Jesús oiporavo 72
1 Kóva rire Jesús oiporavo 72pe ha omondo henonderã, mokõi-mokõi umi táva rupi ha mamo ha'e oho vaerãháme. 2 He'i chupe kuéra: “Ajépa tuicha pe kokue ha heta hi'a, omono'õ vaerãnte mbovy. Upévare, pejerure pe kóga járape tombou umi ou vaerãme omono'õ. 3 Tapeho peẽ. Peikuaáke pomondoha hína ovecha ra'ýicha aguara guasu apytépe. 4 Ani peraha viru ha tembi'u ha pende py rehegua ave. Ha ani pepyta pe poromomaiteívo tapére. 5 Peikévo peteĩ ógape, pemomaitei raẽ pejévo: ‘Py'a guapy ko ógape guarã.’ 6 Ha upépe oĩ ramo yvypóra oipotáva py'a guapy, hembipota oikóne. Upeicha'ỹrõ katu, peẽme jeýnte opytáta. 7 Pepyta upe óga upévape, ha pe'u ha pey'u umi ha'e kuéra oguerekóvagui. Opa omba'apóvape niko ojehepyme'ẽ vaerã voínte. Ani peva-peva rei peteĩ ógagui ambuépe. 8 Peho ramo peteĩ táva peñemoguahẽháme, pe'u umi peẽme oñeme'ẽvagui. 9 Pemonguera umi hasýva upépe oĩvape, ha peje chupe kuéra: ‘Tupã sãmbyhy hi'aguĩma pende hegui.’ 10 Ha pehórõ peteĩ táva peñemoguahẽ'ỹháme, pesẽ okápe ha peje: 11 ‘Pende táva pegua yvytĩmbo oja vaekue ore pýre jepe, roityvyro ore pochýgui pende rehe. Ha peikuaáke kóva, Tupã sãmbyhy hi'aguĩma pende hegui.’ 12 Ha'e peẽme, ágãnte chupe kuéra oñenupã pohyivéta umi táva Sodómape oiko vaekuégui.”
Jesús oja'o umi táva oguerovia'ỹvape
(Mt 11.20-24)13 Ejererekóke nde, táva Corazín! Ejererekóke nde, táva Betsaida. Táva Tiro ha Sidónpe ojejapo rire umi mba'e hechapyrãva ojejapo vaekue pende pype, ymáma ojevy vaerã mo'ã hikuái Tupã gotyo, ha oñemonde ao vosakuépe ha oguapy tanimbu ári, ohechauka haguã ombyasyha iñangaipa. 14 Tupã oporombojovakeha árape, peẽ peñenupã pohyivéta umi táva Tiro ha Sidón peguágui. 15 Ha nde, táva Cafarnaúm, reimo'ã piko reguahẽtaha yvágape? Tupã uvei nde reitýta omanóva retãme! 16 Umi pene rendúva, chéve che rendu ha pe ojahéiva pende rehe, ojahéi che rehe. Ha pe ojahéiva che rehe, ojahéi pe che mbouharére.
Umi 72 ou jey
17 Umi 72 ou jey hikuái vy'apópe, ha he'i:
--Ore Jára, umi mba'epochy jepe ojapo ro'éva nde rérape.
18 Jesús he'i chupe kuéra:
--Upéicha. Che ahecha Satanápe ho'a ramo yvágagui aratirícha. 19 Che ame'ẽ vaekue peẽme pokatu peguata haguã mbói ha alakran apytépe, ha pende pu'aka haguã umi pende rehe ija'e'ỹvare, ojehu'ỹre peẽme mba'eve ivaíva. 20 Anínte pevy'a umi mba'epochy ojapo haguére pejéva. Pevy'a uvei oimemaháre pende réra ojehai yvágape.
