Tegma apkelyawe apkelxaweykekxa nak chá'a levitas
1 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Moisés ma'a ekpayhegweykenxa nak xapop ma'a Moab, nekha nak wátsam Jordán, ekpayho nak Jericó. Aptáhak axta apcháneya s'e:
2 “Yána sa' elmésagkok israelitas tegma apkelyawe levitas yaqwayam exnakha chá'a, cham'a xapop peya nak elxawagkok, tén han elmésagkok ma'a yókxexma ekhakxa nak pa'at nepyáwa nak tegma apkelyawe. 3 Exnakha sa' levitas xa tegma apkelyawe nak, kalyagqak sa' apnaqtósso m'a yókxexma, tén han ma'a mók aqsok apnaqtósso nak. 4 Cuatrocientos cincuenta metros sa' chá'a elmésagkok yókxexma ekhakxa nak pa'at ma'a nepyáwa nak tegma apwányam, teyp nak kélhaxtegkesso. 5 Novecientos metros sa' chá'a katnehek ekwenaqte xapop xama nápakha m'a tegma, cham'a ekteyapmakxa ekhem nak, tén han ma'a ektaxnegwánxa ekhem nak, tén han ma'a nexcheyha nak, tén han ma'a nepyeyam nak. Neyseksa sa' étek ma'a tegma apwányam, keñe sa' yókxexma émhakxa pa'at ma'a nepyáwa'.
6 “Tegma apkelyawe peya sa' kólmések ma'a levitas, seis tegma apkelyawe sa' etnehek negyexánegweykekxexa chá'a, yaqwánxa sa' chá'a emyekxak etegyaha ekmasma m'a énxet apchaqhe nak chá'a pók. Kólmeyásekxohok sa' nahan pók cuarenta y dos tegma apkelyawe; 7 cuarenta y ocho tegma apkelyawe sa' kólmésagkok ma'a levitas yetlo yókxexma ekhakxa nak pa'at. 8 Apkelmeyásegkek sa' agkok tegma apkelyawe apagkok israelitas ma'a levitas, cham'a xapop apagkok nak, xama xama aphawóxama sa' chá'a elmésagkok: elmésagkok sa' chá'a apxámokma tegma apkelyawe m'a ekyawakxa enxoho chá'a m'a xapop, keñe sa' apqántawók chá'a tegma apkelyawe m'a ketse' enxoho chá'a xapop.”
Tegma apkelyawe negyexánegweykekxexa
(Dt 19.1-13Jos 20.1-9)
9 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok ma'a Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
10 “Etne sa' elának israelitas se'e: Kélyeykhákxeyk sa' agkok kéxegke m'a wátsam Jordán, peya enxoho kólántexek ma'a yókxexma Canaán. 11 Kéméxcheyk kólyésha pók xam'a tegma apkelyawe yaqwayam kóltéhek kélyexánegweykekxa chá'a, yaqwayam sa' chá'a emyekxak etegyaha apyexanmomakxa m'a énxet apchaqhe nak chá'a pók megkatnahakxoho apmáheyo apagko' yaqhek. 12 Sa' ewagkasakpok teyp ma'a, megyaqhehek ma'a apnámakkok apmáheyo nak exnésseshok mók, megyetsepek sa' ekwokmoho kélyentamákxo m'a nápaqta'awók énxet'ák, yaqwayam kataxchek aqsok apkelane. 13 Seis tegma apkelyawe sa' etnéssesek negyexánegweykekxexa m'a tegma apkelyawe kélmésso nak: 14 Apqántánxo sa' ma'a ekpayho nak ekteyapmakxa ekhem wátsam Jordán, tén sa' apqántánxo nahan ma'a Canaán. 15 Etnehek sa' negyexánegweykekxa xa seis tegma apkelyawe nak, apagkok ma'a israelitas, tén han ma'a énxet'ák apkeleñama nak mók apkelókxa apheykha kélnepyeseksa kéxegke, essenhan ma'a apkelwe nak yaqwatakxoho. Sa' elyexánegwakxak chá'a apyókxoho ektáha nak chá'a apchaqhe pók megkatnahakxoho apmáheyo apagko' yaqhek.
16 “Aptekpogkek agkok pók sawo ekyentaxno énxet, keñe apketsapa enxoho m'a ektáha kéltekpoga, exénakpok sa' ektáha apmatñà, yáneykpok sa' nahan ematñekxak ma'a ektáha apchaqhe.
17 “Aptekpogkek agkok pók meteymog segaqhamól'a m'a énxet, apketsekkek agkok ma'a kéltekpoga nak, kaxénaxchek sa' ektáha apmatñà, yáneykpok sa' nahan ematñekxak ma'a ektáha apchaqhe.
