Jesús ryvy kuéra ndojeroviái hese
1 Ko'ã mba'e ojehu rire, Jesús oho oiko yvy Galiléape. Ndohoséi oiko Judéape, judío myakãhára*f** kuéra ohekágui chupe ojuka haguã. 2 Hi'aguĩma judío kuéra ombyarete haguã Enramadaguy,*f** 3 ha upévare Jesús ryvy kuéra he'i chupe:
--Esẽ ko'águi ha tereho Judéape ikatu haguã umi nde rehe ojeroviáva upepegua ohecha avei umi mba'e rejapóva. 4 Rejekuaaukase ramo niko rejapo vaerã opa mba'e, opavave ohecha haguãicha. Rejapo niko ko'ã mba'e, mba'ére piko péicharõ nderejapói opavave ohecha haguãicha?
5 Tyvýra kuéra jepe niko ndojeroviái hese. 6 Jesús he'i chupe kuéra:
--Ne'ĩra gueteri oguahẽ pe ára che aha haguã. Peẽme guarã katu oimeraẽ árante iporã. 7 Yvypóra kuéra niko ndoguerekói mba'érepa ndaija'éivo pende rehe. Che rehe katu ndaija'éi, ahechaukágui chupe kuéra hembiapo vaikue. 8 Tapehónte peẽ upe aretehápe. Che ndaha mo'ãi, noguahẽigui gueteri chéve che ára.
9 Péicha he'i chupe kuéra ha opytave Galiléape.
Jesús aretehápe
10 Ityvýra kuéra oho rire, Jesús avei oho upe aretehápe. Kirirĩhamete oho, avave ohecha'ỹ haguãicha chupe. 11 Umi judío myakãhára kuéra oheka chupe, ha oiko oporandu:
--Moõpa oiméne?
12 Heta oĩ avave ohendu'ỹ haguãicha oñe'ẽva hese. Oĩ he'íva: “Kuimba'e imba'e porãva niko upéva”, oĩ katu he'íva: “Ndaupéichai, opavavépe niko ombotavy.”
13 Ha ndaipóri oñe'ẽ hatãva hese opavave rovake, okyhyjepágui hikuái judío kuéra myakãhára kuéragui.
14 Upe arete mbyte rupíma oñeime jave, Jesús oho Tupaópe oporombo'e haguã. 15 Umi judío myakãhára kuéra ijurujaipa opytávo, ha he'i:
--Mba'éicha rupi piko hetaite mba'e oikuaa, ko avave nombo'éi vaekue chupe?
16 Jesús he'i chupe kuéra:
--Ko'ã mba'e ambo'éva, ndaha'éi che jeheguínte ambo'éva. Che mbouhare ome'ẽ chéve. 17 Oimeraẽ ojapóva Tupã rembipota ohecha kuaáne umi mba'e che ambo'évapa ou Tupãgui, térãpa che jeheguínte osẽ. 18 Pe ijeheguínte oñe'ẽva, ha'e oñembotuichaséguinte oñe'ẽ. Pe ombotuichaséva imbouharépe katu, añeteguánte he'i ha ndaipóri mba'eve ja'e vaerã hese.
19 Añete niko Moisés oheja hague peẽme hembiapoukapy, ajépa. Ha pende apytépe ndaipóri peteĩnte jepe ojapóva pe ipype he'íva. Mba'ére piko peẽ che jukase?
20 Heta oĩ he'íva chupe:
--Mba'e pochy ne mbotarova. Máva piko nde jukase?
21 Jesús he'i chupe kuéra:
--Peteĩ mba'énte ajapo pytu'uha árape, ha pepyta pende jurujaipa. 22 Moisés niko oheja vaekue peẽme peapi'ouka haguã pende ra'y kuérape, jepe ndaha'éi vaekue ha'e pe omoñepyrũ vaekue upéva, pende ru kuéra ypykuénte vaekue. Upévare, peẽ peapi'ouka pende ra'y kuéra pytu'uha árape jepe. 23 Peteĩ mitã peapi'ouka ramo Moisés rembiapoukapy péicha he'ígui, ha upéva pejapo pytu'uha árape jepe, mba'ére ko'ágã pende pochy che ndive amonguera haguére peteĩ hasývape pytu'uha árape? 24 Ani pehecháva rehénte peñe'ẽ, hekópe uvei peñe'ẽ ha ani peẽme hi'ãháichante.
