Samuel omano
1 Samuel omano ha opa Israelgua oñembyaty oguerombyasy haguã chupe. Oñotỹ hikuái chupe ijyvýpe Ramáme. Upéi David oho yvy ojeiko'ỹháme, Parán hérava.
David ha Abigail
2 Maónpe oiko peteĩ kuimba'e imba'e rereko hetáva peteĩ távape hérava Carmel. Ha'e oguereko 3.000 ovecha ha 1.000 kavara, ha oñapĩ hína hymba kuéra Carmélpe. 3 Pe kuimba'e héra Nabal, Caleb ñemoñare ha hembireko héra Abigail. Hembireko iñakã porã ha ijuky, ha'e katu ijava ha ipochy rei.
4 Pe yvy ojeiko'ỹháme David ohendu Nabal oñapĩha hína hymba kuéra, 5 ha omondo hendápe 10 mitã rusu. He'i chupe kuéra:
—Tapeho Carmélpe Nabal rendápe, 6 peme'ẽ chupe che maitei ha peje chupe: “Maiteípa! Py'a guapy nde róga ha opa ne mba'e kuérape guarã! 7 Ahendu reñapĩha hína nde ovecha kuéra. Nde ovecha rerekua kuéra oĩ ramo guare ore ndive, araka'eve noromyangekói vaekue chupe kuéra ha nokañýi chugui kuéra mba'eve oĩ aja Carmélpe. 8 Reporandu kuaa ne rembiguái kuérape ha omombe'úta hikuái ndéve. Emoguahẽ porã kena ko'ã mitã rusúpe, oguahẽva ne rendápe ko arete jave. Ajerure ndéve reme'ẽ haguã chupe kuéra upe rerekóvagui ne rembiguái kuéra ha nde ra'y David peguarã.”
9 Umi mitã rusu he'i Nabálpe ko'ã mba'e he'ikáva chupe David ha opyta oha'arõ iñe'ẽ. 10 Nabal katu he'i chupe kuéra:
—Máva piko David, ha mba'e piko Jesé ra'y? Ko'ágã niko heta oĩ tembiguái okañýva ijáragui! 11 Che piko aipe'áta tembi'u, y ha so'o amboykéva che rembiguái kuéra peguarã, ame'ẽ haguã peteĩ aikuaa'ỹvape mamo guápa hína?
12 David rembiguái kuéra oho omombe'u chupe opa mba'e Nabal he'i vaekue. 13 Upérõ David he'i hendive guápe:
—Peraha pende kyse puku ha jaha!
Umi kuimba'e omosãingo ikyse puku iku'a jopyha rehe ha péicha ojapo avei David, ha oho oñondive 400 kuimba'e. 200 katu opyta oñangareko imba'e kuérare. 14 Peteĩ Nabal rembiguái kuérava katu oho he'i Nabal rembireko Abigaílpe:
—Yvy ojeiko'ỹhágui David ombou hembijokuái kuéra omomaiteívo ore járape, ha'e katu oñe'ẽ pochy eterei chupe kuéra. 15 Umi kuimba'e kuéra ipy'a porã vaekue ore ndive. Roiko aja hendive kuéra ñu rupi araka'eve na ore myangekóiri ha ndoipe'ái ore hegui mba'eve. 16 Upéva rangue, ára ha pyharépe ore mo'ã vaekue ivaívagui ore rymba kuéra ha oréve avei. 17 Ne ména ko ijava iterei ha ndaikatúi ja'e chupe mba'eve. Nde mante reikuaáta mba'épa rejapóta. Che aikuaa porã ouha hína ivai etereíva chupe ha hóga guápe.
18 Pya'e porã Abigail ogueru 200 mbuja, mokõi kaguy ryru, 5 ovecha ka'ẽ, 40 kílo trígo maimbe, 100 mbujape parral'a ñembopiru pyre ha 200 mbujape igo'a ñembopiru pyre. Umíva ohupipa vúrro ári, 19 ha he'i hembiguái kuérape:
—Tapeho che renonderã. Che aháta kurive.
He'i'ỹ rehe mba'eve iménape, 20 Abigail ojupi vúrro ári ha ñemiháme oguejy pe yvytýgui. Upeichahágui ohecha David ha hendivegua oúva hína ha osẽ huguãitĩvo.
