Israel apyamasma Dios
1 Epaqhetchessek axta ko'o Wesse' egegkok. Aptáhak axta seyáneya s'e:
2 “Exeg sa' elpaqhetchessók ma'a
énxet'ák Jerusalén;
énnaqtés sa' appeywa,
yaqwayam sa'
kataqmelek apkelháxenmo:
‘¡Keso aptáhakxa nak appeywa
Wesse' egegkok se'e!
Xénwákxók ko'o ewáxok
ektémakxa axta étkok,
meheyenyaweykencha'a axta chá'a,
cham'a sektémakxa axta etáwa',
seyásekhayo axta chá'a,
sétleykencha'a axta chá'a m'a
yókxexma meykexa nak énxet,
xapop megkólcheneykekxexa nak
aqsok aktek.’
3 Élpagkanchessegkek axta
ko'o m'a énxet'ák Israel,
axta aptamhéyak aqsok
séneykekxa éltaqmalma m'a.
Asagkek axta agkok chá'a
apteméssesakxa xama énxet,
añássesagkohok axta chá'a ko'o
wahak apkellegeykegkoho ekmaso.
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse' kélagkok.”

4 Kóleyxho Wesse' egegkok appeywa, Jacob aptawán'ák neptámen, tén han kélyókxoho Israel aphawóxama. 5 Aptáhak apkeláneya kéxegke Wesse' egegkok se'e:

“¿Yaqsa axta aqsok ekmaso
apkelweteya séláneya ko'o
kélyapmeyk nano' seyamasma?
Apkelyetleykekxeyk axta m'a
aqsok kéláyókxa ekteme nak mékoho,
mékoho apagko' axta han
apkelteméssásamákpekxak ma'a.
6 Axta kalyetnakhayók apkelwáxok
hektamok ko'o,
ektáha axta sélántekkesso m'a Egipto,
ektáha axta seknaqleykha m'a
yókxexma meykexa nak énxet,
ekyamáyekxa nak xapop,
ekxámokmakxa nak
maxcha'a élmattawóneg,
yókxexma meykexa nak yegmen,
ekxámokmakxa nak aqsok eyeymáxche',
yókxexma meykexa nak ekha,
meyke nak ekyeykhágwayam ma'a.
7 Eknaqleykenteyk axta ko'o s'e
ektaqmelakxa nak xapop,
yaqwayam enxoho kóltawagkok
aqsok ekyexna eñama nak xa xapop nak,
tén han ma'a aqsok éltaqmalma
éleñama nak xa.
Kélxegeykmek axta kéxegke,
keñe kéletsagkassa'a xapop ahagkok,
éltaqnawassáseykekxeyk axta s'e
apchókxa nak,
ektáha nak ko'o ahagkok ahagko'.
8 Mehektamsók ko'o m'a
apkelmaxnéssesso
énxet'ák ahagkok,
mehey'ásegkok ko'o m'a
énxet'ák apkelxekmósso nak
segánamakxa énxet'ák ahagkok,
élmexeykekxeyk ko'o m'a
apkelámha apmonye'e nak,
keñe m'a apkellegasso
nak sekpeywa,
apkelxeyenma chá'a m'a
Baal ekwesey,
apkelyetleykekxeyk ma'a
aqsok kéleykmássesso
ekteme nak mékoho.
Énxet'ák Israel apkelyekpelchamákpoho
9 “Cháxa keñamak sektáha nak ko'o
sekpeywa s'e, sektáha nak Wesse':
Alxénchásekxohok sa' ko'o kéltémakxa,
kéxegke yetlo kéltawán'ák.
10 Kólmeyekxa sa' ma'a
neyáwa wátsam ekwányam nak Chipre
ekpayho nak taxnegwánxa ekhem,
kóllano sa';
kóláphés sa' nápakha
kélápháseykha m'a Quedar,
yaqwayam sa' etaqmelcheshok apkelányo,
temegkek kexaha nahan
ekhawo nak xa aqsok nak.
11 ¿Yetneya xama apheykegkaxa
énxet melya'áseyak nak Dios
apyaqmagkasso mók ma'a
aqsok apkeláyókxa?
¡Ekteme nak eykhe aqsok kéláyókxa
élmowancha'a amya'a!
Keñe ko'o seyamasma m'a
énxet'ák ahagkok,
sekteme nak seyeymáxkoho,
apkelyetleykekxo m'a
aqsok kéleykmássesso
ekteme nak mékoho.
12 ¡Néten, keygwe
naqtók xa aqsok nak!
¡Kalpexyennem eyeye!
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse'.

