Ñemitỹhára ñaña
(Mt 21.33-46Lc 20.9-19)1 Jesús oñe'ẽ chupe kuéra ñe'ẽ mbojoja rupi. He'i chupe kuéra: “Peteĩ karai oñotỹka vaekue peteĩ parralty ijyvýpe. Omongorapy ha upéi ojapouka oñeñami haguãme umi parral'a. Omopu'ã avei peteĩ óga yvate, upégui oĩ haguã omaña ha oñangarekóva ijyvýre. Upéi katu, oiporuka hepýre mba'apohára kuérape, ha oho mombyry. 2 Ha oguahẽvo ára parral'a ojepo'o haguã, omondo peteĩ hembiguái umi mba'apohára rendápe ogueraha haguã chupe upe imba'erãva. 3 Ha'e kuéra katu ojeity hi'ári ha oinupã heta rire, omondo po nandi. 4 Upémarõ pe parralty jára omondo ambue hembiguáipe, kóvape katu oñakã joka ha oja'o heta hikuái. 5 Pe karai katu omondo jey ambuépe, kóvape katu ojuka hikuái. Upéi omondo hetavépe, ha umívagui oĩ oñenupãva ha oĩ ojejukáva. 6 Opyta gueteri chupe peteĩ ita'ýra tee, ha'e ohayhu etéva. Ipahápe omondo chupe, he'ívo ipy'apýpe: ‘Che ra'ýpe niko ojapóta mba'e ramo.’ 7 Umi mba'apohára katu he'i ojupe: ‘Pévape opytapáta hína opa mba'e. Jajuka ha topyta ñandéve ko yvy.’ 8 Ha ojeity hi'ári hikuái, ojuka chupe ha oguenohẽ pe parraltýgui.
9 Mba'épa hi'ã peẽme ojapotaha pe yvy jára? Ohóta ojuka umi mba'apohárape ha ome'ẽta iparralty ambuépe. 10 Peẽ niko peikuaa Ñandejára Ñe'ẽ he'iha:
Upe ita omboykéva umi óga mopu'ãhára
upéva ári ko'ágã oñemopu'ã.
11 Ñandejára upéicha ojapo
ha ore jurujái rohechávo.”
12 Ha omyakãsãse hikuái Jesúspe oikuaágui oiporu hague ñe'ẽ mbojoja hese kuéra. Okyhyjénte opavavégui, oguerekógui chupe hikuái maranduhára ramo.
Tupã mba'éva ha mburuvicha mba'éva
(Mt 22.15-22Lc 20.20-26)13 Omondo hikuái Jesús rendápe mbovymi fariséo ha Herodes ndiveguáva, omoñuhã haguã Jesúspe, ha he'ívare omoĩ vai haguã chupe. 14 Ko'ãva oho ha he'i chupe:
—Mbo'ehára, roikuaa niko añetévante ereha, ndoguapyiha nde rehe mba'eve oje'éva nde rehe, ha neremañaiha avavére rehecha haguã mba'eichaguápa ha'e. Roikuaa hekoitépe rembo'eha Tupã rape. Iporã piko rome'ẽ viru mburuvicha guasu Roma peguápe, térãpa nahániri?
15 Jesús katu ohecha kuaa hova mokõiha hikuái, ha he'i:
—Mba'ére piko pe che moñuhãse? Pehechauka chéve pe viru peme'ẽva jepi.
16 Ha ombohasa chupe hikuái. Jesús oporandu chupe kuéra:
—Máva ra'ãnga ha máva réra piko ko oĩva hese?
Ha'e kuéra he'i:
—Mburuvicha guasu Roma pegua.
17 Jesús he'i chupe kuéra:
—Néi, peme'ẽ mburuvicha guasúpe mburuvicha guasu mba'éva, ha Tupãme Tupã mba'éva.
Ha ijurujái joa opytávo.
