Ahab tén han Nabot apkeneykekxexa anmen yámet
1 Yetnegkek axta han apkeneykekxexa anmen yámet xama énxet apkeñama axta Jezreel, apwesey axta Nabot, cham'a nekha apxagkok apyawe axta m'a Ahab, wesse' apwányam nak Samaria. 2 Xama ekhem axta aptéma Ahab apkenagkama m'a Nabot:
—Hegkés ko'o apkeneykekxexa nak anmen yámet, yaqwayam sa' ko'o kaxek séneykekxexa aqsok, hakte yetnegkek nekhók ma'a exagkok apyawe. Agkések sa' ekyaqmageykekxa m'a séneykekxexa nak anmen yámet ektaqmalma; apmenyeyk agkok han agkések selyaqye ekyánmaga, agkések sa' ekwánxa enxoho ekyánmaga.
3 Apchátegmowágkek axta Nabot ma'a Ahab:
—Mowanchek ko'o agkések xép xapop segkeyáseykekxa axta ẽlyapmeyk nano'.
4 Aptaqhákxeyk axta apxagkok Ahab yetlo ekyaqhápeykegkokxa apwáxok, tén han aplo, eñama m'a aptáhakxa axta apchátegmowéyak Nabot, hakte apkeltennássek axta megkések ma'a xapop apmeyáseykekxa axta m'a apyapmeyk nano'. Apwákxeyk axta apxagkok keñe apyetna appayhawo nápakha tegma, axta han emakak apto. 5 Keñe axta ekya'aweykxo aptáwa' Jezabel ektáha eyáneya s'e:
—¿Yaqsa ektáha ekyaqhápencha'a nak apwáxok? ¿Yaqsa ektáha memaka nak apto?
6 Apchátegmowágkek axta Ahab:
—Élpaqhetchásexkók xeyk ko'o m'a Nabot, apha nak Jezreel, élmaxnakkek xeykhe séltamho hegkeyásekxak ekha ekyánmaga m'a apkeneykekxexa nak anmen yámet; essenhan apkepmenyého enxoho agkeyásekxak ekyaqmageykekxa m'a mók séneykekxexa nak anmen yámet, akke emakók hegkések.
7 Keñe axta ektáha eyátegmowágko m'a aptáwa' Jezabel:
—¡Xép neykhe wesse' apwányam Israel! Exnekxa néten, etaw apto, elánekxa apwáxok. ¡Agkések sa' ko'o exchep ma'a apkeneykekxexa nak anmen yámet ma'a Nabot!
8 Yetlókok axta ektáxésso weykcha'áhak ektáxéssesa appeywa m'a Ahab, yepetchessek axta han ma'a wesse' apwányam apkelqahasso; tén axta éláphássesa m'a apkelwányam nak, tén han ma'a apkelámha apmonye'e apheykencha'a axta aphakxa m'a Nabot. 9 Axta táhak weykcha'áhak kéltáxésso s'e: “Kólána sa' kalanaxchek manto nento, kólhés sa' han nápaqta'awók énxet'ák ma'a Nabot. 10 Kólnaqlógma sa' han apqánet énxet ekmasagcha'a apkeltémakxa, kólhésha sa' ma'a apmonye' nak, kólána sa' exének apxéneykencha'a ekmaso m'a Dios tén han wesse' apwányam. Keñe sa' kóltekkesek kólyetnak meteymog kólaqhek.”
11 Apkelánegkek axta han ektáhakxa axta ektáxéssesso weykcha'áhak éltamhókxa etnahagkok Jezabel ma'a énxet'ák, apkeleñama axta m'a aphakxa nak Nabot, yetlo m'a apkelwányam tén han apkelámha apmonye'e. 12 Apkeltamhók axta kalanaxchek manto nento, aphéssek axta han Nabot nápaqta'awók énxet'ák. 13 Apkelwa'ak axta han apqánet énxet élmasagcha'a apkeltémakxa, apxénchek axta han aptémakxa Nabot nápaqta'awók apyókxoho énxet'ák apkelmopwancha'a amya'a, apxéna apxéneykencha'a chá'a ekmaso m'a Dios, tén han wesse' apwányam. Yetlókok axta han kéltekkesso tegma apwányam, keñe kélaqha kélyetna'a meteymog. 14 Keñe axta kéltamho kóltennássekxak Jezabel kélyetna'a meteymog apmatña m'a Nabot.
