Sarambi guasu Tesalónicape
1 Ohokuévo Pablo ha Silas ohasa Anfípolis ha Apolonia rupi, ha upéi oguahẽ Tesalónicape, judío kuéra tupaópe. 2 Pablo jepi guáicha oho judío kuéra tupaópe, ha pytu'uha árape mbohapy semána pukukue, oñoñe'ẽ api hendive kuéra, oiporúvo Tupã kuatiañe'ẽ. 3 Omyesakã chupe kuéra, pe Mesías omano vaerã, ha omano rire oikove jey vaerã hague. He'i chupe kuéra:
—Upe Jesús che amyerakuãva peẽme hína upe Mesías.
4 Oĩ Israelguáva Jesús reroviaha ha oñemoirũva Pablo ha Silas ndive. Oguerovia avei heta griégova omomba'e guasúva Tupãme, ha heta kuña, ipoguasúva rehegua. 5 Kóva katu opicha eterei umi Israelgua oguerovia'ỹvape, ha ombyaty mba'e vai apoha reko rei, ojapo haguã sarambi pe távare. Ondyry avei Jasón rógare oguenohẽ haguã upégui Pablo ha Sílaspe ha omoĩ tetãgua pópe, 6 ha ndojuhúima ramo chupe kuéra upépe, oguerotyryry hikuái Jasón ha ambue oñopehẽnguévape upe tavagua ruvicha kuéra rendápe, osapukáivo:
—Ko'ã kuimba'e, oporomyangekói vaekue yvy jerekuévo, ou ko'ápe avei, 7 ha Jasón omoguahẽ chupe kuéra hógape. Ha'e kuéra opu'ã hína Romagua ruvicha guasúre, he'ívo oĩha ambue mburuvicha guasu, aipo Jesús. 8 Ohendúvo ko'ã mba'e, umi tetãgua ha mburuvicha kuéra avei oñemondýi. 9 Jasón ha umi ambue katu ohepyme'ẽ hese kuéra, ha opoi hikuái chugui kuéra.
Ñemoñe'ẽ Beréape
10 Pyhare vove, Jesús reroviaha pehẽngue kuérava omondo pya'e Pablo ha Sílaspe Berea gotyo. Oguahẽvo, oho hikuái judío kuéra tupaópe. 11 Ko'ã Israelguáva, imba'e porãvéva umi Tesalónica guávagui, oguerohory ipy'aite guive upe ñe'ẽ, ha arako'ẽre oipyguara Tupã kuatiañe'ẽ ohecha haguã añetépa umi oje'éva. 12 Upéicha rupi, heta ha'e kuérava oguerovia, ha heta griégo kuérava avei oguerovia, kuñáva ha kuimba'éva. 13 Umi Israel guáva Tesalónicape oikóva katu, oikuaávo Pablo omyerakuãha hína Ñandejára Ñe'ẽ Beréape, oho ha ojapo avei upépe sarambi. 14 Jesús reroviaha pehẽngue kuérava katu, pya'e omondo Páblope yguasu rembe'y gotyo, Silas ha Timoteo opyta aja Beréape. 15 Umi omoirũva Páblope oho hendive Atenas peve. Upéi ojevy oguerúvo iñe'ẽ Silas ha Timoteo peguarã, oñembyaty pya'e haguã hendive.
Pablo Aténaspe
16 Pablo oha'arõ aja Aténaspe Silas ha Timotéope, ipochy eterei ohechávo upe táva henyhẽha tupã gua'u ra'ãngágui. 17 Upévare oñoñe'ẽ api judío kuéra tupaópe hendive kuéra ha ambue Tupãme omomba'e guasúva ndive, ha oñoñe'ẽ api avei upe táva rokápe umi upépe ijatýva ndive. 18 Avei arandu kuéra epicúreova ha estóicova oñepyrũ oñoñe'ẽ api hendive. Oĩ he'íva:
—Mba'e piko he'íta ñandéve ko tekove ñe'ẽngatu?
Ha oĩ he'íva:
—Oime vaerãko hína tupã mombyrygua myerakuãha.
