Jesús apyetcháseykekxoho apkeltamheykha nak neyseksa anmen yámet
1 “Hawók aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios ma'a wesse' namyep, apxegama axta axto'ók agko' aptegyeyncha'a énxet yaqwayam eltemeykha neyseksa anmen yámet apkeneykekxa. 2 Appenchessegkek axta aphéssamo mók apkelpaqmeyesma yaqwayam eyánmagkasek ma'a ekweykenxal'a ekyánmaga xama ekhem nentamheykha, tén axta apkeláphassama apkeltémo eltemeykha m'a neyseksa anmen yámet apkeneykekxa'. 3 Apxegeykekxeyk axta makham, axto'o las nuevel'a, apwetágweykmek axta makham apheykencha'a énxet meyke apkeltamheykha m'a apheykegkaxal'a chá'a énxet'ák. 4 Axta aptemék apkelanagkama s'e: ‘Kólmohok sa' kéxegkáxa kóltemeykha m'a séneykekxexa nak anmen yámet, ayánmagkasek sa' ma'a ekpayhawo nak ekwánxa ayánmagkasek kéltamheykha.’ Apkelxegamchek axta nahan ma'a. 5 Tén axta apxegeykekxo makham ma'a wesse' nak, yetseksókhem axta kaxwo', keñe axta apxegeykekxo makham las tres taxnám, aptemegkek axta makham ma'a aptémakxa axta. 6 Las cinco taxnám axta apmeyeykekxo makham ma'a apheykegkaxal'a chá'a énxet, apkelwetágweykekxeyk axta makham énxet meyke apkeltamheykha. Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e: ‘¿Yaqsa ektéma kélheykencha'a aqsa chá'a kéxegke yókxoho ekhem meyke kéltamheykha s'e?’ 7 Axta aptemék apkelátegmoweykegko s'e: ‘Méko eyke segméssama negko'o néltamheykha.’ Tén axta aptéma apkelanagkama s'e: ‘Kólmohok kéxegkáxa kóltemeykha m'a séneykekxexa nak anmen yámet.’
8 “Xama axta ekyáqtéssama, axta aptemék apkenagkama wesse' m'a apkemha apmonye' axta apkeláneykha: ‘Elwónmakha sa' énxet'ák apkeltamheykha, yeynho sa' apmonye'e eyánmagkasek apkeltamheykha m'a axayók xeyk apma apkeltamheykha, keñe sa' axayók eyánmagkasek ma'a apmonye'e exchek apma apkeltamheykha.’ 9 Apkelweykekxeyk axta m'a apcheynamo axta apma apkeltamheykha las cinco taxnám, xama xama axta anhan chá'a apkelxaweykegkok ekyánmaga apkeltamheykha m'a ekweykenxal'a kélyánmagkasso xama ekhem nentamheykha. 10 Tén axta ekweykekxo m'a apmonye'e axta apma apkeltamheykha, apkenagkamchek axta nahan elxawagkok néten ekyánmaga apkeltamheykha m'a; apkelxaweykegkek axta eyke nahan chá'a xama xama m'a ekweykenxal'a chá'a xama ekhem kélyánmagkasso nentamheykha. 11 Xama axta apkelmeykegko selyaqye, apkelpaqméteykha axta apxéneykencha'a ekmaso m'a wesse'. 12 Axta aptemék apkenagkama s'e: ‘Xama hora agko' neykhe apkeltamheykha m'a axayók xeyk apkelwe, keñe exchep apheyásawo apyánmagkasso apkeltamheykha m'a ekwánxa nak negko'o apyánmagkasso néltamheykha, néltamháha exchek negko'o yókxoho ekhem neyseksa ekmexanma mayáhat.’ 13 Keñe m'a ektáha axta apagkok namyep aptéma apchátegmoweykegko xama xa énxet'ák nak: ‘Émók, matnéssásak ko'o exchep ma'a megkapayhawo nak atnéssesek. ¿Ya exchek agheyásawok mók nélpaqmeyesma anxének yaqwayam emok ma'a ekweykenxal'a chá'a xama ekhem ekyánmaga nentamheykha? 14 Ema xa selyaqye apxawe nak, etaqhekxa'. Ekmakók agkok ko'o axnéshok sekmésso ekyánmaga aptamheykha apwe exchek axayók ma'a ekwánxa nak sekmésso exchep, 15 payhawók ko'o atnéssesek selyaqye ahagkok ma'a sekmakókxa enxoho atnéssesek. ¿Enatha'ak enxeykel'a exchep eñama sekteme mamasma aqsok ahagkok?’
16 “Cháxa keñamak aptamhéyak nak axayók agko' se'e kaxwo' nak, apmonye'e sa' kóltemessásekxa'; keñe sa' aptamhéyak nak apmonye'e s'e kaxwo' nak, axayók agko' sa' kóltemessásekxa'.”
