Daniel apkelmaxnéssesso aphawóxama
1 “Axta aptemék wesse' apwányam apagkok énxet'ák caldeos ma'a Darío, Asuero axta apketche, apkeñama axta nepyeseksa m'a énxet'ák medos. 2 Ko'o Daniel, élányók axta ko'o weykcha'áhak apagkok axta m'a Dios appeywa aplegasso Jeremías, ekxeyenma axta yaqwayam kawomhok setenta apyeyam kélmassésseyam ma'a Jerusalén, apkeltennassama axta Wesse' egegkok ma'a aplegasso appeywa Jeremías. 3 Élmaxnakkek axta ko'o Dios Wesse' egegkok séltamho hepasmok, yetlo sélántaxneykekxa m'a apáwa sẽlwáxaqxamo nak, néten táhap axta han ekhak. 4 Élmaxnakkek axta Dios Wesse' ahagkok, axta ektáhak séltennasa nentémakxa mólya'assáxma s'e:
“Wesse' egegkok, Dios apyennaqte tén han meyke ekhémo, apkeláneyo nak chá'a m'a apxeyenma elána', apxekmóssamo nak chá'a apchásekhayo m'a ektáha nak chá'a apchásekhayo, tén han apkeláneykegkoho nak chá'a m'a apkeltémókxa etnahagkok: 5 nenláneykegkek negko'o mólya'assáxma; tén han nentémakxa ekmaso; nenláneykegkek ma'a aqsok ekmaso; manlányók negko'o exchep; negyamasmeyk ma'a apkeltémókxa nak antéhek tén han segánamakxa apagkok. 6 Mólyaheykekxak ma'a apkeláneykha apkellegasso nak appeywa, apkelpaqhetchessama axta chá'a yetlo apxeyenma apwesey exchep ma'a apkelwesse'e apkelwányam egagkok nak, tén han ma'a apkelámha apmonye'e, tén han ma'a ẽlyapmeyk nano', keñe han ma'a apyókxoho énxet'ák nak Israel. 7 Wesse' egegkok, xép apteme appéwomo, keñe negko'o nenteme nak énxet'ák judíos, nélmegqaktegkek kaxwo'; weykekxók ma'a apheykha nak Jerusalén tén han ma'a pók énxet'ák nak Israel, tén han ma'a apheykha nak keto' keñe han ma'a apheykha nak makhawo', apheykha nak ma'a apkelókxa apkexakhagweykenxa axta exchep eñama apkenmexeykekxa'. 8 Wesse' egegkok, nélmegqaktegkek negko'o, ekhawo nak ma'a apkelwesse'e apkelwányam egagkok, apkelámha apmonye'e, tén han ma'a ẽlyapmeyk nano' axta, hakte nenlánegkek negko'o mólya'assáxma nénmexeykekxo exchep. 9 Dios egagkok, aptémakxa apagko' eyke exchep apmopyósa henlano', tén han meyaqmagkáseykekxa nentémakxa. Nénmexeykekxeyk negko'o exchep 10 magháxenmók chá'a negko'o exchep appeywa, Wesse', Dios egagkok, mólyaheykekxak han ma'a nélxekmowásamáxche apagkok, segmésso axta, eñama apchásenneykha m'a apkeláneykha apkellegasso axta appeywa. 11 Apyókxoho énxet'ák Israel melyaheykekxak ma'a nélxekmowásamáxche apagkok, memáheyók elyahakxohok ma'a apkeltémókxa etnahagkok; cháxa keñamak segáhapwa'a nak negko'o m'a aqsok ekmaso, ekyetnama nak eknaqtáxésamaxche m'a Moisés segánamakxa apagkok, apkeláneykha axta exchep, hakte nenláneykegkek negko'o mólya'assáxma nénmexeykekxo exchep. 12 Apkeláneyak xeyep ma'a apxeyenmakxa axta henteméssesek, segaphássesa m'a néllegeykegkoho ekmaso agko', ekweykekxoho m'a senláneykha nak chá'a negko'o; hakte axta kótémaxchek chá'a katnehek xama enxoho ekhawo ektémakxa axta kéllegassásegkoho eyáhapwe m'a Jerusalén. 13 Egáhapwa'ak negko'o ekyókxoho aqsok ekmaso, ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche m'a Moisés segánamakxa apagkok; makke agketamsók negko'o exchep, Dios Wesse' egegkok, magyamasmak han ma'a nentémakxa élmasagcha'a, magyetlók han ma'a aptémakxa nak apmámnaqsoho. 14 Wesse' egegkok, cháxa keñamak senlánéssama nak negko'o yaqwayam henlegássesagkohok xa aqsok ekmaso nak, tén han apcháphasa negyeseksa negko'o; hakte péwók chá'a katnehek ma'a ekyókxoho aqsok apkelane nak xép, Dios Wesse' egegkok; makke negko'o agmáheyók ageyxhok chá'a exchep.
