Aqsok nawha'ák megkalmanyása tén han élmanyása
(Dt 14.3-21)
1 Aptáhak axta Wesse' egegkok apcháneya Moisés, tén han Aarón se'e:
2 “Kóltennasák sa' israelitas apwanchek etawagkok ma'a ekyókxoho aqsok nawha'ák élleykha nak keso náxop, 3 cham'a ektaqhesseykmoho nak chá'a ayespok ekto, tén han ma'a ánet aphék nak; 4 eyke mopwanchek etawagkok se'e aqsok nawha'ák nak, hawók eykhe han ma'a ektaqhesseykmoho nak ayespok ekto, tén han ánet aphék:
“Cham'a yányátnáxeg, etaqhéssamhok eykhe han apyespok apto m'a, háwe eyke ánet apophék. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
5 “Tén han sógkog, kataqhéssamhok eykhe han ayespok ekto m'a, háwe eyke ánet aphék. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
6 “Tén han tómhag, etaqhéssamhok eykhe han apyespok apto m'a, háwe eyke ánet apophék. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
7 “Tén han yátapomap, yetneyk eykhe apophék ma'a, ánet eykhe apophék, háwe eyke aptaqhésseykmoho nak apyespok apto. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
8 “Nágkóltaw ápetek agkok xa aqsok nawha'ák nak, nágkólpaknegwomho agko' han ma'a ápak nak. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
9 “Keñe m'a aqsok élleykha nak neygmen, cham'a wátsam ekwányam, essenhan ma'a wátsam nak, kélwanchek kóltók wánxa m'a ekha nak amék, tén han émpe'ék. 10 Eyke kéméxcheyk kólteméssesek aqsok ekmanyása m'a meyke nak amék, tén han émpe'ék, ekhéyak nak eykhe han ma'a wátsam ekwányam, tén han ma'a wátsam nak, megkeyxek ma'a aqsok keyetse nak, tén han ma'a élyawe nak. 11 Nágkóltow aqsa ápetek agkok; kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása, ekmanyása sa' han chá'a kólteméssesek ma'a ápak nak. 12 Ekyókxoho aqsok élleykha nak neygmen meyke nak amék, tén han émpe'ék, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása.
13 “Náta megkólmowána nak kóltók; yaqwayam nak kólteméssesek élmanyása: cham'a méwá, máma apwenaqte, yátének, 14 akpog apmenek, tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a náta meyke ahekhek, 15 tén han ma'a mók ektémakxa nak chá'a kágqag, 16 xápen, tén han sawé, tótaw, tén han ma'a mók ektémakxa nak chá'a cháwok, 17 tén han sepekhék, yámenáteg, yányáho, 18 yátametekteg, apho metekteg, tén han máma, 19 seyána', tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak hápo', saqpa'ay, tén han ma'a mépop.
20 “Ekyókxoho askok élchampayo nak, tén han ma'a élxegamo nak náxop, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása, 21 kélwanchek eyke han kóltók ma'a élchampayo nak eykhe chá'a, tén han ma'a élxegamo nak eykhe chá'a náxop, tén han ma'a ekha nak han chá'a ayay'ák ekyepetcheykekxa nak chá'a m'a amagkok, yaqwayam kalnextog chá'a néten. 22 Cháxa ekyókxoho aqsok nak kélwanchek kóltók ma'a pók aptémakxa nak sawa', sawa' apkelyawe, kéyek, tén han séta'. 23 Keñe m'a mók askok élchampayo nak, élxegamo nak, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása.
24 “Keso peya sa' katnéssesek kéxegke élmanyása kélyempe'ék se'e:
“Kélxama ektáhakxa enxoho appaknegweykmoho ápak xa aqsok nawha'ák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
25 “Kélxama ektáhakxa enxoho apma ápak xa aqsok nawha'ák nak, kéméxcheyk elyenyeksek apkelnaqta, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
26 “Ekyókxoho aqsok nawhak ekha nak aphék, megkatnaha nak ánet aphék, tén han megkatnaha ektaqhésseykmoho ayespok ekto, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása, appaknegwokmók sa' agkok kélxama, ekmanyása apyempehek sa' han etnehek.
