Jesús omonguera Romagua ñorãirõhára ruvicha rembiguáipe
(Mt 8.5-13)1 Oñe'ẽmba rire opavavépe, Jesús oho Cafarnaúmpe. 2 Upépe oiko peteĩ mburuvicha Romagua oguerekóva peteĩ hembiguái ohayhúva, hasýva ha oĩva omano haguãicha. 3 Upe mburuvicha, ohendúvo umi oje'etáva Jesús rehe, omondo judío kuéra myakãhára kuérape, ojerurévo Jesúspe oho haguã oipohano upe hembiguáipe. 4 Ha'e kuéra oho Jesús rendápe ha he'i chupe:
--Iporã niko reipytyvõ pe mburuvichápe. 5 Ha'e ohayhu ñane retã ha ha'ete voi omopu'ãuka vaekue oréve pe tupao. 6 Jesús oho hendive kuéra, ha oĩmarõ hikuái pe hóga ypýpe, upe mburuvicha omondo iñirũ nguérape he'ívo chupe: “Karai, máva piko che nde reike haguã che rógape? 7 Upévare, nda che py'ái voi kuri aha haguã rohekávo jepe. Eréntena che rembiguái okuera haguã. 8 Che niko aĩ mburuvicha poguýpe, ha areko avei che po guypegua. Ha peteĩme ha'érõ oho haguã, upéva oho. Ambuépe ha'érõ ou haguã, upéva ou. Ha ha'érõ che rembiguáipe ojapo haguã ha'éva, ojapo.”
9 Jesús ohendúvo upéva tuicha oguerohory, ha oma'ẽvo umi hapykuéri ohóvare, he'i:
--Añetehápe ha'e peẽme, Israelgua apytépe jepe ndajuhúiva peteĩ ojeroviáva Tupãre ko kuimba'éicha. 10 Ojevývo hikuái hógape, umi oñemondo vaekue ojuhúma pe tembiguái okuera.
Jesús omoingove jey peteĩ imenave'ỹmava memby
11 Kóva rire, Jesús oho peteĩ táva hérava Naínpe. Heta oĩ ohóva hendive, ha hemimbo'e kuéra ave. 12 Oguahẽvo upe táva ypýpe, ohecha oguerahaha hikuái oñotỹvo peteĩ omano vaekuépe, peteĩ imenave'ỹmava memby peteĩete. Heta oho hapykuéri. 13 Ohechávo, Ñandejára oiporiahurereko chupe ha he'i:
--Ani ne rasẽ. 14 Pya'ete oñemboja ha opoko pe omanóva rupáre, ha umi ogueraháva hína, opyta. Jesús he'i pe omanóvape:
--Nde mitãrusu, ndéve ha'e: Epu'ã!
15 Upévo pe omanóva oguapy ha oñepyrũ oñe'ẽ, ha Jesús ome'ẽ isýpe. 16 Ohechávo upéva, maymáva okyhyje ha oñepyrũ omomba'e guasu hikuái Tupãme. He'i hikuái:
--Peteĩ maranduhára mba'e guasúva ou ñande apytépe.
He'i avei hikuái:
--Tupã ou oipytyvõvo hetã guápe.
17 Ha Judá jerekuére ojekuaa opa mba'e Jesús ojapo vaekue.
Juan Bautista omondo hemimbo'e kuéra Jesús rendápe
(Mt 11.2-19)18 Juan, pe oporomongaraíva ohendu ko'ã mba'e, umi hendive voi oĩva omombe'úgui chupe. Ha ohenói mokõime, 19 ha omondo Ñandejára rendápe, oporandúvo chupe ha'épa añete pe ou vaerã, térã oha'arõ vaerãpa hikuái ambuépe. 20 Aipórõ, Juan Bautista remimbou kuéra oñemboja Jesús rendápe, ha he'i chupe:
--Juan Bautista ore mbou roporandu haguã ndépa ha'e pe ou vaerã, térãpa roha'arõ vaerã ambuépe.
