1 “Néten, keyxho sa' sekmako nak ko'o altennaksek;
xapop, kañoho sa' sekpeywa.
2 “Máxa ekmámeye sa' katnehek
kapallenták ma'a
nélxekmowásamáxche ahagkok,
máxa yálye sa' katnehek ma'a sekpeywa,
ektémól'a chawówa
kapálwaták ma'a pa'at,
ektémól'a kapálwaták yegmen
ma'a pa'at ekpayhe.
3 “Sa' atnehek ko'o axének
Wesse' egegkok apwesey s'e:
¡kólya'asagkoho sa' apteme
apwányam apagko' ma'a Dios egagkok!
4 Cha'a apteme segmasma m'a;
kelpéwók ma'a aptamheykha nak,
kelpéwók nahan chá'a m'a
aqsok apkelane nak.
Cha'a apteme Dios
apmámnaqsoho m'a,
méko xama aqsok enxoho
megkapéwomo apkelane;
¡appéwomo m'a
tén han apmámnaqsoho!
5 “Énxet élmasagcha'a nak apkeltémakxa,
aplókasso nak chá'a m'a Dios,
megkalchek apwáxok
etnehek apketchek:
6 ¿keyaxa kélyaqmagkásekxo mók
apteméssessamakxa Wesse' egegkok
kéltéma xa ektáha nak?
Énxet'ák élyeyhaxma
meyke nak kélya'áseyak aqsok,
¿háweya kélyáp kéxegke m'a?
¿Háweya apkelane?
¡Axta apkelane kéxegke m'a
tén han apmésso kélyennaqte!
7 “Kólenmexekxoho kélnentámen,
kaxén kélwáxok ma'a nentámen axta;
kólána eltennaksek ma'a kélyapmeyk,
kólána eltennasha m'a
apkelámha apmonye'e nak.
8 Xama axta apkelmeyáseykegko chá'a
xama xama xapop apagkok
énxet'ák tén han apkelókxa m'a
Meyke nak Ekhémo,
appekkenchek axta chá'a néxa
apkelweynchámeykegkaxa m'a énxet'ák.
Xénchek axta eyke
apwáxok ma'a israelitas,
9 hakte Wesse' egegkok axta
apkelyéseykha m'a,
énxet'ák apagkok axta m'a
Jacob énxet'ák apagkok nak.
10 Apkelwetágweykmek axta m'a
yókxexma meykexa nak énxet,
ekyamáyókxa nak exma xapop
ekpáwomakxa nak émpehek
éxchahayam;
apkelpathetmeyk axta,
apkelxekmóssegkek axta nahan,
apkeltaqmelchessegkek axta nahan
ektémól'a apkeltaqmelchesso m'a
apaqta'ák apagkok apagko'.
11 Axta aptemék Wesse' egegkok
apkelpeykessama apmék
tén han apkelmoma
tén han apkelpatmeykekxo m'a
ektémól'a náta ekyawe kampaha m'a
ekpayhókxa ekyetnakxa axagkok
tén han kalxekmósek
élchampe m'a étkók.
12 “Wesse' egegkok axta aqsa
apnaqleykha m'a,
méko axta pók;
¡méko axta mók aqsok kéláyókxa
eñama mók nekha
yaqwayam kapasmok!
13 Apkelya'áseykekxeyk axta
apnaqleykekxo m'a yókxexma
egkexe netnók agko' axta m'a apchókxa,
apkeleykegkek axta m'a
aqsok ekyexna éleñama nak naxma,
meteymog áxwa axta chá'a
keleñamak apkeleykegko m'a
yányawhéna' apyegmenek
tén axta pexmok égmenek
eñama chá'a apkelmésso m'a
ekyennaqtamakxa agko' nak chá'a m'a
meteymog;
14 tén axta weyke apnaqtósso
eñama chá'a m'a weyke nagkeygmenek
tén han ma'a weyke nagkeygmenek
ekyennaqte nak,
apteykegkek axta nahan ma'a
nepkések apketkók aptepexmok nak,
tén han ma'a nepkések apkelennay'a
apkeleñama nak ma'a Basán
tén han ma'a yát'ay apketkók
apkelennay'a nak;
apteykegkek axta nahan ma'a
hótáhap apaktek
apkeltaqmalma apagko' nak,
apyeneykegkek axta nahan ma'a vino,
cham'a anmen yámet ekyexna
égmenek ekyexwásamo nak.
