés apchaqneykekxeyk axta apyókxoho énxet'ák melya'ásseyam nak Dios ma'a xama tegma. 2 Pelakkassegkek axta eklegamaxko éxtegyawa eñama néten ektémól'a kaxtegyók éxchahayam ekyennaqte, kextegyawomchek axta m'a tegma apheykegkaxa axta. 3 Kelánteyepmeyk axta ekhó táxa éláléwe étkók, máxa axta kélaxkok, payheykekxeyk axta ekhagweykmo chá'a apyetseksa'ák xama xama xa énxet'ák nak. 4 Apyókxoho axta nahan apkelláneykegkohok apkelwáxok ma'a Espíritu Santo, yetlómók axta nahan chá'a apkelpaqmeyesma mók ektémakxa apkelpeywa, cham'a ektémakxa axta chá'a apmésso Espíritu Santo yaqweykenxa katnehek apyaqmaga m'a mók amya'a.
5 Apheykha axta nahan Jerusalén, Judíos apkeláneykegkoho axta chá'a m'a apkelánémakpexa nak chá'a etnahagkok ma'a apcháyo nak Dios, apkeleñama axta apkelwaya m'a ekyókxoho yókxexma nak keso náxop. 6 Apchaqneykekxeyk axta énxet'ák apkellegaya xa éxtegyawa nak, axta eyke elya'áseykegkok ektémakxa, hakte xama xama axta chá'a apkellegeyk apkelpaqmeyesma apkelpeywa apagko' ma'a énxet'ák melya'ásseyam nak Dios. 7 Kelpelakkassamók agko' axta apkelweteya xa énxet'ák nak, axta aptemék apkelpaqmeyesma s'e:
—¿Háwe enxeykel'a énxet'ák Galilea apyókxoho xa apkelpaqmeta nak? 8 ¿Yaqsa ektáha nenleg'a nak negko'o apkelpaqmeta m'a nélpeywa nak? 9 Apháha nahan énxet'ák apkeleñama nak Partia s'e, tén han Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, tén han ma'a apkeleñama nak yókxexma Asia, 10 Frigia tén han ma'a Panfilia, Egipto tén han ma'a apkeleñama nak Libia keto nak Cirene. Apháha nahan énxet'ák apkeleñama nak Roma apheykencha'a nak se'e; 11 judíos apancha'awók nahan chá'a nápakha, keñe nahan nápakha apkelma nak chá'a aptamheykegkaxa apkelpeykessamo Dios ma'a judíos. Apháha nahan ma'a apkeleñama nak Creta tén han Arabia. ¡Nenleg'ak nahan apkelpaqmeta m'a nélpeywa nak negko'o apkelxéna ektaqmalma agko' ma'a ektémakxa nak Dios aptamheykha!
12 Kelpelakkassamók agko' axta apkelweteya apyókxoho xa, meyke apkelya'áseyak ektémakxa; keñe axta aptéma chá'a apkelmaxneyeykencha'a pók se'e:
—¿Yaqsa aqsok xa ektéma nak?
13 Nápakha énxet axta eyke apkesmessók chá'a, axta aptemék apkelpaqmeyesma s'e:
—¡Anmen kelnápak!
Pedro apkeltenneykha
14 Tén axta Pedro apkempeykekxo néten yetlo m'a once kélápháseykha. Axta aptemék apyennaqtéssamo appeywa s'e: “Judíos, tén han kélyókxoho kélheykha nak Jerusalén, kólya'asagkoho sa' kéxegke s'e sekmako nak altennaksek, tén han kóltaqmelchesho sa' kélháxenmo. 15 Megkalnápak anmen se'e, kéláneya nak kéxegke kalnápak anmen, hakte las nueve axto'ók kaxwók entáhak se'e kaxwo' nak. 16 Akke entáhak kaxwók ma'a ektémakxa axta apkeltenneykha Joel, apteme axta Dios appeywa aplegasso, aptéma axta apkeltenneykha s'e:
17 Aptáhak Dios se'e:
‘Katnehek sa' amonye'
ektemegwánxa néxa,
almésagkok sa' ko'o Espíritu ahagkok
apyókxoho énxet'ák;
eltennaha sa' amya'a
eñama nak ko'o m'a
kélketchek apkelennay'a nak kéxegke,
tén han ma'a kélketchek kelwán'ák nak,
elwetak sa' chá'a aqsok
kélxekmóssamo m'a wokma'ák,
keñe sa' elwetak chá'a apkelwanmagko
m'a apkelwányam nak.