21 Upe javete Jesús omonguera oikóvo hetápe imba'asýgui ha iñangata kuéragui, ha mba'epochýgui ave, ha omonguera ohecha heta ohechave'ỹ vaekuépe. 22 Upéi he'i chupe kuéra:
--Tapeho ha peje Juánpe opa mba'e pehecháva ha pehendúva. Pemombe'u chupe ohecha'ỹva ohecha jeyha, ijypíva oguata porãha, ipire aipáva okueraha, ohendu'ỹva ohendu jeyha, omanóva oikove jeyha ha imboriahúvape oñehendukaha marandu porã. 23 Ha ovy'aiténe umi ojerovia mantéva che rehe!
24 Juan remimondo kuéra oho rire, Jesús oñepyrũ oñe'ẽ hese opavavépe, ha he'i: --Peẽ pesẽ ramo guare peho yvy ojeiko'ỹháme, mba'e pehecha haguãpa peho ra'e? Pehechápa ra'e takuapi yvytu ombovaváva? Nahániri? 25 Maerã aipo ramo peho? Pehópa pehecha peteĩ kuimba'e oñemonde jeguapávapa? Peẽ niko peikuaa porã umi oñemonde jeguáva ha vy'ahápe oikóva, oikoha mburuvicha guasu kuéra rógapente. 26 Amo ipahápe, mba'e aipo ramo pesẽ pehecha? Peteĩ maranduhára,*f** ajépa. Upéicha añete. Ha pejuhu peteĩ mba'e guasuvéva maranduháragui katu. 27 Juan niko hína pe Ñandejára Ñe'ẽme he'iha:
Che amondo che ñe'ẽ rerahaha
ne renonderã
ombosako'i haguã ndéve
nde raperã.
28 Ha'e peẽme, ndaipóri yvypóra kuéra apytépe mba'e guasuvéva Juángui. Opáichavo, pe michĩvéva Tupã oisãmbyhyhápe, upéva mba'e guasuve chugui.
29 Opa ohendu vaekue Juánpe, umi viru mono'õha Rómape guarã jepe, oheja Juan omongarai chupe kuéra, ojapo haguã péicha pe teko jojápe porã ojeruréva Tupã. 30 Umi fariséo ha umi Moisés rembiapoukapy mbo'eha katu ndohejái omongarai chupe kuéra Juan, ojahéivo pe Tupã ojapose vaekuére hesehápe kuéra.
31 “Mba'e rehépa ambojoja kuaa yvypóra ko'agãgua? Mba'épepa ojogua? 32 Ojogua umi mitã oguapýva oñemboharái pe okápe ha osapukáiva iñirũ nguérape: ‘Ore rombopu mimby, ha peẽ ndapejerokýi. Ropurahéi ñembyasýpe, peẽ katu napenerasẽi.’ 33 Ou niko Juan Bautista, ndokarúiva ha ndo'úiva kaguy, ha peẽ peje hese oguerekoha mba'epochy. 34 Upéi aju che, yvypóraicha aju vaekue, akarúva ha ha'úva kaguy, ha peẽ peje che rehe che karu ha che ka'uha, aikoha umi heko añáva ndive ha umi viru omono'õva Roma peguarã ndive. 35 Tupã arandu niko ojehechauka ñane rembiapokue rupi.”
Jesús oho Simón, ku fariséo rógape
36 Peteĩ fariséo ojerure Jesúspe oho haguã okarúvo hógape, ha ha'e oho. Oguapy hína mesápe, 37 ha peteĩ kuña reko vai oikóva upe távape voi, ha oikuaa vaekue Jesús ohoha okarúvo pe fariséo rógape, oguahẽ peteĩ mbayru ipópe henyhẽva mba'e ryakuã porãgui. 38 Ojahe'o ha oñesũ Jesús renondépe, ha oñepyrũ ojahéi umi ipy hesaýpe. Upéi omokã jey iñakã raguépe, ohetũ ha omona hese pe mba'e ryakuã porã. 39 Pe fariséo ojerure vaekue Jesúspe oho haguã okaru, ohechávo upéva, he'i ijupe: “Ko kuimba'e, maranduhárarõ añete, ohechakuaáta mba'eichagua kuña reko vaípa hína pe opokóva hese.” 40 Upépe Jesús he'i pe Fariséope:
--Simón, areko peteĩ mba'e ha'eséva ndéve.