Jesús omombe'u moõguipa ou
25 Oĩ Jerusalenguáva upévo he'íva:
--Ndaha'éi piko kóva pe ojehekáva ojejuka haguã? 26 Péina ápe oñe'ẽ hína opavave rovake, ha avave nde'íri chupe mba'eve. Oiménepa ñane myakãhára kuéra oikuaa kóva ha'eha pe Mesías? 27 Ñande niko jaikuaa porã moõguápa kóva. Jaikuaa avei, pe Mesías ou vove, avave ndoikuaaiha mo'ãi moõguipa ou.
28 Jesús oporombo'éva hína Tupaópe, ohendúvo ko'ã mba'e hatã oñe'ẽ ha he'i:
--Añete piko peikuaa mávapa che ha moõguipa aju? Che ndajúi che jeheguínte. Aju, che mboúgui peteĩ ijeroviaháva ha peẽ peikuaa'ỹva. 29 Ha che aikuaa chupe, chugui ajúgui ha ha'e che mboúgui.
30 Upévo, oĩ oguerahaséva Jesúspe omoĩ haguã chupe yvyrakuápe. Opáichavo, avave ndopokói hese noguahẽigui gueteri hi'ára. 31 Heta katu oĩ ojeroviáva hese, ha he'íva:
--Pe Mesías ou vove, nga'u piko hetave mba'e hechapyrãva ojapóta chugui?
Fariséo omyakãsãse Jesúspe
32 Umi fariséo ohendu upe oje'éva Jesús rehe. Upévare oñemoĩ hikuái pa'i ruvicha kuéra ndive, ha omondo ñorãirõhára Tupao pegua omyakãsã haguã Jesúspe. 33 Jesús he'i:
--Sapy'amínte aimevéta pene ndive. Upéi aha jeýta upe che mbou vaekue rendápe. 34 Peẽ che rekáne ha nda che juhu mo'ãi, ndaikatu mo'ãigui peho pe ahatahápe.
35 Judío myakãhára kuéra oporandu joa ojupe kóicha:
--Moõ mba'e piko ohóta kóva, ikatu'ỹ haguã jajuhu chupe? Ohóta mba'e piko tetã ambuére, judío kuéra oikoha rupi, ha umi rupi ombo'e umi Tupãre ija'e'ỹvape? 36 Mba'éiko he'ise, he'írõ: “Che rekáne ha nda che juhu mo'ãi, ndaikatu mo'ãigui peho che ahatahápe?”
Y oporomoingovéva
37 Pe arete ára paha, pe ára oñemomba'evéva hína. Upéva pe árape, Jesús oñembo'y ha hatã oñe'ẽ he'ívo:
--Oĩ ramo ijyuhéiva, tou che rendápe ha toy'u. 38 Ha Ñandejára Ñe'ẽ he'iháicha “Umi che rehe ojeroviáva py'águi osyrýta y oporomoingovéva”.
39 Kóicha oñe'ẽvo niko Jesús he'ise opa umi hese ojeroviávape oñeme'ẽtaha Espíritu Santo. Upérõ, Espíritu Santo noñeme'ẽi gueteri, Jesús noñemopu'ãi haguére gueteri heko mimbipápe.
Oĩ oñoñe'ẽ apíva Jesús rehe
40 Oĩ upépe oĩva, ha ohendúvo umi mba'e Jesús he'íva, he'i:
--Kóva niko hína pe maranduhára.
41 Oĩ katu he'íva:
--Kóva ha'e pe Mesías.
Ha oĩve he'íva:
--Ndaha'éi. Pe Mesías niko ndaha mo'ãi Galileagua. 42 Ñandejára ñe'ẽ niko he'i pe Mesías mburuvicha guasu David ñemoñare vaerãha ha ou vaerã táva Beléngui, David voi ou oikove ypy haguépe.
43 Ha péicha oĩ ojoavy ha oñoñe'ẽ apíva Jesús rehe. 44 Oĩ umi omyakãsãséva chupe, opáichavo avave ndopokói hese.
Judío myakãhára kuéra ndojeroviái Jesús rehe
45 Umi ñorãirõhára kuéra Tupao pegua oho jey umi fariséo ha pa'i ruvicha kuéra rendápe. Ha'e kuéra oporandu umi ñorãirõhárape:
--Mba'ére piko ndapeguerúi?
46 Umi ñorãirõhára he'i:
--Ndaipóri niko avave oñe'ẽva ko kuimba'e oñe'ẽháicha.