Jesús oñe'ẽ jeikove jeýre
(Mt 22.23-33Lc 20.27-40)18 Upérõ oho Jesús rendápe umi Saduséo. Ha'e kuéra niko ndogueroviái omanóva oikove jeyha, upévare he'i Jesúspe:
19 —Mbo'ehára, Moisés niko he'i vaekue, peteĩ kuimba'e omendáva omano ramo hembireko imemby'ỹre chugui, tyvýra omenda vaerã hembirekorére omoñemoñare haguã tyke'ýra omano vaekuépe. 20 Oiko vaekue niko 7 kuimba'e ojoryvýva. Ha pe ijypykue omenda ha omano oheja'ỹre ñemoñare. 21 Upémarõ pe mokõiha omenda hembirekorére, ha'e omano avei oheja'ỹre ñemoñare. Upéicha avei ojehu pe mbohapyhápe, 22 ha opavavépe ipahague peve, avave oheja'ỹre ñemoñare. Amo ipahápe omano avei pe kuña. 23 Ha néi, ágã ojeikove jey vove, ko'a 7 apytégui, máva rembirekótapa hína pe kuña?
24 Jesús he'i chupe kuéra:
—Pejavy ndapeikuaáigui Ñandejára Ñe'ẽ térã Tupã pokatu. 25 Ágã ojeikove jey vove, kuimba'e ha kuña nomenda mo'ã véima ojuehe. Oikóta chugui kuéra, Tupã remimbou yvágape guáicha. 26 Ha ndaperoviaséi ramo omanóva oikove jeyha, piko ndapehechái mba'épa he'i Moisés kuatia ñe'ẽme, oñe'ẽhápe pe jukeri hendy ramo guare? Tupã he'i Moiséspe upérõ: ‘Che hína Abraham, Isaac ha Jacob Tupã’. 27 Ha'e niko ndaha'éi omanóva Tupã. Oikovéva Tupã katu. Tuicha eterei pejavy.
Pe tembiapoukapy tuichavéva
(Mt 22.34-40)28 Ohechávo Jesús he'i porã hague chupe kuéra, peteĩ Moisés rembiapoukapy mbo'eha, ohendu vaekue chupe kuéra oñoñe'ẽ apírõ, oñemboja hese ha oporandu chupe:
—Mávapa umi Tupã rembiapoukapy apytégui pe mba'e guasuvéva?
29 Jesús he'i chupe:
—Pe tembiapoukapy tuichavéva hína: ‘Ehendúke, Israel, Tupã Ñandejára niko peteĩnte. 30 Ehayhu Tupã nde Járape nde py'aite guive, ne ánga rugua guive ha ne arandukue reheve, ha ne mbaretekue reheve. 31 Upe rire oúva he'i kóicha: ‘Ehayhu nde rapichápe rejehayhuháicha nde’. Ndaipóri tembiapoukapy mba'e guasuvéva ko'ãvagui.
32 Upe Moisés rembiapoukapy mbo'eha he'i chupe:
—Iporãite, mbo'ehára. Añete upe eréva: Peteĩnte oĩ Tupã ha ndaipóri ambue. 33 Ha jahayhu ramo Tupãme ñande py'aite guive, ñane ñe'ã ha ñane mbaretekue reheve, ha jahayhu ñande rapichápe ñande jupéicha, iporãve opa mymbahapy*f** ha mymbajuka*f** altárpe*f** oñekuave'ẽvagui.
34 Jesús, ohechávo pe tembiapoukapy mbo'eha he'i porã hague, he'i chupe:
—Namombyrýi reime Tupã remisãmbyhýgui.
Ha avave noporandusevéi chupe.
Máva ñemoñarépa pe Mesías
(Mt 22.41-46Lc 20.41-44)35 Jesús oporombo'e hína Tupaópe ha oporandu:
—Mba'ére piko Moisés rembiapoukapy mbo'eha he'i pe Mesías, David ñemoñareha? 36 David voi niko, Espíritu Santo rupi he'i vaekue:
“Ñandejára he'i che Járape
‘Eguapy che akatúa gotyo,
tamoĩ ne pyenda ramo
umi nde rayhu'ỹva.’”
37 David voi niko he'i chupe “Che Jára”? Mba'éicha piko aipórõ pe Mesías David ñemoñaréta?
Heta umi ijatýva upépe, ha oguerohory joa Jesús ñe'ẽ.
Jesús oñe'ẽ fariséo ha Moisés rembiapoukapy mbo'eháre
(Mt 23.1-36Lc 11.37-54Lc 20.45-47)38 Jesús oporombo'évo he'i jepi: “Peñeñangarekóke umi Moisés rembiapoukapy mbo'eha kuéragui. Ha'e kuéra niko oikose ao puku reheve, ha oipota umi okaháre oñemomaitei chupe kuéra karai guasúicha. 39 Oĩ porãvetahápe oguapy karu guasuhápe, ha judío kuéra tupaópe. 40 Ha oñembo'e puku gua'u oipe'apa haguã oguerekóva guive kuña imenave'ỹvagui. Chupe kuéra oñenupã rasyvéta.”
