José apkeltennásamap apkelpepma
1 Massék axta apkelenmáxekpo José apmáheyo elekxagwaha nápaqta'awók ma'a apyókxoho apkelásenneykha, aptáhak axta apkeláneya s'e: “¡Kólántép kélyókxoho!” Méko axta aptáhak xama enxoho apkeláneykha José m'a apkeltennáseykpo axta m'a apkelpepma.
2 Keñe axta natámen megyéságkoho apwana, apkelleg'awók axta m'a apyókxoho énxet'ák Egipto, wákxeyk axta han amya'a m'a aphakxa nak faraón. 3 Aptáhak axta José apkeláneya apkelpepma s'e:
—Ko'o neykhe José. ¿Apmeyheya makham táta?
Apkelyegwakkek axta han apchaqnágkaxa nápaqtók ma'a, mopwanchek axta apmako yátegmowagkok. 4 Aptáhak axta José apkeláneya s'e:
—Hélyepetchegwoho.
Xama axta apkelyepetchegwokmoho, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Ko'o kélyáxeg José, sélyamasma axta kéxegke ekha ekyánmaga s'e Egipto nak; 5 nágkatneykha aqsa kélwáxok, nágqakha aqsa kélwáxok sélyamasma axta, hakte Dios axta ko'o seyáphasso emonye', kélmonye'e kéxegke, yaqwayam alwagkasek teyp énxet'ák meyk élnapma. 6 Apqánet apyeyam kaxwók entáhak ekwe meyk segaqhe s'e apchókxa nak, cinco apyeyam makham kéméxcheyk yaqwayam megkanakxaxcheyk aqsok ekyexna kélcheneykekxa, kólchenekxak sa' eykhe aqsok. 7 Eyáphassegkek axta eyke ko'o emonye' m'a Dios, amonye' kélwé kéxegke, yaqwayam exek kéxegke kéltawán'ák kélnentámen keso náxop, tén han yaqwayam alwagkasek teyp megkatnamakxoho ekxeyenma kélwáxok katnehek. 8 Dios axta seyáphasso ko'o s'e yókxexma nak, háwe kéxegke; axta setnéssesso ko'o faraón apkeláneykha m'a, tén han sémha emonye' m'a apxagkok nak, keñe han séláneykha apchókxa ekyókxoho Egipto. 9 Kólyo'ókxa heykxa táta, sa' kóltéhek kólának se'e: ‘Exchek aptáhak apketche José s'e: Dios ko'o setnéssesso wesse' ekyókxoho Egipto. Exeg, hetyánegwoho sa', meyke apkelhaxanma. 10 Exek sa' ma'a yókxexma Gosen, yetlo m'a apketchek, tén han aptawán'ák, tén han ekyókxoho apnaqtósso, keñe han ekyókxoho aqsok apagkok ekyetnakxa nak. Keñe sa' exek ketók ko'o. 11 Sa' ko'o agkések apto exchep se'e, tén han ekheykha nak apxagkok, keñe han ma'a apyókxoho apnámakkok ektáha nak apkelxegexma, yaqwayam sa' méko katnehek eyéméxchexa kélto, hakte cinco apyeyam sa' kaxog makham meyk segaqhe.’ 12 Eyáxeg Benjamín tén han kéxegke kélteme kélweteykegkoho sektáha ko'o séláneya kéxegke xa. 13 Kóltennasha sa' táta ektémakxa ekha séláyo ko'o s'e Egipto, tén han ekyókxoho kélwetágwa'a nak kéxegke s'e. ¡Kólpekhésha sa' kólyentementák táta s'e!
14 Appathetchek axta José m'a apyáxeg Benjamín, yetlókok axta han apwóno. Apwóneyk axta han ma'a Benjamín appatheta José. 15 Apkelpetseságkek axta José m'a apyókxoho apkelpepma, apwóneyk axta han chá'a apkelpatheta m'a. Keñe axta natámen appaqhetchesa m'a apkelpepma.
16 Legáxcheyk axta amya'a m'a aphakxa nak faraón, apkelwokmo José apkelpepma m'a, payhekxeyk axta apwáxok faraón, yetlo m'a apkeláneykha nak. 17 Tén axta faraón aptáha apcháneya José s'e:
—Eltennasák sa' apkelpepma, elpátegkásekxak sa' apkelchánte m'a yágkentamáhak, keñe sa' eltaqhohok makham ma'a Canaán, 18 héntegkásenták sa' apyáp, tén han ma'a ekheykha nak apxanák, agkések sa' ko'o ektaqmelakxa nak xapop se'e Egipto, etawagkok sa' ma'a nento éltaqmalma nak se'e negókxa nak. 19 Yána sa' han enaqlakxak yátnáxeg apyenyawasso éleñama nak se'e Egipto, yaqwayam sa' elchenátchesek apnaqteyegka'a, tén han sakcha'a, tén han ma'a kélyáp nak kéxegke. Tásek elxegma' 20 meyke ekyetnakhayo apkelwáxok ma'a aqsok apagkok ekyetnakxa nak kaxwo', hakte sa' etnehek apagkok ma'a ekyókxoho aqsok éltaqmalma nak Egipto.