18 Almésagkok sa' nahan
Espíritu ahagkok
séláneykha apkelennay'a,
tén han kelwán'ák xa ekhem nak,
kaltennaha sa' nahan amya'a
eñama nak ko'o.
19 Axekmósek sa' ko'o aqsok
sempelakkasso agko' nak
agwetak ma'a néten,
keñe sa' éma, tén han táxa,
éten ekpánma keso náxop.
20 Kapeysemekxak sa' ma'a ekhem,
keñe sa' pelten
etnekxak máxa éma,
amonye' ekwayam ma'a
Wesse' egegkok ekhem apagkok,
ekhem ekyawe apagkok
tén han apcheymákpoho.
21 Keñe sa' ma'a apyókxoho énxet
sewóneykha nak chá'a ko'o,
sekteme nak Wesse' egegkok
elwetak sa' apkelwagkásamap teyp.’
22 “Israelitas, kóleyxho hana s'e sekmako nak altennaksek kéxegke: Kélya'ásegkok kéxegke apxekmóssama axta Dios kélnápaqta'awók kéxegke apmopwána m'a Jesús apkeñama nak Nazaret, apkeláneya axta aqsok éltaqmalma agko' tén han ma'a aqsok sempelakkasso nak agweta', tén han ma'a magkenatchesso nak agweta' eñama m'a Jesús. 23 Kélméssegkek axta énxet'ák élmasagcha'a apkeltémakxa xa énxet nak, ekhawo ektémakxa axta apkeláneykekxa yaqweykenxa etnéssesek tén han apmopmenyého m'a Dios, kélaqhegkek axta kéxegke, kélyepetchessegkek axta aqsok ektegyésso eñama apyepetchesso m'a énxet'ák élmasagcha'a nak apkeltémakxa. 24 Apxátekhásseykmek axta eyke m'a Dios, apmallahanchessegkek axta m'a ektémakxa nak ekmowána nétsapma, hakte yawanchek katnéssásekxak kóneg ma'a ektémakxa nak nétsapma. 25 Axta aptemék wesse' apwányam David apxeyenma Jesús se'e:
‘Óthok axta chá'a ko'o
emonye' m'a Wesse' egegkok;
aphegkek ekpayho nak sélya'assamakxa'
méko kawának hetegkesek.
26 Cháxa keñamak
ekpayheykekxo nak ewáxok,
tén han sekmeneykmassama
yetlo ekmátsa agko' ewáxok.
Méko sa' katnehek ektáhakxa sekyókxa,
27 hakte meheyensemek sa' xép ma'a
kañe' takhaxpop,
megyohok sa' nahan kasók
sekyókxa, ko'o sektáha nak
xép apkeláneykha ektaqmalma sektémakxa'.
28 Exekmóssegkek axta exchep ámay
ekyennaqtéssamo nak egnények,
heyánchesseshok sa' nahan
ekpayheykekxa ewáxok,
nápaqtók xép.’
29 “Élyáxeg, hélho hana sekxók altennaksek kéxegke yetlo sekpékessessamo m'a apketsapma axta egyáp nanók David, tén han kélátawañama axta, tén han ekyetnama makham takhaxpop apagkok se'e negyeseksa nak negko'o. 30 Dios appeywa aplegasso axta eyke m'a David, apya'ásegkók axta nahan m'a ektémakxa axta appekkencháseykekxa appeywa Dios yetlo apteméssesso ekmámnaqsoho agko' apmáheyo etnéssesek wesse' apwányam xama m'a aptáwen neptámen. 31 Nanók axta apwete David apxátekhágwayam ma'a Mesías amonye' ekteme axta xa, apkeltenneykha axta, apxeyenmeyk axta Mesías ekmáheyo métek chá'a m'a kañe' takhaxpop, tén han megkasagkehek ma'a apyókxa nak. 32 Apxátekhásseykmek axta Dios ma'a Jesús, negyókxoho axta nahan negko'o ektáha negweteykegkoho. 33 Kélya'áseykekxeyk axta néten Jesús eñama Dios apmopwána, kélhésseykekxeyk axta m'a ekpayhókxa nak apkelya'assamakxa Dios Apyáp apméssama axta Espíritu Santo, apkeltennassama axta egkések, keñe segméssama negko'óxa. Cháxa kélweteya nak kéxegke xa, tén han kéllegaya nak. 34 Háwe eyke David ma'a apmeyeykekxo axta néten; hakte David apagko' axta nahan ma'a aptéma axta appeywa s'e:
‘Aptáhak Wesse' egegkok
apcháneya Wesse' ahagkok se'e:
Exa ekpayhókxa nak sélya'assamakxa
35 ekwokmoho seknegkenchesa kóneg apmagkok ma'a apkelenmexma nak.’