27 “Ekyókxoho aqsok nawha'ák, cuatro amagkok nak, élteyammeykegkoho nak xapop kaxog, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása; kélxama ektáhakxa enxoho appaknegweykmoho ápak xa aqsok nawha'ák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa. 28 Énxet ektáhakxa enxoho apma ápak xama xa aqsok nak, kéméxcheyk elyenyeksek apkelnaqta, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa, kéméxcheyk kólteméssesek kéxegke aqsok élmanyása xa aqsok nawha'ák nak.
29 “Keñe m'a aqsok nawha'ák élpexyaweykegkoho nak xóp kalxog, kéméxcheyk kólteméssesek élmanyása s'e aqsok nak: tópéyem, pomo'o, tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a aqsok nawha'ák, élpexyaweykegkoho nak xóp kalxog, 30 cham'a seteyt, yáteyem, peyem, póma, tén han yát'áwa'.
31 “Cháxa ekyókxoho aqsok nawha'ák nak, kéméxcheyk kólteméssesek élmanyása, neyseksa nak ma'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, kélxama ektáhakxa enxoho appaknegweykmoho ápak xa aqsok nawha'ák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
32 “Katnehek sa' han ekmanyása ekyókxoho aqsok ektégweykta enxoho chá'a ápak xa aqsok nawha'ák nak, cham'a yántéseksek, essenhan apáwa, tén han ma'a aqsok nawhak émpehek, yágkentamáhak, essenhan han ma'a mók aqsok kélmeykegkaxa nak chá'a kélanchesso kéltamheykha, kólnegkenek sa' chá'a neygmen, katnehek sa' chá'a élmanyása ekweykmoho ekyáqtésa; keñe sa' natámen kaláxñekxoho'.
33 “Tégwa'akteyk sa' agkok nahan yátegwáxwa apwáxok xama enxoho ápak xa aqsok nawhak nak, keñe sa' ma'a ekyókxoho aqsok ekhéyak nak kañe' apwáxok katnehek élmanyása, keñe sa' kólpaxqátekxak ma'a yátegwáxwa nak. 34 Ekyókxoho nento ekpálweykta enxoho yegmen eñama xa yátegwáxwa nak, élmanyása sa' katnehek; keñe sa' ma'a ekyókxoho aqsok égmenek ekyetno enxoho m'a kañe', katnehek sa' ekmanyása. 35 Ekyókxoho aqsok ektégweykta enxoho ápak xa aqsok nawhak nak, katnehek sa' ekmanyása, megkeyxek sa' ma'a kélmakhetchessamakxa kelpasmaga, tén han ma'a kélwatnamakxa nak táxa: kólyaqnegkesagkok sa', hakte aqsok ekmanyása xa, cháxa eyeyméxko nak han kéxegke kólteméssesek aqsok élmanyása xa.
36 “Eyáxñeyo sa' eyke chá'a katnehek ma'a ekteyapmakxa nak yegmen, essenhan ma'a yámelchet ekyamaxchexa nak chá'a yegmen; eyke m'a énxet appaknegweykmoho xa aqsok nawha'ák apák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek.
37 “Tégwa'akteyk sa' agkok xama aqsok aktek yaqwayam nak kólchenekxak xama xa aqsok nawhak ápak nak, katnahagkok sa' eyke aqsa chá'a eyáxñeyo m'a aqsok aktek nak; 38 Keñe sa' ekyésa enxoho m'a aqsok aktek nak, ektégwa'akto enxoho néten xa aqsok nawhak ápak nak, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása.
