Dios apwóneykha Moisés
1 Apkeláneseykha axta nepkések apnaqtósso apepyáta' m'a Moisés apwesey axta Jetró, apteme axta apkelmaxnéssesso énxet'ák apagkok ma'a yókxexma Madián. Xama ekhem axta nahan apkelya'ásekxak ma'a yókxexma meykexa nak énxet, apwákxók axta m'a Horeb, Dios egkexe apagkok nak, 2 cham'a apxekmowásekpexa axta anhan xama Wesse' egegkok apchásenneykha xama táxa eyáléwe neyseksa maktek. Aptaqmelchásekxók axta nahan apkelányo Moisés ma'a, apwet'ak axta eyáléweyncha'a táxa m'a neyseksa maktek, maxta eyke kamyetak. 3 Tén axta ektáha élchetama apwáxok se'e: “¡Aqsok magweteya katnehek sekwet'a! Atyánegwomhok hana, yaqsa kexa ektáha megkamyeta nak xa maktek nak.”
4 Xama axta apwet'a Wesse' egegkok apchágketchessekmo Moisés yaqwayam elano', tén axta apwóneyncha'a m'a ekpayhókxa axta énmakxa m'a maktek. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—¡Moisés! ¡Moisés!
—Tén axta aptáha apchátegmowágkokxo Moisés se'e: —Keso sénmáncha'a s'e.
5 Tén axta aptáha apcháneya Dios se'e:
—Ná épetchegwoho aqsa. Elhaxyawes sekxók apkeltéto apmagkok, hakte keso yókxexma apwa'akxa nak xép ekteme ekpagkanamaxche'.
6 Tén axta aptáha nahan apcháneya s'e:
—Ko'o sekteme Dios apagkok ma'a apyapmeyk nano' nak xeyep. Ko'o sekteme Abraham, Isaac, tén han Jacob Dios apagkok.
Appóssek axta nápat ma'a Moisés, hakte apchekak axta elanok ma'a Dios. 7 Apkelenxanakmók axta eyke aptáha apcháneya Wesse' egegkok se'e:
—Naqsók agko' ko'o sekweteya ektémakxa apkellegeykegkoho énxet'ák ahagkok ma'a apheykencha'a nak Egipto. Eklegayak nahan ko'o ektémakxa apkelpaqméteykha apkelxeyenma élleklámeykegko aptamheykegkaxa m'a apkelámha apmonye'e apxegkessesso nak chá'a apkeltamheykha, ekya'ásegkók ektémakxa apkellegeykegkoho. 8 Cháxa keñamak sekweywento nak ko'o, yaqwayam alwagkasek teyp neyseksa apkelma m'a egipcios; alántekkesek sa' ko'o s'e apkelókxa nak, alya'aksek sa' ma'a xama xapop ekyawe agko' nak tén han ektaqmalma, cham'a ényahamakxa nak weyke nagkeygmenek, tén han yányawhéna' apyegmenek ektémól'a kanyehek ma'a yegmen, cham'a apchókxa apheykegkaxa nak ma'a cananeos, hititas, amorreos, ferezeos, heveos tén han ma'a jebuseos. 9 Elano, eklegayak ko'o apkelpaqméteykha m'a israelitas. Ekwetayak nahan ko'o apnaqtawáseykegkoho ekwányam agko' ma'a egipcios. 10 Exeg sa' kaxwo', wáphaksek sa' ko'o exchep emhagkok ma'a aphakxa nak faraón yaqwayam elántekkesek Egipto m'a énxet'ák ahagkok, cham'a israelitas.
11 Tén axta Moisés aptáha apcháneya Dios se'e:
—¿Háxko atnehek ko'o ay'ammok aphakxa faraón alántekkesek Egipto m'a israelitas? Mékoho ahagko' ko'o.
12 Tén axta aptáha apchátegmowágkokxo Dios se'e:
—Ko'o sa' atnehek sekxegexma exchep. Sa' katnehek magkenatchesso ektáha ko'o exchep seyáphasso apkelántekkesa sa' Egipto m'a énxet'ák ahagkok. Kélyókxoho sa' hélpeykeshok ko'o s'e néten egkexe nak.