21 David ojepy'a mongeta oúvo, rei ete ha'e oñangareko hague umi mba'e Nabal oguerekóva rehe yvy ojeiko'ỹháme, oipe'a'ỹ rehe chugui mba'eve. Omyengovia niko chupe ivaíva iporãvare. 22 Upévare ome'ẽ iñe'ẽ he'ívo: “Tupã ta che nupã rasy nahundipái ramo ko'ẽmba vove, umi kuimba'e kuéra hesegua!”
23 Abigail ohecha vove Davídpe oguejy hymba vúrrogui, 24 oñesũ ha ojayvy henondépe ombojávo isyva yvýre ha he'i chupe:
24 —Che ári to'a ivaíva che karai! Ikatúpa añe'ẽ ndéve ha rejapysakami ko ha'éva rehe? 25 Ani kena repenátei Nabal rehe! Ha'éko ijava ha itavy eterei. Ajeve voi niko héra Nabal, he'iséva “tekove tavy”. Ha'éko itavy eterei, ndojapói voi mba'eve iporãva. Ha che, ne rembiguái poriahumi, ndohechái umi nerembijokuái rembou vaekue hendápe. 26 Opáichavo aikuaa porã che karai, Ñandejára ndohejái hague reñohẽ rei tuguy ha remyengovia hembiapo vaívape nde po tee rupi. Ajerure Ñandejárape opa nde rehe ija'e'ỹvape ha ojaposéva nde rehe ivaíva, tojehu ko ojehútava Nabálpe. 27 Ha ko'ágã ajerure ndéve ko'ã jopói arúva toñemboja'o ne irũ nguéra apytépe, 28 ha reheja rei haguã chéve, ne rembiguái poriahúpe. Aikuaa porã Ñandejára oĩtaha opa ára nde ha nde rogagua ykére, reñorãirõ haguére Ñandejára ñorãirõme ha nderejapói haguére mba'eve ivaíva reiko aja pukukue. 29 Oĩ ramo opu'ãva nde rehe ha nde jukaséva, mba'eve ndojehu mo'ãi ndéve Ñandejára oñangarekógui nde rekovére. Nde rehe ija'e'ỹvape Ñandejára omombóta oñemomboháicha ita óndape. 30 Ágã Ñandejára ojapóma ramo opa umi mba'e porã he'i vaekue ndéve ha ne moĩ Israel ruvicha guasúrõ, 31 nereñembyasy mo'ãi reñohẽ rei haguére tuguy ha remyengovia haguére hembiapo vaívape nde po tee rupi. Ha Ñandejára ne myakã rapu'ã ramo, ne mandu'ami ko ne rembiguái poriahúre.
32 David he'i chupe:
—Tojererohory Tupã Israel Jára, ne mbou haguére che ruguãitĩvo, 33 ha terevy'a ne akã porã itére, ko árape niko nderehejái añohẽ rei tuguy ha amyengovia ivaíva che po tee rupi. 34 Tupã Israel Jára rérape ha'e ndéve, nde che joko hague ani ajapo ivaíva nde rehe. Ndereju pya'éi rire che ruguãitĩvo, ko'ẽ ramo guarã ndopytái vaerã mo'ã peteĩ kuimba'énte jepe Nabálpe. Ajukapaite vaerãmo'ã!
35 Upéi David ohupi Abigail pógui umi mba'e ogueraha vaekue ha he'i chupe:
—Reho kuaa nde rógape kyhyje'ỹre. Rehecháma ahendu hague ne ñe'ẽ ha ame'ẽ hague ndéve pe rejeruréva.
36 Abigail oho jey Nabal rendápe ha ojuhu ojapo hague peteĩ karu guasu nde'áva, mburuvicha guasu ojapóva rehegua. Tuicha ovy'a ha oka'u guasu. Upévare nde'íri chupe mba'eve. 37 Pe ára ambuépe katu, Nabal ojera rire, Abigail omombe'u chupe opa mba'e. Upérõ Nabal ho'a hasy ete ha opyta ijapa. 38 Ohasa rire 10 ára, Ñandejára oinupã jey chupe ha omano. 39 David oikuaa vove Nabal omano hague he'i:
—Tojererohory Tupã, omyengovia haguére chupe upe ivaíva ojapo vaekue che rehe. Ndohejái ajapo ivaíva ha oheja pe ivaíva ojapo vaekue Nabal ho'a hi'ári voi!
