Salomón appagkanchesso Dios tegma appagkanamap
(1 Re 8.12-66)1 Tén axta aptáha Salomón se'e:
“Wesse' egegkok,
apxeyenmeyk xép
apha neyseksa
ekyáqtésakxa exma.
2 Élánéssek eyke
ko'o exchep kaxwók
xama tegma appagkanamap
yaqwayam exek chá'a,
xama aphamakxa meyke néxa.”
3 Tén axta appeynchákpoho wesse' apwányam, appayhékxoho m'a apchaqnágkaxa axta apyókxoho israelitas, tén axta apkelmaxnéssesa apkeltamho kataqmelek apheykha 4 aptáhak axta s'e: “Apcheymákpoho sa' kólteméssesek Wesse' egegkok, Dios apagkok nak Israel, hakte apkelanak ekyókxoho m'a apkeltennassamakxa axta elának ma'a David, táta axta, aptéma axta apkenagkama s'e: 5 ‘Axta ko'o alyéseykha xama tegma apwányam nepyeseksa m'a apyókxoho énxet'ák nak Israel, sekxók axta sélántekkessama énxet'ák ahagkok ma'a Egipto, ekwokmoho makham se'e kaxwo' nak, yaqwayam enxoho elanakpok xama tegma appagkanamap ekxénamaxchexa sekwesey, axta han alyéseykha xama énxet enxoho yaqwayam etnehek apnaqleykha énxet'ák ahagkok Israel, 6 Jerusalén axta eyke élyéseykha yaqwánxa katnehek ekxénamaxchexa sekwesey, élyéseykha axta han David yaqwayam enxoho etnehek apkeláneykha énxet'ák ahagkok Israel.’ 7 Xeyenmeyk axta apwáxok táta David elanaksek xama tegma appagkanamap ma'a Wesse' egegkok, Dios nak Israel. 8 Aptáhak axta apcháneya Wesse' egegkok se'e: ‘Tásek aptáhakxa apmako hélanaksek xama tegma appagkanamap; 9 háwe sa' eyke exchep yaqwayam elána', sa' eyke m'a apketche peya nak éta'. Sa' hélanaksek ko'o tegma appagkanamap ma'a.’
10 “Apkeláneyak axta Wesse' egegkok ma'a apxeyenma axta elána', ko'o kaxwók wesse' apwányam ma'a Israel, sekyaqmagkasso m'a táta David, élánéssek han tegma appagkanamap ma'a Wesse' egegkok, Dios apagkok nak Israel, ekhawo aptémakxa axta apxeyenma. 11 Ekpekkenwokmek han yántéseksek ma'a ekyetnamakxa nak ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, apkelánesso axta Wesse' egegkok ma'a israelitas.”
12 Tén axta apkenegwokmo Salomón ma'a amonye' nak ekwatnamáxchexa aqsok, Wesse' egegkok nak apagkok, nápaqta'awók ma'a apyókxoho énxet'ák Israel, apkelya'ássek axta néten apmék. 13 Apkeláneyak axta han Salomón negkenmeykegkaxa néten ma'a neyseksa apwáxok tegma nak, sawo ekyexwase, dos metros veinticinco centímetros axta ekwegqakxa', hawók axta han ma'a ekpayhakxa nak, keñe un metro treinta y cinco centímetros ma'a ekmahéyak ma'a néten, cha'a apkenmágkaxa axta néten nak, apkeltekxekkek axta aptapnák nápaqta'awók ma'a apyókxoho énxet'ák Israel, apkelya'ássek axta néten apmék, 14 aptáha s'e: “Wesse' egegkok, Dios nak Israel: méko exchep ekhawo m'a néten, tén han keso náxop, apkeláneya nak chá'a m'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, apxekmóssama nak chá'a ektaqmeleykha apwáxok ma'a ektáha nak chá'a apkelyetleykha ekmámenyého agko' apkelwáxok; 15 apkelanak xép ma'a apkeltennassama axta elának David, táta axta. Sakhem apkelana m'a ekyókxoho apxeyenma axta elána'. 16 Wesse' egegkok, Dios nak Israel, elána han ma'a apkeltennassama axta m'a David, táta axta, aptéma axta s'e: etepagkok sa' chá'a aptamhéyak apkelwesse'e apkelwányam Israel ma'a aptawán'ák neptámen nak, apkelánegkoho enxoho chá'a apkeltémakxa m'a apketchek nak, apkelánegko enxoho han segánamakxa apagkok, ektéma axta chá'a apkeláneya m'a David. 17 Wesse' egegkok, Dios nak Israel, yána sa' katyapok ekyókxoho m'a apkeltennassama axta m'a táta axta ko'o David, apteme axta apkeláneykha.