Jesús ekteme ántánxo apxéneykekxoho yaqwayam yetsapok
(Mc 10.32-34Lc 18.31-34)17 Apxegamchek axta Jesús ámay apmeyeykekxo Jerusalén, apkelwóneykha axta doce apkeltáméséyak apkelmoma apxakcha'awo' apkelpaqhetchessama. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
18 —Kélwet'ak kéxegke nélmeyákxo kaxwók Jerusalén, yaqwánxa sa' kólmések aptáha nak Apketche énxet ma'a apkelámha apmonye'e nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han ma'a apkelxekmósso nak apnámakkok ektémakxa segánamakxa, yának sa' nahan emátog, 19 egkések sa' nahan ma'a énxet'ák apkeleñama nak mók nekha yaqwayam enxoho yesmaksek, etekpogmakha sa', tén sa' épetchesek aqsok ektegyésso; ántánxo ekhem sa' eyke kammok exátekhágwók makham.
Santiago tén han Juan egken élmaxnagko aqsok Jesús
(Mc 10.35-45)20 Ya'áyekmek axta Jesús ma'a Zebedeo aptáwa', yetlo étchek, keltekxekweykmek axta atapnák apmonye' yaqwayam enxoho kalmaxnak xama aqsok. 21 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a Jesús se'e:
—¿Yaqsa amenye'?
Tén axta ektéma eyenagkama s'e:
—Yána sa' exmakha ko'o étchek ma'a aptémakxa nak xép Wesse' apwányam, xama sa' ma'a ekpayhókxa nak apkelya'assamakxa, keñe sa' nahan pók ma'a ekpayhókxa nak nepsagqalwa.
22 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Megkólya'ásegkok kéxegke m'a aqsok sélmaxneya nak ko'o. ¿Kélwancheya kólyenagkok kéxegke m'a negyà ekmáske sekmáheyo nak ko'o eynek?
Axta aptemék apkelátegmoweykegko s'e:
—Egwanche'.
23 Keñe axta Jesús aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Kólyenagkok sa' kéxegke s'e negyà ekmáske nak, háwe eyke ko'o sepayhémo chá'a yaqwayam agkések yaqwayam exek ekpayhókxa sélya'assamakxa tén han nésagqalwa m'a apmáheyo nak chá'a exek, sa' eyke kólmésagkok yaqwayam exmakha m'a apkelánéseykekxa axta Táta yaqwayam exmakha.
24 Xama axta apkellegaya nahan ma'a pók diez axta Jesús apkeltáméséyak, aptaqnagkamchek axta m'a apqánet apyáxeg axta. 25 Apkelwóneykha axta eyke m'a Jesús. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kélya'ásegkók kéxegke ektémakxa nak nepyeseksa m'a énxet'ák melya'áseyak nak Dios, elanha chá'a appeywomo xamók yetlo apkelyennaqtésamakpoho m'a apkelámha apmonye'e nak, yának nahan chá'a kóltéhek kéláyo énxet'ák ekyawe nak kéláyo nepyeseksa xa énxet'ák nak. 26 Akke kapayhawok katnehek kélnepyeseksa kéxegke xa ektáha nak. Kélxama apkeltémo nak etnehek ekyawe kéláyo kélnepyeseksa kéxegke, kéméxcheyk etnehek apkelánésso aqsok ma'a apnámakkok; 27 kélxama apmáheyo nak etnehek apmonye' kélnepyeseksa kéxegke, kéméxcheyk etnehek kélásenneykha naqsa kélagkok kéxegke. 28 Hakte hawók nahan ektémakxa nak ma'a aptáha nak Apketche énxet, axta eweyk yaqwayam kóllanaksek aqsok, wánxa axta aqsa yaqwayam elanaksek aqsok ma'a énxet'ák, tén han yaqwayam eyenyók apyennaqte yaqwayam elwagkasek teyp apxámokma apagko' énxet.
Jesús apkeltaqmelchesseyam apqánet énxet meyke apaqta'ák
(Mc 10.46-52Lc 18.35-43)29 Xama axta apteyapma Jesús yetlo apkeltáméséyak ma'a Jericó, apxámok axta énxet apyetlo m'a Jesús. 30 Xama axta apkellegaya amya'a apqánet énxet meyke apaqta'ák apheykha axta m'a ámay apyeykhágweykmo m'a Jesús, axta aptemék apkelyennaqtéssamo apkelpeywa s'e:
—¡Wesse', David Apketche, yepyósho henlanok negko'o!
31 Apnókáseykha axta nahan énxet'ák apkeltémo elwanmeyekxa', apyánchesseykmók axta aqsa apteme apkelyennaqtéssamo apkelpeywa s'e:
—¡Wesse', David Apketche, yepyósho henlanok negko'o!
32 Tén axta apkenegweykmo Jesús, apkelwóneykha axta m'a énxet'ák meyke apaqta'ák nak. Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Háxko kélámenyéxa atnéssesek kéxegke?
33 Axta aptemék apkelátegmoweykegkokxo s'e:
—Wesse', egmenyeyk negko'o agwetekxaxma.
34 Apyósekak axta apkelányo Jesús xa, tén axta apkelpaknegkesseykmoho apaqta'ák. Yetlómók axta nahan apkelweteykekxaxma m'a énxet meyke apaqta'ák, tén axta apkelyetleykekxo nahan ma'a Jesús.