Kuña mboriahu imenave'ỹva mba'e me'ẽ
(Lc 21.1-4)41 Peteĩ jey Jesús oguapy hína Tupaópe upe mba'e me'ẽha ryru rovái, ha ohecha mba'éichapa oñemoĩ pype viru. Mba'eta rerekua kuéra omoĩ heta-heta. 42 Oguahẽ sapy'a peteĩ kuña mboriahu imenave'ỹva, ha omoĩ mokõi viru pehẽnguemi. 43 Upérõ Jesús ohenói hemimbo'e kuérape ha he'i:
—Ha'e peẽme ko kuña mboriahu imenave'ỹva ome'ẽ hetave hague opavavégui, 44 opavave niko ome'ẽ upe hembývagui chupe kuéra, ha'e katu, imboriahu pa'ũme, ome'ẽmba oguereko vaekue okaru haguã.
Enlhit apquiltamjaycam moyayit uva avjac
(Mt 21.33-46Lc 20.9-19)1 Apquiltimnasamquic alhta Jesús amyaa actemaclha apyitquiscama:
—Lhama enlhit apquinaclhec nic nat moyayit uva avjac. Apjalhtamcasquic nic nat niyava. Apmetmec nic nat ayajapsomalhquilha acyilhna. Apquilanac nic nat apmaclha netin aptamilquiscama moyayit uva avjac.
“Apquilmaycam nic nat siclho moyayit uva avjac apquiltamjaycam enlhit. Aplhinquic nic nat mocjay. 2 Invocmec nic nat mocjitma apcapajasa lhama apquilancam apnamcaclha apquiltamjaycam enlhit. Apquiltamjoc nic nat emiclha nicja moyayit uva acyilhna acyanmongam apquilmaycam siclho moyayit uva avjac. 3 Yejemoc nic nat apmacpo apquilancam apquilticponga apyimpejic. Apquilapajasa ilhnic nat eyca mepqui asoc apsayclha. 4 Apcapajasquic nic nat mocjam poc apquilancam. Yejemoc nic nat apquilticpongamcaa apcatic. Apquillovquic nic nat. 5 Apcapajasquic nic nat poc apquilancam. Yejemoc nic nat apmatna. Natamin apquilapajasquic nic nat aplhamoclhojo apquilancam. Innec nic nat alticpongamcaa apyimpeoc napocja. Apticyovquic nic nat napocja apquilancam.
6 “Apquitca ilhnic nat apnac apvisqui. Lhama apanco apcasicjayo. Alhayi ilhnic nat apcapajasa apquitca. “Ingyacpoc sat lhaja sictamongvoyam” —nic nat aptomjac. 7 Yejemoc nic nat apquilpamejitsacpo apquiltamjaycam enlhit: “Apquitca nac, emiclhac sat apanco. Noc, ongajic sat. Ingancoc inganco sat ontimiclha moyayit uva avjac” —nic nat apquiltomjac. 8 Yejemoc nic nat apmacpo apquitca. Apmatnec nic nat. Apyinyovacpec nic nat tap moyayit uva avjac.
9 “¿Soc sat elanac apvisqui actomja apanco moyayit uva avjac? Elnajapvotac sat apquiltamjaycam enlhit. Emquesic sat moyayit uva avjac apnaymacoc —nic nat aptomjac Jesús.
10 “Am ya elyipsatac vaycajac acpayvam, actomja ilhnic nat:
Mataymong apquilyamasma apquilaneycaoc tingma,
Inpiquenalhquic tingma apvojac actajescamaclha.
11 Eycaso aptamjaycam Visqui ingac,
Pilapcasquic anco ningvita
—alhta aptomjac Jesús.
12 Natamin apquillovquic alhta. Apquililtamjoc yoyam emacpoc Jesús. Apquilyicpilcoc anco apquillhenamap actemaclha apyitquiscama. Apquilacpec alhta eyca apnaymacoc. Apquillhinquic alhta anco. Aptamopamquic alhta Jesús.