15 “Apmelayak axta m'a Jesurún,
apkeltekpageykha axta apmagkok xapop
(apmelayók apagko' axta,
apkelyenmomchek axta apmele),
tén axta apyamasma m'a Dios,
ektáha axta apkelane;
aptaqnawágweykmek axta m'a
apmasma nak chá'a
tén han apwagkasso teyp.
16 Aplókassegkek axta Dios
apkelpeykessamo m'a kéleykmássesso
élmasagcha'a agko' nak;
17 tén han apkelméssama chá'a aqsok
apkelnapma m'a kelyekhama,
tén han ma'a aqsok kéláyókxa
élmowancha'a amya'a
melweteya axta m'a nanók axta;
cham'a aqsok kaxwe kéláyókxa nak,
kaxwe élwe nak,
melpeykessamo axta chá'a
xama enxoho m'a apyapmeyk nak.
18 “Israel, kelwagqeykmek xeyep ma'a
apyáp tén han ma'a
apmasma nak chá'a;
kelwagqeykmek ma'a Dios
ektáha axta apmésso apyennaqte.
19 Aplókek axta Dios apwet'a xa,
apkeltaqnaweygkek axta m'a
apketchek apkelennay'a
tén han ma'a kelwán'ák nak;
20 tén axta aptáha s'e:
‘Malanók sa' ko'o kaxwók xa,
¡alanagkohok sa'
háxko sa' kexa katnehek!
Naqsók aptamhéyak énxet
élmasagcha'a apkeltémakxa xa,
énxet'ák magmowána nak
anteméssesek naqsók apkeltémakxa.
21 Elókassegkek ma'a
xama aqsok kéláyókxa
megkatnaha nak Dios,
elókassegkek ma'a
aqsok apcháyókxa
élmowancha'a amya'a nak;
¡Wának sa' eyke nahan ko'o
kólnathak kéxegke m'a
pók énxet'ák melya'áseyak nak Dios,
wának sa' kóltaqnaweygkok ko'o
kéxegke m'a énxet'ák
megkalmopmenyého nak
elya'asagkohok aqsok!
22 Eklókók ahagko' ko'o,
máxa táxa eyáléwe táhak seklo,
kawomhok sa' élwatno m'a
kañók agko' nak xapop.
Kawatnek sa' ma'a xapop
tén han ma'a aqsok ekyexna
kélcheneykekxa nak,
alwatnek sa' ma'a awhók
kañók agko' nak ma'a
meteymog élwenaqte.
23 Akxeynták sa' ko'o nepyeseksa
ekyókxoho aqsok ekmaso,
akxeynták sa' nepyeseksa ekxámokma
yágke aktek ahagkok,
24 eletsapok sa' meyk élnapma
tén han negmasse;
kamasséssók sa' negmasse
ekmáske nak hentéhek;
wahak sa' ko'o m'a
aqsok nawha'ák éllo
élleykha nak naxma
tén han ma'a yéwa
ekmáske nak hentakxek.
25 Etekyók sa' apketchek ma'a
neyseksa ámay,
keytek sa' nélmeneykha m'a
kañe' apxanák;
eletsapok sa' ma'a wokma'ák
tén han kelán'a étkók,
tén han apkelwányam
tén han ma'a sakcha'a
mekxakha nak makham neme.
26 “Xénchek axta eykhe ko'o ewáxok
waxpánchesek
tén han amasseksek
apkelxénamap keso náxop,
27 axta eyke nahan altamhók ko'o
hésmaksek ma'a sélenmexma nak;
axta altamhók kaleyxkohok apkelpeywa
tén han etnehek elpaqmétek se'e:
Háwe Wesse' egegkok
apteméssesso xa;
negko'o nenteméssesso
eñama ekha negmowancha'a.’
28 “Kelyeyhamchek exma m'a
énxet'ák Israel;
¡méko apkelya'áseyak!
29 Kaxtemék axta
ekha apkelya'áseyak xa,
elyekpelkohok axta;
elya'asagkohok axta aqsok
élhaxna m'a apmonye'e.
30 ¿Háxko katnehek emenxenek énxet
apxakko enxoho m'a mil énxet'ák nak?