Upéi David he'ika Abigaílpe omendaseha hese. 40 Umi David rembijokuái oguahẽ Carmélpe ha he'i Abigaílpe:
—David ore mbou nde piári. Omendase nde rehe.
41 Abigail oñesũ, ojayvy henondépe kuéra, ha he'i:
—Che niko David rembiguáinte voi. Aime ambojepyhéi haguãicha hembiguái kuérape, ha'e oipota ramo. 42 Upéi opu'ã oñembosako'i pya'e, oñemoirũ 5 hembiguái kuñataĩre, ojupi ivúrro ári, oho David remimbou kuéra rapykuéri ha omenda hese.
43 David omenda avei Ahinóam Jezreel peguáre ha mokõive oiko hembireko ramo. 44 Saúl ome'ẽ ra'e itajýra Mical David rembireko, peteĩ karaípe hérava Paltí, Lais ra'y, táva Galim pegua.
Apquitsepma Samuel profeta
1 Apquitsepmec nic nat profeta Samuel. Apcaneclhec nic nat apyovoclhojo israelitas, elyapcalhic ayinyema acmayovsa apquilvalhoc. Apquilatoynquic nic nat tingma pac Ramá. Apmiyaclhec nic nat David yoclhilhma actamopeycaoc acvisay Parán.
David najan tampeyi acvisay Abigail
2 Apnec nic nat tingma Maón lhama enlhit acma apquilnatam. Tres mil nic nat apnatoscama nipquesic. Mil nic nat apnatoscama yataay. Tingma Carmel nic nat apyesescama mataa apnatoscama. 3 Apvisay nic nat Nabal, apyeyjamcaa ilhnic nat apvisay Caleb. Mepqui ilhnic nat actamilaycam apvalhoc, avanjec nic nat mataa aptemaclha apanco. Aptava ilhnic nat acvisay Abigail. Actamila ilhnic nat avalhoc, actamila ilhnic nat naat quilvana.
4-5 Apnec nic nat David yoclhilhma actamopeycaoc. Aplingac nic nat David aptomjaclha Nabal, apyesescama apnatoscama nipquesic tingma Carmel. Apquilapajasquic nic nat David diez apquilyimnanic eltiyaningvomoc najan elpayvacsic Nabal. 6 Apquilanyacpec nic nat eliltimnacsic appayvam ayinyema David: —Lhip nac eyipma. Inlhenquic evalhoc lhip najan apyovoclhojo apquilmolhama. 7 Aclingac alhta aptamjaycam lhip apyesescama apnatoscama nipquesic. Ningvitac alhta mataa apquilancam nipquesic ningyesicsa nincoo payjoc Carmel. Am alhta elinmelham mataa, am alhta ongilapajasac mataa. 8 Ilmalhna sat lhip apquilancam, actomja nasoc anco sicpayvam. Quip ilanojo apquilvoy lhac apquilyimnanic silapajascama coo. Ilimlimojo sat, apvita inlhojo lhip. Jingilapajasquis asoc singamliyam. Coo sicvisay malha lhip apquitca— alhta David — nic nat apquiltomjac.
9 Apquilmiyaclhec nic nat apquilyimnanic. Apquililtimnasquic nic nat amyaa apnaclha Nabal. Apquiljalhnec nic nat apcatingmaycam.
10 Apcatingmavoc nic nat Nabal: —¿Soc lha apvisay David? ¿Soc lha apvisay Isaí apquitca? Aplhamoc mataa apquilvatseycaoc apquiltimesaycam enlhit. Apquilinyem alhta apquiltomjac. 11 Yitnec coo nintom, eltovamcoc apquilyesescama nipquesic. Yitnec najan apitic, najan ningyam. Movanquejec olmecsic quellhip. Paj coo oyasamcoc apquilinyemayaclha quellhip — nic nat aptomjac Nabal.
12 Apquiltajavoc nic nat apquilyimnanic. Apquiltimnasquiclhec nic nat amyaa apnaclha David, actomjaclha appayvam Nabal.
13 Aptomjac nic nat David apquilanya apnaymacoc: —¡Elnateticlha apquilmaycam!— nic nat aptomjac.
Apnateteclhec nic nat apquilmaycam, acno maa David. Apnalaclhec nic nat cuatrocientos apnaymacoc David. Apquilaymacpec nic nat doscientos apnaymacoc eltamilsic asoc apancaoc.
