Israelitas apkelchexyeyam makham apkelókxa
1 Aptáhak Wesse' egegkok se'e: “Hetnehek sa' ko'o Dios apagkok apyókxoho pók aptémakxa nak énxet'ák Israel xa ekhem nak, keñe sa' ko'o atnehek énxet'ák ahagkok.”
2 Aptáhak Wesse' egegkok se'e:
“Ekxekmóssegkek axta ko'o
ektaqmeleykha ewáxok
énxet'ák metekyawa axta,
cham'a yókxexma
meykexa nak énxet.
Xama axta aptegyeykencha'a
yaqweykenxa ellókasek apyampe
m'a Israel,
3 makhawók axta ko'o
ekxekmowásamáxkoho.
Megkamassegweykmok
ko'o makham sélásekhayo;
cháxa keñamak
sélenxáneykmoho nak ko'o
ektaqmeleykha ewáxok sélányo.
4 Israel,
axátekhásekxak sa'
ko'o makham xép.
Éxyamok sa' makham
yetlo appáwasso
kélaqtáwasso enéwha
ekmátsa agko'.
5 Eknekxak sa'
makham anmen yámet ma'a
néten egkexe nak Samaria,
etawagkok sa' nahan
ekyexna anmen yámet ma'a
ektáha nak apkeneykekxa.
6 Hakte kammok sa'
ekhem yaqwayam etnehek
elyennaqtéshok apkelpeywa
apkelhaxneykha nak chá'a m'a
néten egkexe nak Efraín:
‘Kólchexyem, ólmeyekxak Sión,
aphakxa nak Dios Wesse' egegkok.’”
7 Aptáhak Wesse' egegkok se'e:
“Kólmeneykmásses ekmátsa
tén han élpayheykekxa kélwáxok
ma'a Jacob énxet'ák apagkok,
aptamhéyak nak apkelámha
apmonye' nepyeseksa m'a
apyókxoho énxet'ák.
Kóleyxchesho kélmeneykmasso,
sa' kóltéhek se'e:
‘Apkelwagkassek teyp
énxet'ák apagkok Wesse' egegkok,
apkeleymomap axta m'a Israel.’
8 Wának sa' ko'o elchexyók makham
apkeleñama m'a apkelókxa
ekpayho nak nexcheyha,
wánchásekxak sa' makham
ekweykmoho m'a néxa xapop nak.
Elyetlanták sa' nahan elchexyók
ma'a meyke nak apaqta'ák,
tén han ma'a ekmaso nak apkelxega,
tén han kelán'a lós'awo',
tén han ma'a naqláw'ák nak;
¡elchexyók sa' apxámokma apagko'!
9 Elmaxneyagkok sa' elchexyók
yetlo apkellekxagweykenta'.
Anaqlakxak sa' ko'o m'a
ényahamakxa nak yegmen,
cham'a ámay
meykexa nak élyapwáteyak,
yaqwayam sa' melpelapmehe'.
Hakte ko'o apyáp ma'a Israel,
keñe hatte átnaha
apketkok ma'a Efraín.
10 “Énxet'ák, kélheykha nak
ekyókxoho apkelókxa,
kóleyxho Wesse' egegkok
appeywa, kólteme sa'
nahan kóllegaksek
apheykha nak makhawók agko'
neyáwa wátsam ekwányam se'e:
‘Apkexpánchessegkek axta
Wesse' egegkok ma'a
énxet'ák Israel,
yánchásekxak sa' eyke makham,
keñe sa' elanha,
etnehek ma'a aptémól'a
keláneykha nepkések
elanha m'a apnaqtósso nepkések.’
11 Hakte apkelmeykekxeyk
Wesse' egegkok ma'a
Jacob énxet'ák apagkok,
apkexakkáseykekxeyk ma'a
énxet'ák apkelyennaqte apagko' axta.
12 “Elchexyók sa',
elmeneykmásseták sa'
kalpaykhekxak apkelwáxok ma'a
egkexe nak Sión,
kalpeykessásekxak sa'
apkelwáxok ma'a aqsok
éltaqmalma apkelmésso nak
Wesse' egegkok: cham'a
hótáhap apaktek, vino tén han
pexmok égmenek,
nepkések tén han weyke.
Elxohok sa' ma'a
aqsok kélcheneykekxa'
ektaqmalmal'a
kélexpaqhéyak yegmen,
kamaskok sa' elyelqakpok.
13 Kaneywagkok sa'
yetlo élpayheykekxa awáxok
kelán'a étkók,
tén han wokma'ák,
ekweykekxoho apkelwányamo nak.