¿Háxko katnehek exhok emenxenek
diez mil énxet'ák ma'a apqánet enxoho?
¡Wánxa m'a apmésa enxoho
yaqwayam emenxenek ma'a
Wesse' egegkok, aptáha nak
apkeltaqmelchesso!
31 “Hakte apkelya'ásegkók ma'a
sẽlenmexma nak,
cham'a ektáha nak chá'a
apkeltaqmelchesso,
mogwanchek aghéshok ma'a
ektáha nak chá'a negko'o
sẽltaqmelchesso.
32 Aphawók anmen yámet kélcheneykekxa
ekmasól'a xa énxet'ák nak.
Sodoma énxet'ák
aptawán'ák neptámen xa
tén han Gomorra,
apkeneykekxohol'a chá'a m'a
anmen yámet ekmáske nak ekyexna
tén han segwayól'a;
33 Yéwa pánaqte agkok ma'a
vino apagkok nak
¡yéwa segaqhamól'a pánaqte agkok!
34 “Ektaqmelchessegkek ko'o
ekyókxoho xa aqsok nak;
máxa xama aqsok ekmomnáwa
ekteméssessók sektaqmelchessama,
35 yaqwayam sa' amha m'a ekhem
sekheyásawo sa' mók apkeltémakxa,
sekmésa sa' apkellegeykegkoho
ekpayhawo nak chá'a agkések,
ekwokmo sa' apkelyaqnenágko
keso náxop.
Chágketwokmek ekhem
yaqwánxa kólmasséssók,
¡Ketók agko' kaxwók ekhem!’
36 “Epasmok sa' énxet'ák apagkok
Wesse' egegkok ma'a
apwet'a sa' ekmassa apkelyenna.
Apyósekak sa' elanok
apkeláneykha Wesse' egegkok ma'a
apwet'a sa' megyeymékpo
xama m'a kélásenneykha nak
tén han ma'a metnaha nak kélásenneykha,
37 Tén sa' etnehek elának se'e:
‘¿Háxko élmahágkaxa m'a aqsok
kéláyókxa nak chá'a,
éltaqmelchessama nak chá'a,
kélásenneykekxo nak chá'a,
38 ekteykegko nak chá'a
pexmok agkok ma'a aqsok kélnapma,
ekyeneykegko nak chá'a m'a
vino kélmésso?
¡Tásek sa' kalchempekxak néten
kapásegwata'!
¡Tásek sa' kalyo'óták kalmeyágwata'!
39 Ko'o sekwánxa ahagkok xama Dios;
méko mók aqsok kéláyókxa,
Ko'o sekmésso chá'a
ekyennaqte apnények énxet,
tén han apketsapma chá'a;
ko'o nahan sekyensasso chá'a,
tén han sektaqmelchessesseyam chá'a.
¡Méko xama énxet hégketek ko'o!
40 Ekya'ássek sa' agkok ko'o néten émek,
ekxénchek sa' agkok ekmámnaqsoho
agko' sektáha mamassegwayam,
41 ekmaxneyákxeyk sa' agkok
sókwenaqte élyenma ahagkok
tén han seyeynawo sa'
yaqwayam alyekpelkoho',
axnéshok sa' ko'o mók
setnéssessamakxa m'a
sélenmexma nak.
¡Agkések sa' apkellegeykegkoho
ekpayhawo nak chá'a yaqwayam
agkések ma'a
ektáha nak chá'a setaqnagko!
42 Kalyássesek sa' éma m'a
yágke aktek ahagkok nak,
kasawhohok sa' kamasséssók ma'a
sókwenaqte ahagkok;
¡kaltexneyxchek sa'
éma apagkok ma'a apkeletsapma nak
tén han ma'a apkelmomap nak!,
¡tén han ma'a apkelámha apmonye'e
apagkok nak ma'a sélenmexma,
élwenaqte nak apwa'ák!’
43 “¡Énxet'ák, kélheykha nak
ekyókxoho apchókxa,
kalpayhekxa kélwáxok xamo' ma'a
Dios énxet'ák apagkok!
¡Sa' exnésseshok mók aptekyawa
apkeláneykha m'a,
exnésseshok sa' mók
apteméssessamakxa m'a
apkelenmexma nak,
yásekhekxohok sa' ma'a apchókxa nak
tén han ma'a énxet'ák apagkok!”