Péicha he'i hikuái Pablo omyerakuãgui Jesús marandu porã ha jeikove jey rehegua. 19 Upérõ ogueraha hikuái chupe Areópagope ha oporandu hikuái chupe:
—Ikatúpa jaikuaa mba'eichagua temimbo'e pyahúpa reru oréve? 20 Ere niko oréve mba'e pyahu ore roikuaa'ỹva ha roikuaase mba'épa he'ise umíva. 21 Umi Atenasgua ha mombyrygua upépe oikóva niko, mba'e ipyahúva ohenduhárente voi oikóva. 22 Pablo opu'ã ijapytépe kuéra upe Areópagope ha he'i:
—Kuimba'e kuéra Atenasgua, opa umi ahechávare, ahecha kuaa peẽ perohoryha tupã nguérape. 23 Ama'ẽvo peẽ pemomba'e guasuha rupi chupe kuéra, ajuhu peteĩ altar*f** ojehaihápe ko'ã ñe'ẽ: ‘Pe Tupã ojekuaa'ỹvape.’ Upe peẽ peikuaa'ỹre pemomba'e guasúvare aju añe'ẽvo peẽme.
24 Pe Tupã ojapo vaekue yvy ha opa mba'e ipype oĩva, upéva hína yvy ha yvága Jára. Ndoikói tupao yvypóra po rupi ijapopyrépe, 25 ha noikotevẽi avave ojapo hese mba'eve, ko ha'e voi ome'ẽva ñandéve, jeikove, pytuhẽ ha opa mba'e.
26 Peteĩ kuimba'égui añónte ojapo ha'e opa tetã nguéra, oiko haguã yvy ári, ha he'i chupe kuéra araka'épa ha moõpa oikóta, 27 ikatu haguã oheka Tupãme ha ku jepovyvýpe ramo guáicha ojuhu mba'e chupe, añete ramo jepe Tupã noĩri mombyry ñande hegui. 28 Tupãme niko jaiko, jaku'e ha jaikove, he'i haguéicha avei pene ñe'ẽ yvoty apohárava, he'i ramo guare: ‘Tupã ñemoñare hína ñande.’ 29 Aipórõ, Tupã ñemoñare ñande rekópe, nañaimo'ãi vaerã Tupã ojoguaha umi ta'ãnga óro, pláta térã itágui guápe. 30 Tupã yma oheja reínte vaekue yvypóra kuéra kuaa'ỹ, ko'ágã katu he'i opavavépe opa rupi ojevy haguã ha'e gotyo, 31 Tupã omoĩ haguére peteĩ ára ombojovake haguã opa yvypórape teko jojápe, peteĩ kuimba'e rupi, ha'e oiporavo vaekue, ha upéva ohechauka opavavépe omoingove jeývo chupe.
32 Ohendúvo upe jeikove jey omanóva apytégui rehegua, oĩ oñembohorýva hese, ha oĩ he'íva chupe:
—Ágã upéinte rohendu jeýne reñe'ẽvo oréve ko'ã mba'ére.
33 Upémarõ Pablo oheja chupe kuéra. 34 Oĩ katu ohóva hendive ha oguerovia. Umíva apytépe oĩ Dionisio, ha'e peteĩ Areópago pegua kuérava, peteĩ kuñakarai hérava Dámaris avei, ha ambueve kuérava.
Acyinamam olhma tingma Tesalónica
1 Aplhinquic alhta Pablo najan Silas. Apquilyeycajangvocmec alhta tingma Anfípolis najan Apolonia. Apquilvocmec alhta tingma Tesalónica. Apyitnec alhta maa tingma apcaneyquiclhilha judíos. 2 Apmiyaclhec alhta Pablo tingma apcaneyquiclhilha. Aptemaclha mataa Pablo. Natqui acnim ninnayclha alhta invocmoc apquiltimnaycam. 3 Apquilpeyvaseclhec alhta mataa vaycajac actalhesomalhca aplhenamap Cristo. Actemaclha mayasquiscama apyimpejic Cristo najan actemaclha aplhaticjangviyam nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. Aptomjac alhta apquilanya:
—Eycaso Jesús siltimnascama mataa quellhip aptomja Cristo apanco —alhta aptomjac.