Altaqmelchessásekxak sa' awáxok:
élpayheykekxa awáxok sa'
ayaqmagkassesek ma'a
éllekxagweykha,
ayeykhássessamhok sa' ko'o
sekmésso élpayheykekxa awáxok,
megkaxók sa' ma'a ekweykenxa nak
éllekxagweykha.
14 Alagkok sa' ko'o
nento éltaqmalma agko' ma'a
apkelmaxnéssesso nak
énxet'ák ahagkok,
keñe sa' énxet'ák ahagkok
kayeykhágwomhok ma'a
aqsok ahagkok ekxámokma nak.
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse'.”
15 Aptáhak Wesse' egegkok se'e:
“Legáxcheyk ekpayheykha kélátog
ma'a Ramá,
kéllekxagweykha yetlo
ekyentaxno agko' kélwáxok.
Raquel ma'a, élekxagweyncha'a nak,
eñama aptekyawa étchek,
yámenyeyk nahan
kóltaqmelchessásekxak awáxok,
hakte apkeletsekkek étchek.”
16 Akke aptáhak apcháneya
Wesse' egegkok se'e:
“Raquel, kalwatés ekwóno;
kalek aqtek égmenek,
hakte kaxek sa' ekyaqmageykekxa xa
ektémakxa nak ekyentaxnamo awáxok:
elchexyók sa' makham étchek
apkeleñama m'a
apkelókxa nak apkelenmexma.
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse'.
17 Yetneyk xama aqsok
yaqwayam kaleyxek xeye' amonye':
elwaták sa' makham
étchek ma'a apkelókxa nak.
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse'.
18 Ekleg'ak ko'o Efraín
énxet'ák apagkok
aptáha apkelpaqméteyncha'a
apkellekxagweyncha'a
yetlo élyentaxnamo apkelwáxok se'e:
‘Negko'o axta nenteme
neghémo weyke yágkelwána
meyke kéltámésso,
ẽltámeseykegkek eyke
negko'o exchep;
yána agyo'ókxak makham
negko'o exchep,
hakte xép apteme Wesse',
Dios egagkok.
19 Ekyamasmeyk axta ko'o exchep,
chaqhak eyke kaxwók
ewáxok ma'a sektémakxa;
ekya'ásegwákxók
ekyetna may'assáxma,
ektekpagáha egkenyek;
ekmegqágweykxók ahagko',
may'ásegkok sektáhakxa
eñama m'a may'assáxma sélane
axta sektémakxa wokma'ák.’
20 “Hatte seyásekhayo ko'o m'a
Efraín énxet'ák apagkok;
hatte sekmámenyého ahagko'.
Apaqhetchesek eykhe
chá'a ekyennaqte,
mehelwánaqmeyk eyke chá'a;
megkeynnayhek han chá'a ewáxok alano',
apyósek apagko' nahan chá'a alano'.
Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.
21 “Énxet'ák Israel,
kólqahasák sa' ámay
yaqwayam sa' kólwetekxak
chá'a ekmanyehe agko';
kóltaqmelchesho sa' kéllányo m'a
ámay kélyetlamakxa axta.
¡Énxet'ák Israel, kólchexyem
kólmeyenta makham ma'a
tegma apkelyawe kélagkok axta!
22 ¿Háxko sa' ekwánxa
katnégwók néxa
kélweynchámeykha aqsa
ektémól'a kélketche kelwána
ekxegányam la'a?
Élanak ko'o axnagkok aqsok
keso náxop,
ko'o sektáha nak Wesse':
xama kelán'a ektaqmeleykha ekpeywa
kalának xama énxet.”
Énxet'ák Israel yaqwayam kataqmelekxak makham apheykha egmonye'
23 Aptáhak Wesse' ekha apyennaqte, Dios apagkok nak Israel se'e: “Ekyaqmagkassessek sa' agkok ko'o mók ektémakxa nak apheykha m'a énxet'ák Judá, apkelhákxo sa' makham ma'a xapop apagkok nak, tén han ma'a tegma apkelyawe apagkok nak. Sa' etnehek makham apkelpeywa s'e: ‘¡Etaqmelchesek sa' Wesse' egegkok se'e egkexe ekpagkanamaxche nak, ekyetnamakxa nak ekpéwomo nentémakxa! 24 Exmakha sa' énxet'ák Judá, yetlo tegma apkelyawe apagkok ma'a, tén han ma'a apkeltamheykha nak chá'a namyep, tén han ma'a apkeláneykha nak chá'a nepkések. 25 Hakte alagkok sa' ko'o aptéyak tén han apyenéyak ekyawe agko' yegmen ma'a apkelyampayo nak, tén han meyke nak apkelyennaqte.”