18 “Wánxa agkok, ¿naqsóya apmopwána exek Dios náxop nepyeseksa énxet'ák? Mopwanchek exhok ekwánxa nak ekyawe néten, ¡ekyágwánxa agkok mexók se'e tegma appagkanamap sélánésso nak xép! 19 Dios Wesse' ahagkok, yeyxho sélmaxnagko; yeyxho sekwóneykha sélmaxneya nak xép. 20 Ná elwátessem apkeláneykha s'e tegma appagkanamap nak, ekhem tén han axta'a, apxeyenmakxa axta exchep katnehek ekxénamaxchexa apwesey. Yeyxho sélmaxnagko ko'o sektáha nak xép apkeláneykha. 21 Yeyxho sélmaxnagko, tén han apkelmaxneyéyak nak énxet'ák apagkok Israel, apkelpayhentámho enxoho chá'a s'e. Yeyxho sa' ma'a aphakxa nak néten, ná eyaqmagkásekxa aqsa nentémakxa mólya'assáxma.
22 “Asagkek sa' agkok chá'a apteméssesakxa pók xama énxet, apcháneyákpek sa' agkok emyenták se'e tegma appagkanamap nak, exénwaták aptáhakxa s'e ekwatnamáxchexa nak aqsok, 23 yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, elána sa' nahan; etnésses sa' ekpayhawo nak etnéssesek ma'a apkeláneykha. Eñássesagkoho sa' ma'a ektáha nak apsexnánémap, yána sa' kaphewakxak ma'a kéllegassáseykegkoho, eñama aptémakxa ekmaso, etnésses sa' han ekpayhawo nak kólteméssesek ma'a meyke nak aptémakxa.
24 “Apnaqtawásegkók sa' agkok chá'a apkelenmexma m'a israelitas énxet'ák apagkok nak xép, eñama apkelánéyak melya'assáxma apkenmexeykekxa exchep, keñe apkelyaweykto enxoho chá'a elpeykessetámhok apwesey, apkelmaxneyágko enxoho chá'a elmeyenták se'e tegma appagkanamap nak, 25 yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, ná eyaqmagkásekxa aqsa apkeltémakxa melya'assáxma, yána elmeyekxak makham ma'a apkelókxa apméssamakxa axta, tén han ma'a apyapmeyk nanók axta.
26 “Meyke yegmen sa' agkok nahan entáhak megkammaka enxoho, eñama apkeláneyak melya'assáxma énxet'ák apkenmexeykekxa exchep, keñe sa' apkelpayhentámho enxoho elmaxneyagkok se'e, tén han apkelpeykásawo enxoho apwesey, tén han apkelwátesagko enxoho apkeláneyak melya'assáxma eñama apkellegassáseykegkoho exchep, 27 yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, ná eyaqmagkásekxa apkeltémakxa melya'assáxma m'a apkeláneykha, énxet'ák apagkok nak Israel, elxekmós ma'a ámay ektaqmalma eyeyméxko nak elyetlók. Yáphés sa' ekmámeye s'e xapop nak, apmeyáseykekxa axta m'a énxet'ák apagkok.