15 “Wesse' Dios egegkok, apxekmóssek axta exchep ekyawe agko' apmopwána apkelántekkessama énxet'ák apagkok ma'a Egipto, cháxa ekteméssessama axta apxénamap ekyókxoho yókxexma, eyeynókxa axta ekhem nak, ekwokmoho makham se'e negwánxa nak; nenláneykegkek eyke negko'o mólya'assáxma, tén han ma'a aqsok ekmaso. 16 Wesse' egegkok, negya'ásegkók negko'o exchep apteme segásekhayo. Elwatés aptaqnagko m'a Jerusalén, hakte xeyep tegma apwányam apagkok ma'a, cham'a egkexe ekpagkanamaxche nak. Apkesméssegkek Jerusalén ma'a apyókxoho pók aptémakxa énxet'ák apheykha nak nepyáwa', tén han ma'a énxet'ák apagkok nak, eñama mólya'assáxma tén han ma'a ẽlyapmeyk nanók axta. 17 Dios egagkok, yeyxho sélmaxnagko, tén han sekwóneykha, ko'o sektáha nak xép apkeláneykha; Wesse' egegkok, elano yetlo apchásekhayo ektémakxa nak ekmaso agko' ma'a tegma appagkanamap apagkok, eñama apchásekhayo apwesey. 18 Henlano negko'o, Dios egagkok, yeyxho han nélmaxnagko; elano ektémakxa nak nennaqtawásamáxche', tén han aptawásamap ma'a tegma apwányam ekxénamaxchexa nak chá'a apwesey. Magwóneyha negko'o exchep óltennaksek ma'a nentémakxa ekpéwomo, wánxa aqsa m'a ektémakxa nak ekyawe apmopyósa henlano'. 19 ¡Wesse' egegkok! ¡Yeyxho nélmaxnagko, ná eyaqmagkásekxa nentémakxa! ¡Wesse' egegkok, henlano negko'o, hempásegwata'! ¡Epekhaksoho, eñama apmasma apwesey, Dios ahagkok, tén han ma'a tegma apwányam apagkok nak, keñe han ma'a énxet'ák apagkok apwóneykha nak chá'a exchep apwesey!’
Ekxénamaxche yaqwánxa katnehek setenta semána
20 “Élenxanakmók axta ko'o sélmaxnagko tén han séltennáseykekxoho may'assáxma Wesse' egegkok, keñe han melya'assáxma m'a sekhawóxama nak énxet'ák Israel, élmaxnakkek axta ko'o Dios Wesse' ahagkok sélmaxnéssesa m'a egkexe ekpagkanamaxche apagkok nak. 21 Apxegakmek axta han apkempakmo apmeyókmo sénmágkaxa neyseksa sélmaxnagko m'a Gabriel sexekmowásekpoho axta sekxók axta. Ketók axta m'a ekweykenxal'a kólmések aqsok ektekyawa taxnám ma'a Dios. 22 Aptáhak axta seyáneya:
“Daniel, ekwa'ak ko'o kaxwók yaqwayam ay'assásegwók xa aqsok nak. 23 Apchátegmowágkek axta Dios ma'a sekxók axta apkeynawo apkelmaxnagko. Ekwa'ak ko'o kaxwók yaqwayam ay'assásegwók xa aqsok nak, hakte awanhek xép apchásekhayo m'a Dios. Etaqmelchesho sa' apháxenmo ektáhakxa, yaqwayam sa' ey'asagkohok ektémakxa m'a aqsok apwete:
24 “Setenta semána
sa' kayeykhak
kólmasséssók
apkeltémakxa
élmasagcha'a m'a
énxet'ák apagkok
tén han melya'assáxma,
tén han tegma apwányam
appagkanamap nak,
yaqwayam sa'
megkólyaqmagkásekxeyk
ma'a apkeltémakxa
élmasagcha'a,
tén han keytek
ekpéwomo nentémakxa
meyke néxa,
yaqwayam sa'
katnehek ma'a
ektémakxa axta
aqsok apwete,
tén han ekxénamaxche'
kéltemessásekxo sa'
appagkanamap apagko' ma'a
Tegma Appagkanamap nak.