36 “Kólya'ásegwakxoho hana kélyókxoho kéxegke kélteme nak énxet'ák Israel, cháxa Jesús kélyepetchessama axta kéxegke aqsok ektegyésso, Dios axta apteméssessók Wesse' tén han Mesías.”
37 Xama axta apkellegaya ektáha axta apchaqneykekxa m'a, kelyaqhápeykekxók agko' axta apkelwáxok, keñe axta aptéma apkelmaxneyeykencha'a Pedro s'e, tén han ma'a pók kélapháseykha nak:
—Ẽlyáxeg, ¿yaqsa eyéméxko anlának negko'o?
38 Axta aptemék Pedro apchátegmoweykegko s'e:
—Kólyo'ókxa makham Dios, kóltegye nahan yaqpassama yegmen eñama nak Jesucristo apwesey, yaqwayam enxoho meyaqmagkásekxeyk Dios ma'a kéltémakxa megkólya'assáxma, keñe sa' elmésagkok kéxegke m'a Espíritu Santo. 39 Hakte kéxegke appekkencháseykekxa Dios xa appeywa nak, tén han ma'a kélketchek, tén han ma'a apyókxoho apheykha nak makhawo'; cham'a apyókxoho apmakókxa enxoho chá'a ewónmakha m'a Dios Wesse' egegkok.
40 Cháxa amya'a tén han ma'a mók amya'a apkeltennáseykencha'a axta m'a Pedro, tén han apkelxekmóssama axta m'a, axta aptemék apkelanagkama s'e:
—¡Nágkólpaxqaha aqsa xa énxet'ák élmasagcha'a nak apkeltémakxa'!
41 Kélyaqpassásegkek axta yegmen ma'a ektáha axta melya'ásseyam apkeltenneykha Pedro; tres mil axta apweykmok apxámeykekxa énxet'ák melya'ásseyam nak Dios xa ekhem nak. 42 Axta nahan elyenseykmok ektémakxa axta apkelxekmósso m'a kélapháseykha nak, emlassakpohok axta chá'a aqsok apagkok ekyetnakxa enxoho, etnahagkohok axta nahan chá'a nempeywa nélmaxnagko, yaqnekxohok axta nahan chá'a aptókagko enxoho aptéyak.
Apkeltémakxa axta m'a apmonye'e axta melya'ásseyam Cristo
43 Pelakkassamók agko' axta apkelweteya apyókxoho énxet, eñama m'a ekxámokma aqsok sempelakkasso nak agweta', tén han ma'a aqsok magkenatchesso nak agweta' apkelane axta Dios eñama apkelásenneykekxa apkeltémo elanagkok ma'a apkelápháseykha nak. 44 Apyepetcheykekxók apagko' axta pók apyókxoho m'a énxet'ák melya'ásseyam nak, emlassakpohok axta chá'a m'a aqsok apagkok; 45 apkexeykekxeyk axta ekha ekyánmaga xapop apagkok tén han ma'a ekyókxoho aqsok apagkok ekyetnakxa nak, tén axta emlassakpohok chá'a m'a selyaqye, cham'a ekwánxa enxoho chá'a eyeyméxchexa m'a xama. 46 Yókxoho ekhem axta chá'a yaqnekxak ma'a kañe' tegma appagkanamap, keñe axta apxanák etawagkok chá'a aptéyak, epasmekxak axta chá'a etawagkok yetlo élpayheykekxa apkelwáxok tén han yetlo megkaleymáxkoho apkelwáxok. 47 Elteméssesek axta chá'a apcheymákpoho Dios, apyókxoho énxet nahan elásekhoho'; yókxoho ekhem axta nahan apxámáseyak Wesse' egegkok ma'a énxet'ák melya'ásseyam, apmáheyo axta elwónmakha yaqwayam elwagkasakpok teyp.
