Juan Bautista apha yókxexma meykexa énxet
(Mt 3.1-12Mc 1.1-8Jn 1.19-28)1 Quince apyeyam axta weykmok apteme wesse' apwányam ma'a Tiberio, keñe axta Poncio Pilato aptéma apkeláneykha apchókxa m'a Judea. Axta aptemék apkeláneykha apchókxa Herodes ma'a Galilea, keñe axta apyáxeg Filipo aptéma apkeláneykha apchókxa m'a Iturea tén han ma'a Traconítide, keñe axta Lisanías aptéma apkeláneykha apchókxa m'a Abilene. 2 Axta eyke aptamhéyak apkelámha apmonye'e apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok ma'a Anás tén han ma'a Caifás. Cháxa ekhem nak, appaqhetchessamakxa axta Dios yókxexma meykexa énxet ma'a Juan, Zacarías axta apketche, 3 keñe axta Juan apmaheykegko chá'a ekyókxoho yókxexma, cham'a ekpayho nak wátsam Jordán, apkeltennassama chá'a énxet'ák eyéméxko elyo'ókxak makham ma'a Dios tén han kólyaqpássesagkok yegmen, yaqwayam enxoho meyaqmagkásekxeyk Dios ma'a apkeltémakxa melya'assáxma. 4 Temegkek axta xa, ekhawo ektémakxa axta eknaqtáxésamaxche weykcha'áhak apagkok ma'a Dios appeywa aplegasso Isaías, ektéma axta s'e:
“Xama énxet apteme
apkelpáxameykha
yókxexma meykexa énxet se'e:
‘Kóllanés ámay apagkok
Wesse' egegkok;
kólpékesho sa' kéllánésso
xama ámay.
5 Kólápekxak sa' ekyókxoho
xapop élyapwátéyak nak,
kólpeykásekxak sa' ekyókxoho
egkexe élekhahéyak,
kólpékásekxak sa' nahan ma'a
ámay éltaqhahéyak nak,
kólaxñásekxa sa' nahan ma'a
ámay élyapwátéyak nak.
6 Apyókxoho énxet sa' elwetak
nélwagkásamáxche teyp
apcháphasso m'a Dios.’”
7 Xama axta apkelxegama énxet'ák yaqwayam enxoho yának eyaqpássesagkok yegmen ma'a Juan, axta aptemék apkelanagkama s'e: “¡Kéxegke kélhémo nak yéwa! ¿Yaqsa axta éltennasso kéxegke peya kólegketaxchek neyseksa m'a sẽllegassáseykegkoho ekmaso agko' eyágketwa'a nak? 8 Kóllána sa' yaqwayam enxoho kataxchek yáxñakxoho kélya'eykekxo makham kéxegke m'a Wesse' egegkok, nágkólteme aqsa chá'a kólpaqmésmakha kélnepyeseksa kéxegke s'e: ‘¡Negko'o nenteme Abraham aptawán'ák neptámen!’; hakte naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke, kawomhok apmopwána Dios etnéssásekxak Abraham aptawán'ák neptámen se'e meteymog nak. 9 Penchásexcheyk kaxwók kélláneykekxa póte yaqwayam kólyaqtennagkok yenta'a ekweykmoho kepmenák. Ekyókxoho yámet megkeyxno nak, kólyaqtennek chá'a, keñe kólchexák chá'a nátex.”
10 Keñe axta énxet'ák aptéma apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa eyéméxko anlának negko'o? 11 Axta aptemék apchátegmoweykegko Juan se'e:
—Kélxama apyetnakxa enxoho apqánet kélántaxno, kólmés sa' xama m'a meyke agko' nak aptaxno; kélxama ekhakxa enxoho kélto, kólmés sa' nahan nekha m'a meyke nak aptéyak.
12 Apkelweykmek axta anhan nápakha énxet apkelma axta chá'a selyaqye yaqwayam kólmések ma'a Roma, yaqwayam axta nahan kólyaqpássesagkok yegmen. Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a Juan se'e:
—Sẽlxekmósso, ¿Yaqsa eyéméxko anlának negko'o?
13 Axta aptemék apkelanagkama Juan se'e:
—Nágkólyeykhasagkoho chá'a kélmà selyaqye m'a ekweykenxa nak chá'a kélánémaxchexa kólmok.
14 Axta aptemék nahan apkelmaxneyeykencha'a nápakha sẽlpextétamo s'e:
—Negko'o han ¿Yaqsa eyéméxko anlána'?