13 “Apkeláneykegkek ánet
melya'assáxma m'a énxet'ák ahagkok:
eyamasmeyk ko'o,
sektáha nak ekteyapmakxa
yegmen ekyennaqtéssamo
nak egnények,
apkelánéyak apagko'
aptamheykegkok ma'a
apkelyátamakxa nak yegmen,
yámelchet élyagqaxe
megkeytno nak yegmen ma'a kañe'.
Ekyaqmageykekxa apkeltémakxa Israel eñama apkelyamasma apkelyetleykha Dios
14 “Háwe kélásenneykha
naqsa m'a énxet'ák Israel;
axta epalleykmok yaqwayam
etnahagkok kélásenneykha naqsa.
¿Yaqsa eyke ektéma
kélyementamoma nak
aqsok apagkok?
15 ¿Yaqsa eyke ektéma
kélchetámeykmo nak
ektémól'a yámakméwa,
yetlo kélpáxegkáseykha ekyennaqte?
Ekmaso kéltemessásekxak
ma'a apchókxa;
kélwatneyáseykekxók
nahan ma'a tegma
apkelyawe apagkok,
méko nahan xama énxet
enxoho apheykekxa m'a.
16 Apkelmópessessamók
apkelyaqténchesso áwa'
kélyetseksa'ák ma'a énxet'ák Menfis,
tén han ma'a énxet'ák Tafnes.
17 Temegkek kéxegke xa ektáha nak
eñama sélyamasma ko'o,
sektáha nak Dios Wesse' kélagkok,
sekpékessáseyak nak chá'a
ámay kélagkok.
18 ¿Yaqsa kagkések kéxegke
kólmeyekxak Egipto
kólyahagwakxak yegmen
ma'a wátsam Nilo?
¿Yaqsa kagkések kéxegke
kólmeyekxak Asiria
kólyahagwakxak yegmen ma'a
wátsam Éufrates?
19 Kéltémakxa ekmaso kélagko' sa'
kéxegke kallegassásegkokxa',
kélyamasma kélyetleykha
Dios sa' kalsexnena'.
Kalchetam sa' kélwáxok
keñe sa' kólya'ásegwók
asagkek ko'o hélyenyók,
tén han askehe',
tén han mehélakawo enxoho,
ko'o sektáha nak
Dios Wesse' kélagkok.
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse'
ekha sekyennaqte.
Israel apkenmexeykekxa Dios
20 “Nanók agko' ko'o
kéxegke sélenmexeykekxa',
megkalyaqwámeykegkok hélyahakxoho.’
Axta kéltemék chá'a
kélpaqméteykencha'a s'e:
‘Mogmenyeyk negko'o
exchep agyetlawha.’
Kélláneykegkek axta kéxegke
kéltémakxa megkólmasexta'a m'a
néten egkexe nak
tén han ma'a kóneg nak
yenta'a élyentaxno pessesse agkok.
21 Máxa anmen yámet
éltaqmalma axta ko'o
ekteméssessók
kéxegke séneykekxo,
ektémól'a m'a anmen yámet
aktek éltaqmalmal'a.
¡Kélesógweykmók kélagko'
axta eyke kéxegke,
massegkek axta ko'o sélyekpelche!
22 Kólchektek eykhe han
kélyempe'ék kólyaqpasagkok yegmen,
kólmaha chá'a ekyókxoho keltexnéyak
ekwánxa enxoho kélmako kólmaha,
keytek eyke aqsa chá'a ekpésyam
megkólya'assáxma nahaqtók ko'o.
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse'.
23 Megkólwanchek kéxegke kóltéhek
kélpeywa s'e:
‘Mólpeysegkesamaxchek negko'o,
mólpeykessamók han ma'a
aqsok kéláyókxa
élmowancha'a amya'a nak.’
Kóllano kéltémakxa
axta m'a yókxexma
ekyapwátegweykenxa nak xapop,
kóllano ekyókxoho aqsok
kélláneyak axta,
kéxegke kélhémo nak
yányátnáxeg apkelwána
apyennaqtél'a apxega,
apweynchámeykhal'a
ekyókxoho yókxexma;
24 yámelyeheykok
kelwána ekmeymente,
kélyenyeykekxal'a néten egkexe,
ekseykhal'a awéhek
kategyaha kennawo'.
Kelanak agkok kennawo',
méko kawának kamagkok.
Ketamchek agkok han
chá'a m'a kennawo nak,
megkayampeyk chá'a:
kóteyekxak chá'a m'a
ekwákxo enxoho ekhem
éláneykxa kelwána.