Ou Espíritu Santo
1 Oguahẽvo Pentekostés, opa ogueroviáva ijaty peteĩ hendápente. 2 Upeichaháguinte oñehendu peteĩ tyapu guasu yvágagui oúva, yvytu hatã oipejúrõ guáicha. Ha omyenyhẽmba pe óga oĩháme hikuái. 3 Ha ohecha hikuái ku tata rendýicha oguejýva peteĩ-teĩ hi'ári kuéra. 4 Ha opavave henyhẽ Espíritu Sántogui, ha oñepyrũ oñe'ẽ ñe'ẽ ambuépe, Espíritu Santo omoñe'ẽháicha chupe kuéra.
5 Oiko upérõ Jerusalénpe heta Israel guáva ombojeroviáva Tupãme, ou vaekue opa tetã guio. 6 Opavave oñembyaty ohendúvo upe tyapu ha ndoikuaái mba'épa ojehu, peteĩ-teĩ ohendúgui umi ogueroviávape oñe'ẽrõ iñe'ẽ teépe. 7 Ohecha ramó etereígui he'i joa hikuái:
—Ndaha'éi piko Galileagua ko'ã oñe'ẽva? 8 Mba'éicha rupi piko ñahendu oñe'ẽ ramo ñane ñe'ẽ teépe? 9 Ko'ápe ñaime Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, Asia, 10 Frigia ha Panfilia, Egipto ha Libia Cirene ypy pegua. Oĩ avei Romagua ko'ápe oikóva, 11 oĩ judío ha umi ojeroviáva Tupãre ha'e kuéraicha. Oĩ avei Creta ha Arábiagui oúva. Ha ñahendu ñane ñe'ẽ teépe oguerohoryha hikuái Tupãme opa hembiapokuére. 12 Opavave ijurujái, ndoikuaái upe oikóva ha he'i joa ojupe:
—Mba'éiko he'ise opa ko'ã mba'e?
13 Oĩ katu oñembohorýva hese kuéra he'ívo:
—Oka'upa niko ãva!
Pedro oñemoñe'ẽ
14 Upérõ Pedro oñembo'y umi 11 apóstol ndive ha oñe'ẽ hatã he'ívo: “Israelgua ha opa peikóva Jerusalénpe, peikuaáke kóva ha pehendu porã ko ha'étava peẽme: 15 Ko'ãva ndoka'úi peimo'ãháicha, ko pyhareve mbyte rupi ramóva hína. 16 Oiko uvei ko'ágã hína upe omomarandu vaekue maranduhára*f** Joel, he'i ramo guare:
17 Oikóta umi ára pahávo,
he'i Tupã,
ahekuavóta che Espíritu
opa yvypóra ári.
Pene ñemoñare
kuimba'éva ha kuñáva
ohendukáta imarandu,
mitã rusu kuéra
omba'e recháta
ha itujáva
oguerekóta ikepegua.
18 Che rembiguái kuéra
kuimba'e ha kuñáva ári ave
ahekuavóta che Espíritu
umíva umi árape,
ha ohendukáta hikuái
momarandu.
19 Yvágare ahechaukáta
heta hechapyrãva,
tuguy, tata rendy
ha yvy ári tatatĩna.
20 Kuarahy iñypytũta
ha jasy tuguýpe oñeñuãta,
oguahẽ mboyve
Ñandejára ára guasu
omimbipáva.
21 Ha opa ohenóiva
Ñandejára réra,
oñepysyrõta.
22 Pehendu aipórõ Israelgua ko ha'éva peẽme: Peikuaa porãháicha, Tupã ohechauka vaekue pende apytépe Jesús Nazaretgua pokatu, ojapóvo ha'e rupi heta hechapyrãva, oporomondýiva ha techaukarãva. 23 Ha'e omoĩ vaekue chupe, hese ija'e'ỹva pópe, Tupã oguereko haguéicha iñakãme ha ha'e oipota haguéicha, peẽ katu pejuka vaekue chupe pemosãingóvo kurusúre tekove aña po rupi. 24 Tupã katu omoingove jey chupe, oipe'ávo chupe mano poguýgui, mano ndaikatúigui ipu'akávo hese. 25 Mburuvicha guasu David, oñe'ẽvo Jesús rehe he'i vaekue:
Che ahecha mantéva
Ñandejárape che renondépe.