28 “Meyk segaqhe sa' agkok tépak se'e apchókxa nak, essenhan negmasse ekmaso, essenhan élyamégko enxoho aqsok kélcheneykekxa eñama ekmexanma, essenhan ekwa'a enxoho askok ekto kélcheneykekxa', sawa' essenhan kéyek; apwakhegwa'a enxoho han sẽlenmexma s'e tegma apkelyawe egagkok nak, tén han segketamokmo enxoho, essenhan segáhapwa'a enxoho mók ektémakxa ekmaso negheykha, essenhan ma'a negmasse, 29-30 yeyxho sa' xép ekyókxoho kélmaxnagko aptamhéyak nak chá'a m'a énxet'ák, essenhan ma'a apyókxoho énxet'ák Israel, apkelwet'a enxoho chá'a ekmaso apheykha tén han apkellegeykegkoho, apkelya'asa enxoho chá'a néten apmék etnahagkok nempeywa nélmaxnagko elpayhentámhok se'e tegma appagkanamap nak. Yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, ná eyaqmagkásekxa aqsa apkeltémakxa melya'assáxma; etnésses sa' chá'a xama m'a ekpayhawo nak chá'a etnéssesek ektémakxa aqsok apkelane, hakte xép apwánxa apya'áseykegkoho ektémakxa ekmáheyo apwáxok elának énxet. 31 Keñe sa' yáwhok chá'a, tén han elyahakxohok chá'a neyseksa apheykha s'e xapop nak, apmésso axta exchep ma'a ẽlyapmeyk nanók axta negko'o.
32 “Tén han ma'a énxet apkeñama nak mók nekha, metnaha nak énxet'ák apagkok, apkeñama nak xapop makhawók agko', eñama aplege exchep apwesey ekyawe, tén han ma'a apmopwána, appayhentámho enxoho etnehek nempeywa nélmaxnagko s'e tegma appagkanamap nak, 33 yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, egkés sa' xép ekyókxoho m'a aqsok apkelmaxnagko, yaqwayam sa' elyekpelkohok xép ma'a apyókxoho pók aptémakxa nak énxet'ák keso náxop, tén han yáwhok chá'a, aptamheykegko nak ma'a énxet'ák apagkok Israel, tén han elya'asagkohok ekxénamaxchexa apwesey s'e tegma appagkanamap nak, sélánésso axta ko'o exchep.
34 “Apkelxegkek sa' agkok énxet'ák apagkok yaqwayam elnapakpok ma'a katnaha nak apnámakkok, apmakókxa enxoho chá'a exchep eláphaksek, apkelpayhentamok sa' agkok elmaxneyagkok se'e tegma apwányam apkelyéseykegkaxa axta exchep, tén han se'e tegma appagkanamap sélánésso axta ko'o exchep, 35 yeyxho sa' xeyep nempeywa nélmaxnagko apagkok ma'a néten aphakxa nak, epásem sa'.
36 “Apkelánegkek sa' agkok han melya'assáxma yenmexek xép, hakte méko xama énxet enxoho melánekxa mey'assáxma, keñe apkeltaqnaweygko enxoho exchep elmések ma'a katnaha nak apnámakkok yaqwayam enxoho elmok, keñe enaqlakxak ma'a mók apkelókxa, cham'a makhawo' nak essenhan ma'a keto' nak, 37 xénwokmek sa' agkok apkelwáxok elyo'ótak makham xép neyseksa apheykha m'a yókxexma kélya'assamakxa axta, apwónéncha'a enxoho tén han apkelya'ásegwokmo enxoho apkeláneyak melya'assáxma, tén han apkeláneyak apkeltémakxa ekmaso, 38 apya'aweykto enxoho yetlo ekmáyheykegkoho agko' apkelwáxok ma'a apchókxa kélya'assamakxa axta kélnaqleykekxo apkelmomakpo, apkelpayhentámho enxoho elmaxneyagkok se'e xapop apméssamakxa axta apyapmeyk nano', tén han se'e tegma apwányam apkelyéseykegkaxa axta, keñe han se'e tegma appagkanamap sélánésso axta ko'o exchep, 39 yeyxho sa' xeyep nempeywa nélmaxnagko apagkok ma'a néten aphakxa nak, epásem sa', ná eyaqmagkásekxa aqsa apkeltémakxa melya'assáxma m'a énxet'ák apagkok, eñama apkenmexeykekxa exchep.
