Pablo tén han ma'a pók kélapháseykha
1 Catorce apyeyam axta entemék sekmeyeykekxo makham ma'a Jerusalén yetlo Bernabé, ekyentameykekxók axta nahan ma'a Tito. 2 Ekmeyeykekxeyk axta ko'o m'a, hakte exekmóssegkek axta ko'o Dios eyeyméxko amyekxak ma'a. Cha'a sekpekkenchessamakxa axta nahan ko'o nápaqta'awók énxet'ák ma'a tásek amya'a seklegassama axta ko'o m'a metnaha nak judíos. Ekpékessáseykekxeyk axta nahan ko'o apxakcha'awók ma'a énxet'ák ekyawe axta chá'a kéláyo yaqwayam enxoho alya'assásegwomhok ektaqmela agko' ma'a aqsok séláneya axta chá'a ko'o essenhan séláneya nak chá'a megkatnaha eyaqhémo sektamheykha. 3 Weykmók axta eyke nahan Tito megkólyáteyeykegkoho elának ma'a ektémakxa nak sẽlyenyekhássesso nekha egyempehek, cham'a Tito apteme nak Griego, sekxegexma nak ko'o. 4 Nápakha apkeleykmáseykha ẽlyáxeg'a axta eyke apkelyexamakpohok sempáxaqwaya negko'o, yaqwayam enxoho elyexakpohok henlanha ektémakxa nak negko'o negkegwagkexa antéhek eñama Cristo Jesús, tén han yaqwayam hentemessásekxak makham negko'o nélyaheykekxoho m'a segánamakxa. 5 Axta eyke negko'o óghayók xama enxoho henlekwomhok xa énxet'ák nak, hakte egmenyeyk axta negko'o keytek kélnepyeseksa kéxegke m'a tásek amya'a ekmámnaqsoho nak.
6 Axta eyke ko'o héltennáseykekxohok mók axnagkok aqsok apkeltémo alának ma'a énxet'ák apkelxénamakpo axta apteme apkelámha apmonye'e ekyawe kéláyo (Axta eyke ko'o altémók ay'asagkohok ma'a ektémakxa axta apkeltamheykha, hakte melanók negyókxa m'a Dios). 7 Apkelya'áseykegkók axta eyke apteme Dios seyásennagko ko'o altennaha tásek amya'a nepyeseksa m'a énxet'ák metnaha nak judíos, ekhawo ektémakxa axta Pedro apméssama aptamheykha yaqwayam eltennaha tásek amya'a nepyeseksa m'a judíos. 8 Dios apagko' axta anhan apcháphasso Pedro yaqwayam etnehek kélápháseykha nepyeseksa m'a judíos, keñe seyáphassama nahan ko'óxa yaqwayam atnehek kélápháseykha nepyeseksa m'a énxet'ák metnaha nak judíos.
9 Apkelya'áseykegkók axta nahan Santiago, Cefas tén han Juan, cham'a apkelxénamakpo axta aptamhéyak apkelámha apmonye'e apagko' kélaqneykekxexa, apteme ko'o Dios segkésso s'e sektamheykha ektaqmela nak. Ẽlpeykáseykegkek axta negko'o xa énxet'ák nak, ko'o tén han Bernabé, magkenatchesso sẽlma takha yaqwayam antéhek nentamheykha xamo'. Hémók axta anhan mók apkelpaqmeyesma negmáheyo negko'o ólmahagkok óltemeykha nepyeseksa m'a énxet'ák metnaha nak judíos, keñe axta m'a apmáheyo eltemeykha nepyeseksa m'a judíos. 10 Wánxa axta aqsa nahan apkeltémo negko'o kaxénmakha egwáxok ma'a énxet'ák meyke nak aqsok apagkok, aqsok sélenxáneykmo nak chá'a ko'o alának yetlo sektaqmelchessamo.