4 Am alhta elyascacmoc tasic amyaa napocja judíos. Apquilpalhavaac alhta Pablo najan Silas. Apnacmec alhta maa aplhamoclhojo griegos. Najan aclhamoclhojo quilvanaa alimja apmamyi. Apquilacoc alhta mataa Dios Ingyapam. Am alhta najan elyascacmoc tasic amyaa. 5 Apquiltanovquic alhta judíos aptomja apquilyasquiyam tasic amyaa. Apquilanyam alhta enlhit apquilmapsomcaa mepqui apquiltamjaycam. Inyinimquic alhta olhma apyovoclhojo tingma. Apquilvoclhec alhta Jasón tingma pac. Pablo najan Silas alhta apquilquitamac. Apquililtamjoc alhta elantipsic tingma. Apquiltamjoc alhta elanic judíos, yoyam elmacpoc Pablo najan Silas. 6 Am alhta elvitac maa. Yejemoc alhta apmacpo Jasón najan napocja apquilyalhinga. Apquilyinyovaseclhec alhta apnamcaclha apquilyimtalhnamo tingma. Apquilpalhamam alhta:
—Apquilvaac lhac as enlhitaoc apquiltomja apquilyinimquiscama lhalhma anco. 7 Apquilmec mataa tacja as enlhitaoc Jasón. Apquiltovasquic mataa singanamaclha apvisqui co Roma. Apquillhenquic mataa poc apvisqui apvisay Jesús —alhta apquiltomjac apquilpamesma.
8 Lhama alhta apquillinga as asoc. Apquilyinimcasquic alhta olhma enlhitaoc najan apquilyimtalhnamo. 9 Innec alhta acpeyvaseclho aptemaclha Jasón. Yejemoc alhta apquilapajasacpo eltajiclha.
Apquilvoyam Pablo najan Silas tingma Berea
10 Apquilpecjesam alhta apquilyalhinga. Alhtaa alhta apquilapajasacpo Pablo najan Silas elyacsic tingma Berea. Lhama alhta apquilvoclho. Yejemoc alhta apquilmiyaclho tingma apcaneyquiclhilha judíos. 11 Inquiljalhnec alhta apquilvalhoc judíos co Berea, melno apnaymacoc co Tesalónica. Inquilmec alhta apquilvalhoc tasic amyaa. Apquilyipsatamquic alhta mataa vaycajac Dios appayvam aclhamoclhojo acnim. Apquilyitsamquic alhta mataa actemaclha aplhanma Pablo. 12 Am alhta elyascacmoc tasic amyaa aplhamoclhojo enlhit. Am alhta najan elyascacmoc tasic amyaa aplhamoclhojo griegos najan quilvanaa alimja amamyi. 13 Lhama alhta apquillinga judíos co Tesalónica actemaclha apquiltimnascama Pablo Dios appayvam tingma Berea. Yejemoc alhta apquilvaa tingma Berea. Acyinamam olhma alhta apquiltimescasac tingma. 14 Yejemoc alhta apcapajascapo Pablo nicja yingmin acvanyam. Apquilyalhinga alhta apquilapajascama. Apnaclhec alhta mocjam Silas najan Timoteo tingma Berea. 15 Apmiyaclhec alhta Pablo tingma Atenas. Apquillhalhmaa alhta napocja apquilyalhinga. Apquiltajavoc alhta mocjam apquillhalhmaa. Apcapajasquic alhta appayvam Pablo. Apcanyacpec alhta Silas najan Timoteo elpecjicsojo, yoyam elimjamcoc.
Apvoyam Pablo tingma Atenas
16 Apquiljalhnam alhta Pablo, yoyam elvac tingma Atenas Silas najan Timoteo. Inyitnocjavoc alhta apvalhoc Pablo apvita aclhamoclhojo quilaycmasquiscama apquilyitquiscama dios. 17 Apvoclhec alhta Pablo tingma apcaneyquiclhilha. Apquilpamejitcasquic alhta Pablo nipyesicsa judíos najan apquilpalhaviyam judíos. Apquilpamejitcasquic alhta najan enlhit apnaycam napocja tingma aclhamoclhojo acnim. 18 Aptajanyavoc alhta Pablo enlhit apyascamcolhma apquilvisay epicureos najan poc apquilvisay estoicos. Apquilpamejitsacpec alhta:
—¿Soc asoc aplhena aplhamasomap nac lha? —alhta apquiltomjac.
Alhta apquiltomjac poc:
—Aplingasquimqui inyicje alvisay alyitsomalhca dios enlhit apnaycam mocjay —alhta apquiltomjac. Ayinyemaclha apquiltimnasa mataa Pablo tasic amyaa najan actemaclha aplhaticjangviyam Jesús —alhta intomjac amyaa aplhenacpo. 19 Yejemoc alhta apmacpo Pablo. Apquilyantamaclhec alhta ningyicpilcomalhcoclha acvisay Areópago. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Ningiltamjo inyicje ongilyasamcojo nincoo actemaclha alhnancoc singillhicmoscama apquiltimnaycam mataa lhip.
