Karu guasu Belsasar rógape
1 Belsasar, Babilonia ruvicha guasu, ohenói karu guasúpe mburuvicha guasu kuéra hetãmegua. Upe karu guasúpe heta ho'u hikuái kaguy. 2-3 Opiguy joparáma ramo, Belsasar ojerure ojegueru haguã chupe umi kópa ha tása guasu pláta ha órogui ojejapo vaekue. Umíva itúva Nabucodonosor oguenohẽ ha ogueraha vaekue Tupã tupaógui oĩva Jerusalénpe. Ha ojererúvo umíva, mburuvicha guasu ha ambue mburuvicha kuéra, hembireko ha ikuña kuéra reheve ho'u pype kaguy. 4 Ho'u joa hikuái kaguy ha omomba'e guasu itupã gua'u kuéra ojejapóva óro, pláta vrónse, fiérro, yvyra ha itágui. 5 Peichaháguinte ojehecha peteĩ po oñepyrũva ohai ikuãme pe ogykére upe tataindy ohesape porãvehápe. Ha mburuvicha guasu ohecha mba'éichapa pe po ohai ohóvo. 6 Upépe hova sysyipa ha hesa'yju mimbi kyhyjégui ha oñepyrũ oryrýi osusũ ipy guive, iñakã meve. 7 Oñemoĩ osapukái ou haguã mba'e kuaaha, karai arandu kuéra ha mba'e rechahára mbyja kuérare oma'ẽva, ha he'i chupe kuéra:
—Upe ikatúvape omoñe'ẽ pe ogykére ojehaíva ha omombe'u chéve mba'épa he'ise, chupe amondéta ao pytã jeguápe, amoĩta ijajúri ajurigua órogui ojejapóva, ha oikóta chugui mburuvicha mbarete che retãme.
8 Ha umi karai arandu oike upe kotýpe ha ndaipóri omoñe'ẽ kuaáva pe ogykére ojehaíva térã ikatúva omombe'u chupe mba'épa pe he'iséva. 9 Mburuvicha guasu Belsasar opyta tuicha okyhyje, hesa'yjupaite ha mburuvicha kuéra ndoikuaái mba'épa ojapóta. 10 Isy katu ohendu pe ayvu omopu'ãva Belsasar ha umi mburuvicha hendive oĩva, ha oho oike upe ha'e kuéra oĩháme, ha he'i chupe:
—Toikovéke mburuvicha guasu opa ára! Ani rejepy'apýtei mba'evére ha ani péicha nde resa'yju. 11 Ne retãme oĩ hína peteĩ kuimba'e oisãmbyhýva chupe umi tupã imarangatúva espíritu. Nde ru Nabucodonosor mburuvicha guasúrõ guare, pe kuimba'e rehe ojehecha vaekue iñakã porã, iñarandu ha imba'ekuaaha tupã nguéraicha. Upévare nde ru Nabucodonosor omoĩ vaekue chupe paje apoha, mba'e kuaaha, karai kuéra arandu ha mba'e rechahára mbyjáre oma'ẽva ruvicha ramo ñane retãme. 12 Ha'e héra hína Daniel ha mburuvicha guasu ombohéra chupe Beltsasar. Ha'e oguereko peteĩ espíritu avave oguereko'ỹva, ome'ẽva chupe arandu ha mba'e kuaa oikuaa haguã mba'épa he'ise umi mba'e ñande képe jahecháva, omombe'u haguã umi mba'e ojekuaa'ỹva, ha ojora haguã umi mba'e avave ikatu'ỹva ojora. Ehenoika Daniélpe. Ha'e he'íta ndéve pe reikuaaséva.
Daniel ojora ojehaíva ogykére
13 Daniel ojereraha mburuvicha guasu rendápe, ha ha'e he'i Daniélpe:
—Nde piko hína Daniel? Nde piko judío hína, che ru Nabucodonosor ogueru vaekue hembiguairã? 14 Ahendu Tupã espíritu oĩha nde pype ha ne akã porã, ne arandu ha ne mba'e kuaaha. 15 Ahenoika kuri ko'ápe umi karai arandu omoñe'ẽ haguã chéve ko'ã ñe'ẽ, ha upéi he'i haguã chéve mba'épa he'ise. Ha mba'eve ndoikuaái hikuái. 16 Ahendu nde ikatuha rejora umi mba'e avave ikatu'ỹva ojora. Remoñe'ẽ ramo ko'ã ñe'ẽ ogyke rehe oĩva ha ere chéve mba'épa he'ise, romondéta ao pytã jeguápe, amoĩta nde ajúri ajurigua órogui ojejapóva, ha ndéta mburuvicha mbarete che retãme.