25 Kéméxcheyk
xép ékpelkoho'
tén han ey'asagkohok se'e:
Kayeykhak sa'
siete semána,
cham'a sekxók
axta eyeynókxa
kélmáheyo kólxátekhásekxak
makham ma'a Jerusalén,
ekwokmoho apwa'a m'a
apkemha apmonye'
appagkanamap nak,
sesenta y dos semána
sa' kawomhok kélláneykekxa
m'a ámay nak Jerusalén,
tén han ma'a kélhaxtegkesso
nak nepyáwa',
ekyentaxno negha sa' eyke
katnehek xa ekhem nak.
26 Yeyk'ak sa'
agkok ma'a
sesenta y dos
semána nak,
emátog sa' ma'a
apkemha apmonye'
appagkanamap nak.
Emasséssók
sa' Jerusalén
tén han tegma
appagkanamap ma'a
énxet'ák apagkok nak
ma'a wesse' apwányam
peya nak ewa',
kaxwók sa' kawak
néxa ekhem,
sa' katnehek ma'a
ektémól'a yegmen ekyawe,
Kawomhok sa'
ektemegwánxa néxa
ekhem ma'a kempakhakma,
tén han kélmassésseyam
aqsok ekxénamaxko
nak katnehek.
27 Elának sa'
ekhémo mók
apkelpaqhetchásamákpoho
apxámokma énxet
ekweykmoho makham
xama semána,
emasséssók sa' eyke
aqsok ektekyawa
náxet semána,
tén han ma'a
kélmésso naqsa
nak chá'a aqsok.
Kalanaxchek sa'
aqsok ekmaso agko'
ma'a ekpayhókxa nak
ekyetnamakxa m'a
ekwatnamáxchexa
aqsok ektekyawa,
ekwokmoho eyápekxo
kélmassésseyam
ekxénamaxko nak
katnehek ma'a
ektáha nak apkelane
xa aqsok ekmaso
agko' nak.’”
Daniel ora por su pueblo
1 »Darío hijo de Asuero, de la raza de los medos, gobernaba el reino de los caldeos. 2 En el primer año de su reinado, yo, Daniel, estaba estudiando en el libro del profeta Jeremías acerca de los setenta años que debían pasar para que se cumpliera la desolación de Jerusalén, según el Señor se lo había dicho al profeta. 3 Y dirigí mis oraciones y súplicas a Dios el Señor, ayuné y me vestí con ropas ásperas, y me senté en ceniza. 4 Oré al Señor mi Dios, y le hice esta confesión:
»“Señor, Dios grande y poderoso, que siempre cumples tus promesas y das pruebas de tu amor a los que te aman y cumplen tus mandamientos: 5 hemos pecado y cometido maldad; hemos hecho lo malo, fuimos rebeldes, hemos abandonado tus mandamientos y decretos. 6 No obedecimos a tus siervos los profetas, que hablaron en tu nombre a nuestros reyes, jefes y antepasados, y a todo el pueblo de Israel. 7 Tú, Señor, eres justo, pero nosotros los judíos hoy nos sentimos avergonzados, tanto los que viven en Jerusalén como los otros israelitas, los de cerca y los de lejos, que viven en los países adonde tú los arrojaste por haberse rebelado contra ti. 8 Nosotros, Señor, lo mismo que nuestros reyes, jefes y antepasados, nos sentimos avergonzados porque hemos pecado contra ti. 9 Pero tú, Dios nuestro, eres compasivo y sabes perdonar. Nosotros nos hemos rebelado contra ti 10 y no te hemos escuchado, Señor y Dios nuestro, ni hemos obedecido las enseñanzas que nos diste por medio de tus siervos los profetas. 11 Todo Israel desobedeció tus enseñanzas y se negó a obedecer tus órdenes; por eso han caído sobre nosotros la maldición y el juramento que están escritos en la ley de Moisés, tu siervo, porque hemos pecado contra ti. 12 Tú, al enviarnos una calamidad tan grande, has cumplido la advertencia que nos hiciste a nosotros y a los que nos gobernaron; pues jamás ha habido en el mundo nada comparable al castigo que ha caído sobre Jerusalén. 13 Todo este mal ha venido sobre nosotros, tal como está escrito en la ley de Moisés; pero nosotros no te hemos buscado, Señor y Dios nuestro, no abandonamos nuestras maldades, ni seguimos tu verdad. 14 Por eso, Señor, preparaste este mal y lo enviaste sobre nosotros; porque tú, Señor y Dios nuestro, eres justo en todo lo que haces; pero nosotros no quisimos escucharte.