47 Umi fariséo he'i chupe kuéra:
--Peẽme piko pene mbotavy avei? 48 Oĩ nga'u piko peteĩnte jepe myakãhára kuéra, térã Fariséova ogueroviáva chupe? 49 Umi tekove tavy, oikuaa'ỹvape Moisés rembiapoukapy, umívape Tupã ohundíta.
50 Nicodemo, ku peteĩ jey oho vaekue Jesús rendápe, he'i hapicha fariséo kuérape:
51 --Ndaikatúi ja'e mba'eve avavére ñahendu mboyve mba'épa oguereko he'i vaerã ijehe ha jaikuaa porã mboyve pe ojapo vaekue. Ñande léi péicha he'i.
52 He'i chupe hapicha fariséo:
--Nde piko Galileagua mba'e avei? Ehecha mba'épa he'i Ñandejára Ñe'ẽ ha rejuhúta mba'eveichagua maranduhára nosẽiha Galiléagui.
53 Upéi, opavave oho hógape kuéra.
Apquilyasquiyam Jesús apquilyalhinga
1 Natamin alhta as asoc aplhinga Jesús. Aptiyasam alhta yoclhilhma Galilea. Am alhta eltamjoc elhic mocjam yoclhilhma Judea. Ayinyemaclha judíos alhta apquililtamjoc elajic Jesús. 2 Camquitvocmec alhta judíos caya apancaoc las chozas, ningiltimem nincoo jamilh apancaoc. 3 Apquiltomjac alhta apquilyalhinga apquilanya Jesús:
—Ingyimpeclha mocjam. Iyas sat yoclhilhma Judea. Apnam maa lhip apquiltamsoycaoc, yoyam elvitac actemaclha lhip aptamjaycam. 4 Apquiltomjac sat ancoc enlhit etnejic apyimtalhnamo, copvanquejec eyilhasquisojo actemaclha aptamjaycam. Apvanquic sat ancoc lhip ellanac as asoc, ilhicmosacpojo apanco nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco —alhta apquiltomjac.
5 Alhta ayinyemaclha apquilyascacmo mocjam apquilyalhinga. 6 Aptomjac alhta Jesús apquilanya apquilyalhinga:
—Am covocmoc acnim, yoyam olhicmosalhcojo. Apvancaac quellhip ellhicmosacpojo mataa. 7 Am eltanovacpoc mocjam quellhip nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco. Coo eyca actanovalhcac, ayinyemaclha aclingasquic coo apquiltemaclha almasomcaa enlhit lhalhma anco. 8 Elyas sat quellhip caya. Moyacseje mocjam coo. Am covocmoc mocjam acnim, yoyam olhicmosalhcojo —alhta aptomjac.
9 Natamin apquiltimnascama as asoc apnaclho mocjam yoclhilhma Galilea.
Jesús nipyesicsa caya ningiltimem jamilh apancaoc
10 Lhama alhta apquilvonquepa apquilyalhinga. Apquilimjamquic alhta Jesús apyasa caya. Am alhta apalhaveclha apnaymacoc. Apyilhacpoc alhta apvoclho nipyesicsa caya. 11 Apquitamacpec alhta Jesús maa. Judíos alhta apquilquitamac. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—¿Co laa apnaclha as enlhit? —alhta apquiltomjac.
12 Apquilmalyevasacpec alhta aplhamoclhojo enlhitaoc. Jesús alhta aplhenacpoc. Apquiltomjac alhta napocja enlhit: “Am inyicje etamilac maa, apquilyinimsam mataa enlhitaoc” —alhta apquiltomjac.
13 Am alhta elhenacpoc napato. Judíos alhta apquilacpoc.
14 Nipyesicsa caya alhta apvoclho tingma apponquinomap Jesús. Apquillhicmosquic alhta enlhitaoc. 15 Pilapcasquic alhta judíos apquillinga apquiltimnaycam. Apquilpamejitsacpec alhta:
—¿Jalhco ayinyema apyascamco Dios appayvam as enlhit? Mepqui mallhicmoscama alhta vaycajac —alhta apquiltomjac.