Ha'e oĩgui che akatúape
mba'eve nda che reitýi chéne.
26 Upévare
che py'a henyhẽ vy'águi
ha apurahéi torypaitépe.
Aikóne kyhyje'ỹre,
27 nda che reja mo'ãigui
che tyvy kuápe,
térã oñembyai
ne rembiguái
marangatu rete.
28 Rehechauka vaekue chéve
jeikove rape,
ha che myenyhẽta vy'águi
ne renondépe.”
29 Che pehẽngue kuéra: Ta'e porãntena peẽme, ñande ru ypykue David omano ha oñeñotỹ hague ha ityvy oĩha gueteri ñande apytépe. 30 David katu maranduhára*f** vaekue, ha oikuaa Tupã ome'ẽ hague chupe iñe'ẽ, omoĩtaha mburuvicha guasúrõ peteĩ iñemoñarévape. 31 Ha'e ohecháma vaekue oiko mboyve, oikove jeyha pe Mesías. David oñe'ẽ vaekue upévare ha he'i pe Mesías ndopyta mo'ãiha ityvýpe ha hete noñembyai mo'ãiha. 32 Ha péina Tupã omoingove jey upe Jesúspe, ha ore, upéva rechahare. 33 Tupã omopu'ã rire chupe ha omoĩ ijakatúape, ha ohupyty rire Tupãgui Espíritu Santo, ha'e he'i vaekue ome'ẽtaha oréve, ohekuavo pe Espíritu ore ári. Upéva hína upe peẽ pehecha ha pehendu vaekue. 34 Ndaha'éi David pe ojupi vaekue yvágape. Ha'e voi niko he'i vaekue:
‘Ñandejára he'i che Járape:
Eguapy che akatúape,
35 amoĩ meve nde py guýpe
nde rehe ija'e'ỹvape.’
36 Toikuaa porãke opa Israelgua, ko Jesúspe voi, peẽ pemosãingo vaekue kurusúre, Tupã omoingo hague opa mba'e Jára ha Mesías ramo.”
37 Umi ijaty vaekue ohendúvo ko'ã mba'e, oñembyasy eterei ha oporandu joa Pedro ha apóstol kuérape:
—Ore pehẽngue, mba'éiko rojapóta?
38 Pedro he'i chupe kuéra:
—Pejevy Tupã gotyo ha peñemongaraika peteĩ-teĩ Jesucristo rérape, Tupã oheja rei haguã peẽme pene angaipa, ha péicha ome'ẽta peẽme Espíritu Santo. 39 Ko ñe'ẽme'ẽ niko peẽme ha pene ñemoñarépe, ha avei opa umi mombyry oĩvape guarã. He'ise opa umi Tupã Ñandejára ohenoisévape guarã.
40 Ko'ãichagua ñe'ẽ rupi, Pedro oñemoñe'ẽ ha oheko mbo'e chupe kuéra, he'ívo:
—Pejeheja ko'ã tekove ahẽgui!
41 Ha umi oguerovia vaekue iñe'ẽ, oñemongaraika. Ha upe árape oike umi ogueroviáva apytépe, 3.000 tapicha rupi. 42 Ha oñemohatã hikuái umi apóstol kuéra ombo'évape, omboja'óvo oñondive umi oguerekóva, oñembyatývo oipehe'ã haguã mbuja ha oñembo'e haguã.
Cristo reroviaha ypykue rekove
43 Opavave ohecha ramo heta hechapyrãva ha techaukarã Tupã ojapóva apóstol kuéra rupi. 44 Opa ogueroviáva oĩ peteĩ ñe'ẽme ha omboja'o ojoapytépe opa oguerekóva. 45 Ome'ẽ hepýre ijyvy ha opa oguerekóva, ha omboja'o upe viru peteĩ-teĩ oikotevẽháicha. 46 Opa ára oñembyatými Tupaópe ha hóga kuéra rupi oipehe'ã mbuja ha ho'u oñondive torypápe ha py'a porãme. 47 Oguerohory Tupãme ha opavave ohayhu chupe kuéra. Arako'ẽre Ñandejára ombohetave upe aty, umi ha'e oipysyrõ vaekue reheve.