Pe fariséo he'i chupe:
--Ere katu chéve, mbo'ehára.
41 Jesús he'ive:
--Mokõi karia'y omyengovia vaerã peteĩ viru oiporuka vaekuépe. Peteĩva ome'ẽ vaerã chupe 500, ha pe ambue katu, 50. 42 Ha ndaikatúigui ome'ẽ hikuái, pe viru porukaha oheja rei mokõivépe. Ko'ágã ere chéve: mávapa umi mokõigui ohayhuvéne chupe?
43 Simón katu he'i:
--Chéverõ guarã pe hetave oheja rei vaekue chupe.
Jesús he'i chupe:
--Añete ere.
44 Aipórõ, oma'ẽvo pe kuñáre, Jesús he'i Simónpe:
--Rehechápa ko kuña? Aike kuri nde rógape ha nereme'ẽi chéve y ajepyhéi haguã. Ko kuña katu, ombojahu che py hesaýpe ha omokã jey iñakã raguépe. 45 Nde na che retũi che momaiteívo. Ha'e katu, aike guive ohetũ ha ohetũ che py mokõive. 46 Neremoĩri che akãre mba'e ryakuã porã, ha'e katu oñohẽ mba'e ryakuã porã che pýre. 47 Upévare ha'e ndéve umi heta heko vaikue ojeheja reipaha chupe, oporohayhu eterei haguére. Pe heko vaikue ojeheja rei michĩvéva, sa'ive ohechauka imborayhu.
48 Upéi he'i pe kuñáme:
--Nde reko vaikue ojeheja reipa ndéve.
49 Umi ambue ojejerure hague oho haguã okarúvo, oñepyrũ oporandu ojupe:
--Máva piko kóva angaipágui jepe oporopysyrõva?
50 Jesús katu he'ive, ojerévo pe kuña gotyo:
--Rejerovia rupi, reñepysyrõ. Tereho py'a guapýpe.
Jesús aptamilquisquiyam apquilancam capitán co Roma
(Mt 8.5-13)1 Natamin apsovjam apquiltimnaycam alhta nipyesicsa enlhit, apmiyaclho mocjam tingma Capernaum. 2 Apnec alhta maa lhama capitán co Roma. Ningmasquem alhta incajac apquilancam. Quitlhincasquic alhta ingyitsapoc. Apcasicjavoc alhta Jesús. 3 Lhama alhta aplinga capitán apvisay Jesús. Apquilapajasa alhta napocja apquilvanyam co Judea. Aptomjac alhta apquilanya: Eliltimnasquiclha sat Jesús. Ingyilhyemoc sat etamilquiscomoc sat selancam —alhta aptomjac. 4 Apquilyoclhec alhta Jesús. Apquilinlhanacmec alhta apquilinmalhnaycam:
—Aptasi nac capitán maa. Intasi nac epasmoc lhip. 5 Ingasicjavoc nincoo co Judea. Ingillanescasquic alhta tingma ninganeyquiclhilha —alhta apquiltomjac.
6 Apyiplaclhec alhta Jesús enlhitaoc. Lhama alhta apquilvocmo ayamquitilha tingma pac. Yejemoc alhta apquilapajasa capitán aptimem apnaymacoc. Apquililtimnasquic alhta Jesús:
—Visqui, nopecjicsojo nasa. Acyaponcanalhquic omoc tacja evac lhip tingma ajac. 7 Invanalhquic evalhoc olamyilhic lhip. Ingyapajas sat acvamlha appayvam. Etamalvomoc sat selancam. 8 Alyajaclhoc mataa coo lha seyanya. Singilpilhtetemo ajac coo lha apnac. Actomjac coo mataa siyanya: Ilhing, aplhinquic mataa. Actomjac coo mataa siyanya poc: Ingyilhyim, apquilhyicmec mataa. Actomjac coo mataa siyanya selancam: Illana sat asi, apquillanac mataa —alhta aptomjac.