Axta aptemék apchátegmoweykegko Juan se'e:
—Nágkólyementem chá'a xama aqsok enxoho m'a xama énxet yetlo kéltennasso kólteméssessamhoxma ekmaso, essenhan kólpehéssók aqsa chá'a apkelane m'a aqsok meláneya enxoho chá'a; nágkólwañegkoho nahan chá'a m'a ekwánxa nak chá'a kélxawe.
15 Awanhek axta nahan apkelhaxnéyak énxet'ák yaqwayam katnehek xama aqsok, kelchetámeykha axta apkelwáxok, Juan kexaha m'a Mesías; 16 axta eyke aptemék Juan apkelanagkama apyókxoho énxet'ák se'e: “Naqsók ko'o sekyaqpassásegko yegmen kéxegke; apxegakmek eyke nahan xama yaqwayam sa' eyaqpássesagkok yetlo Espíritu Santo tén han táxa. Awanhók agko' nahan apmopwána m'a maxnawok ko'o, megkapayhawok nahan ko'o alhaxyawássesek axát'ák ma'a apkeltéto apmagkok. 17 Apsókmók nahan apkempasso nak chá'a aqsok áwa' apák yaqwayam sa' eláxñásekxak ma'a hótáhap apaktek keñe ekxakkasek ma'a apwa' apák. Exatmok sa' hótáhap apaktek ma'a apxátamakxa nak chá'a, keñe sa' elwatnek apwa' apák ma'a táxa yaqwánxa sa' megkaspónek xama enxoho.”
18 Cháxa aptémakxa axta chá'a Juan apkellegassama amya'a ektaqmela m'a énxet'ák, xámok axta eyke anhan chá'a aptémakxa apkeltennáseykha. 19 Apyennaqtéssegkek axta nahan appeywa appaqhetchessama m'a Herodes, apteme axta apkeláneykha apchókxa, hakte apmeykekxeyk axta aptéma aptáwa' m'a Herodías, apyáxeg aptáwa' axta, tén axta nahan eñama m'a ekyókxoho aqsok ekmaso apkelane axta chá'a m'a Herodes; 20 tén axta m'a Herodes, apyáncháseykegkók axta aqsa apkelane aqsok ekmaso neyseksa m'a aptémakxa ekmaso axta: aphésseykmek axta Juan kañe' sẽlpextétamakxa.
Jesús kélyaqpássesso yegmen
(Mt 3.13-17Mc 1.9-11)21 Xama axta apyaqpassáseykegko yegmen Juan ma'a apyókxoho énxet, apkeltémók axta han kólyaqpássesek yegmen ma'a Jesús; mayheykekxeyk axta nahan néten neyseksa apkelmaxnagko m'a, 22 apweyweykenteyk axta Espíritu Santo apkenmeykegkaxa, máxa wáx'ay axta aptemék, legamaxcheyk axta anhan xama kélpeywa m'a néten. Axta entemék se'e:
—Xép apteme hatte seyásekhayo, ektáha axta sélyéseykha.
Jesús apyapmeyk nano'
(Mt 1.1-17)23 Treinta apyeyam apagkok axta weykmok Jesús, cham'a apcheynamo axta aptamheykha. José apketche axta apkeltamhomakpok ma'a Jesús. Elí axta eyke apketche m'a José. 24 Keñe axta Matat apketche m'a Elí, keñe axta Leví apketche m'a Matat, keñe axta Melquí apketche m'a Leví, keñe axta Janai apketche m'a Melquí, keñe axta José apketche m'a Janai, 25 keñe axta Matatías apketche m'a José, keñe axta Amós apketche m'a Matatías, keñe axta Nahúm apketche m'a Amós, keñe axta Eslí apketche m'a Nahúm, keñe axta Nagai apketche m'a Eslí, 26 keñe axta Máhat apketche m'a Nagai, keñe axta Matatías apketche m'a Máhat, keñe axta Semeí apketche m'a Matatías, keñe axta Josec apketche m'a Semeí, keñe axta Joiadá apketche m'a Josec, 27 keñe axta Johanán apketche m'a Joiadá, keñe axta Resá apketche m'a Johanán, keñe axta Zorobabel apketche m'a Resá, keñe axta Salatiel apketche m'a Zorobabel, keñe axta Nerí apketche m'a Salatiel, 28 keñe axta Melquí apketche m'a Nerí, keñe axta Adí apketche m'a Melquí, keñe axta Cosam apketche m'a Adí, keñe axta Elmadam apketche m'a Cosam, keñe axta Er apketche m'a Elmadam, 29 keñe axta Jesús apketche m'a Er, keñe axta Eliézer apketche m'a Jesús, keñe axta Jorim