39 “Ketsekkek sa' agkok han xama aqsok nawhak, kélmowána nak kéxegke kóltók, keñe sa' énxet appaknegweykmoho enxoho m'a ápak nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa. 40 Énxet apto enxoho ápetek ma'a kéltósso étsapma, kéméxcheyk elyenyeksek apkelnaqta, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa; énxet aptekkesso enxoho ápak ma'a aqsok nawhak, kéméxcheyk han elyenyeksek apkelnaqta m'a, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
41 “Nágkóltaw xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, aqsok nawha'ák élmanyása m'a.
42 “Megkéméxchek kóltók xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, megkeyxek ma'a ektaxñáseykegkoho nak náye' xapop kaxog, tén han ma'a cuatro amagkok nak, essenhan ma'a ekxámokma nak amagkok, hakte aqsok nawha'ák élmanyása m'a. 43 Nágkólteméssesaxche élmanyása kélyempe'ék kóltók xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, 44 hakte ko'o sekteme Dios Wesse' kélagkok. Kéméxcheyk kéxegke kóláxñásekxohok kéltémakxa, tén han kólteméssesaxchek kélpagkanamaxche', hakte ko'o sekteme sekpagkanamaxche'. Nágkólteméssesaxche élmanyása kélyempe'ék kóltók xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog. 45 Ko'o sekteme Wesse' kélagkok, sélántekkesso axta m'a Egipto, yaqwayam héltéhek Dios kélagkok. Kéméxcheyk kéxegkáxa kóltéhek kélpagkanamaxche', hakte sekpagkanamaxche ko'o.”
46 Cháxa segánamakxa agkok aqsok nawha'ák xa, náta, tén han ekyókxoho aqsok ekhéyak nak neygmen, tén han élweynchámeykha nak, tén han ma'a ekyókxoho aqsok nawha'ák élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, 47 yaqwayam enxoho chá'a kólyekpelkohok ma'a megkamanyása nak, tén han ma'a ekmanyása nak, tén han ma'a aqsok nawha'ák megkólmowána nak kóltók, tén han ma'a kélmowána nak kóltók.
Animales puros e impuros
(Dt 14.3-21)
1 El Señor se dirigió a Moisés y a Aarón, y les dijo:
2 «Digan a los israelitas que, de todos los animales que viven en tierra, pueden comer 3 los que sean rumiantes y tengan pezuñas partidas; 4 pero no deben comer los siguientes animales, aunque sean rumiantes o tengan pezuñas partidas:
»El camello, porque es rumiante pero no tiene pezuñas partidas. Deben considerarlo un animal impuro.
5 »El tejón, porque es rumiante pero no tiene pezuñas partidas. Deben considerarlo un animal impuro.
6 »La liebre, porque es rumiante pero no tiene pezuñas partidas. Deben considerarlo un animal impuro.
7 »El cerdo, porque, aunque tiene las pezuñas partidas en dos, no es rumiante. Deben considerarlo un animal impuro.
8 »No deben comer la carne de estos animales, y ni siquiera tocar su cadáver. Deben considerarlos animales impuros.
9 »De los animales que viven en el agua, ya sean de mar o de río, pueden comer solamente de los que tienen aletas y escamas. 10 Pero a los que no tienen aletas ni escamas deben considerarlos animales despreciables, aunque sean de mar o de río, lo mismo grandes que pequeños. 11 No deben comer su carne; deben considerarlos animales despreciables, y despreciarán también su cadáver. 12 Todo animal de agua que no tenga aletas y escamas, lo deben considerar despreciable.
13 »De las aves no deben comer las siguientes; al contrario, las deben considerar animales despreciables: el águila, el quebrantahuesos, el águila marina, 14 el milano, y toda clase de halcones, 15 toda clase de cuervos, 16 el avestruz, la lechuza, la gaviota, toda clase de gavilanes, 17 el búho, el cormorán, el ibis, 18 el cisne, el pelícano, el buitre, 19 la cigüeña, toda clase de garzas, la abubilla y el murciélago.
20 »Deben considerar despreciable a todo insecto que vuele y camine; 21 pero pueden comer de los que, aunque vuelen y caminen, tengan también piernas unidas a sus patas para saltar sobre el suelo. 22 De ellos pueden comer los siguientes: toda clase de langostas, langostones, grillos y saltamontes. 23 Pero a todo otro insecto que vuele y que camine, deben considerarlo despreciable.