16 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Jave sillhicmoscama ajanco, eyca ayinyema coo Tata aptomja seyapajascama. 17 Apquiltamjoc sat ancoc enlhit eyiplovcasojo apmayjayoclha Ingyapam, metnatsejec sat sellhicmoscama. Naso nac ayinyema Dios Ingyapam, jave ayinyema sillhicmoscama ajanco. 18 Apquiltamjoc mataa ingyajacpojo enlhit aptomja apquillhicmoscama ayinyema apvalhoc apanco. Coo eyca mataa ongvavojo coo Tata aptomja seyapajascama. Nasoc anco siclhanma, am coyitnac evalhoc actemaclha sicyinimquiscama.
19 ‘Apquilmesacpec quellhip singanamaclha Dios. Moisés nic nat apquilmescama. Am eyca elyiplovcasac quellhip singanamaclha Dios. ¿Soctomja apquililtamjo nac jelajic? —alhta aptomjac Jesús.
20 Apquilatingmavoc alhta enlhitaoc:
—Meyascamcolhma nac lhip. Am ongiltamjoc ongilajic lhip —alhta apquiltomjac.
21 Aptomjac alhta Jesús apquilanya enlhitaoc:
—Pilapcasquic alhta quellhip apquilvita lhama anco asoc sillanay acnim ningnayclha. 22 Moisés nic nat ayinyema apcanama, yoyam collanalhca asoc monquinatquiscama ingyimpejic. Jave ayinyema apcanama Moisés, eyca ayinyema ilhnic nat ningilyeyjamcaa. Apquillanac quellhip asoc monquinatquiscama apyimpejic sicaa acnim ningnayclha. 23 Apquilyiplovcasquic quellhip singanamaclha Moisés. Apquillanac quellhip asoc monquinatquiscama apyimpejic acnim ningnayclha. ¿Soctomja seltanovasquisa nac sictamilquisquiyam enlhit acnim ningnayclha? 24 Noelyiplovcasojo nasa apquilvalhoc actemaclha apquilyipilquemo poc. Elpeyvacsojo siclho actemaclha apquilyascamco naysicsa apquilyicpilquemo —alhta aptomjac.
Aplhanma Jesús apquinyemayaclha siclhoc anco
25 Apnam alhta enlhit apquilinyema tingma Jerusalén. Apquilpamejitsacpec alhta:
—¿Jave ya enlhit apquitamacpo, yoyam alhta ematong? —alhta apquiltomjac. 26 Quip elanojo, am eyilhacpoc apquiltimnamcaa as enlhit. Paj lhama enlhit apcatingmoctamo. ¿Apquilyicpilcangvocme ya apquilviscaa apquilpamejitsomap, aptomja nasoc anco Cristo? 27 Ningyasamcoc nincoo apquinyemayaclha as enlhit. Apvaac sat ancoc Cristo apanco, mongilyasamquejec sat apquinyemayaclha —alhta apquiltomjac.
28 Lhama alhta aplinga Jesús. Apyimnatasquic alhta appayvam apquiltimnasamcaa:
—Elyicpilcoc coo quellhip, apquilyasamcoc najan siyinyemayaclha. Jave sicvoy ajanco. Eyapajasquic alhta coo Tata aptomja nasoc anco. Am elyicpilcac quellhip. 29 Acyicpilcoc coo, ayinyemaclha siyinyemay coo Tata aptomja seyapajascama —alhta aptomjac.
30 Apquililtamjoc alhta enlhitaoc elmoc Jesús. Am alhta emacpoc, ayinyemaclha am alhta covocmoc acnim, yoyam emacpoc. 31 Am alhta elyascacmoc aplhamoclhojo enlhitaoc. Apquiltomjac alhta nipyesicsa:
—Apvaac sat ancoc Cristo apanco, ¿pa ya ellanac aclhamoclhojo asoc monquinatquiscama, melhno as enlhit? —alhta apquiltomjac.
Apquilapajascama fariseos apquilancam, yoyam elmoc Jesús
32 Lhama alhta apquillinga fariseos actemaclha apquilmalyevoycam enlhitaoc aplhenacpo Jesús. Yejemoc alhta apquilpamejitsacpo fariseos najan apquilimja apmamyi sacerdotes. Apquilapajasquic alhta apquiltamilquiscama tingma apponquinomap, yoyam elmoc Jesús.
33 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Olhic sat mocjam acyavataclhojo nipyesicsa quellhip. Otajojoc sat mocjam apnaclha coo Tata aptomja seyapajascama. 34 Jelquitmoc sat quellhip, mejelviticlhejec sat mocjam. Melvomejec sat quellhip sicnaclhilha —alhta aptomjac.