apketche m'a Eliézer, keñe axta Matat apketche m'a Jorim, 30 keñe axta Leví apketche m'a Matat, keñe axta Simeón apketche m'a Leví, keñe axta Judá apketche m'a Simeón, keñe axta José apketche m'a Judá, keñe axta Jonam apketche m'a José, keñe axta Eliaquim apketche m'a Jonam, 31 keñe axta Meleá apketche m'a Eliaquim, keñe axta Mená apketche m'a Meleá, keñe axta Matatá apketche m'a Mená, keñe axta Natán apketche m'a Matatá, 32 keñe axta David apketche m'a Natán, keñe axta Jesé apketche m'a David, keñe axta Obed apketche m'a Jesé, keñe axta Booz apketche m'a Obed, keñe axta Sélah apketche m'a Booz, keñe axta Nahasón apketche m'a Sélah, 33 keñe axta Aminadab apketche m'a Nahasón, keñe axta Admín apketche m'a Aminadab, keñe axta Arní apketche m'a Admín, keñe axta Hesrom apketche m'a Arní, keñe axta Fares apketche m'a Hesrom, keñe axta Judá apketche m'a Fares, 34 keñe axta Jacob apketche m'a Judá, keñe axta Isaac apketche m'a Jacob, keñe axta Abraham apketche m'a Isaac, keñe axta Térah apketche m'a Abraham, keñe axta Nahor apketche m'a Térah, 35 keñe axta Serug apketche m'a Nahor, keñe axta Ragau apketche m'a Serug, keñe axta Péleg apketche m'a Ragau, keñe axta Éber apketche m'a Péleg, keñe axta Sélah apketche m'a Éber, 36 keñe axta Cainán apketche m'a Sélah, keñe axta Arfaxad apketche m'a Cainán, keñe axta Sem apketche m'a Arfaxad, keñe axta Noé apketche m'a Sem, keñe axta Lámec apketche m'a Noé, 37 keñe axta Matusalén apketche m'a Lamec, keñe axta Henoc apketche m'a Matusalén, keñe axta Jéred apketche m'a Henoc, keñe axta Mahalaleel apketche m'a Jéred, keñe axta Cainán apketche m'a Mahalaleel, 38 keñe axta Enós apketche m'a Cainán, keñe axta Set apketche m'a Enós, keñe axta Adán apketche m'a Set, keñe axta Dios apketche m'a Adán.
Juan el Bautista en el desierto
(Mt 3.1-12Mc 1.1-8Jn 1.19-28)1 Era el año decimoquinto del gobierno del emperador Tiberio cuando Poncio Pilato era gobernador de Judea. Herodes era tetrarca de Galilea, su hermano Filipo era tetrarca de Iturea y de Traconite, y Lisanias era tetrarca de Abilinia. 2 Anás y Caifás eran los sumos sacerdotes. Por aquel tiempo, Dios habló a Juan hijo de Zacarías, en el desierto, 3 y Juan recorrió todos los lugares cercanos al río Jordán, y predicaba a la gente que se volvieran a Dios y que se bautizaran para que Dios les perdonara sus pecados. 4 Esto sucedió como está escrito en el libro del profeta Isaías:
«Una voz grita en el desierto:
“¡Preparen el camino del Señor!
¡Ábranle un camino recto!
5 Todo valle será rellenado,
todo cerro y colina será nivelado;
los caminos torcidos serán enderezados,
y los caminos disparejos serán allanados.
6 ¡Todo el mundo verá la salvación de Dios!”»
7 Cuando la gente salía para que Juan los bautizara, él decía: «¡Raza de víboras! ¿Quién les dijo que van a escapar del terrible castigo que se acerca? 8 Demuestren con sus hechos que verdaderamente se han vuelto al Señor, y no presuman diciéndose a sí mismos: “¡Nosotros somos descendientes de Abrahán!”; porque les aseguro que incluso a estas piedras Dios puede convertirlas en descendientes de Abrahán. 9 Además, el hacha ya está lista para cortar los árboles de raíz. Todo árbol que no da buen fruto se corta y se echa al fuego.»