Ta'ýra añoite oikuaa mávapa Túva
(Mt 11.25-27Mt 13.16-17)21 Upe javete Jesús henyhẽ Espíritu Santo guigua vy'ápe, ha he'i: “Romomba'e guasu che Ru, yvága ha yvy Jára, reñomi haguére ko'ã mba'e umi iñarandu ha imba'e kuaávagui, ha reikuaauka umi iñarandu'ỹvape. Upéicha che Ru, péichante voi reipota vaekue ojehu.
22 Che Ru niko omoĩ che po guýpe opa mba'e. Avave ndoikuaái Tupã Ra'ýpe, Túva añónte. Ha avave ndoikuaái Túvape, Tupã Ra'y añónte, ha umi ojekuaaukávape Tupã Ra'y.”
23 Ha ojerévo hemimbo'e kuéra gotyo, he'i chupe kuéra año: “Ovy'aiténe umi ohecháva pe peẽ pehecháva hína. 24 Añetehápe ha'e peẽme, heta maranduhára ha heta mburuvicha guasu ohechase vaekue ko peẽ pehecháva, ha ndohechái. Ha'e kuéra ohenduse vaekue ko peẽ pehendúva, ha nohendúi.”
Ñe'ẽ mbojoja Samariagua ipy'a porãva rehegua
25 Peteĩ Moisés rembiapoukapy mbo'eha oho oñe'ẽ Jesús ndive, ha oha'ã haguã chupe oporandu:
--Mbo'ehára, mba'e piko ajapo vaerã areko haguã jeikove opa'ỹva? 26 Jesús he'i chupe:
--Mba'épa oĩ tembiapoukapýpe? Mba'e piko pehecháva kuatiápe? 27 Upe Moisés rembiapoukapy mbo'eha he'i:
--Ehayhu Tupã nde Járape ne nde py'aite guive, ne ánga rugua guive ha opa ne arandukue reheve, ha ehayhu nde rapichápe rejehayhuháicha nde.
28 Ha Jesús katu he'i:
--Ere porã, rejapórõ upéicha, reikovéta.
29 Pe tembiapoukapy mbo'eha katu, omoĩ porãsévo imba'e porandu, he'i Jesúspe:
--Ha máva piko pe che rapicha?
30 Aipórõ Jesús he'i chupe:
--Peteĩ karia'y oguata ohóvo Jerusalén rape guio Jericó gotyo, ha peteĩ mondaha aty ohape joko chupe, ha oipe'a chugui ijao peve. Oinupã hikuái ha oheja chupe omano ha nomanóime. 31 Peichahágui rei peteĩ pa'i ohasa upe rupi, ha ohechávo chupe ojere chugui ha ohónte ha ndopytái. 32 Peteĩ levíta avei oguahẽ upépe, ha ohecha vove, ojere chugui ha ohónte avei tenonderã. 33 Peteĩ kuimba'e Samariagua katu, ohóva hína upe tape upévare avei, ohechávo oiporiahurereko chupe. 34 Oñemboja hese, oipohano ñandyry ha kaguýpe ha ojokua chupe umi ojekutu hague rupi. Upéi ohupi chupe ikavaju tee ári, ogueraha peteĩ óga ojepytahápe ha oñangareko hese. 35 Upe riregua ko'ẽme, upe Samariagua oguenohẽ mokõi ára mba'apokue repy ha ome'ẽ upe óga járape, ha he'i chupe:
--Eñangareko ko karia'ýre. Ndohupytypáirõ viru, che ahepyme'ẽta ndéve upéi ajevývo.
36 Ha néi, mávapa ko'ãvagui, ndéverõ guarã pe karia'y rapicha, ohape joko vaekue umi mba'e vai apoha? 37 Upe Moisés rembiapoukapy mbo'eha he'i:
--Pe oiporiahurereko vaekue chupe.
Jesús katu he'i chupe:
--Néi, tereho ha ejapo ndave upéicha.