11 Xama axta apweykekxo Cefas ma'a tegma apwányam Antioquía, kayhek axta ko'o sekpeywa séláneya nápaqto', hakte axta yaqhémók aptémakxa. 12 Aptómók axta sekxók xamo' apto Pedro m'a énxet'ák metnaha nak judíos, ekwokmoho apkelwaya nápakha m'a énxet'ák ektáha axta Santiago apkeláphasso; yetlómók axta nahan apyetnakhe, massegkek axta aptómo xamo' aptéyak, hakte apcháyak axta m'a apkelmopmenyého apagko' axta chá'a elanagkok ma'a segyenyekhássessamól'a chá'a nekha egyempehek. 13 Apkelweheneykekxók axta nahan ektémakxa axta Pedro megkeynnaqte apwáxok ma'a nápakha judíos apteme axta melya'ásseyam, weykmók axta nahan Bernabé apwéheneykekxoho aptamheykegkaxa. 14 Xama axta sekweteya ko'o metnaheykegko m'a ektémakxa nak negyetlo m'a tásek amya'a ekmámnaqsoho, axta ektemék seyenagkama Cefas nápaqta'awók apyókxoho énxet'ák se'e: “Xép apteme judío, máxa aptemék metnama enxoho judío; ¿yaqsa ektéma apmáheyo nak xép elyáteyagkohok énxet'ák metnaha nak judíos, etnahagkok ma'a apkeltémakxa nak judíos?”
Enteméssessegkek negko'o nélpéwomo Dios eñama magya'ásseyam Jesucristo
15 Negko'o nenteme judíos eyeynamo m'a sekxók axta nempalleykmo, háwe m'a énxet'ák melya'assáxma melya'áseyak nak Dios. 16 Negya'ásegkók eyke negko'o mexeyenma chá'a Dios apteme appéwomo xama énxet eñama apkelane m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, magya'ásseyam Jesucristo eyke keñamak. Cháxa keñamak nentéma nak han negko'óxa magya'ásseyam ma'a Jesucristo, yaqwayam enxoho henxének negko'o Dios nenteme nélpéwomo eñama m'a magya'ásseyam nak, háwe eyke eñama m'a nenlane nak éltémókxa antéhek ma'a segánamakxa. Hakte méko sa' xama énxet exénakpok apteme appéwomo eñama apkelane m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa.
17 Nentegyáha agkok negko'o yaqwayam anxénaxchek nenteme nélpéwomo eñama negyepetcheykekxa m'a Cristo, nentáha enxoho anhan negko'óxa mólya'assáxma, ¿Cristo ya keñamak senteméssesso negko'o mólya'assáxma? ¡Ma', háwe! 18 Ektawáseyha agkok ko'o xama aqsok, keñe alánekxak makham, ko'o ahagko' nahan atnehek seksexnánémaxche'. 19 Segánamakxa axta ko'o keñamak sektéma máxa sétsapma, magwanmexmo segánamakxa eyke kaxwók ektemék, yaqwayam enxoho aweynchamha makham alának ma'a Dios apmopmenyého. Élyepetchessamók axta xamo' aqsok ektegyésso m'a Cristo, 20 háwe eyke ko'o kaxwók ma'a sekha nak, Cristo eyke m'a, apha nak ewáxok ko'o. Keso sektémakxa nak ko'o neyseksa sekha makham, ekhegkek ko'o makham eñama may'ásseyam ma'a Dios Apketche, apteme nak seyásekhayo, apmeyásamákpo axta anhan yaqwayam emátog ko'o eñamakxa'. 21 Mómenyeyk ko'o ataqnók ma'a ektémakxa nak ektaqmeleykha apwáxok henlanok ma'a Dios; kaxtemeyk axta negko'o senxeyenma Dios nenteme nélpéwomo eñama m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, eyaqhémo axta katnégwók ma'a apketsapma axta Cristo.