Acninquinomalhquilha solyayem impuesto
(Mt 22.15-22Lc 20.20-26)13 Natamin apquilapajasomacpo alhta apnaclha Jesús fariseos najan napocja Herodes apquilancam. Apquililtamjoc alhta elsilhnana. 14 Apquilvoctac alhta apnaclha apquilpamejitsa:
—Visqui, ningyasamcoc nincoo, lhip actomja nasoc anco appayvam. Am ingyacac lhip apnaymacoc. Am etnajac lhip apquilayo enlhit. Inpeyvoc lhip singillhicmoscama Dios amay pac. ¿Ingvanqui ya ongilmesic solyayem impuesto apvisqui César co Roma, inlhoyqui laa mongvanqueje? —alhta apquiltomjac.
15 Apyicpilcoc alhta Jesús apquilvalhoc enlhit apquilaycmascam acna anit apquilvalhoc. Apquilpamejitsa alhta:
—¿Soctomja selyipcona nac? Elsanta siclho solyayem, pac olanojoc siclho —alhta aptomjac.
16 Apquilsantac alhta solyayem. Yejemoc alhta apquilpamejitsa:
—¿Soc enlhit napaat nac aso najan soc apvisay apanco? —alhta aptomjac.
—Apvisqui César co Roma apanco —alhta apquiltomjac.
17 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Elmesiclha apvisqui César asoc actomja apancaoc. Elmesiclha Dios Ingyapam asoc actomja apancaoc —alhta aptomjac.
Pilapcasquic alhta apquillinga appayvam.
Actemaclha ninnalhaticjangvoycamlha
(Mt 22.23-33Lc 20.27-40)18 Apquilyoclhec alhta saduceos. Apquilanayquic alhta mepqui ninnalhaticjangvoycamlha. Apquilpamejitsa alhta:
19 —Visqui, aptalhesquic nic nat vaycajac Moisés ningilanyalhco: Apquitsepquic sat ancoc enlhit mepqui apquitca, colhniclhac sat inlhapco aptava. Ingyane sat apyalhing colyimjapiclha tampeyi quilhva. Etingyacsic sat apquitca apipma — alhta apquiltomjac. 20 Siete enlhitaoc nic nat. Inquilyimjapmec nic nat apmamyi metnaja apquitcoc. Apquitsepmec nic nat. Am nic nat apquitca ma. 21 Natamin apmaclho ilhnic nat mocjam apyalhing. Apquitsepmec nic nat. Am nic nat apquitca ma. Innoc nic nat actomjaclha poc apyalhing. 22 Apvocmec nic nat siete apquilmayquiclha. Melvitay apquitquic nic nat apquilitsepma. Inquitsepquic nic nat najan quilvana. 23 ¿Soc sat enlhit etnejic aptava as quilvana acnim ninnalhaticjangvoycamlha? Siete ilhnic nat intemac alyimjapeyquiclha —alhta apquiltomjac.
24 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Apquillhinganacme nac quellhip. Am elyasamcoc quellhip vaycajac najan Dios Ingyapam apmopvan. 25 Apnalhaticjangvocmec sat ancoc apquilmasquingvaycmo, colyimjapamquejec mocjam. Elinmalhningvomoc sat ángeles Dios apquilasinancama apnaycam netin —alhta aptomjac. 26 Najan moc amyaa aclhenomalhca apnalhaticjangvoycamlha apquilmasquingvaycmo: ¿Am ya elyipsatac quellhip vaycajac aptalhescama ilhnic nat Moisés. Actemaclha Dios appayvam ayinyema ilhnic nat yamit ayitcoc acmeta? Aptomjac nic nat: “Coo nac Abraham Dios apanco, najan Isaac Dios apanco najan Jacobo Dios apanco.” 27 Dios aptomja apvisqui apancaoc enlhit apjalhnancaoc. Am etnajac apvisqui apancaoc enlhit apjapaoc. Avanjec apquillhinganyam quellhip —alhta aptomjac Jesús.
Singanamaclha ayimja amamyi
(Mt 22.34-46)28 Apvaac alhta lhama apyascamco apquiltemaclha. Aplingavoc alhta apquilatingmoctama as enlhitaoc. Apyasamcoc alhta actemaclha actamila apcatingmoctem Jesús. Apquilmalhna alhta:
—¿Soc ayimja amamyi anco singanamaclha? —alhta aptomjac.