26 Ekxatakha'ak axta, élyaháha axta nahan. Peykesákxeyk axta ewáxok ektáhakxa sekwanmagko.
27 Aptáhak Wesse' egegkok se'e: “Kammok sa' ekhem yaqwánxa axámásekxak ko'o énxet tén han aqsok kélnaqtósso m'a Israel tén han ma'a Judá. 28 Sa' atnehek alanha yaqwayam anaqxétekhasagkokxak tén han aknekxak aqsok aktek ma'a, sekteméssessamakxa axta chá'a séláneykencha'a yaqwayam alántekkesek, tén han alyaqnegkesagkok náxop, tén han amasséssók, tén han alteméssessamhok exma ekmaso. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.
29 “Cháxa ekhem nak, kamaskok sa' katnehek kalpaqmetaxchek se'e: ‘Apteykegkek anmen yámet ekyexna ekmáske m'a apyapmeyk, keñe m'a apketchek nak eksawhoma chá'a m'a apma'ák.’ 30 Hakte kasawhaxchek sa' nahan chá'a apma'ák ma'a apto enxoho chá'a anmen yámet ekmáske. Eletsapok sa' chá'a eñama melya'assáxma apagkok apagko'.”
31 Aptáhak Wesse' egegkok se'e: “Kammok sa' ekhem yaqwánxa alánekxak makham axnagkok sélpaqhetchásamáxkoho m'a énxet'ák Israel, tén han ma'a Judá. 32 Cháxa ekhémo mók nélpaqhetchesamaxche nak, megkaxók sa' ma'a sélánéssama axta m'a apyapmeyk nano', sélmoma axta apmék sélántekkessama m'a Egipto; hakte axta eláneykegkok ma'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho ahagkok, sektáhakxoho eykhe ko'o apagkok. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 33 Keso yaqwánxa sa' katnehek ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho peya nak ko'o alanaksek énxet'ák Israel ma'a ekhem sa': Apekkenchesek sa' segánamakxa ahagkok apkelwáxok, anaqtáxéssesagkok sa' nahan ma'a élchetámeykegkaxa nak apkelwáxok. Ko'o sa' hetnehek Dios apagkok, keñe sa' ko'o atnehek énxet'ák ahagkok ma'a. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 34 Kamaskok sa' kaxwók elxekmósek pók, tén han apkelxegexma, tén han ma'a apnámakkok apancha'awo nak, yaqwayam enxoho hey'asagkohok ko'o, hakte hey'asagkohok sa' ko'o apyókxoho énxet, cham'a ekyawe nak kéláyo, ekweykekxoho m'a meyke nak kéláyo. Mayaqmagkásekxeyk sa' ko'o aqsok ekmaso apkelánéyak, megkaxénwakxók sa' chá'a kaxwók ewáxok ma'a melya'assáxma nak. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.”
35 Aptáhak Wesse' egegkok,
apwesey nak Wesse'
ekha apyennaqte,
appekkenma nak mayáhat
yaqwayam kalsaksek exma ekhem,
tén han pelten, yaw'a,
yaqwayam elsaksek exma axta'a,
apkeltémo nak chá'a kalnextog néten
yegmen ma'a wátsam ekwányam,
tén han kapáwak awáxok ma'a
élyaqyahayam agkok nak:
36 “Massegwokmek sa' agkok
xama ekhem xa segánamakxa
sekpekkenma nak ko'o,
kamaskok sa' etnahagkok
énxet'ák ahagkok
Israel xa ekhem nak.
Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.
37 Kélwanchek sa' agkok
kélyetsátegko xama ekhem
ekwánxa ekyawe m'a néten,
tén han kéllanawo enxoho xapop,
ekweykekxoho m'a awhak nak,
akxák sa' ko'o énxet'ák Israel
xa ekhem nak,
eñama m'a ekyókxoho
aqsok ekmaso apkeláneyak.
Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.”
38 Aptáhak Wesse' egegkok se'e: “Kammok sa' ekhem yaqwayam kólxátekhásekxak makham ma'a tegma apwányam ahagkok, eyeynamo m'a tegma netno' nak Hananel, ekweykekxoho m'a ekwesey nak Átog Máséyak. 39 Kapéwhok sa' nahan apxega nápakhaw'ék, ekweykekxoho m'a egkexe Gareb, tén sa' kataqhegwók kamyekxak ma'a ekpayho nak Goá. 40 Hélpagkanchesek sa' ko'o ekyókxoho m'a ekyapwátegweykenxa xapop, kélátawanyamakxa nak chá'a apkeletsapma, kélchexakhamakxa nak han chá'a m'a táhap, tén han ma'a ekyókxoho yókxexma ekheykegko nak ma'a ényahamakxa nak yegmen Cedrón, ekweykekxoho m'a máséyak ekwesey nak Átog Yátnáxeg, ekpayho nak teyapmakxa ekhem, megkólyaqnegkesagkek sa' chá'a kaxwók xama enxoho xa ekyókxoho nak, megkólmasséssemek sa' nahan.”