40 “Dios ahagkok, ema sa' chá'a takha' ektamhomaxche nempeywa nélmaxnagko s'e yókxexma nak, yeyxho sa' chá'a.
41 “Dios Wesse' egegkok,
yempekxa néten
éxyem yetlo
yántéseksek
ekyennaqte emyenták
ma'a yaqwánxa nak exek,
Dios Wesse' egegkok,
ewakhésakpok sa'
nélwagkásamáxche teyp
ma'a apkelmaxnéssesso
nak énxet'ák apagkok,
kalpayhekxak sa'
apkelwáxok ma'a
ektáha nak meyenseyam
apkelyetleykha.
42 Dios Wesse' egegkok,
ná etaqnawágwom aqsa m'a
wesse' apwányam ektáha axta
exchep apkelyéseykha.
Kaxénwakxoho sa' apwáxok
ektémakxa axta
apchásekhayo m'a David
xép axta apkeláneykha.”
Salomón dedica el templo
(1~R 8.12-66)1 Entonces Salomón dijo:
«Tú, Señor, has dicho
que vives en la oscuridad.
2 Pero yo te he construido
un templo para que lo habites,
un lugar donde vivas para siempre.»
3 Luego el rey se volvió, de frente a toda la comunidad israelita, que estaba de pie, y la bendijo 4 con estas palabras: «Bendito sea el Señor, Dios de Israel, que ha cumplido lo que prometió a David, mi padre, cuando le dijo: 5 “Desde el día en que saqué de Egipto a mi pueblo, no había escogido yo ninguna ciudad entre todas las tribus de Israel para que en ella se construyera un templo donde residiera mi nombre, ni había escogido a ningún hombre para que fuera el guía de mi pueblo Israel, 6 pero escogí a Jerusalén para que mi nombre resida allí, y escogí a David para que gobernara a mi pueblo Israel.” 7 Y David, mi padre, tuvo el deseo de construir un templo en honor del Señor, Dios de Israel. 8 Sin embargo, el Señor le dijo: “Haces bien en querer construirme un templo; 9 pero no serás tú quien lo construya, sino el hijo que tendrás. Él será quien me construya el templo.”
10 »Pues bien, el Señor ha cumplido su promesa y, tal como lo dijo, yo he tomado el lugar de David, mi padre, y me he sentado en el trono de Israel y he construido un templo al Señor, el Dios de Israel. 11 Además he puesto allí el arca donde está la alianza que el Señor hizo con los israelitas.»
12 Después, y en presencia de toda la comunidad israelita, Salomón se puso delante del altar del Señor y extendió sus manos. 13 Se había subido a una plataforma de bronce de dos metros y veinticinco centímetros de largo, otro tanto de ancho, y un metro treinta y cinco centímetros de alto, la cual había construido y colocado en medio del atrio, y allí mismo se arrodilló, delante de toda la comunidad israelita, y extendiendo sus manos al cielo 14 exclamó: «Señor, Dios de Israel, ni en el cielo ni en la tierra hay un Dios como tú, que cumples tu alianza y muestras tu bondad para con los que te sirven de todo corazón; 15 que has cumplido lo que prometiste a David, mi padre. En este día has unido la acción a la palabra. 16 Por lo tanto, Señor, Dios de Israel, cumple también tu promesa a tu siervo David, mi padre, de que no le faltaría un descendiente que, con tu favor, subiera al trono de Israel, con tal de que sus hijos cuiden su conducta y cumplan tu ley como él la cumplió. 17 Así pues, Señor, Dios de Israel, haz que se cumpla la promesa que hiciste a mi padre, tu servidor David.
18 »Pero ¿será verdad que Dios puede vivir en la tierra con la humanidad? Si el cielo, en toda su inmensidad, no puede contenerte, ¡cuánto menos este templo que he construido para ti! 19 No obstante, Señor y Dios mío, atiende mi ruego y mi súplica; escucha el clamor y la oración que este siervo tuyo te dirige. 20 No dejes de mirar ni de día ni de noche este templo, lugar donde tú has dicho que estarás presente. Escucha la oración que aquí te dirige este siervo tuyo. 21 Cuando oremos hacia este lugar, escucha mis súplicas y las de tu pueblo Israel. Escúchalas en el cielo, lugar donde vives, y concédenos tu perdón.