25 “¡Énxet'ák Israel,
nágkólnaqtawasha kélmagkok
kólnaqtémha meyke
kélatchesso kélmagkok,
nágkólho kalyameyk kélyespa'ák!
Keñe axta kéltéma makham se'e:
‘Ma', mogwanche';
nélásekhayók negko'o m'a
apkeleñama nak mók nekha,
ólyetlakxak sa' negko'o m'a.’
Payhawók kóllegássesagkohok Israel
26 “Sa' etnahagkok elmegqeyk
énxet'ák Israel, tén han énxet'ák,
tén han kelwesse'e apkelwányam,
tén han apkelámha apmonye'e,
tén han apkelmaxnéssesso
Dios énxet'ák apagkok
tén han apkellegasso nak
Dios appeywa m'a
aptémól'a énxet apmenyexma
emegqeyk kólwetagkohok
apmenyexakxa;
27 hakte axta aptemék chá'a
apkenagkama yámet se'e:
‘Xeye' ekteme táta ahagkok’,
tén axta meteymog aptéma
chá'a apkelanagkama s'e:
‘Xeye' ekteme méme ahagkok.’
Keñe axta ko'o seyheykekxo apkap'ák,
axta hélányo'.
Tén axta apkelwet'a enxoho chá'a
ekmaso apheykha,
etnehek chá'a heyának se'e:
‘¡Hẽlwagkasseta negko'o teyp!’
28 Énxet'ák Judá,
¿háxko ekheykegkaxa m'a
aqsok kéláyókxa kélláneyak axta?
¡Xámok agko' kéxegke
aqsok kéláyókxa,
hawók ma'a tegma
apkelyawe kélagkok nak!
¡Tásek sa' kalxegmak ma'a,
awanchek sa' kexaha kalwagkasek teyp
eyáhapwa'a sa' ekmaso kélheykha!
29 ¿Yaqsa ektéma
sélxéneykencha'a nak chá'a ko'o?
Kélyókxoho élenmexeykekxak
ko'o kéxegke.
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse'.
30 Chaqhémok ko'o
séllegassáseykegkoho m'a
kélketchek nak kéxegke,
mopmenyék elya'ásegwók ma'a
séltémókxa nak etnahagkok.
Kélhawók kéxegke m'a,
yámakméwa éllo,
kélnápeykekxeyk ma'a
énxet'ák kélagkok
apkellegasso nak sekpeywa.
31 (Kéxegke nahan, kaxwe
nak kélektegeykekxa makham,
kóltaqmelchesho kélháxenmo
Wesse' egegkok appeywa.)
Israel,
¿yókxexma meykexa énxet
kélagkok ya axta ko'o kéxegke?,
¿xapop ekyaqtéssamakxa
exma ya axta ko'o?
Énxet'ák ahagkok,
¿yaqsa ektéma kéltéma nak
chá'a kélpeywa s'e?
‘Nenteme egagko' negko'o
kaxwók nentamheykegkok;
wánxa kaxwók negye'eykekxa exchep’.
32 ¿Kalwánaqmohoya chá'a
xama kelán'a aqsok étkók
agkok élmomnáwa,
tén han élmeykha axta chá'a
élnáxameykha m'a élyamhopma?
Keñe énxet'ák ahagkok,
nanók ekmasse
élxéneykha apkelwáxok ko'o.