13 Apchátegmowágkokxeyk axta makham ma'a Moisés. Aptáhak axta s'e:
—Ekxegkek agkok ko'o, sektáha enxoho alának israelitas se'e: ‘Eyáphássek xeyk ko'o kélnepyeseksa kéxegke m'a kélyapmeyk nano' nak Dios apagkok’ keñe sa' aptáha enxoho hélmaxneyha s'e: ¿Háxko apwesey? ¿Háxko sa' ko'o atnehek alána'?
14 Tén axta Dios aptáha apchátegmowágkokxo s'e:
—KO'O SEKTEME. Sa' etnehek elának israelitas se'e: ‘KO'O SEKTEME exchek ko'o seyáphasso kélnepyeseksa kéxegke.’
15 Aptáhak axta anhan apcháneya Dios Moisés se'e:
—Etne sa' nahan elának israelitas se'e: ‘Eyáphássek xeyk ko'o kélnepyeseksa kéxegke m'a Wesse', Dios apagkok nak ma'a kélyapmeyk nano', cham'a Abraham, Isaac, tén han ma'a Jacob nak Dios apagkok.’ Cháxa sekwesey megkatnégwayam néxa xa; sekwesey megkamassegwayam yókxoho apyeyam chá'a xa. 16 Exeg, yánchásekxa sa' ma'a apkelámha apmonye'e nak Israel. Sa' etnehek elának se'e: ‘Exekmowásekpok axta ko'o m'a Wesse' egegkok, cham'a Dios apagkok axta m'a kélyapmeyk nano' axta kéxegke, cham'a Abraham, Isaac, tén han ma'a Jacob axta Dios apagkok, tén han séltennasa ko'o apkeláneykencha'a kéxegke, apxéna nahan apwetaya kélteméssessamakxa m'a Egipto. 17 Éltennássek axta nahan ko'o apxéna kéxegke apmako elmallahanchesek ma'a ektémakxa nak kéllegeykegkoho m'a Egipto, apxéna elya'aksek ma'a yókxexma apagkok nak ma'a cananeos, hititas, amorreos, ferezeos, heveos, tén han ma'a jebuseos; cham'a xama xapop ényahamakxa nak weyke nagkeygmenek, tén han ma'a yányawhéna' apyegmenek ektémól'a kanyehek ma'a yegmen.’ 18 Elyahakxohok sa' nahan xeyep aptáhakxa m'a apkelámha apmonye'e nak; tén sa' xép exog etnehek apkelxegexma'a ey'ammok ma'a wesse' apwányam Egipto. Sa' etnehek yának se'e: ‘Enxekmowásekpok axta negko'o m'a Wesse' egegkok, aptáha nak hebreos Dios apagkok, hẽgho sa' negko'o ólmahagkok ma'a yókxexma meykexa nak énxet, cham'a ekweykmoho nak ántánxo ekhem nenxega agwomok, yaqwayam enxoho agmések negko'o aqsok kélnaqtósso ektekyawa m'a Dios Wesse' egegkok.’ 19 Ekya'ásegkók eyke ko'o wesse' apwányam Egipto megyohók kólántépok aqsa m'a megkólyennaqtésa enxoho kélyempe'ék. 20 Axekmósek sa' eyke ko'o sekmowána m'a egipcios, alnápok sa' nahan. Atekkessesek sa' nahan ekyókxoho aqsok segyegwakkassamo nak agwetak ma'a kañe' apchókxa. Keñe sa' natámen xa, yohok kólántépok ma'a wesse' apwányam faraón. 21 Wának sa' eyke nahan ko'o kaltaqmalmakha aqsa apkelwáxok elanok israelitas ma'a egipcios, yaqwayam sa' melxeghe aqsa meyke apkelseykha m'a apkelántepa enxoho. 22 Xama kelán'a sa' nahan chá'a kalmaxnegwók mók aqsok ma'a ektáhakxa nak chá'a ketók axagkok, essenhan ma'a mók kelán'a ekha nak chá'a xamo', kagkések ma'a aqsok élmomnáwa, cham'a sawo ekmope élmomnáwa nak, tén han ma'a sawo ekyátekto élmomnáwa nak, tén han ma'a apáwa, yaqwayam sa' kólántaxneyásekxak kéxegke m'a kélketchek, kólsawhaksohok sa' aqsok apagkok ekyetnakxa enxoho kéxegke m'a egipcios.