15 Xama axta ekleg'a amya'a Jezabel, keñe ektáha eyáneya m'a Ahab:
—Ema sa' kaxwók ma'a apkeneykekxexa nak anmen yámet Nabot, apha axta m'a Jezreel, memáheyo axta egkések. Méko kaxwók ma'a Nabot; apketsekke'.
16 Xama axta apleg'a amya'a Ahab apketsapa Nabot, apxegkek axta apma m'a apkeneykekxexa axta anmen yámet ma'a. 17 Keñe axta Wesse' egegkok appaqhetchesa Elías, apha axta m'a Tisbé, axta aptáhak apcháneya s'e: 18 “Epekhésha sa' ey'ókxak Ahab, wesse' apwányam nak Israel, apha nak Samaria. Apweynchámeyha kaxwók ma'a apkeneykekxexa axta anmen yámet ma'a Nabot, apmeykekxexa nak. 19 Sa' etnehek yának se'e: ‘Aptáhak Wesse' egegkok se'e: Apchaqhak xép ma'a Nabot, apyementegkek han ma'a ektáha axta apagkok, sa' kalyaqmalmakha exchepxa éma apagkok semheg ma'a élyaqmelágkaxa axta éma apagkok ma'a Nabot.’”
20 Apchátegmowágkek axta Ahab ma'a Elías:
—¿Sénmexma, éteyákxéya makham xép?
—Ekwetákxe' neykhe —axta aptáhak apchátegmowágko Elías—. Aqsok ekmaso aqsa chá'a exchep elának nápaqtók Wesse' egegkok. 21 Cháxa keñamak aptáha nak appeywa Wesse' egegkok se'e: ‘Wahak sa' ko'o exchep ekmaso apha, asawhaksohok sa' apyókxoho aptawán'ák neptámen; amasséssók sa' apyókxoho aptawán'ák neptámen apkelennay'a apheykha nak ma'a Israel. 22 Sa' atnéssesek han apnámakkok ma'a sekteméssessamakxa axta Jeroboam apnámakkok, Nabat axta apketche, tén han ma'a sekteméssessamakxa axta Baasá apnámakkok, Ahías axta apketche, eñama selókasso apkelánéseykegko melya'assáxma m'a énxet'ák nak Israel.’ 23 Keñe Jezabel aptáha apxéna Wesse' egegkok se'e: ‘Semheg sa' katawagkok ápak Jezabel ma'a yókxexma nak Jezreel.’ 24 Keñe sa' xép apnámakkok apkeletsapma nak ma'a tegma apwányam, katawagkok semheg; keñe ma'a apkeletsapma nak yókxexma, máma sa' chá'a etwok aphopák.
25 (Méko axta énxet enxoho aphémo Ahab ekyáteyeykegkoho axta aptáwa' Jezabel elának aqsok ekmaso nápaqtók Wesse' egegkok. 26 Asagko' agko' axta aptémakxa apkelpeykessamo m'a aqsok kéleykmássesso nak, apkeláneykegkoho axta chá'a m'a apyókxoho amorreos, apkelántekkessama axta Wesse' egegkok apmonye'e m'a israelitas.)
27 Xama axta apleg'a Ahab ekyókxoho xa amya'a nak, apkelyepteyk axta aptaxno, aptaxneykxeyk axta m'a apáwa sẽlwáxaqxamól'a keñe han metawa apto. Apténawok axta han xamo' xa apkelnaqta nak, yaqhápeyha axta apwáxok apweynchámeyncha'a. 28 Tén axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya m'a Elías: 29 “¿Apwet'aya Ahab aptemessásekpoho mékoho nahaqtók ko'o? Magwahék sa' ko'o aqsok ekmaso apnámakkok ma'a apyennákxa nak makham, eñama aptemessásamap mékoho nahaqtók ko'o. Sa' eyke m'a apyennákxa enxoho makham ma'a apketche.”
Ajab y el viñedo de Nabot
1 Algún tiempo después sucedió que un hombre de Jezrel, llamado Nabot, tenía un viñedo en aquel pueblo, junto al palacio de Ajab, el rey de Samaria. 2 Un día, Ajab le dijo a Nabot:
—Dame tu viñedo para que yo pueda tener en él una huerta, ya que está al lado de mi palacio. A cambio de él te daré un viñedo mejor; o, si lo prefieres, te pagaré su valor en dinero.