33 “¡Kélya'ásegkok kélagko'
nak la'a kéxegke ámay
yaqwayam kóltegyaha kélásekhayókxa!
¡Kélxekmósso aqsok ekmaso
kélnámakkok kéxegke!
34 Apkeltexneymákpek
kélnaqta éma apagkok ma'a
énxet'ák meyke nak aqsok apagkok,
tén han ma'a meyke nak
apkeltémakxa,
énxet'ák megkólweteya axta
chá'a kéxegke elanagkok
xama enxoho m'a
aqsok ekmaso agko'.
35 Naqsók eykhe chá'a
kéltéma kélpeywa kélyókxoho s'e:
‘Méko negko'o néltémakxa.
Massék negko'o
sẽltaqnaweygko m'a Dios.’
Alyekpelkohok sa'
ko'o kaxwók kéxegke,
hakte kélxeyenmeyk chá'a
megkóllánéyak megkólya'assáxma.
36 ¿Yaqsa ektáha kélpekhésa nak
kólyaqmagkasek pók kélxegexma'a?
Elyexanchesha sa' eyke nahan
kéxegke m'a énxet'ák Egipto,
ektéma axta m'a
énxet'ák Asiria.
37 Kóltaqhohok sa' makham kéxegke
kéleñama Egipto,
yetlo ekyawe agko' kélmegqakto,
hakte élyetnakhássek ko'o m'a
kélásenneykekxo nak chá'a kéxegke,
méko sa' kataksek kéxegke
kélteme kélxegexma'a m'a.”
Infidelidad de Israel
1 El Señor se dirigió a mí, y me dijo:
2 «Ve y habla a la ciudad de Jerusalén;
grita para que lo oiga bien:
“¡Así dice el Señor!
Recuerdo que en tu juventud me fuiste fiel,
que cuando te hice mi esposa, me amabas
y me seguiste a través del desierto,
por esa tierra donde nada podía cultivarse.”
3 Estabas consagrada a mí,
eras como lo mejor de mi cosecha.
Si alguien te hacía daño, yo lo castigaba
y le enviaba calamidades.
Yo, el Señor, lo afirmo.»

4 ¡Ustedes, hijos de Jacob, familias de Israel, escuchen la palabra del Señor! Él les dice:

5 «¿Qué de malo encontraron en mí sus antepasados,
que se alejaron de mí?
Se fueron tras dioses que no son nada,
y en nada se convirtieron ellos mismos.
6 No se preocuparon por buscarme,
a mí, que los saqué de Egipto,
que los guie por el desierto,
por tierra seca y llena de barrancos,
por tierras sin agua, llenas de peligros,
por tierras donde nadie vive, donde nadie pasa.
7 Yo los traje a esta tierra fértil,
para que comieran de sus frutos
y de sus mejores productos.
Pero ustedes vinieron y profanaron mi tierra,
me hicieron sentir asco de este país,
convirtieron en algo repugnante mi propiedad.
8 Los sacerdotes no me buscaron,
los que instruyen a mi pueblo no me reconocieron,
los jefes se rebelaron contra mí,
los profetas hablaron en nombre de Baal
y se fueron tras ídolos que no sirven para nada.
Proceso contra Israel
9 »Por eso, yo, el Señor, afirmo:
Voy a enjuiciarlos a ustedes y a sus nietos.
10 Vamos, vayan a las islas de occidente y observen;
envíen a alguien a Cedar, a que se fije bien,
a ver si se ha dado el caso
11 de que una nación pagana haya renegado de sus dioses.
¡Y eso que son dioses falsos!
Pero mi pueblo me ha cambiado a mí, que soy su gloria,
por ídolos que no sirven para nada.
12 ¡Espántate, cielo, ante esto!
¡Estremécete de horror!
Yo, el Señor, lo afirmo.