Jesús, Marta ha María rógape
38 Jesús oipykúi hape ha oguahẽ peteĩ tava'ipe, ha upépe omoguahẽ chupe hógape peteĩ kuña hérava Marta. 39 Ha'e oguereko peteĩ ikypy'y hérava María, oguapýva Jesús ypýpe ohendu haguã umi he'íva. 40 Marta katu, oikóva hína heta hembiapo reheve, oñemboja Jesús rehe ha he'i chupe:
--Che Jára, na nde py'apýipa che kypy'y che rejaha cheño ko tembiapo hetaite reheve? Ere chupe ta che pytyvõ.
41 Jesús katu he'i chupe:
--Marta, Marta, rejepy'apy hetaiterei mba'ére, 42 ha peteĩ mba'énte tekotevẽ. María ojapyhy pe iporãvéva, ha avave ndoipe'a mo'ãi chugui.
Apquilapajascama Jesús setenta apquiltamsoycaoc
1 Natamin alhta apquilyacyesa Visqui ingac mocjam setenta apquiltamsoycaoc. Apquilapajasquic alhta moc apcanita. Apquilapajasquic alhta natingma lhalhma anco yavamlha eyacsic. 2 Aptomjac alhta apquilanya Jesús:
—Cotlaycaoc acmocjitma acyilhna, eyca apcanito aptomja apnaclheycaoc. Elilmalhnam quellhip acnaclhomalhquilha avisqui ac, yoyam elapajacsic elnaclhamcoc acyilhna. 3 Ellhing quellhip. Quip elanojo, alapajasquic quellhip malha nipquesic apquitcaoc naysicsa asoc navjac aclom. 4 Noelsov nasa najapa najan solyayem. Noelsov moc tiyayipeoc. Noelpayves nasa enlhit nalhit amay. 5 Apquilantalhningvocmec sat ancoc lhama tingma, eltime sat siclho: “Coltamilam sat ingilvalhoc as tingma”. 6 Apnec sat ancoc maa enlhit actamila apvalhoc, comalhcac sat tacja actemaclha apquilpayvescama quellhip. Am sat ancoc elhnac enlhit actamila apvalhoc, cotajingvomoc sat apquilpayvescama. 7 Elhnam sat maa tingma. Eltovaoc najan elyinaoc asoc apquillhoy maa. Enlhit aptamjaycam colhojoc sat acyanmongam. Noelyanmongsaoc nasa moc apquilmaclha tingma. 8 Apquilmacpec sat ancoc tacja quellhip as tingma, eltovaoc sat asoc nintom apquillhoy maa. 9 Eltamilquisquim sat acmasca apyimpeoc as tingma. Eltime sat maa: “Camquitvaac quellhip Dios apquilnancascama” —sat eltime elanic. 10 Am sat ancoc elmacpoc tacja quellhip as tingma, elantiyip sat maa. Sat eltimjic maa: 11 “Ninpalesquic lhopactic alyipitcay ingmancoc ayinyema as tingma. Cotnatsalhquejec sat actemaclha melmam tacja. Elyasamcojo quellhip: Camquitvaac lhac quellhip Dios apquilnancascama. Am lhac colyacmoc quellhip” —sat eltime elanic. 12 Actomjac coo siyanya quellhip: Acvocmo sat acnim ningyicpilcomalhcoclha coyimtilhojoc sat acyanmongayclha as tingma, am colhoyc acyanmongayclha tingma Sodoma —alhta aptomjac.
Enlhitaoc melyajayquiclho layi
(Mt 11.20-24)13 Quellhip layi co Corazín. Quellhip layi co Betsaida. Invitalhquic nipyesicsa quellhip asoc sinpilapquiscama. Invitalhquic nat ancoc as asoc tingma Tiro najan Sidón, quilhvoc nat elyanmongsic apquilvalhoc. Quilhvoc nat elvitacpoc apma apquilantalhnama yamquintim ajac apnaycam naysicsa tajap. 14 Acvocmo sat acnim ningyicpilcomalhcoclha colhyevavojoc sat acyanmongayclha co Tiro najan co Sidón, melhno quellhip. 15 Quellhip co Capernaum. ¿Apquilanayqui ya quellhip elyasacpoc netin acvocmo netin? Colhic sat acvayvesantamo coning acvocmo alyascamaclha ingjangaoc.