20 Aplhenquic mataa lhip asoc mongyascamco. Ningiltamjoc ongilyasamcojo actemaclha aclhenomalhca —alhta apquiltomjac.
21 Apquiltemaclha apancaoc co Atenas najan enlhit apquilpalhaviyam Atenas. Am alhta ellanac moc asoc. Acvamlha apquililtamjoc mataa elaylhojo amyaa alhnancoc najan ellhenic mataa.
22 Apquinmam alhta Pablo nipyesicsa enlhitaoc apnaycam ningyicpilcomalhcoclha acvisay Areópago. Aptomjac alhta apquilanya Pablo:
—Quellhip co Atenas. Acyicpilcoc coo apquiltemaclha mataa quellhip apquilayo ingilyapam diosaoc. 23 Naysicsa sictiyascam natingma acvitangvocmec mataa actemaclha apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhco dios. Acvitac alhta lhama acvatnamalhquilha. Yitnec alhta actalhesomalhca as appayvam: “Dios Ingyapam meyicpilcomap apanco” —alhta intomjac actalhescama. Apquilacoc mataa quellhip lhama Dios melyicpilquemo. Eycaso aptomja Dios siltimnascama quilhvo quellhip.
24 Dios Ingyapam aptomja apquillanay as nalhpop najan aclhamoclhojo asoc acnamco lhalhma anco. Dios Ingyapam aptomja Apvisqui netin najan as nalhpop. Melhejec mataa Dios Ingyapam congne tingma apponquinomap enlhit apquillanay. 25 Mongvanquic nincoo lhama asoc yoyam ongilanesquisic. Am coymalhquejec as asoc Dios Ingyapam. Eyca aptomja singmescama acyimnatem ingnenyic najan ninginamam najan aclhamoclhojo asoc.
26 Aplhamoclhojo enlhit apquilmolhama lhalhma anco apquilinyema Dios Ingyapam aptomja apquillanay lhama enlhit apmolhama siclhoc anco. Apquilyipsatamquic mataa Dios Ingyapam acvamlha acnim apquileyvam enlhitaoc as nalhpop. Apquilyipsatamquic mataa acvamlha yoclhilhma apquileyvam enlhitaoc. 27 Apquiltamjoc yoyam ongilquitmoc ningilanalhco Dios Ingyapam. Ongilpacnamam sat lhaja, ongilviticlhac sat lhaja. Am elhnac mocjay Dios Ingyapam. Apnec ningatoc nincoo. 28 Ningilinyemac nincoo Dios Ingyapam najan nintemaclha mataa najan ningileyvam mataa. Innoc apquillhanma alhta actamongvayclholhma appayvam (acmasis) nipyesicsa quellhip: “Nincoo ningilinyema apmolhama Dios Ingyapam” —alhta apquiltomjac. 29 Ningilinyemac ancoc apmolhama Dios, colhenejec ingvalhoc acyitsomalhco oro alyinmomo apyimpejic Dios najan acyitsomalhco plata alyinmomo najan acyitsomalhco mataymong. Eyca as asoc ayinyema enlhit apquillanay aptomja apcaycmasquiscama. 30 Am colhenam apvalhoc Dios Ingyapam apquiltemaclha ilhnic nat enlhitaoc melyascamco. Quilhvo eyca apquilanyacpo aplhamoclhojo enlhit lhalhma anco, yoyam elyanmongsic apquilvalhoc. 31 Aplhencasquic Dios Ingyapam lhama acnim, yoyam jingilyicpilcojo ningilanalhco lhalhma anco. Inpeyvoc anco apquilyicpilquemo. Apyacyesquic Dios Ingyapam lhama enlhit, yoyam etnejic singyicpilquemo. Metnatsacpejec sat maa, ayinyemaclha aplhaticjasquiyam nipyesicsa apquilmasquingvaycmo —alhta aptomjac Pablo.
32 Lhama alhta apquillinga actemaclha aplhaticjangviyam nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. Yejemoc alhta apquilasmesa napocja. Apquiltomjac alhta poc enlhitaoc:
—Intasi nac onlingaclhojoc mocjam aplhena nac lha —alhta apquiltomjac.
33 Aptipquic alhta Pablo nipyesicsa enlhitaoc. 34 Am alhta elyascacmoc tasic amyaa napocja enlhit. Apquilyiplaclhec alhta Pablo. Lhama alhta apvisay Dionisio, apmolhama ningyicpilcomalhcoclha Areópago. Najan lhama quilvana alhta acvisay Dámaris najan moc quilvanaa.