Ektemegwánxa néxa appeywa Moisés
44-45 Apkenegwákxeyk axta apmonye'e Moisés ma'a apyókxoho énxet'ák Israel yetlo m'a Josué, Nun apketche, apkelxekmósa s'e negmeneykmasso nak, eyeynamo m'a sekxók ektepakxal'a ekweykmoho ektemegwánxa néxa. 46 Tén axta aptáha apkeláneya israelitas se'e:
“Kóltaqmelchesho sa' kalchetmok kélwáxok se'e sektáhakxa nak séláneya s'e sakhem nak, kólána' sa' elanagkok kélketchek ekyókxoho ektémakxa nak ekxeyenma s'e segánamakxa nak. 47 Hakte háwe amya'a naqsal'a s'e; keso segánamakxa nak yaqwayam kagkések ekyennaqte kélnénya'ák kéxegke, sa' kañék ekmésso ekwenaqte kélheykha m'a xapop, ekyetnama nak ma'a neyp wátsam Jordán, cham'a yaqwánxa sa' kólmok.”
Dios apchahayo étak Moisés ma'a xapop apkeltennassamakxa axta
48 Cháxa ekhem appaqhetchesakxa axta Wesse' egegkok ma'a Moisés, aptáhak axta apcháneya s'e:
49 “Emyekxa sa' ma'a meteymog élekhahéyak nak Abarim, yenát sa' ma'a egkexe Nebo nak, émha nak ma'a énxet'ák Moab xapop apagkok, ekpayho nak ma'a Jericó, sa' yenmexhok nahan xapop Canaán ma'a néten nak, cham'a yaqwánxa sa' ko'o agkések apagkok apagko' ma'a israelitas. 50 Sa' yetsapok nahan ma'a néten egkexe nak, yaqwánxa sa' yenátwakxa', epáxaqwakxak sa' ma'a ektáha axta énxet'ák apagkok, ekhawo ektémakxa axta m'a apepma Aarón, apketsapma axta m'a egkexe Hor nak, keñe appáxaqweykekxo m'a ektáha axta énxet'ák apagkok. 51 Axta hélyeheykekxohok ko'o kéxegke nápaqta'awók ma'a israelitas, cháxa kélqánet nak, kélheykencha'a axta m'a ekyapwate ekyetnamakxa axta yegmen Meribá-cadés, meykexa énxet nak ma'a yókxexma Sin, hakte axta héláyók ko'o kéxegke nápaqta'awók ma'a énxet'ák nak. 52 Makhawók sa' aqsa yenmexhok ma'a xapop yaqwánxa sa' ko'o agkések ma'a israelitas, metxehek sa' eyke m'a kañe' nak.”
1 Pejapysakáke yvága, añe'ẽ ramo,
pehendúke yvy, ñe'ẽ osẽva che jurúgui.
2 Amáicha tojehekuavo che remimbo'e,
ysapýicha to'a upe ha'éva,
oky vevýi ramo guáicha ñana ári,
ama pororóicha kapi'ipépe.
3 Arosapukáitagui Ñandejára réra:
Pemomorã Tupã Ñandejárape!
4 Ha'e ñane mo'ãhára,
hembiapokue ndaijojahái, hape heko joja.
Ha'e Tupã jeroviaha, naiñañái,
ipo joja, na ipo karẽi.
5 Oñembyai umi ha'e
omoñemoña vaekue imarã'ỹva,
ñemoñare ahẽ ha ipo karẽva.
6 Péicha piko remyengovia Ñandejárape,
tekove tavyrai ha akã ne?
Ndaha'éi piko nde ru ha nde apohare?
Ha'e upe nde apo ha ne mombaretéva.
7 Ne mandu'áke umi ára yma guarére,
ema'ẽ umi áño rehe ojoapykuéri,
eporandu nde rúpe tomombe'u,
ha umi itujávape te'i ndéve.
8 Upe Yvatetegua omboja'o ramo guare tetã nguéra,
ha ome'ẽ peteĩ-teĩ Adán ra'ýpe hetãrã,
ha omoĩ tetã rembe'y kuéra,
oma'ẽvo Tupã ra'y kuéra retakuére.