18 “Aptekpogkek sa' agkok pók yámet énxet, cham'a ekmowána nak hegaqhek, apketsekkek agkok ma'a kéltekpoga nak, kaxénaxchek sa' ektáha apmatñà, yáneykpok sa' nahan ematñekxak ma'a ektáha apchaqhe. 19 Sa' yáneykpok nahan yaqhek ektáha nak apchaqhe pók ma'a apnámakkok apagko' nak ma'a ektáha apmatñà, apwetákxo enxoho.
20 “Apyegkek agkok pók xama énxet eñama aptaqnagko, essenhan apyenha enxoho xama aqsok yetlo ekxeyenma apwáxok kasók ektáhakxa, 21 essenhan aptekpageyncha'a enxoho eñama apkenmexma, apketsekkek agkok ma'a pók nak, yáneykpok sa' ematñekxak ma'a ektáha nak apteme, hakte yetneyk apyógkexma. Sa' yáneykpok nahan yaqhek ektáha nak apchaqhe pók ma'a apnámakkok apagko' nak ma'a ektáha apmatñà, apwetákxo enxoho.
22 “Apyégawók agkok nahan pók xama énxet megkatnaha enxoho apmáheyo apagko' eyhog, háwe eyke apkenmexma, essenhan apyenhawo enxoho xama aqsok meyke ekxeyenma apwáxok kasók ektáhakxa, 23 essenhan meyke apya'áseyak eyenhohok xama meteymog ekmowána nak hegaqhek, tégwokmek agkok ma'a meteymog, tén kaqhek megyenmexeykegkaxho pók, tén han neyseksa memáheyo etnéssessamhok exma ekmaso, 24 keñe sa' énxet'ák etnehek apyekpelchémo m'a apchaqhe nak pók, keñe han ma'a apnámakkok apagko' nak ma'a ektáha apmatñà apmáheyo nak exnésseshok mók, ektémakxa nak se'e segánamakxa nak. 25 Etaqmelchesek sa' eyke énxet'ák ma'a apchaqhe nak pók yeksek ma'a apnámakkok apagko' nak apmáheyo exnésseshok mók, yáphaksek sa' emyekxak makham ma'a tegma apwányam, apkeñamakxa axta aptegyeykencha'a apmeyámap. Énxet apchaqhe nak pók kéméxcheyk exek aqsa m'a ekwokmoho apketsapa m'a apkemha apmonye' apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, kélyegkenchesso nak apqátek pexmok égmenek ekpagkanamaxche'. 26 Aptekkek sa' agkok ma'a tegma apwányam negyexanmomakxa nak, 27 apwetágwokmek sa' agkok yókxexma m'a apnámakkok apagko' nak ma'a apketsapma, apchaqhak sa' agkok, mesexnáneykpek sa'. 28 Kéméxcheyk exek aqsa tegma apwányam negyexanmomakxa m'a ektáha nak apchaqhe pók, ekwokmoho apketsapa m'a apkemha apmonye' apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok. Keñe sa' apwanchek etaqhohok makham ma'a apkeñémeykxa.
29 “Cháxa aqsok nak, katnehek sa' xama segánamakxa kélagkok kéxegke xa, yaqwayam sa' kóllának chá'a m'a kélhámxa enxoho chá'a, ekweykekxoho m'a kélketchek nak.
Segánamakxa ekxeyenma nak aqsok nenxeyenma tén han negyánmagkasso ekyaqmageykekxa
30 “Wánxa sa' aqsa yáneykpok ematñekxak xama ekyetno nak apyógkexma m'a apyetna enxoho apqánet apkelxeyenma essenhan pók apkelxeyenma nak. Xama sa' agkok ma'a apxeyenma, megyáneykpek sa' ematñekxa'.
31 “Megkamaxcheyk sa' nahan selyaqye yaqwayam kólyánmagkasek yaqwayam mematñehek ma'a xama énxet ekyetno nak apyógkexma, apxénamáp nak ematñekxa'; yetsapok sa' xa énxet nak.
32 “Megkamaxcheyk sa' nahan selyaqye yaqwayam kólhok etaqhohok makham apkenyémekxa m'a énxet ekyetno nak apyógkexma, apmahéyak nak apyexánegwayam xama m'a tegma apkelyawe apkelxénamakpexa nak chá'a, megyetsapakxa enxoho makham ma'a apkemha apmonye' apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok.
33 “Nágkóletsagkas apchókxa kélheykegkaxa nak, hakte katsagkashok apchókxa m'a ekyetno nak negyógkexma, wánxa aqsa nahan awanchek kataqmelekxak apchókxa m'a apmatñà enxoho m'a ektáha nak ekyetno apyógkexma.
34 “Nágkóletsagkas xapop yaqwánxa sa' kólhók, cham'a yaqwánxa sa' nahan ko'óxa axek, hakte ekhegkek ko'o chá'a nepyeseksa m'a israelitas, sektáha nak Wesse' egegkok.”