29 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Eycaso actomja ayimja amamyi anco singanamaclha: “Elaylhojo co Israel, Dios Visqui ingac aptomja apvamlha apanco lhama Visqui. 30 Ingyasicjojo anco Dios lhip Visqui pac. Iyiplovquis sat apvalhoc, najan apyascamcolhma najan apyimnatem apanco.” Eycaso actomja ayimja amamyi anco singanamaclha. 31 Inyitsamquic moc acteteycaoc ayimja amamyi singanamaclha: “Ingyasicjojo ingmoc acno apcasicjamacpo apanco lhip.” Am coyitnac moc acyiviy acno aso —alhta aptomjac Jesús.
32 Apcatingmavoc alhta apyascamco apquiltemaclha:
—Visqui, actamilaclho nac anco aplhena nac lha. Nasoc anco lhip appayvam: Lhama apanco Dios Ingyapam, paj poc, eyca apvamlha pac maa. 33 Ningyiplovcasoc sat ancoc ingvalhoc, najan ningyascamcolhma najan ningyimnatem ningasicjayo maa. Najan ningasicjavoc sat ancoc ingmoc acno ningilasicjamalhco inganco, eycaso actamila nintemaclha, am colhno aclhamoclhojo ningaycaoc najan asoc ninnincanma alvatnamalhquilha —alhta aptomjac.
34 Lhama alhta apyicpilca acpayjo apcatingmoctem enlhit —aptomja alhta eyca Jesús:
—Apcamquitvaac lhip Dios apquilnancascama.
Apquilvatsamquic alhta as enlhitaoc. Apquilacac alhta elilmalhneclhojo moc asoc.
¿Soc ayitca Cristo yi?
(Mt 22.41-46Lc 20.41-44)35 Naysicsa apquiltimnaycam alhta tingma apponquinomap aptomja Jesús:
—¿Soctomja apquillhena nac apquilyascamco apquiltemaclha apcanyacpo Cristo aptomja David apquitca? 36 Apquiltimnasquic nic nat David ayinyema Espíritu Santo:
Aptomjac Dios apcanya Visqui ajac:
Ilha sat nejicja, motvasaclha mocjam cotnaja ingmoc,
Apquiltoyam sat etnejic lhip
—nic nat intomjac appayvam.
37 Apquiltimec nic nat David apvisay Visqui pac, ¿soctomja aptomja nac David apquitca? —alhta aptomjac Jesús.
Apquilyispaquic alhta apquiljalhenmo enlhitaoc.
Apquillhenamap apquilyascamco apquiltemaclha
(Mt 23.1-36Lc 11.37-54Lc 20.45-47)38 Apquillhicmosquic alhta Jesús apquilpamejitsa:
—Elavojo quellhip apquilyascamco apquiltemaclha. Apquilyispaquic anco apquileyvam apquilantalhnayclha apava apquilvinatem. Apquilyispaquic najan malpayvescama natingma. 39 Apquililtamjoc elhnam apquiltajanem altamila tingma apcaneyclhilha. Apquililtamjoc najan eltimjic apquilimja apmamyi nipyesicsa caya. 40 Apquilsovjasquic alnatam lhintampaa. Incajoc apquilvinatesa apquililmalhnancama, yoyam elpocsic apquiltemaclha apancaoc. Coyimtilhojoc sat acyanmongayclha apquiltemaclha apancaoc —alhta aptomjac.
Lhama tampeyi acpicanma solyayem
(Lc 21.1-4)41 Lhama alhta apna Jesús acpayjo yamit aysicsic congne tingma apponquinomap. Apquillanam alhta enlhit apnincanvoycta solyayem. Alyiviy solyayem alhta apninquina enlhit ningilnatam inyap. 42 Yejemoc alhta ayilhyacmo tampeyi mepqui alnatam. Acpicanvactamo alhta anit solyayem ayitcoc, quitsic anco. 43 Apquilevam alhta apquiltamsoycaoc. Actomjac coo siyanya quellhip:
—Naso, inyeycajascacmoc lhac as tampeyi mepqui alnatam acpicanma solyayem, am colhno apnincanma poc enlhitaoc. 44 Apninquinquic lhac enlhitaoc acvamlha solyayem acyeycajangvaycmo. Insovjoc anco acpiquena tampeyi, mepqui actingyaclha actom —alhta aptomjac Jesús.