16 “Injalhnalhcoc ancoc apquilpayvam quellhip, acno acjalhnomalhco coo lha sicpayvam. Apquilvanacpec ancoc quellhip, acno sicvanamalhca coo lha. Acvanalhquic ancoc coo, apvanacpec najan Ingyapam aptomja seyapajascama coo —alhta aptomjac.
Apquilvactamo mocjam setenta apquiltamsoycaoc
17 Apquilvoctac alhta mocjam setenta apquiltamsoycaoc. Inquilpayjeclhec alhta apquilvalhoc, apquilpamejitsa:
—Visqui, ingilyajaclhoc najan maa somquic quilyicjamo ayinyema lhip apvisay —alhta apquiltomjac.
18 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Eje, acvita inyicje Satanás, malha alyinmom, malha nata actiyam ayinyema netin. 19 Quip elanojo. Almesquic quellhip apquilmopvan, yoyam eltamoc nimisma najan yitaja, yoyam elnatovacsic cotnaja ingmoc. Mellingamquejec sat quellhip acmasca. 20 Noelitsovacsojo nasa quellhip alyajaclho somquic quilyicjamo. Elitsovacsojo anco quellhip acnatalhesomalhca apquilvisay netin —alhta aptomjac.
Jesús acpayjayclha apvalhoc
(Mt 11.25-27Mt 13.16-17)21 Yejemoc alhta acpayjeclho apvalhoc Jesús ayinyema Espíritu Santo: Aptomjac alhta apquilmalhnancama:
—Ingyapam netin, lhip nac Visqui netin najan as nalhpop. Inlhenquic coo evalhoc lhip. Apyilhascasquic lhip as asoc enlhitaoc apquilyascamco lhalhma anco. Am eyilhascasac lhip as asoc enlhit melyascamco malha sicaa. Intasic anco, Ingyapam. Actomja lhip apquiltemoclha apanco.
22 “Elmesquic coo Tata aclhamoclhojo asoc sicmovan. Paj lhama apyascamco sicvisay Apquitca. Apvamlha coo Tata apyasamco. Paj lhama apyascamco apvisay coo Tata. Acvamlha coo sicyascamco apvisay coo Tata. Najan maa apquilyasamcoc sictomja silyascasingviyam apvisay coo Tata —alhta aptomjac Jesús.
23 Apquilanoc alhta Jesús apquiltamsoycaoc, apquilpamejitsa:
—Apquilvitac quellhip as asoc. Apquilinyejemoc anco enlhit apquilvitay as asoc. 24 Actomjac coo siyanya quellhip: Apquilvitac quellhip as asoc. Aplhamoc nic nat profetas Dios apquillingascama najan apquilviscaa apquililtamjoc nic nat elvita. Am nic nat elvitayac. Apquililtamjoc nic nat ellinga. Am nic nat ellingayac —alhta aptomjac.
Aplhenamap aptamila co Samaria
25 Yejemoc alhta apquinmaclho netin apyascamco apquiltemaclha. Apquiltamjoc alhta eyipconic Jesús. Aptomjac alhta apcanya:
—Visqui, ¿jalhco sat otnejic, yoyam momasquingvomeje cotmongvoycamlha nelha? —alhta aptomjac.
26 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—¿Jalhco lha actomja singanamaclha actalhesomalhca? ¿Co lha actomja lhip apquilyipsatem? —alhta aptomjac.
27 Apcatingmavoc alhta apyascamco apquiltemaclha:
—“Ingyasicjojo anco Dios lhip Visqui pac. Iyiplovquis sat apvalhoc, najan apyimnatem apanco najan apyascamcolhma. Ingyasicjojo ingmoc acno apcasicjamacpo apanco” —alhta aptomjac.