Dios llama a Moisés
1 Moisés cuidaba las ovejas de su suegro Jetro, que era sacerdote de Madián, y un día las llevó a través del desierto y llegó hasta el monte de Dios, que se llama Horeb. 2 Allí el ángel del Señor se le apareció en una llama de fuego, en medio de una zarza. Moisés se fijó bien y se dio cuenta de que la zarza ardía con el fuego, pero no se consumía. 3 Entonces pensó: «¡Qué cosa tan extraña! Voy a ver por qué no se consume la zarza.»
4 Cuando el Señor vio que Moisés se acercaba a mirar, lo llamó desde la zarza:
—¡Moisés! ¡Moisés!
—Aquí estoy —contestó Moisés.
5 Entonces Dios le dijo:
—No te acerques. Y descálzate, porque el lugar donde estás es sagrado.
6 Y añadió:
—Yo soy el Dios de tus antepasados. Soy el Dios de Abrahán, de Isaac y de Jacob.
Moisés se cubrió la cara, pues tuvo miedo de mirar a Dios, 7 pero el Señor siguió diciendo:
—Claramente he visto cómo sufre mi pueblo que está en Egipto. Los he oído quejarse por culpa de sus capataces, y sé muy bien lo que sufren. 8 Por eso he bajado, para liberarlos del poder de los egipcios; voy a sacarlos de ese país y a llevarlos a una tierra grande y buena, donde la leche y la miel corren como el agua. Es el país donde viven los cananeos, los hititas, los amorreos, los ferezeos, los jivitas y los jebuseos. 9 Mira, he escuchado las quejas de los israelitas, y he visto también que los egipcios los maltratan mucho. 10 Por lo tanto, ponte en camino, que te voy a enviar ante el faraón para que saques de Egipto a mi pueblo, los israelitas.
11 Pero Moisés le dijo a Dios:
—¿Y quién soy yo para presentarme ante el faraón y sacar de Egipto a los israelitas?
12 Y Dios le contestó:
—Yo estaré contigo, y esta es la señal de que yo soy quien te envía: cuando hayas sacado de Egipto a mi pueblo, todos ustedes me adorarán en este monte.
13 Pero Moisés le respondió:
—El problema es que si yo voy y les digo a los israelitas: “El Dios de sus antepasados me ha enviado a ustedes”, ellos me van a preguntar: “¿Cómo se llama?” Y entonces, ¿qué les voy a decir?
14 Y Dios le contestó:
—YO SOY EL QUE SOY. Y dirás a los israelitas: “YO SOY me ha enviado a ustedes.”
15 Además, Dios le dijo a Moisés:
—Di también a los israelitas: “El Señor, el Dios de los antepasados de ustedes, el Dios de Abrahán, de Isaac y de Jacob, me ha enviado a ustedes.” Este es mi nombre eterno; este es mi nombre por todos los siglos. 16 Anda, reúne a los ancianos de Israel y diles: “El Señor, el Dios de sus antepasados, el Dios de Abrahán, de Isaac y de Jacob, se me apareció y me dijo que ha puesto su atención en ustedes, y que ha visto el trato que les dan en Egipto. 17 También me dijo que va a liberarlos de los sufrimientos en Egipto, y que va a llevarlos al país de los cananeos, hititas, amorreos, ferezeos, jivitas y jebuseos; que es una tierra donde la leche y la miel corren como el agua.” 18 Los ancianos te harán caso; entonces tú irás con ellos a ver al rey de Egipto, y le dirás: “El Señor, el Dios de los hebreos, ha salido a nuestro encuentro. Por lo tanto, déjanos ir al desierto, a una distancia de tres días de camino, a ofrecer sacrificios al Señor nuestro Dios.” 19 Sin embargo, yo sé muy bien que el rey de Egipto no los dejará salir, si no es por la fuerza. 20 Por lo tanto, yo mostraré mi poder y heriré de muerte a los egipcios con todas las cosas asombrosas que haré en su país. Después de eso, el faraón los dejará salir. 21 Además, yo haré que los israelitas se ganen la buena voluntad de los egipcios, así que cuando salgan no se irán con las manos vacías. 22 Cada mujer pedirá a su vecina, o a cualquier otra mujer que viva con ella, que le dé objetos de plata y de oro, y vestidos, con los que ustedes vestirán a sus hijos e hijas. Así despojarán a los egipcios de todo lo que tengan.