13 »Mi pueblo ha cometido un doble pecado:
me abandonaron a mí,
que soy su fuente de agua viva,
y se hicieron sus propias cisternas,
pozos rotos que no retienen el agua.
Consecuencias de la infidelidad de Israel
14 »Israel no es un esclavo;
Israel no nació en la esclavitud.
¿Por qué, pues, lo saquean?
15 ¿Por qué lo atacan como leones,
mientras lanzan fuertes rugidos?
Han dejado en ruinas su país;
sus ciudades fueron incendiadas
y nadie permaneció en ellas.
16 La gente de Menfis y de Tafnes
te rompió la cabeza.
17 Esto te pasó porque me abandonaste
a mí, que soy el Señor tu Dios
y que te guiaba por el camino.
18 Y ahora, ¿qué ganas con ir a Egipto
a beber agua del Nilo?
¿Qué ganas con ir a Asiria
a beber agua del Éufrates?
19 Tu propia maldad te castigará,
tu infidelidad te condenará.
Reflexiona y verás lo malo y amargo
que ha sido el haberme abandonado
y que no me hayas honrado,
a mí, que soy el Señor tu Dios.
Yo, el Señor todopoderoso, lo afirmo.
Rebeldía de Israel
20 »Desde hace mucho te rebelaste contra mí,
te negaste a obedecerme.
Dijiste: “No quiero servirle.”
Sobre toda loma alta
y bajo todo árbol frondoso
te dedicaste a la prostitución.
21 Yo te planté como vid de la mejor calidad,
como vid de la semilla más selecta.
¡Pero te has degenerado tanto,
que ya no te reconozco!
22 Por más que te laves con lejía
y uses todo el jabón que quieras,
ante mí sigue presente la mancha de tu pecado.
Yo, el Señor, lo afirmo.
23 ¿Cómo puedes decir: “No me he manchado
ni he dado culto a dioses falsos”?
Mira cuál fue tu conducta en el valle,
fíjate en todo lo que has hecho
tú, camella ligera de cascos
que corre en todas direcciones;
24 asna salvaje que tira al monte
y resopla jadeante de deseos.
Cuando está en celo, no hay quien pueda controlarla.
El macho no tiene que cansarse para buscarla
y siempre la encuentra en su tiempo de celo.

25 »¡Israel, no te lastimes los pies por correr descalza,
no dejes que la garganta se te seque!
Pero tú dijiste sin recato: “¡Imposible!
Amo a los extraños, y me voy tras ellos.”
Israel merece castigo
26 »Como ladrón que se avergüenza al verse descubierto,
así quedará avergonzado Israel,
todo el pueblo, sus reyes, sus jefes,
y sus sacerdotes y profetas;
27 pues a un árbol le dicen: “Tú eres mi padre”,
y a una piedra: “Tú eres mi madre.”
En cambio, a mí me dan la espalda, no la cara.
Pero apenas se ven en peligro, me dicen:
“¡Ven a salvarnos!”
28 Judá, ¿dónde están los dioses que te hiciste?
¡Tienes tantos dioses como ciudades!
¡Pues que vengan todos ellos, a ver si pueden salvarte
cuando te sobrevenga la desgracia!
29 ¿Qué alegan ustedes en mi contra,
si todos ustedes se han rebelado?
Yo, el Señor, lo afirmo.

30 »En vano castigué a sus hijos,
pues no quisieron aprender la lección.
Ustedes mismos, como leones feroces,
asesinaron a sus profetas.
31 También ustedes, generación de estos días,
presten atención al mensaje del Señor.
Israel, ¿acaso he sido un desierto para ti?
¿O tal vez una tierra tenebrosa?
Pueblo mío, ¿por qué dices:
“Somos libres; nunca más volveremos a ti”?
32 ¿Puede acaso olvidarse una mujer
de sus joyas y adornos de bodas?
Mi pueblo, sin embargo,
hace mucho que se olvidó de mí.

33 »¡Qué bien sabes buscarte amantes!
¡Eres maestra en la escuela de las malas mujeres!
34 Tienes la ropa toda manchada
con la sangre de pobres e inocentes,
sangre de gente que no cometió ningún delito.
35 Y a pesar de todo, te atreves a decir:
“¡Soy inocente! Dios ya no está enojado conmigo.”
Pues bien, ya que dices que no has pecado,
voy a llamarte a juicio.
36 ¿Por qué te apresuras a cambiar de aliados?
También Egipto te va a fallar,
como ya te ha fallado Asiria.
37 Y tendrás que volver de Egipto
con la cara llena de vergüenza,
porque yo he rechazado a los que te inspiran confianza,
y nada vas a ganar con su amistad.»