9 Pilapcasquic alhta Jesús aplinga appayvam. Yejemoc alhta appaycacpo. Apquilpamejitsa alhta apquillhalhmaa: Actomjac coo siyanya quellhip:
—Avanjec anco meyasquiyam as enlhit. Am otaac mocjam nipyesicsa co Israel actema nac lha —alhta aptomjac.
10 Apquiltajavoc alhta mocjam apquilapajasomap. Apquilvitangvoclhec alhta aptamilaclho apquilancam.
Jesús aplhaticjasquiyam tampeyi ayitca
11 Lhama alhta apmiyaclho Jesús tingma apvisay Naín. Apquillhalhmaa alhta apquiltamsoycaoc najan aplhamoclhojo enlhit. 12 Lhama alhta apcamquitvocmo apatong tingma. Aptajanyavo alhta apquilpatmeyam enlhit apquitsepma, yoyam elatongnic. Tampeyi alhta ayitca. Lhama apanco alhta ayitca. Allhalhmaa alhta aplhamoclhojo enlhit. 13 Lhama alhta apvita Visqui ingac. Apyovsec alhta apquilano. Aptomjac alhta apcanya:
—Noncovin nasa —alhta aptomjac.
14 Yejemoc alhta apyipitcangvocmo yamit aysicsic, appatningvocmo alhta. Yejemoc alhta apcanvocmo aptomja apquilpatmeyam. Aptomjac alhta apcanya Jesús:
—Enlhit apquitcoc, actomjac coo siyanya lhip: Ilhaticja —alhta aptomjac.
15 Yejemoc alhta aplhaticja apquitsepma. Apnaclhec alhta netin. Inyiplacmoc alhta appayvam. Aptomjac alhta apcanya inquin: Coyantemiclha sat ayitca —alhta aptomjac Jesús. 16 Apquilacac aplhamoclhojo enlhit. Apquilacoc alhta Dios Ingyapam. Apquilpamejitsa alhta:
—Ingilpalhavac nincoo profeta apvanyam Dios aplingascama.
Apquilpamejitsa mocjam:
—Apvaac Dios Ingyapam, yoyam epasmoc enlhitaoc —alhta apquiltomjac.
17 Inlingalhquic alhta apvisay Jesús yoclhilhma Judea najan lhalhma anco.
Enlhit apquilinyema Juan yapasquiscama yingmin inyap
(Mt 11.2-19)18 Aplingangvocmec alhta amyaa Juan. Apquiltamsoycaoc alhta apquililtimnascama. Apquilevam alhta apcanit apquiltamsoycaoc. 19 Apquilapajasa alhta apnaclha Visqui ingac. Eltime sat elanic quellhip:
—¿Lhip ya aplhenacpo alhta, yoyam eva, inlhoyqui laa ongilaylhic sat poc? —alhta aptomjac Juan.
20 Apquilvocmec alhta apnaclha Jesús. Apquililtimnasa alhta:
—Juan yapasquiscama yingmin inyap lhac jingilapajasac singilanya ongilmalhnam lhip: ¿Lhip ya aplhenacpo alhta, yoyam eva, inlhoyqui laa ongilaylhic sat poc? —alhta apquiltomjac.
21 Naysicsa apquilvoy alhta apquiltamilquiscacmo Jesús aplhamoclhojo enlhit melyimnatem. Apquiltamilquiscacmec alhta ningmasquemataoc najan acnatovascama somquic quilyicjamo. Apquiltamilquiscacmec alhta aplhamoclhojo mepqui apataoc. 22 Aptomjac alhta apquilanya Jesús:
—Eliltimnasquiclha sat Juan asoc apquilvitay najan apquillingay quellhip. apquilvitaclhe ilhma mepqui apataoc. Inquiltamilaclho apquillhingam enlhit apquilyateyaycam. Inquiltamilaclhec apyimpeoc actomjaycaoc lepra ningmasquem ningilyitapaycam. Apquillingaclhec amyaa mepqui apaycaoc. Apnalhaticjangvocmec apquilmasquingvaycmo alhta. Apquililtimnasacpec enlhit mepqui apquilnatam tasic amyaa.