Los apóstoles aceptan a Pablo
1 Catorce años después fui otra vez a Jerusalén con Bernabé, y llevé conmigo a Tito. 2 Fui porque Dios me había mostrado que tenía que ir. Y allí expuse ante la comunidad el evangelio que anuncio a los no judíos. Y lo expliqué también en privado ante aquellos que eran reconocidos como de mayor autoridad, para dejar en claro que lo que yo estaba haciendo o había hecho no era trabajo inútil. 3 Pero ni siquiera Tito, que estaba conmigo y que era griego, fue obligado a someterse al rito de la circuncisión. 4 Algunos falsos hermanos se habían metido entre nosotros a escondidas, para espiar la libertad que tenemos en Cristo Jesús y hacernos otra vez esclavos de la ley. 5 Pero ni por un momento nos dejamos doblegar por ellos, porque queríamos que la verdad del evangelio permaneciera en ustedes.
6 Y no me añadieron nada nuevo los que eran reconocidos como de mayor autoridad (aunque a mí no me interesa lo que hayan sido ellos, porque Dios no hace discriminaciones). 7 Al contrario, reconocieron que Dios me había encargado el trabajo de anunciar el evangelio a los no judíos, así como a Pedro le había encargado el trabajo de anunciarlo a los judíos. 8 Pues el mismo Dios que envió a Pedro como apóstol a los judíos, me envió también a mí como apóstol a los no judíos. 9 Santiago, Cefas y Juan, que eran considerados como columnas de la iglesia, reconocieron que Dios me había concedido este privilegio, y para confirmar que nos aceptaban como compañeros, nos dieron la mano a mí y a Bernabé, y estuvieron de acuerdo en que nosotros fuéramos a trabajar entre los no judíos, mientras que ellos trabajarían entre los judíos. 10 Solamente nos pidieron que nos acordáramos de los pobres, cosa que he procurado hacer con todo cuidado.
11 Pero cuando Cefas fue a la ciudad de Antioquía, lo reprendí en su propia cara, porque lo que estaba haciendo era condenable. 12 Pues primero comía con los no judíos, hasta que llegaron algunas personas de parte de Santiago; entonces comenzó a separarse, y dejó de comer con ellos, porque tenía miedo de los fanáticos de la circuncisión. 13 Y los otros creyentes judíos consintieron también con Pedro en su hipocresía, tanto que hasta Bernabé se dejó llevar por ellos. 14 Por eso, cuando vi que no se portaban conforme a la verdad del evangelio, le dije a Cefas delante de toda la comunidad: «Tú, que eres judío, has estado viviendo como si no lo fueras; ¿por qué, entonces, quieres obligar a los no judíos a vivir como si lo fueran?»
Dios nos declara justos por la fe en Jesucristo
15 Nosotros somos judíos de nacimiento, y no pecadores no judíos. 16 Sin embargo, sabemos que nadie es declarado justo por cumplir la ley, sino gracias a la fe en Jesucristo. Por lo tanto, también nosotros hemos creído en Jesucristo, para que Dios nos declare justos, gracias a esa fe y no por cumplir la ley. Porque nadie será declarado justo por cumplir la ley.
17 Ahora bien, si buscando ser declarados justos por medio de Cristo, resulta que también nosotros somos pecadores, ¿acaso esto querrá decir que Cristo nos hace pecadores? ¡Claro que no! 18 Pues si destruyo algo y luego lo vuelvo a construir, yo mismo soy el culpable. 19 Porque por medio de la ley yo he muerto a la ley, a fin de vivir para Dios. Con Cristo he sido crucificado, 20 y ya no soy yo quien vive, sino que es Cristo quien vive en mí. Y la vida que ahora vivo en el cuerpo, la vivo confiando en el Hijo de Dios, que me amó y dio su vida por mí. 21 No rechazo la gracia de Dios; pues si se obtuviera la justicia por medio de la ley, Cristo habría muerto inútilmente.