La parábola de los trabajadores del viñedo
1 »El reino de los cielos es como el dueño de una finca que salió muy de mañana a contratar trabajadores para su viñedo. 2 Arregló con ellos para pagarles el salario de un día, y los mandó a trabajar a su viñedo. 3 Volvió a salir como a las nueve de la mañana, y vio a otros en la plaza que estaban desocupados. 4 Les dijo: “Vayan también ustedes a trabajar a mi viñedo, y les pagaré lo que es justo.” Y ellos fueron. 5 El dueño salió de nuevo a eso del mediodía, y otra vez a las tres de la tarde, e hizo lo mismo. 6 Volvió a la plaza alrededor de las cinco de la tarde, y encontró en ella a otros que estaban desocupados. Les preguntó: “¿Por qué están aquí todo el día sin trabajar?” 7 Le contestaron: “Porque nadie nos ha contratado.” Entonces les dijo: “Vayan también ustedes a trabajar a mi viñedo.”
8 »Al caer la tarde, el dueño del viñedo dijo al encargado de la obra: “Llama a los trabajadores, y págales comenzando por los últimos que entraron, y terminando por los que entraron primero.” 9 Se presentaron, pues, los que habían entrado a trabajar alrededor de las cinco de la tarde, y cada uno recibió el salario completo de un día. 10 Después, cuando les tocó el turno a los que habían entrado primero, pensaron que iban a recibir más; pero cada uno de ellos recibió también el salario de un día. 11 Al cobrarlo, comenzaron a quejarse contra el dueño, 12 pues decían: “Estos, que llegaron al final, no trabajaron más que una hora, y usted les ha pagado igual que a nosotros, que nos hemos fatigado tanto, trabajando de sol a sol.” 13 Pero el dueño contestó a uno de ellos: “Amigo, no estoy cometiendo ninguna injusticia contigo. ¿Acaso no arreglaste conmigo por el salario de un día? 14 Pues toma tu paga y vete. Si yo quiero darle a este que entró a trabajar al final lo mismo que te doy a ti, 15 es porque tengo el derecho de hacer con mi dinero lo que me parezca. ¿O estás celoso porque soy generoso con los demás?”
16 »De modo que los últimos serán los primeros, y los primeros serán los últimos.»
Por tercera vez Jesús anuncia su muerte
(Mc 10.32-34Lc 18.31-34)17 Ya en camino a Jerusalén, Jesús llamó aparte a sus doce discípulos y les dijo:
18 —Como ustedes ven, ahora vamos a Jerusalén, allí el Hijo del hombre va a ser entregado a los jefes de los sacerdotes y a los maestros de la ley; estos lo condenarán a muerte 19 y lo entregarán a los extranjeros para que se burlen de él, lo golpeen y lo crucifiquen; pero al tercer día resucitará.
La petición de la madre de Santiago y Juan
(Mc 10.35-45)20 La madre de los hijos de Zebedeo, junto con sus hijos, se acercó a Jesús y se arrodilló delante de él para pedirle un favor. 21 Jesús le preguntó:
—¿Qué deseas?
Ella le dijo:
—Quiero que en tu reino permitas que uno de mis hijos se siente a tu derecha y el otro a tu izquierda.
22 Jesús contestó:
—No saben lo que piden. ¿Pueden beber el trago amargo que voy a beber?
Ellos dijeron:
—Podemos.
23 Jesús les respondió:
—Pues sí, ustedes beberán este trago amargo, pero a mí no me corresponde decir quién se sentará a mi derecha o a mi izquierda, pues esos puestos ya son de aquellos para quienes mi Padre los ha reservado.
24 Cuando los otros diez discípulos oyeron esto, se enojaron con los dos hermanos. 25 Pero Jesús los llamó a todos y les dijo:
—Como ustedes saben, hay gobernantes que dominan con tiranía a los pueblos, y los grandes abusan de su poder contra ellos. 26 Pero entre ustedes no debe ser así. Al contrario, quien quiera ser grande entre ustedes deberá ser su servidor; 27 y quien quiera ser el primero entre ustedes deberá ser esclavo de todos. 28 Así como el Hijo del hombre, que no vino para que le sirvan, sino para servir y para dar su vida en rescate por muchos.
Jesús sana a dos ciegos
(Mc 10.46-52Lc 18.35-43)29 Al salir ellos de Jericó, mucha gente siguió a Jesús. 30 Junto al camino estaban sentados dos hombres ciegos que, al oír que Jesús pasaba, gritaron:
—¡Señor, Hijo de David, ten compasión de nosotros!
31 Y la gente los reprendía para que se callaran, pero ellos gritaban más todavía:
—¡Señor, Hijo de David, ten compasión de nosotros!
32 Entonces Jesús se detuvo, los llamó y les preguntó:
—¿Qué quieren que haga por ustedes?
33 Ellos le contestaron:
—Señor, ¡que recobremos la vista!
34 Jesús tuvo compasión de ellos y les tocó los ojos. En ese mismo instante los dos hombres recobraron la vista, y lo siguieron.