17 Upérõ Daniel he'i chupe:
—Topytapánte ndéve umi mba'e reme'ẽséva chéve ha emoĩ che rendaguépe peteĩ oikoséva nde róga guasúpe. Amombe'úta ndéve, che ruvicha guasu, mba'épa he'ise umi ñe'ẽ ogykére ojehaíva.
18 Tupã yvatetegua omoĩ vaekue nde ru Nabucodonosórpe mburuvicha guasúrõ ha ome'ẽ chupe mba'eta ha omoherakuã guasu chupe. 19 Ha omombarete haguére chupe, opa tetã ha opaichagua ñe'ẽme oñe'ẽva, omomba'e chupe ha oryrýi vaekue kyhyjégui henondépe. Ha'e ojuka térã oheja oikove oipotávape, oity ha omyakã rapu'ã oipotávape. 20 Ojejapo itereíma ramo katu, ha ojapógui ivaíva okuaase'ỹ rehe mba'eve, okúi iguapyhágui ha ojepe'a chugui ituichakue. 21 Oñemosẽ yvypóra apytégui ha oiko tymbáicha. Vúrro saite apytépe oho oiko, vakáicha kapi'i rehe okaru ha ysapy mante hi'ári ho'a, ohecha kuaa peve Tupã yvatetegua oĩha opa mburuvicha ári, ha ha'e omboguapyha mburuvicha guasúrõ ha'e oipotávape. 22 Ha nde ita'ýra Belsasar katu reñembotuichase, reikuaa ramo jepe umi mba'e chupe ojehu vaekue. 23 Nde reja'yvere Ñandejára yvágape oĩva ndive rerukávo ne mesápe umi kópa ha tása guasu itupao pegua, ha ne mbohupa kuéra ndive re'u pype kaguy ha remomba'e guasu tupã nguéra óro, pláta, vrónse, fiérro, yvyra ha itágui ojejapóva. Umíva niko ndohechái, nohendúi ha ndoikuaái mba'eve. Tupãme katu neremomba'e guasúi, ku ipópe oĩva nde rekove ha ipópe oĩ opa mba'e nde rejapóva. 24 Upévare ha'e ombou upe po, ohai haguã ko'ã ñe'ẽ: 25 MENE, MENE, TEKEL ha PARSIN. 26 Umíva he'ise ko'ã mba'e: MENE, Tupã omoĩ mboy árapa nde reisãmbyhýta ne retã ha araka'e opáta. 27 TEKEL: Nde reñeha'ã mba'e ra'ãhápe, ha rejejuhu nde vevyiha. 28 PARSIN: Ne retã oñemboja'o ha oñeme'ẽta tetã Media ha Pérsiape.
29 Upérõ mburuvicha guasu Belsasar omonde Daniel rehe ao jegua pytã, omoĩka ijajúri ajurigua órogui ojejapóva, ha omoĩ chupe mburuvicha mbarete ramo hetãme.
30 Upe pyharépe voi ojejuka Belsasar, umi caldéo ruvicha guasu,
Amyaa actalhesamalhca
1 Apnec nic nat poc apvisqui yoclhilhma Babilonia (apya'monquiscama apyap) apvisay nic nat Belsasar. Apcapajasquic nic nat elansiclha mil apnaymacoc apquilyimtalhnamo, eltasomoc apvisqui tingma pac, malha fiesta. Avanjec nic nat apyinaycaoc anmin uva ayingmenic. 2-3 Apyinquic nic nat apvisqui Belsasar, apcanya colhic alsantimquisa alhanaoc najan ingjaycaoc altamila, allanomalhca oro najan plata. Alhanaoc apquilmaycam nic nat tingma apponquinomap tingma Jerusalén. Apyap ninga Nabucodonosor appatmeyquinta ilhnic nat as alhanaoc. Apquilyinamquic nic nat as alhanaoc apvisqui, najan apnatamcaa, najan moc apnatamcaa najan apyovoclhojo yatapquilviscaa. 4 Apquilyinamquic nic nat apyovoclhojo, acyiplomo apquilayo quilaycmasquiscama allanomalhca oro, moc najan plata, najan bronce, najan hierro, najan yamit, najan mataymong.