Herencia de los levitas
1 El Señor se dirigió a Moisés en las llanuras de Moab, junto al Jordán, frente a Jericó, y le dijo:
2 «Ordena a los israelitas que, del territorio que les corresponde, den a los levitas ciudades para que vivan, y que les den también los campos de pastoreo que rodean las ciudades. 3 Los levitas vivirán en esas ciudades, y en los campos tendrán su ganado y demás animales. 4 Los campos de pastoreo que deben darles se extenderán alrededor de la ciudad, cuatrocientos cincuenta metros hacia afuera de la muralla. 5 Todo el terreno formará un cuadrado de novecientos metros por lado, es decir, que medirá lo mismo por el este y por el oeste, por el norte y por el sur. La ciudad quedará en medio, con los campos de pastoreo alrededor.
6 »De las ciudades que les den a los levitas, seis serán ciudades de refugio, donde pueda buscar protección la persona que haya matado a alguien. Aparte de estas seis ciudades, les darán ustedes otras cuarenta y dos; 7 en total, deben dar a los levitas cuarenta y ocho ciudades con sus campos de pastoreo. 8 Cuando del territorio propio de los israelitas den las ciudades para los levitas, cada tribu deberá dar en proporción a lo que le haya tocado: de los territorios más grandes se tomarán más ciudades, y de los más pequeños, menos ciudades.»
Ciudades de refugio
(Dt 19.1-13Jos 20.1-9)
9 El Señor se dirigió a Moisés y le dijo:
10 «Di a los israelitas lo siguiente: Cuando ustedes crucen el río Jordán para entrar en Canaán, 11 deberán escoger algunas ciudades como ciudades de refugio, donde pueda refugiarse la persona que sin intención haya matado a otra. 12 Allí quedará a salvo del pariente del muerto que quiera vengarlo, y no morirá hasta que se haya presentado ante el pueblo para ser juzgado. 13 De las ciudades dadas, seis serán para refugio: 14 tres al oriente del Jordán y tres en Canaán. 15 Estas seis ciudades serán ciudades de refugio, tanto para los israelitas como para los extranjeros que vivan o estén de paso entre ustedes. Allí podrá refugiarse todo el que sin intención haya matado a otra persona.
16 »Si alguien hiere a otro con un objeto de hierro, y el herido muere, se trata de un asesinato, y el asesino será condenado a muerte.
17 »Si alguien golpea a otro con una piedra que pueda causar la muerte, y el golpeado muere, se trata de un asesinato, y el asesino será condenado a muerte.
18 »Si alguien golpea a otro con un palo que pueda causar la muerte, y el golpeado muere, se trata de un asesinato, y el asesino será condenado a muerte. 19 El pariente más cercano del muerto se encargará de dar muerte al asesino cuando lo encuentre.
20 »Si alguien empuja a otro por odio, o si le lanza alguna cosa con malas intenciones, 21 o si por enemistad lo golpea con las manos, y el otro muere, el culpable será condenado a muerte porque es un asesino. El pariente más cercano del muerto se encargará de dar muerte al asesino cuando lo encuentre.
22 »Pero si alguien empuja a otro accidentalmente, no por enemistad, o si le lanza alguna cosa sin mala intención, 23 o sin fijarse lanza una piedra que pueda causar la muerte, y la piedra le cae encima y lo mata, no siendo ellos enemigos ni queriendo él hacerle daño, 24 entonces el pueblo actuará como juez entre el que causó la muerte y el pariente que quiera vengar a la víctima, según estas reglas. 25 El pueblo deberá proteger de la venganza del pariente al que causó la muerte, y deberá hacer que vuelva a la ciudad de refugio donde había buscado refugio. El que mató deberá quedarse allí hasta que muera el sumo sacerdote debidamente consagrado. 26 Pero si sale del territorio de la ciudad de refugio, 27 el pariente de la víctima no cometerá ningún crimen si lo encuentra fuera y lo mata. 28 El que mató deberá quedarse en la ciudad de refugio hasta la muerte del sumo sacerdote. Después podrá volver a su tierra.
29 »Estas disposiciones serán para ustedes una ley que pasará de padres a hijos, dondequiera que ustedes vivan.
Leyes sobre testimonios y rescates
30 »Solo por el testimonio de varios testigos podrá ser condenado a muerte un asesino. Un único testigo no basta para condenar a muerte a nadie.
31 »No se podrá aceptar dinero como rescate por la vida de un asesino condenado a muerte; ese hombre deberá morir.
32 »No se podrá aceptar dinero por permitir que un asesino que ha buscado refugio en una de las ciudades señaladas pueda regresar a su tierra antes de la muerte del sumo sacerdote.
33 »No profanen con asesinatos el país en que van a vivir, pues el asesinato profana el país, y por un asesinato no hay más rescate que la muerte del que lo cometió.
34 »No profanen la tierra en que van a vivir y en la que yo también viviré, pues yo, el Señor, vivo entre ustedes los israelitas.»