24 »En los siguientes casos ustedes quedarán impuros:
»Toda persona que toque el cadáver de uno de esos animales quedará impura hasta el anochecer.
25 »Toda persona que levante el cadáver de uno de esos animales deberá lavar su ropa y quedará impura hasta el anochecer.
26 »Deben considerar impuro a todo animal que, teniendo pezuñas, no las tenga partidas ni sea rumiante; y cualquiera que lo toque quedará impuro también.
27 »A cualquier animal de cuatro patas y que para andar se apoye en sus plantas, deben considerarlo animal impuro; toda persona que toque el cadáver de uno de ellos quedará impura hasta el anochecer. 28 Así mismo, el que levante el cadáver de uno de ellos deberá lavar su ropa y quedará impuro hasta el anochecer, pues ustedes deben considerar impuros a esos animales.
29 »De los animales que se arrastran sobre la tierra, deben considerar impuros a los siguientes: comadrejas, ratones y toda clase de reptiles, 30 como salamanquesas, cocodrilos, lagartos, lagartijas y camaleones.
31 »Entre los muchos animales que existen, a estos deberán considerarlos impuros. Todo el que toque el cadáver de uno de estos animales quedará impuro hasta el anochecer.
32 »También quedará impura cualquier cosa sobre la que caiga el cadáver de uno de esos animales. Ya sea un objeto de madera, un vestido, algún objeto de piel, un costal, o cualquier instrumento de trabajo, se deberá meter en agua y quedará impuro hasta el anochecer; después de eso quedará puro.
33 »Si el cadáver de cualquiera de esos animales cae en una olla de barro, todo lo que haya dentro de ella quedará impuro y la olla tendrá que romperse. 34 Todo alimento sobre el que caiga agua de esa olla quedará impuro; y toda bebida que haya en ella quedará impura. 35 Todo aquello sobre lo que caiga el cadáver de uno de esos animales quedará impuro; aunque sea un horno o una doble hornilla: deberá ser destruido. Es un objeto impuro, y así deberán ustedes considerarlo.
36 »Sin embargo, el manantial o pozo de donde se toma agua seguirá siendo puro; pero quien toque los cadáveres de esos animales quedará impuro.
37 »Si el cadáver de uno de esos animales cae sobre una semilla que se va a sembrar, la semilla seguirá siendo pura; 38 pero si la semilla ha sido mojada y el cadáver de uno de esos animales cae sobre ella, se la deberá considerar impura.
39 »En caso de que muera alguno de los animales que ustedes tenían para comer, el que toque el cadáver quedará impuro hasta el anochecer; 40 el que coma carne del animal muerto deberá lavar su ropa y quedará impuro hasta el anochecer; y el que saque el cadáver del animal también deberá lavar su ropa, y quedará impuro hasta el anochecer.
41 »No deben comer ningún reptil que se arrastre sobre la tierra; es animal despreciable.
42 »De todos los animales que se arrastran sobre la tierra, no deben comer ninguno, ya sea que se arrastre sobre el vientre o que ande en cuatro o más patas, pues son animales despreciables. 43 No se hagan despreciables e impuros ustedes mismos con ningún animal que se arrastra, 44 porque yo soy el Señor su Dios. Ustedes deben purificarse completamente y ser santos, porque yo soy santo. No se hagan impuros con ningún animal que se arrastre por la tierra. 45 Yo soy el Señor, el que los hizo salir de Egipto para ser su Dios. Por lo tanto, ustedes deben ser santos porque yo soy santo.»
46 Estas son las instrucciones en cuanto a los animales, aves y todo lo que vive y se mueve en el agua, y todos los animales que se arrastran sobre la tierra, 47 para que se pueda distinguir entre lo puro y lo impuro, y entre los animales que se pueden comer y los que no se pueden comer.