15 »”Señor y Dios nuestro, tú mostraste tu gran poder al sacar de Egipto a tu pueblo, así tu nombre se hizo famoso desde aquellos días hasta hoy; pero nosotros hemos pecado e hicimos lo malo. 16 Señor, sabemos que eres bondadoso. Por favor, aparta de Jerusalén tu ira y tu furor, porque ella es tu ciudad, tu monte santo. Toda la gente de las naciones vecinas se burla de Jerusalén y de tu pueblo, por culpa de nuestros pecados y de los de nuestros antepasados. 17 Dios nuestro, escucha la oración y las súplicas de este siervo tuyo; por tu nombre, Señor, mira con amor la triste situación en que ha quedado tu templo. 18 Atiende, Dios mío, y escucha; mira con atención nuestra ruina y la de la ciudad donde se invoca tu nombre. No te hacemos nuestras súplicas confiados en la rectitud de nuestra vida, sino en tu gran compasión. 19 ¡Señor, Señor! ¡Escúchanos, perdónanos! ¡Atiéndenos, Señor, y ven a ayudarnos! ¡Por ti mismo, Dios mío, y por tu ciudad y tu pueblo, que invocan tu nombre, no tardes!”
Profecía de las setenta semanas
20 »Yo seguí orando y confesando mis pecados y los de mi pueblo Israel, y presentando mis súplicas al Señor mi Dios por su monte santo. 21 Mientras yo oraba, Gabriel, que se me había aparecido antes en la visión, vino volando a donde yo estaba. Era casi la hora de ofrecer a Dios el sacrificio de la tarde. 22 Y me dijo:
»“Daniel, he venido ahora para hacerte entender estas cosas. 23 En cuanto comenzaste a orar, Dios te respondió. Yo he venido para darte su respuesta, porque Dios te quiere mucho. Ahora, pues, pon atención a lo siguiente, para que entiendas la visión:
24 »”Setenta semanas han de pasar
sobre tu pueblo y tu ciudad santa
para poner fin a la rebelión y al pecado,
para obtener el perdón por la maldad
y establecer la justicia para siempre,
para que se cumplan la visión y la profecía
y se consagre el Santísimo.
25 Debes saber y entender esto:
Desde el momento en que se ordene
restaurar y reconstruir Jerusalén,
hasta la llegada del jefe consagrado,
han de pasar siete semanas,
y las calles y murallas reconstruidas de Jerusalén
durarán sesenta y dos semanas,
pero serán tiempos de mucha angustia.
26 Después de las sesenta y dos semanas
le quitarán la vida al jefe consagrado.
Jerusalén y el templo serán destruidos
por la gente de un rey que vendrá.
El fin llegará de pronto, como una inundación,
y hasta el fin seguirán la guerra y las destrucciones
que han sido determinadas.
27 Durante una semana más,
él hará un pacto con mucha gente,
pero a mitad de la semana
pondrá fin a los sacrificios y las ofrendas.
Y se cometerá un horrible sacrilegio
ante el altar de los sacrificios,
hasta que la destrucción determinada
caiga sobre el autor de estos horrores.”»