28 Aptomjac alhta apcanya Jesús:
—Inpayjoc aplhanma. Itne sat mataa lha. Memasquingvomejec sat lhip cotmongvoycamlha nelha —alhta aptomjac.
29 Apquiltamjoc alhta etnesacpoc apanco appeyvomo as enlhit. Aptomjac alhta apcanya:
—Visqui, ¿soc emoc qui? —alhta aptomjac.
30 Yejemoc alhta apquiltimnamcaa Jesús:
—Jerusalén nic nat apquimpac lhama enlhit. Jericó nic nat apmiyaclha. Nalhit amay nic nat apquiltajanyac apquilminyilhma. Appatjetacpec nic nat. Innec nic nat aljalhyovasquisa apquilantalhnama. Apticpongacpec nic nat as enlhit. Quitlhincasoc nic nat ingyitsapoc. Apquilyamyaclhec nic nat aptomja apquilajem. Apquilvonquipquic nic nat. 31 Yejemoc nic nat apmiyaclho maa lhama sacerdote. Apvitangvocmec nic nat apmatnam. Apyeycajangvocmec nic nat eyca. 32 Apquimjamquic nic nat najan lhama levita. Apvitangvocmec nic nat apmatnam. Apyeycajangvocmec nic nat najan. 33 Apquimjamquic nic nat najan lhama co Samaria. Apvitangvocmec nic nat apmatnam. Lhama ilhnic nat apvita, apyovsec nic nat apquilano. 34 Yejemoc nic nat apyocmo. Appilhtejitcasquic nic nat apquilyimsem. Apyanquincaac nic nat olivo yingmenic (acpilhmoc) najan moyayit uva yingmenic. Appatimcaseclhec nic nat apquinamtem. Apyantimquic nic nat tingma apnaycamcaclha maycaa. Aptamilcasquic nic nat maa. 35 Moc acnim nic nat appecjamcaa co Samaria. Yejemoc nic nat apquiljalhyovasa anit solyayem. Apmesquic nic nat acyanmongam actomja tingma pac. Aptomjac alhta apcanya: “Itamilquis sat as enlhit. Am sat ancoc colhnoc acyanmongam aptamilquiscama, olmesic sat mocjam sicvactamo sat” —nic nat aptomjac. 36 Apnatqui enlhit nic nat aptomja apquilvitay apmatnam. ¿Jalhco apcanya lhip aptomja poc apanco? —alhta aptomjac Jesús.
37 Apcatingmavoc alhta apyascamco apquiltemaclha:
—Ayanayc coo aptomja apquimlaycmo —alhta aptomjac.
Aptomjac alhta apcanya Jesús:
—Tasi, ilhing sat lhip. Ilhnasojo sat aptemaclha —alhta aptomjac.
Jesús aptimem maycaa Marta najan María tingma ac
38 Aplhinquic alhta Jesús, apvoclhoc alhta lhama tingma. Inmec alhta tacja quilvana acvisay Marta. 39 Inyalhing alhta innac acvisay María. Innacmec alhta apnaclha Jesús acpayjo apmancoc. Inquiljalhnoc alhta aplhanma. 40 Incapajam alhta allana aclhamoclhojo asoc Marta. Acyoctamo alhta apnaclha Jesús. Intomjac alhta ayanya:
—Visqui, ¿am ya colhenac apvalhoc lhip acyinyova actamjaycam eyalhing? Actamjam elhapco coo. Ingyane sat jepasmoc —alhta intomjac.
41 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Marta, Marta. Actemaclha aclheneycam avalhoc lhiya. Incapajam allana lhiya aclhamoclhojo asoc. 42 Lhama asoc eyca ningilanyomalhca ongillanac. Inyacyesquic lhac María actamila asoc. Colatamalhqueje nac maa —alhta aptomjac.