Israelgua ou jeýta hetãme
1 Ñandejára he'i: “Upe árape chéta hína opa Israel ñemoñare Tupã, ha ha'e kuérata che retãgua.”
2 Ñandejára he'i:
“Yvy ojeiko'ỹháme che py'a porã vaekue
tetãgua ndive aipe'a vaekuépe jejukágui.
Israel oheka ramo guare opytu'u haguãme.
3 Che ajechauka vaekue chupe mombyry guive.
Che rohayhu vaekue opa árape guarãicha,
upévare, akóinte che py'a porã ne ndive.
4 Romyakã rapu'ã jeýta, Israel.
Reju jeýta mba'epu pararã rory reheve
rejeroky rorývo.
5 Reñotỹ jeýta parralty
Samaría pegua yvy yvatépe,
ha umi oñotỹva parral
ho'úta hi'a.
6 Oútagui ára umi oma'ẽ mombyrýva
osapukáita Efraín yvy yvatépe:
‘Peju jaha Siónpe,
Tupã Ñandejára rendápe.’”
7 Ñandejára he'i:
“Pesapukái rory ha pevy'a Jacob retãre,
upe itenondéva opa tetã apytépe.
Pemyerakuã porã chupe ha peje:
‘Ñandejára oipe'a ivaívagui hetã guápe,
Israel rembyrépe.’
8 Tetã yvate gotyo guágui pogueru jeýta,
ha yvy apýra ruguágui pombyatýta.
Hendive kuéra oúta ohecha'ỹ ha ikarẽva,
kuña hye guasúva ha umi imemby ramóva.
Heta eterei umi oútava!
9 Oñembo'e ha hasẽta oúvo.
Hi'y hetahápe araháta chupe kuéra,
yvy joja porã rupi, ani oñepysãnga.
Che niko hína Israel ru
ha che ra'y ypykue hína Efraín.
10 Tetã nguéra, pehendu Ñandejára ñe'ẽ
ha tetã mombyry rupi pemyerakuã:
‘Ñandejára omosarambi vaekue Israélpe,
ombyaty ha oñangarekóta hese kuéra
ovecha rerekua oñangarekoháicha ijovecháre.’
11 Ñandejára oguenohẽ haguére hetãgua Jacob,
oipe'a tetã imbaretevéva poguýgui.
12 Oúta ha vy'águi opurahéita yvyty Siónpe,
Ñandejára remime'ẽgui henyhẽta:
trígo, kaguy, ñandyry,
ovecha ha vaka kuéra.
Kokue hi'y hetávape ojoguáta,
ha naikangy mo'ã véima hikuái.
13 Kuñataĩ nguéra ojerokýta vy'a pópe,
ha upéicha avei mitã rusu ha tujami.
Che ambovy'a jeýta chupe kuéra:
ojahe'ohágui ambovy'a jeýta,
tuichavéta ivy'a imba'e mbyasy kuégui.
14 Pa'i kuérape tembi'u iporãvéva ame'ẽta,
ha che retã guápe hembypáta hembi'urã.”
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
15 Ñandejára he'i:
“Oñehendu Ramáme,
peteĩ ojahe'o soróva.
Upéva hína Raquel
ojahe'óva imemby kuérare,
ha ndopoisevéi mba'e mbyasýgui
omanóma haguére ha'e kuéra.”
16 Ñandejára katu he'i chupe:
“Raquel, anive ne rasẽ.
Anive reñohẽ nde resay.
17 Ne mba'e mbyasy niko
oñemyengoviáta ndéve:
ne memby kuéra ou jeýta
umi hese ija'e'ỹva retãgui.
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
18 Ahendúma Efraín he'iha
py'a ñembyasy reheve:
‘Che vaekue tóro ra'y saite,
nde katu mymbáicha che mbo'e.
Che mboguevi jeýna ne renda gotyo.
Nde niko hína Tupã che Jára.
19 Che ajei vaekue nde hegui,
ko'ágã katu ambyasýma.
Ahecha kuaáma che rembiapo vaikue,
ambota che pyti'a,
atĩ eterei ha ndaikuaái
mba'épa ajapóta,
che rembiapo vaikue
che pyahúpe guarére.’