14 Apnam nic nat apquilancam apnaclha Nabal. Apyilhacpoc nic nat lhama apquilancam, eltimnacsic amyaa Abigail, aptemaclha alhta appayvam Nabal: —Apnec alhta yoclhilhma actamopeycaoc apvisay David. Apquilvaac alhta apquilasinancama, elpayvacsic najan elpamejitsic Nabal. Am alhta colcac apvalhoc aplinga apquilpayvam, aptanovquic alhta Nabal. 15 Apquiltasic alhta mataa David apnaymacoc, ningilpalhquemalhca alhta amyip. Am alhta jingilinmelham mataa, am jingilnatamac asoc. 16 Ingiltamilcasquic alhta mataa, acnim anco najan alhtaa. Apquiltamilcasquic alhta najan ninatoscama. 17 Paj cotamila apvalhoc atava lhiya, mongvanquejec ongilpamejitsalhcojo. Coyasamcojo sat lhiya, yavamlha cotnejic. Nasoc anco covac acyimtalhnama, yoyam elngamcojo atava najan ellingamcojo apquilmolhama — nic nat aptomjac apquilancam.
18 Impecjam nic nat Abigail. Inquicjesquic nic nat doscientos nilpayescama najan uva ayingmenic, anit alhanaoc, najan cinco nipquesic apjapitic mocjetic, najan cuarenta litros trigo apactic macyilhnayam, najan cien uva acyilhna macyamascama, najan doscientos higo acyilhna macyamascama. Impatmeclhec nic nat anamtem yamelyeyjaycoc.
19 Intomjac nic nat alanya apquilyimnanic: —Noc maa, ongvimjamcoc sat jayqui — nic nat intomjac.
Am nic nat elngac Nabal actomjaclha aptava. 20 Inyilhalhcoc nic nat anamta actoscama yamelyeyjaycoc, acvonquepa. Nalhit amay nic nat intomjac. Pilapcasquic nic nat acvita apquilhyam David najan apnaymacoc. Pa ilhnic nat comoc tacja.
21 Inlhenquic nic nat apvalhoc David aptemaclha apanco Nabal: Alhto inyicje sictamilquiscama alhta apnatoscama Nabal yoclhilhma actamopeycaoc. Mepqui alhta sictovascama asoc apanco. Apmapsom apanco Nabal naysicsa sictimesquiscama actamila. 22 Naso, osavojoc sat silnapma apyovoclhojo apquilmolhama apquilinava. Osavojoc sat cotyapmaclha mocjam acnim. Paj sat ancoc, olngamcojoc sat acyimtalhnama ayinyema Dios — nic nat intomjac apvalhoc David.
23 Pilapcasquic nic nat Abigail acvita David. Intipquic nic nat anamtem, injalhec nic nat acticlhicvocmo nalhpop payjaclha naat.
24 Inyitnec nic nat nalhpop quilvana apquinmamcaclha David, actomja ayanya: —Lhip visqui ajac. Coo nac sicsilhnanomalhca ajanco. Ingyeylhojo sicpayvam najan sicpeyvescasquiclha amyaa. 25 Notvas nasa Nabal, aptemaclha mataa ayanem. Apvisay apanco Nabal, moc ningiltimem Ayanem, acno aptemaclha apanco. Sicvisay coo silancam lhip. Am alhta otac coo lhip apquilapajascama apnaclha Nabal. 26 Naso, apmiyovquic lhac Dios onticyoc nincoo, acno aclhanma apvalhoc lhip. Apmiyovquic lhac Dios esilhnanacpoc apanco lhip. Naso, elngamcojoc sat acyimtalhnama Nabal. Ellingamcojoc sat acyimtalhnama apyovoclhojo apquilinmelhaycam lhip, acno yoyam elngamcojo Nabal. 27 Altamjoc lhip emoc tacja asoc sicmescama nasa, eltovamcoc sat lhip apquillhalhmaa. 28 Jeyasicjiclhojo sat mocjam coo, sicvisay silancam lhip. Naso, emyovacpoc sat lhip najan actemaclha apmopvan lhip, naysicsa aptimem apvisqui. Apquilnapacpec mataa lhip, ayinyema apcanama Dios. Melngamquejec sat mataa lhip acyimtalhnama, cotmongvoyam nelha. 29 Emyovacpoc sat lhip ayinyema Dios, apvita inlhojo enlhit apquinmelhaycam yoyam ingyajic. Elyingamacpoc sat cotnaja ingmoc, acno ningyinjam vanteta mataymong ayitcoc. 30 Esavojoc sat Dios aplhanma siclho mepqui apyeycajascaoc. Etnesacpoc sat lhip apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. 31 Coytic sat actamilaycam apvalhoc lhip. Colngamquejec sat acyimtalhnama lhip apvalhoc, apvita inlhojo mepqui ninticyovam nincoo, ayinyema mepqui ningilsilhnanomalhca inganco. Noncolvonquim nasa sicvisay silancam lhip, apvita inlhojo lhip apmasma Dios — nic nat intomjac Abigail.