5 Pilapcasquic nic nat acvitalhco malha apmic apanco enlhit. Payjoc ayapongmatem calevascama, tingma napocja acmopoy. Intalhosalhquic nic nat maa apmic apanco. Pilapcasquic nic nat apvita apvisqui. 6 Intiyacmec nic nat apvalhoc ayinyema apcay. Appilhyinimquic nic nat apyovoclhojo apvisqui. 7 Apquevam nic nat apyimnatesa appayvam, yoyam elpasingvota apquilyascamco actemaclha ingjangaoc, najan apquilyascamco apquiltemaclha, najan apquilyascamco apquiltemaclha apyová.
Aptomjac nic nat apvisqui apquilanya: —Apvanquic sat ancoc quellhip elyipsitic actalhesomalhca najan jeyascasingvomoc amyaa. Elhcac sat apava aptamila apanco najan apnatanma apyispoc cadena allanomalhca oro alyinmom. Etnesacpoc sat yatapvisqui, tercer sictamjaycamó lhama siyanamaclha coo — nic nat aptomjac.
8 Apquilantalhnec nic nat apyovoclhojo apnaymacoc apquilyascamco. Am nic nat copvanac lhama eyascasingvomoc actemaclha actalhesomalhca napato apvisqui. 9 Intiyacmec nic nat apvalhoc apvisqui Belsasar ayinyema acyivey apcay. Am nic nat elyasamcoc apnaymacoc apquiltamjaycamó lhama, yavamlha eltimjic. 10 Pilapcasquic nic nat apvisqui inquin, aclinga ayitca appayvam najan apquilpayvam apquiltamjaycamó lhama. Intalhnec nic nat apnamcaclha yatapquilviscaa.
Intomjac nic nat ayanya ayitca: —¡Lhip visqui apyimtalhnamo etnejic apyimnatem cotmongvoycamlha nelha! ¡Nocotyim nasa apvalhoc! ¡Nongya nasa lhip! 11 Apnec lhama enlhit as ningileyvomaclha, apna apvalhoc espíritu apanco Dios. Apvitac alhta lhip apyap ninga, apya'monquiscama lhip apvisqui, aptemaclha apyascamco as enlhit, acno alyascamco nincoo dioses quilaycmasquiscama ingancaoc. Aptimescasquic alhta apyap ninga Nabucodonosor, etnejic as enlhit apquimja apmamyi nipyesicsa apquilyojolhma, najan apquilyascamco actemaclha ingjangaoc, najan apquilyascamco apquiltemaclha, najan apquilyascamco apyová. 12 Apvisay alhta Daniel, moc apvisay Beltsasar. Lhip visqui ingac, ingyapajas sat lhip colhic altimnasa Daniel, eyascasingvomoc sat actomjaclha actalhesomalhca tingma napocja. Acyasamcoc alhta apvalhoc Daniel, moc apvisay Beltsasar. Apvanquic eyascasingvomoc aclhamoclhojo asoc acvitay ningvanmoncama, najan asoc acyilhamalhca. Apvanquic epquiniclha ayalhnaclhojo asoc acyilhamalhca — alhta intomjac inquin — nic nat aptomjac profeta.
13 Innec nic nat acyantama Daniel apnaclha apvisqui. Aptomjac nic nat apcanya: —¿Lhip ya apvisay Daniel, lhama nipyesicsa apquilmomap alhta co Judá? Apquilmam najan apnalayquinta alhta singilpilhtetemo apvisqui alhta tata ninga Nabucodonosor. 14 Aclingac coo amyaa, apna lhip apvalhoc espíritu apanco Dios. Acyascamco lhip apvalhoc najan apyascamco nintemaclha. 15 Apcaneclhec alhta apyovoclhojo apquilyascamco nintemaclha, am eyca colapvancaac elyasamcojo najan elpiqueniclha ayalhnaclhojo amyaa actalhesomalhca ningvitay nincoo. 16 Naso, aclingac coo amyaa apyascamco lhip asoc ningyasquiyam najan apmopvan lhip epquiniclha ayalhnaclhojo asoc acyilhamalhca. Apvanquic sat ancoc lhip elyipsitic actalhesomalhca, najan jeyascasingvomoc actomjaclha amyaa. Elhcac sat lhip apava aptamila apanco, najan apnatanma apyispoc cadena allanomalhca oro alyinmom. Etnejic sat lhip tercer sictamjaycamó lhama siyanamaclha coo as yoclhilhma — alhta aptomjac apvisqui.