9 Ñandejára pehẽngue ha hetãgua hína
Jacob, ha'e oiporavo vaekue imba'erã.
10 Ojuhu chupe yvy ojeiko'ỹháme,
yvy perõ tymba guahúgui henyhẽva.
Oñañuã, omongaru, hese oñangareko
hesa ra'ỹicha.
11 Taguato guasu omokyre'ỹháicha ita'ýra kuéra,
oveve hi'ári kuéra,
upéicha ha'e oipyso ipepo, ohupi
ha ogueraha ipepo ári.
12 Ñandejára añoite
hendaguãme chupe ogueraha,
ndaipóri hendive tupã ambue.
13 Chupe ombohasa yvyty ári,
yva ka'aguýpe chupe omongaru,
eíra ita pa'ũgui osẽva ho'uka
ha itatýpe omopu'ã chupe olivoty.
14 Kesu pyahu vakágui, ovecha kamby,
ovecha ra'y kyrakue reheve;
ovecha mácho Basán pegua, ha kavara mácho,
trígo iporãvéva ha parral'a rykue pytã.
15 Okaru Jacob ha hyguãtã,
Jesurún ikyra ha isaraki,
(nde kyra, revupa rei, ha nde pire overa).
Omosẽ Tupã Ijapoharépe,
ojapo'i imo'ãhárape oipe'áva chupe jejopy vaígui.
16 Omohendague chupe tupã ambue ndive,
hembiapo ahẽme ombopochy rendy chupe.
17 Omymbajuka*f** añáme,
ndaha'éi Tupãme,
tupã nguéra oikuaa'ỹvape,
ipyahúva, oguahẽ ramóvape,
pende ru kuéra ypykue
omomba'e guasu'ỹ vaekue.
18 Reapo'i mo'ãhárape ne moingo vaekue,
reñembyesarái Tupãgui nemoñemoña vaekue!
19 Ñandejára ohecha,
ha ipochy rendýpe
omosẽ ita'ýra ha itajýra kuérape.
20 He'i: “Añomíta che rova,
jahecha mba'épa oiko chugui kuéra!
Umíva hína ñemoñare ahẽ,
ta'ýra jeroviaha'ỹ.
21 Che mohendague tupã'ỹva ndive,
che mbopochy rendy ita'ãnga reípe.
Che avei amohendaguéta chupe kuéra
tetã'ỹva ndive,
ambopochy vaíta chupe kuéra
tetã ojejapóva ndive.
22 Hendýma che pochy rata,
ha ohapýta pe yvy,
omanóva oĩháme rugua peve,
ombokusuguéta yvy ha hi'a kuéra,
yvyty pyenda jepe ohapypáta.
23 Hi'ári kuéra ivaíva ambojo'áta,
che hu'y kuéra hese apoipáta.
24 Ñembyahýigui ikuepaite oiko joáta,
akã nundu ha mba'asy vai asãi
hese kuéra okarúta,
tymba ñarõ rãi
ha mbói pohã vai
hese kuéra amondóta.
25 Oka guio
kyse puku omyasãita tyre'ỹ,
táva ryepýpe oñemanóta kyhyjégui.
Ho'áta peteĩcha mitã rusu ha kuñataĩ,
mitã kambu ha tuja akã rapatĩ.”
26 Ha'e kuri:
“Ikatu vaerã mo'ã
yvy tĩmbo chugui kuéra ajapo,
ha ahapo'o yvy árigui
oikove'ỹ haguã hese kuéra mandu'a.
27 Ndahejaséinte umi hese ija'e'ỹva
ojererovu ipu'aka haguére che retãguáre,
ha he'i: ‘Ore pyapy mbaretépe rojapo,
ndaha'éi Ñandejára ojapóva hese kuéra.’
28 Umi tetã nguéra itavyrai,
ndoguerekói iñakãme mba'eve.
29 Iñarandu rire, ohecha kuaa vaerã mo'ã
upe oha'arõva chupe kuéra.
30 Mba'éicha piko ikatúta
peteĩnte omuña 1.000 kuimba'épe,
térã mokõi 10.000 rehe ipu'aka?
Ndohecha kuaái piko
Imo'ãhára hague
upe ohejáva chupe kuéra,
Ijára hague upe ome'ẽva ipópe kuéra?