3 Pero Nabot respondió a Ajab:
—El Señor me libre de darte lo que he heredado de mis padres.
4 La respuesta de Nabot de que no le daría lo que había heredado de sus padres, hizo que Ajab se fuera a su casa triste y malhumorado. Al llegar, no quiso comer, sino que fue y se acostó de cara a la pared. 5 Entonces Jezabel, su mujer, se acercó a él y le dijo:
—¿Por qué estás tan triste y no quieres comer?
6 Ajab contestó:
—Hablé con Nabot, el de Jezrel, y le pedí que me vendiera su viñedo; le propuse darle otro viñedo a cambio, si él así lo prefería, pero él no me lo quiso ceder.
7 Entonces Jezabel, su esposa, le respondió:
—¡Pero si quien manda en Israel eres tú! Vamos, come y tranquilízate. ¡Yo voy a conseguirte el viñedo de Nabot!
8 En seguida Jezabel escribió cartas en nombre de Ajab, y les puso el sello real; luego las envió a los consejeros y jefes que vivían en el mismo pueblo de Nabot. 9 En las cartas les decía: «Anuncien ayuno y sienten a Nabot delante del pueblo. 10 Luego sienten a dos testigos falsos delante de él, para que declaren en su contra. Háganlos afirmar que Nabot ha maldecido a Dios y al rey, y luego sáquenlo y mátenlo a pedradas.»
11 Los hombres del pueblo de Nabot, junto con los consejeros y jefes, hicieron lo que Jezabel les ordenó en las cartas que les había enviado: 12 Anunciaron ayuno y sentaron a Nabot delante del pueblo. 13 Luego llegaron dos testigos falsos que delante de todo el pueblo declararon en contra de Nabot, y afirmaron que Nabot había maldecido a Dios y al rey. Así que lo sacaron de la ciudad y lo mataron a pedradas. 14 Luego, mandaron a decir a Jezabel que Nabot había sido apedreado y había muerto.
15 En cuanto Jezabel lo supo, le dijo a Ajab:
—Ve y toma posesión del viñedo de Nabot, el de Jezrel, que no te lo quería vender. Nabot ya no vive; ahora está muerto.
16 Al enterarse Ajab de que Nabot había muerto, fue y se apoderó de su viñedo. 17 Entonces el Señor se dirigió a Elías, el de Tisbé, y le dijo: 18 «Ve en seguida a ver a Ajab, rey de Israel, que vive en Samaria. En este momento se encuentra en el viñedo de Nabot, y se ha adueñado de él. 19 Le dirás: “Así dice el Señor: Puesto que mataste a Nabot y le quitaste lo que era suyo, en el mismo lugar donde los perros lamieron su sangre, lamerán también la tuya.”»
20 Ajab le respondió a Elías:
—¿Así que tú, mi enemigo, me encontraste?
—Sí, te encontré —contestó Elías—. Y es que a los ojos del Señor no cometes más que malas acciones. 21 Por lo tanto, el Señor ha dicho: “Voy a hacer que sobre ti caiga la desgracia; voy a acabar con toda tu descendencia, y destruiré a todos los varones descendientes tuyos que haya en Israel. 22 Además, por provocar mi enojo al hacer pecar a Israel, haré con tu familia lo mismo que hice con la de Jeroboán hijo de Nabat, y con la de Basá hijo de Ajías.” 23 En cuanto a Jezabel, el Señor ha dicho: “Los perros se comerán a Jezabel en los campos de Jezrel.” 24 Y al familiar tuyo que muera en la ciudad, se lo comerán los perros; y al que muera en el campo, se lo comerán las aves de rapiña.
25 (Nunca hubo nadie como Ajab que, incitado por su esposa Jezabel, solo cometiera malas acciones a los ojos del Señor. 26 Y una de las infamias que cometió fue rendir culto a los ídolos, como lo hacían todos los amorreos, a quienes el Señor había arrojado de la presencia de los israelitas.)
27 Cuando Ajab escuchó todo esto, se rasgó la ropa, se puso ropas ásperas y ayunó. Vestido con esas ropas dormía, y andaba muy triste. 28 Entonces el Señor le dijo a Elías: 29 «¿Has visto cómo Ajab se ha humillado ante mí? Pues por haberse humillado ante mí, mientras él viva no traeré el mal sobre su familia, sino que lo haré en vida de su hijo.»