17 Apcatingmavoc nic nat Daniel: —Lhip visqui apyimtalhnamo. Jeyacmoc coo olhcac as asoc. Tasic lha poc enlhit elhcac sat, aptamjaycamó lhama apvisqui tingma pac. Quilhvoc sat oyascasingvomoc lhip actalhesomalhca tingma napocja, eyasamcojoc sat lhip:
18 Dios apna netin aptimesquiscama alhta lhip apyap ninga Nabucodonosor, etnejic apvisqui apyimtalhnamo, najan mayayo nipyesicsa enlhitaoc. 19 Apquilvitac alhta enlhitaoc lhalhma anco aptemaclha apmopvan apyap ninga. Apquilyajaclhoc alhta mataa apcanama acyiplomo acpilhyinamam apquilvalhoc. Am alhta emyavac napocja, apmiyovquic alhta poc apnaymacoc. Aptimescasquic alhta apquilyimtalhnamo napocja, apquilvatescasquic alhta apquilyimtalhnamo poc apnaymacoc, acno aclhanma apvalhoc apanco. 20 Apvitac alhta Dios aptemaclha ayajamalhco apvalhoc najan apyimtalhnesomacpo apanco. Apyinyovcasquic alhta Dios aptemaclha apvisqui mayayo najan apmopvan. 21 Apyinyovacpec alhta nipyesicsa enlhitaoc, aptomjayclho asoc navjac. Aptomjaclhec alhta yamelyeyjaycoc navjac actom paat. Najan malha vayqui actom paat. Intiyacmec tiyam etin apyitnamaclha. Invocmec alhta acnim apyicpilcangviyam Dios apna netin, mayayo najan apmopvan nipyesicsa enlhitaoc. Dios ayinyema aptimesquiscama apvisqui apjalhnancoc, najan aptomja apquilvatesquiscama apvisqui, acno aclhanma apvalhoc apanco Dios. 22 Lhip visqui Belsasar, apya'monquiscama apyap ninga, apyasamcoc lhip apquiltemaclha apancaoc alhta. Lhip aptomja apyimtalhnesomacpo apanco. 23 Lhip visqui apyimtalhnamo aptomja apvenneycam Dios apna netin. Lhip lhac apcanama, colhic acsantimquisa apquilmaycam ingjaycaoc najan alhanaoc alinyema alhta Dios tingma pac apponquinomap. Apmaycam lhac lhip najan apnaymacoc apquilyimtalhnamo, elyinamcoc vino uva ayingmenic as ingjaycaoc. Apquiltimec lhac apquilayo quilaycmasquiscama allanomalhca oro, moc najan plata, moc najan bronce, moc najan hierro, moc najan yamit, moc najan mataymong. Mepqui ataoc as quilaycmasquiscama, mepqui ajaycaoc, mepqui acyascamco avalhaoc. Am etnajac lhip apcayo Dios apna netin, ayinyemayaclha lhip acyimnatem apnenyic. 24 Dios lhac apcapajascama, colhic actalhesa as amyaa apvitay lhip. 25 MENE, MENE, TEKEL, y PARSIN 26 moc ningiltimem nincoo: MENE - Dios aptomja apquilyipsatem lhip apcanamaclha, cotmongvomoc sat nelha. 27 TEKEL - ningiltimem apquilyipsatomap lhip balanza, covocmo inlhojo kilo pac. 28 PARSIN - ningiltimem apquilhpansomap enlhitaoc apcanamaclha lhip, eltimjic sat apquilviscaa co Media najan co Persia — nic nat aptomjac Daniel.
29 Quilhvoc nic nat apcapajasa apvisqui Belsasar, colhic acmesa apava aptamila Daniel. Colhic acmesa apnatanma apyispoc cadena oro alyinmom. Aplingasquic nic nat amyaa, etnejic sat Daniel tercer aptamjaycamó lhama apcanamaclha tingma pac. 30 Alhtaa ilhnic nat apmatnac apvisqui Belsasar nipyesicsa caldeos. 31 Aptimesacpec nic nat apvisqui apjalhnancoc Darío de Media. Vocmec nic nat sesenta años aptiyascam Darío.