31 Imo'ãhára ndaha'éi
ñane mo'ãháraicha,
ha ñande rehe ija'e'ỹva
oikuaa porã hína upéva.
32 Iparralty, Sodoma parralty,
ha Gomorra remitỹngue hína umíva.
Parral'a ipohã vaíva umi hi'a,
ha apesã iróva iñapesã;
33 mbói pohã vai hína ikaguy,
mbói chini pohã oporojukáva.
34 Opa ko'ã mba'e ambohyru aína
ha areko mba'e jeguáicha iñongatupy
35 Che mba'e hína
pe ñemyengovia ha jehepy me'ẽ,
ágã ipysyrỹi ramo guarã.
Hi'aguĩma hína ñerundi ára,
oguahẽmbaitéma pe oha'arõva chupe kuéra.
36 (Ñandejára ojapóta
heko jojáva hetã ñemoñarépe,
oiporiahurerekóta hembiguái kuérape).
Ohechátagui ikuepaitemaha,
ndaipóri veimaha ijapytépe kuéra
tetãguára térã tembiguái.
37 Upérõ he'íta:
Mamo piko oĩ pene tupã nguéra,
umi Mo'ãhára peñemo'ã haguépe,
38 ho'úva jepi pene mymbajuka*f** kyrakue
ha pene kaguy kuave'ẽ?
Topu'ãna ha ta pende pe'a ivaívagui
ko ha'e kuéra pene mo'ãva!”
39 Pehecháma ko'ágã che,
che añoiteha,
che ykére ndaiporiha ambue Tupã.
Che upe ame'ẽva ñemano ha jeikove
che voi pe aporokutu ha aporomongueráva,
(ha ndaipóri oporope'a vaerã che poguýgui).
40 Che amopu'ãta yvágare che po,
ha ha'éta: Che aikove opa árape guarã.
41 Ahãimbe'e ramo che kyse puku jajái,
ha Cheté ambojovake
amyengoviáta che rehe oñemoĩvape,
che rehe ija'e'ỹvape aikuaaukáta.
42 Che hu'y kuéra tuguýpe amonga'úta,
che kyse puku so'ógui hyguãtãta.
Omano ha oñemyakãsãva ruguykuépe,
che rehe oñemoĩva avuku akãnguépe.
43 Tetã nguéra!
Perohorýke hetã ñemoñarépe,
ha'e omyengoviágui
hembiguái kuéra ruguýre,
omyengoviágui hese ija'e'ỹvape,
ha omopotĩtagui*f** ijyvy ha hetã ñemoñarépe.
44 Moisés oho Josué Nun ra'y ndive ha omoñe'ẽmbaite ko purahéi opa Israel ñemoñarépe.
Moisés oñemoñe'ẽ ipahaite
45 Moisés he'ipa rire ko'ã ñe'ẽ Israel ñemoñarépe, 46 he'i chupe kuéra:
—Pejapysakáke ko'ã ñe'ẽ rehe peẽme ko árape ame'ẽva mba'e mombe'upy ramo. Peheko mbo'e pende ra'y kuérape ojapo haguã ko tembiapoukapy. 47 Ndaha'éi ñe'ẽ rei peẽme guarã; pype oĩ hína pende rekove, ha ha'e rupi peikove pukúta pe yvýpe perekótava pene mba'erã pehasávo Jordán mboypýri.
48 Upe árape voi Ñandejára he'i Moiséspe:
49 —Ejupi Abarimgua yvyty Nébope oĩva Moab retãme, Jericó rovái, ha emaña Canaán yvýre ame'ẽva Israel ñemoñarépe imba'erã. 50 Pe yvyty rejupitahápe remanóta ha rehóta reñembyaty nde rehegua ndive, nde ryke'y Aarón omano haguéicha yvyty Hórpe ha oho oñembyaty hesegua ndive, 51 nderejeroviái haguére che rehe Israel ñemoñare renondépe Meriba ykuápe, Cadéspe, yvy ojeiko'ỹha Sínpe ha nderehechaukái haguére che reko marangatu Israel ñemoñarépe. 52 Upévare mombyrýguinte rehecháta ha ndereike mo'ãi pe yvýpe ame'ẽtava Israel ñemoñarépe.