21 Aptamhágkek axta han Israel apketchek xa ektáha nak. Apkelmeyásegkek axta José yátnáxeg apyenyawasso, apkeltémo axta elmésagkok ma'a faraón, tén han ma'a aptéyak ámay. 22 Apkelmeyásegkek axta han apkelnaqta aphaxnancha'ák, yaqwayam eyaqmagkasek chá'a pók, tén axta Benjamín apmésa trescientos sawo' selyaqye élmope, tén han cinco apkelántaxno aphaxnancha'ák. 23 Keñe axta apyáp apkeláphássesa diez yámelyeheykok apkelpátegkesso aqsok éltaqmalma nak Egipto, keñe han diez yámelyeheykok apkelpátegkesso hótáhap apaktek, tén han kelpasmaga, tén han nento, yaqwayam etwok apyáp ma'a ámay. 24 Apkelaphássek axta José m'a apkelpepma, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Nagkólátegmoweyxche aqsa kéltaqhákxexa ámay.
Apkeltaqhákxeyk axta. 25 Apkelántekkek axta Egipto, apkelwákxeyk axta m'a Canaán, aphakxa axta m'a apyáp Jacob. 26 Xama axta kéltennáseyncha'a Jacob megyetsapma José, tén han aptéma aptaqmelchesso m'a ekyókxoho nak Egipto, axta ey'ásegkok aptáhakxa, tén han yaqwánxa etnehek appeywa, hakte peyk axta ey'ássók kéltáhakxa kéláneya. 27 Xama axta apkeltennásencha'a m'a ekyókxoho aptáhakxa axta apkeláneya m'a José, apyennákxók axta han apwet'a m'a yátnáxeg apyenyawasso apkeláphasso axta José yaqwayam kólyentemekxa'. 28 Tén axta aptáha s'e: “¡Wánxa séltémo añak megyetsapma m'a José! Ay'ammok sa' amonye' sétsapma.”
José se da a conocer a sus hermanos
1 José ya no pudo contenerse delante de todos los que estaban a su servicio, y gritó: «¡Salgan todos de aquí!» Así que ninguno de sus siervos estaba allí con José cuando él se dio a conocer a sus hermanos.
2 Entonces se puso a llorar tan fuerte que todos los egipcios lo supieron, y la noticia llegó hasta el palacio del faraón. 3 José les dijo a sus hermanos:
—Yo soy José. ¿Vive mi padre todavía?
Ellos estaban tan asustados de encontrarse delante de él, que no podían contestarle. 4 Pero José les dijo:
—Por favor, acérquense a mí.
Cuando ellos se acercaron, él les dijo:
—¡Yo soy José, su hermano, el que ustedes vendieron a Egipto! 5 Pero, por favor, no se aflijan ni se enojen con ustedes mismos por haberme vendido, pues Dios me envió delante de ustedes para salvar vidas. 6 Ya van dos años de hambre en el país, y en los próximos cinco años no se cosechará nada, aunque se siembre. 7 Pero Dios me envió delante de ustedes para hacer que les queden descendientes sobre la tierra, y para salvarles la vida de una manera extraordinaria. 8 Fue Dios quien me mandó a este lugar, y no ustedes; él me ha puesto como consejero del faraón y amo de toda su casa, y como gobernador de todo Egipto. 9 Vuelvan pronto a donde está mi padre, y díganle: “Así dice tu hijo José: Dios me ha puesto como señor de todo Egipto. Ven a verme. No tardes. 10 Vivirás en la región de Gosén, junto con tus hijos y nietos, y con todos tus animales y todo lo que tienes. Así estarás cerca de mí. 11 Aquí les daré alimentos a ti y a tu familia, y a todos los que están contigo, para que no les falte nada; pues todavía habrá hambre durante cinco años más.” 12 Mi hermano Benjamín y ustedes son testigos de que yo mismo he dicho esto. 13 Cuéntenle a mi padre acerca de toda mi autoridad en Egipto, y de todo lo que han visto aquí. ¡Pronto, vayan a traer a mi padre!
14 José abrazó a su hermano Benjamín, y comenzó a llorar. También Benjamín lloró abrazado a José. 15 Luego José besó a todos sus hermanos, y lloró al abrazarlos. Después de esto, sus hermanos se atrevieron a hablarle.
16 Por el palacio del faraón corrió la noticia de que los hermanos de José habían llegado, y el faraón se alegró junto con sus funcionarios. 17 Y le dijo el faraón a José:
—Di a tus hermanos que carguen sus animales y regresen a Canaán, 18 y que me traigan a su padre y a sus familias. Yo les daré lo mejor de la tierra de Egipto, y comerán de lo mejor que el país produce. 19 Ordénales que de aquí, de Egipto, lleven carretas para traer a sus mujeres y niños, y también al padre de ustedes. Que vengan, 20 y que no se preocupen por lo que ahora tienen, porque lo mejor de todo Egipto será de ellos.
21 Los hijos de Israel lo hicieron así. José les dio las carretas que el faraón había ordenado, y alimentos para el camino; 22 también les dio ropa nueva para cambiarse, pero a Benjamín le dio trescientas monedas de plata y cinco mudas de ropa. 23 A su padre le mandó diez asnos cargados con lo mejor que había en Egipto, otros diez asnos cargados de trigo, y pan y comida para que su padre comiera en el camino. 24 Cuando José se despidió de sus hermanos, les recomendó:
—No vayan peleando por el camino.
Y ellos se fueron. 25 Salieron de Egipto y llegaron a Canaán, donde vivía su padre Jacob. 26 Cuando le contaron a Jacob que José aún vivía y que era el que gobernaba en todo Egipto, no supo qué hacer ni qué decir, pues no podía creer lo que le estaban diciendo. 27 Pero cuando ellos le contaron todo lo que José les había dicho, y vio las carretas que José había mandado para llevarlo, se entusiasmó muchísimo. 28 Entonces dijo: «¡Me basta saber que mi hijo José vive todavía! Iré a verlo antes de morir.»