10 Entonces la gente le preguntó:
—¿Qué debemos hacer?
11 Juan les contestó:
—El que tenga dos mantos dele uno al que no tiene; y el que tenga comida compártala igualmente.
12 Se acercaron también para ser bautizados algunos de los cobradores de impuestos, y le preguntaron a Juan:
—Maestro, ¿qué debemos hacer nosotros?
13 Juan les dijo:
—No cobren más de lo que deben cobrar.
14 También algunos soldados le preguntaron:
—Y nosotros, ¿qué debemos hacer?
Les contestó:
—No amenacen ni acusen a nadie de algo que no haya hecho; y confórmense con su salario.
15 Con gran expectativa el pueblo se preguntaba ¿será que Juan es el Mesías? 16 Pero Juan les dijo a todos: «Yo, en verdad, los bautizo con agua; pero viene uno que los bautizará con el Espíritu Santo y con fuego. Él es más poderoso que yo; ni siquiera soy digno de desatarle la correa de sus sandalias. 17 Trae su pala en la mano, para limpiar el trigo y separarlo de la paja. Guardará el trigo en su granero, pero quemará la paja en un fuego que nunca se apagará.»
18 De este modo, y con otros muchos consejos, Juan anunciaba al pueblo la buena noticia. 19 Además reprendió a Herodes, el gobernante, porque tenía por mujer a Herodías, la esposa de su hermano, y también por todo lo malo que había hecho. 20 Herodes, a todas esas malas acciones, añadió otra: metió a Juan en la cárcel.
Jesús es bautizado
(Mt 3.13-17Mc 1.9-11) 21 Cierto día, cuando Juan estaba bautizando a la gente, también Jesús fue bautizado; y mientras oraba, el cielo se abrió, 22 y el Espíritu Santo bajó sobre él en forma visible, como una paloma, y se oyó una voz del cielo, que decía:
—Tú eres mi Hijo amado, en quien me complazco.
Los antepasados de Jesús
(Mt 1.1-17)23 Jesús tenía unos treinta años cuando comenzó su actividad. Según se creía, fue hijo de José. José fue hijo de Elí, 24 que a su vez fue hijo de Matat, que fue hijo de Leví, que fue hijo de Melqui, que fue hijo de Janaí, que fue hijo de José, 25 que fue hijo de Matatías, que fue hijo de Amós, que fue hijo de Nahúm, que fue hijo de Esli, que fue hijo de Nagay, 26 que fue hijo de Mat, que fue hijo de Matatías, que fue hijo de Semei, que fue hijo de José, que fue hijo de Joyadá, 27 que fue hijo de Joana, que fue hijo de Resa, que fue hijo de Zorobabel, que fue hijo de Salatiel, que fue hijo de Nerí, 28 que fue hijo de Melqui, que fue hijo de Adi, que fue hijo de Cosán, que fue hijo de Elmodán, que fue hijo de Er, 29 que fue hijo de Josué, que fue hijo de Eliezer, que fue hijo de Jorín, que fue hijo de Matat, 30 que fue hijo de Leví, que fue hijo de Simeón, que fue hijo de Judá, que fue hijo de José, que fue hijo de Jonán, que fue hijo de Eliaquín, 31 que fue hijo de Melea, que fue hijo de Mainán, que fue hijo de Matata, que fue hijo de Natán, 32 que fue hijo de David, que fue hijo de Yesé, que fue hijo de Obed, que fue hijo de Booz, que fue hijo de Salmón, que fue hijo de Nasón, 33 que fue hijo de Aminadab, que fue hijo de Aram, que fue hijo de Arní, que fue hijo de Esrón, que fue hijo de Fares, que fue hijo de Judá, 34 que fue hijo de Jacob, que fue hijo de Isaac, que fue hijo de Abrahán, que fue hijo de Téraj, que fue hijo de Najor, 35 que fue hijo de Serug, que fue hijo de Ragau, que fue hijo de Peleg, que fue hijo de Éber, que fue hijo de Sala, 36 que fue hijo de Cainán, que fue hijo de Arfaxad, que fue hijo de Sem, que fue hijo de Noé, que fue hijo de Lamec, 37 que fue hijo de Matusalén, que fue hijo de Enoc, que fue hijo de Yared, que fue hijo de Malalel, que fue hijo de Cainán, 38 que fue hijo de Enós, que fue hijo de Set, que fue hijo de Adán, que fue hijo de Dios.