35 Yejemoc alhta apquilpamejitsacpo enlhitaoc (judíos):
—¿Jalhcojo sat eyacsic, yoyam mongilviticlhac nincoo? ¿Apquiltamjo ya eyacsic as enlhit nipyesicsa judíos apquilhpaneycam? ¿Apquiltamjo ya elhicmocsic griegos maa? 36 Ayinyemaclha aptomjac lhac singilanya: “Jelquitmoc sat quellhip, mejelviticlhejec sat mocjam. Melvomejec sat quellhip sicnaclhilha” —alhta apquiltomjac.
Yingmin almilaneycaoc malha vatsam
37 Invocmec alhta acnim actamila anco actomjaclha nelha caya. Yejemoc alhta apquinmaclho netin Jesús. Apyimnatasquic alhta appayvam:
—Apquilyamacac sat ancoc quellhip, jelyota coo. 38 Elyinaoc sat apquiltomja mejelyasquiyam coo. Innoc actemaclha aclhanma Dios appayvam actalhesomalhca: Cotyapoc sat apquilvalhoc yingmin almilaneycaoc malha vatsam —alhta aptomjac.
39 Espíritu Santo alhta aplhenac Jesús. Enlhit apquiltomja melyasquiyam Jesús ellhovamcoc sat Espíritu Santo. Am alhta evac mocjam Espíritu Santo. Ayinyemaclha am alhta covocmoc, yoyam coyangvomoc apyimtalhnamo Jesús.
Apquilhpanma nipyesicsa enlhitaoc
40 Lhama alhta apquillinga Jesús appayvam napocja enlhitaoc. Apquiltomjac alhta enlhitaoc:
—Naso nac aptomja profeta Dios aplingascama aplhenomacpo nac lha —alhta apquiltomjac.
41 Apquiltomjac alhta poc enlhit:
—Cristo nac lha —alhta apquiltomjac.
Apquiltomjac alhta mocjam poc enlhit:
—Am ingyinyema Cristo yoclhilhma Galilea. 42 Yitnec actemaclha aclhanma Dios appayvam actalhesomalhca, yoyam ingyinyemac Cristo tingma Belén, apvisqui David tingma pac nano. , Ayinyemaclha apvisqui David aptavin sat etnejic Cristo —alhta apquiltomjac.
43 Apquilhpanec alhta enlhitaoc. Jesús alhta ayinyemaclha aplhenacpo. 44 Apquililtamjoc alhta napocja enlhit elmoc Jesús. Am alhta emacpoc.
Apquilyasquiyam enlhit apquilyimtalhnamo
45 Yejemoc alhta apquiltajavo apquiltamilquiscama tingma apponquinomap. Apquilmiyaclhec alhta apquinmamcaclha fariseos najan apquilimja apmamyi sacerdotes. Apquiltomjac alhta apquilyimtalhnamo apquilanya:
—¿Soctomja melyantamacmo as enlhit? —alhta apquiltomjac.
46 Apquilatingmavoc alhta apquiltamilquiscama tingma apponquinomap:
—Am colngamalhcac cotnejic apquiltimnaycam enlhit actema nac jay —alhta apquiltomjac.
47 Apquilatingmavoc alhta fariseos:
—¿Apquilvajanamco ya quellhip lha actemaclha apyinimquiscama? 48 Apquilyascacmec maa apquiltomja apquilyimtalhnamo najan maa fariseos. 49 Melyasquiyam apquiltomja apquilvamlha enlhit melyascamco singanamaclha Dios. Apquilmapsomcaa nac as enlhitaoc —alhta apquiltomjac.
50 Apnec alhta nipyesicsa fariseos Nicodemo, aptomja apyoyam alhta apnaclha Jesús alhtaa. Aptomjac alhta Nicodemo apquilanya:
51 —Yitnec nincoo singanamaclha Dios. Mongvanquejec ontovacsic enlhit mepqui ningyascamco apsilhnanomap apanco —alhta aptomjac.
52 Apquilatingmavoc alhta:
—¿Lhip ya najan co Galilea? Ilyipsit siclho Dios appayvam actalhesomalhca. Metangvomejec sat aclhanma profeta Dios aplingascama, yoyam ingyinyema yoclhilhma Galilea —alhta apquiltomjac.
Quilvana alanatama
53 Apquiltajaclhec alhta moclhama tingma apancaoc.