22 »Cuando alguien cometa una falta contra su prójimo, y en este templo lo obliguen a jurar ante tu altar, 23 escucha tú desde el cielo y actúa, haz justicia a tus siervos. Da su merecido al culpable. Haz recaer sobre él el castigo por sus malas acciones, y haz justicia al inocente, según le corresponda.
24 »Cuando el enemigo derrote a tu pueblo Israel por haber pecado contra ti, si luego tu pueblo vuelve y alaba tu nombre, y en sus oraciones te suplica en este templo, 25 escúchalo tú desde el cielo, perdona su pecado, y hazlo volver al país que les diste a ellos y a sus antepasados.
26 »Cuando haya una sequía, y no llueva porque el pueblo pecó contra ti, si luego ora hacia este lugar, y alaba tu nombre, y se arrepiente de su pecado a causa de tu castigo, 27 escúchalo tú desde el cielo y perdona el pecado de tus siervos, de tu pueblo Israel, y enséñales el buen camino que deben seguir. Envía entonces tu lluvia a esta tierra que diste en herencia a tu pueblo.
28 »Cuando por el calor haya en el país hambre, o peste, o las plantas se sequen, o vengan plagas de hongos, langostas o pulgón; o cuando el enemigo rodee nuestras ciudades y las ataque, o venga cualquier otra desgracia o enfermedad, 29-30 escucha entonces toda oración o súplica hecha por cualquier persona, o por todo tu pueblo Israel, que al ver su desgracia y dolor extienda sus manos en oración hacia este templo. Escucha tú desde el cielo, desde el lugar donde habitas, y concede tu perdón; da a cada uno según merezcan sus acciones, pues solo tú conoces las intenciones y el corazón humano. 31 Así ellos te honrarán y te obedecerán mientras vivan en la tierra que diste a nuestros antepasados.
32 »Aun si un extranjero, alguien que no sea de tu pueblo, viene de tierras lejanas por causa de tu nombre grandioso y de tu gran despliegue de poder, y ora hacia este templo, 33 escucha tú desde el cielo, desde el lugar donde habitas, y concédele todo lo que te pida, para que todas las naciones de la tierra te conozcan y te honren como lo hace tu pueblo Israel, y comprendan que tu nombre es invocado en este templo que yo te he construido.
34 »Cuando tu pueblo salga a luchar contra sus enemigos, dondequiera que tú lo envíes, si ora a ti en dirección de esta ciudad que tú escogiste y del templo que yo te he construido, 35 escucha tú desde el cielo su oración y su ruego, y defiende su causa.
36 »Y cuando pequen contra ti, pues no hay nadie que no peque, y tú te enfurezcas con ellos y los entregues al enemigo para que los haga cautivos y se los lleve a otro país, sea lejos o cerca, 37 si en el país adonde hayan sido desterrados se vuelven a ti y te suplican y reconocen que han pecado y hecho lo malo, 38 si se vuelven a ti con todo su corazón y toda su alma en el país adonde los hayan llevado cautivos, y oran en dirección de esta tierra que diste a sus antepasados, y de la ciudad que escogiste, y del templo que te he construido, 39 escucha tú sus oraciones y súplicas desde el cielo, desde el lugar donde habitas, defiende su causa y perdónale a tu pueblo sus pecados contra ti.
40 »Atiende, pues, Dios mío, y escucha las oraciones que se hagan en este lugar.
41 »Levántate, Dios y Señor, con tu arca poderosa,
y ven al lugar donde has de descansar.
Que tus sacerdotes, Dios y Señor, se revistan de la salvación,
que tus fieles gocen de prosperidad.
42 No desaires, Dios y Señor, al rey que has escogido.
Recuerda tu amor por David, tu siervo.»