20 Efraingua hína chéve guarã
peteĩ che ra'y ahayhúva,
ha'e upe che ra'y ahayhuvéva.
Ainupã ramo jepe,
nda che resaráiri chugui.
Che mbohesaypa
ha aiporiahurereko eterei chupe.
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
21 Israel, emoĩke mba'e rechaukaha
nde rape rupi,
ikatu haguã rejuhu pya'e jey.
Ema'ẽ porã pe tape reiko hague rupi.
Eju jeýke. Israel retãgua,
eju jey nde táva kuérape!
22 Araka'e peve piko
reikóta águio pégotyo,
peteĩ tajýra hape kañy vaicha?
Che, opa mba'e Jára
ajapóma peteĩ mba'e ipyahúva
ko yvy ári:
peteĩ kuña omongetáva
peteĩ kuimba'épe.”
Israel oñakã rapu'ã jeýta
23 Tupã Israel Jára ipu'akapáva he'i: “Amoambue ramo Judagua rekove ha ha'e kuéra oĩ jey ramo hetã ha itáva kuérape, he'i jeýta hikuái: ‘Tupã tohovasa ko yvyty marangatu oĩháme teko joja! 24 Umi Judagua ha umi itavagua, kokuegua ha ovecha rerekua kuéra oikóta upépe. 25 Che niko amongaru ha amboy'u porãta umi ikane'õ ha ikangývape.”
26 Upérõ apáy ha aipe'a che resa. Upe che képe guare che mbovy'a.
27 Ñandejára he'i: “Oúta ára ambohetataha yvypóra ha mymba Israel ha Judápe. 28 Ha ajesareko haguéicha ahapo'o, aity haguã yvýre, ahundi ha ambyai haguã, upéicha avei aiméta che páype amopu'ã ha añotỹ haguã.” Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
29 Upérõ ndoje'e mo'ã véima: ‘Túva kuéra ho'u parral aky ha ita'ýra kuéra hãi jehýi.’ 30 Upe ho'úva parral aky uvei hãi jehýita. Peteĩ-teĩ omanóta hembiapo vaikuére.
31 Ñandejára he'i: “Oúta ára ajapotaha ñe'ẽ me'ẽ pyahu Israel ha Judagua ndive. 32 Ko ñe'ẽ me'ẽ ndaha'e mo'ãi upe ajapo vaekuéicha itúva kuéra ypykue ndive, araha ramo guare chupe kuéra ipógui anohẽ haguã Egíptogui. Ha'e kuéra niko opyrũ vaekue iñe'ẽnguére, che ha'e ramo jepe ijára. Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e. 33 Kóvata hína upe ñe'ẽ me'ẽ ajapótava Israelgua ndive upe ramo: Amoĩta che rembiapoukapy ipy'ápe ha ahaíta iñe'ãme. Che ha'éta Tupã Ijára, ha'e kuéra katu che retãgua. Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e. 34 Natekotevẽ mo'ã véima oñoirũ ha oñopehẽngue ojoheko mbo'e che kuaa haguã, opavave niko, michĩva ha tuicháva, che kuaáta. Che aheja reíta hembiapo vaikue ha na che mandu'a mo'ãvéi iñangaipáre. Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.”
35 Ñandejára, omoĩ vaekue kuarahy
ohesape haguã arakue,
jasy ha mbyjaita
ohesape haguã pyharekue,
omopu'ã ha omokororõva
yguasu y kuéra,
hérava opa mba'e Jára ipu'akapáva, he'i:
36 “Oguahẽ ramo ára
umi mba'e ndoikoveiha,
upéicharõ mante Israelgua
ndaha'e mo'ãvéi che retãgua.
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
37 Ikatúrõ oñeha'ã yvága tuichakue
ha ojepyguara yvy ipyenda peve,
upéicharõ mante ajeíta Israélgui
hembiapo vaikuére.
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.”
38 Ñandejára he'i: “Oúta ára che táva oñemopu'ã jeytaha, Hananel pegua óga yvate guive, Takãmby Rokẽ meve. 39 Hembe'y ojepysóta, ikarẽ'ỹre, upe guive yvy yvate Gareb peve, ha upégui ojepokáta Goá gotyo. 40 Opa pe ñu oñeñotỹháme omanóva retekue ha oñemombohápe tanimbu ha opa umi ñu oĩva ysyry Cedrón yvatévo upe korapy yvate rakãmby peve oĩháme Kavaju Rokẽ kuarahy resẽ gotyo, oñemboykéta chéve guarã ha araka'eve ndojeity ha noñehundi mo'ãvéi.”