32 Apcatingmavoc nic nat David: —Innec ayaco Dios Apyimtalhnamo Israel, aptomja apcapajascama lhiya sicnaclha coo. 33 Intasi nac lhiya, actomja acyascamco anco lhiya. Ayinyema acmasma lhiya acmolhama, yoyam metacpeje enlhit apticyovam. Mepqui sicsilhnanomalhca ajanco napato Dios. 34 Pac oltimnacsic lhiya, siclhanma mepqui sicyeycajascaoc napato Dios Apyimtalhnamo. Apmiyovquic lhac Dios comatong lhiya. Am lhac ancoc setjanyaa lhiya quilhvo nac jay, eticyoc sat apyovoclhojo Nabal apquilmolhama apquilinava, cotyepaclha acnim — nic nat aptomjac David.
35 Natamin aplhocac nic nat David acyovoclhojo asoc acpatmeyquinta quilvana. Aptomjac nic nat David apcanya: —Cotajiclha sat mocjam. Coyit actamilaycam avalhoc lhiya. Aclingac lhac aclhanma lhiya. Cotac sat lhiya, acno selmalhnaycam lhac — nic nat aptomjac David.
36 Intajaclhec nic nat Abigail. Invitac nic nat atava Nabal apquillanay fiesta, malha apvisqui. Apquitsovasoc nic nat naysicsa anmin ayajem. Am nic nat coltimnasac amyaa quilvana, acvaycmo secaseclha. 37 Moc acnim nic nat intomjac. Inmasquec nic nat anmin ayajem Nabal. Inquiltimnasquic nic nat amyaa Abigail. Pilapcasquic nic nat apquitsepa apyimnaclhojo. Mepqui ilhnic nat apyimnatem apyovoclhojo. 38 Invocmec nic nat diez acnim, apquitsepa mocjam apyimnaclhojo. Intalhnec nic nat apquinamam Nabal.
39 Aplingac nic nat amyaa David apquitsepma Nabal. Aptomjac nic nat David: —Innec ayaco Dios. Mepqui coo sicsilhnanomalhca ajanco. Aplingamcoc Nabal apyanmongsayclha Dios aptemaclha apanco — nic nat aptomjac.
Innec nic nat altimnasa tampeyi Abigail, etnejic sat aptava David. 40 Apquilvoclhec nic nat apquilapajascama tingma Carmel acnaclha tampeyi. Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Inlhenquic apvalhoc David etnejic aptava lhiya — nic nat apquiltomjac.
41 Injalhec nic nat Abigail acticlhicvocmo nalhpop payjaclha naat. Intomjac nic nat ayatingmavo: —Silancam coo mepqui sicyimtalhnamo. Apquiltamjoc sat ancoc David, evanquic olcoc yingmin apmancaoc apquiltimesaycam — nic nat intomjac.
42 Natamin nic nat altimnascama, acpecjamcaa colhong. Allhalhmaa ilhnic nat cinco quilvanaa altimesaycam. Alquinamtem nic nat yamelyeyjaycoc. Inyiplaclhec nic nat apquilasinancama David. Inquilyimjapquic nic nat maa David.
43 Moc aptava David acvisay nic nat Ahinoam de Jezreel. Anit nic nat apnatamcaa David. 44 Moc nic nat David aptava siclho, Saúl apquitca Mical. Aptimec nic nat aptava Palti, apyap nic nat Lais, apquinyema Galim.