23 Apquilinyejemoc anco enlhit aptomja mejeyasquiyam —alhta aptomjac.
24 Apquilvonquipquic alhta Juan apquilapajascama. Apquiltimnasam alhta amyaa Jesús enlhit aplhamoclhojo. Juan alhta aplhenacpoc:
—¿Soc alhta apquililtamjoc quellhip elvitangvomoc yoclhilhma actamopeycaoc? ¿Apquililtamjo ya elvitangvomoc yammamoc acyovjascama alhcajayam? —Jave. 25 ¿Soc asoc alhta apquililtamjoc elvitac mocjam quellhip? ¿Apquililtamjo ya elvitangvomoc enlhit acma aptalhnama apyelcomap? Apquilyasamcoc quellhip enlhit acma apquilantalhnama apquilyelcomap najan enlhit acma apquilnatam. Apnaycam mataa as enlhitaoc apquilviscaa tingma pac. 26 ¿Soc asoc alhta apquililtamjoc elvitac mocjam quellhip? ¿Apquililtamjo ya elvita profeta Dios aplingascama? Nasoc anco aptomja apyimtalhnamo, melhno profeta Dios aplingascama. 27 Juan alhta aplhenacpoc maa. Eycaso actomja ilhnic nat aclhanma vaycajac:
Ongvapajacsic sat soycam amyaa apmamyi lhip,
yoyam elanecsic amay, yoyam eyacsic lhip
—nic nat intomjac.
28 Actomjac coo siyanya quellhip: Paj lhama enlhit lhalhma anco apyimtalhnamo apno Juan yapasquiscama yingmin inyap. Naso, enlhit meyimtalhnamo Dios apquilnancascama, eyca as aptomja apyimtalhnamo melhno Juan —alhta aptomjac Jesús.
29 Lhama alhta apquillinga amyaa aplhamoclhojo enlhit najan apquilmam solyayem. Apquiltomja apquilyapascaseycaoc alhta yingmin Juan. Am alhta coyeycajalhcac apquilpayvam apquillhena Dios aptomja appeyvomo. 30 Apquiltanovquic alhta fariseos najan apquilyascamco apquiltemaclha. Intanovalhquic alhta Dios apmayjayoclha. Am alhta colyavocmoc elyapasacpoc yingmin. 31 Aptomjac alhta apcanya Jesús:
—¿Soc sat oyitsic enlhitaoc as ningvamlha nac jay? ¿Soc lha apno yi? —alhta aptomjac. 32 Apquilno inyicje quilyimnanic apnaycam napocja tingma. Apquilvineycam mataa apnaymacoc: “Ninpayvascasqui inyicje yammamoc. Am alhta colyavocmoc eltam. Ningilinlhacme inyicje, yoyam elyipcalhic quellhip. Am alhta colyavocmoc elyipcalhic” —inyicje intomjac amyaa apquilanyacpo. 33 Apvoctac alhta Juan yapasquiscama yingmin inyap. Am alhta etavac quilpasmongam. Am alhta eynac moyayit uva yingmenic. Apquiltomjac alhta apquilanya quellhip: Somquic quilyicjamo innac. 34 Acvaac alhta coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. Actovquic coo, acyinquic najan. Apquiltomja inyicje quellhip sellhena: Quip elanojo, enlhit mengyascama etovc aptom najan mengyascama eynic moyayit uva yingmenic. Aptomja apnaymacoc apquilmam solyayem najan enlhit melyascalhma. 35 Inpeyvoc anco acyascamcolhma ayinyema Dios Ingyapam. Inlhicmosalhquic naysicsa apquiltemaclha enlhit aptomja apquilvajaneycamco —alhta aptomjac.
Apma Jesús tingma pac fariseo apvisay Simón
36 Lhama alhta apcanyacpoc Jesús etasomoc fariseo tingma pac. Yejemoc alhta aptalhningvocmo tingma pac. Apnacmec alhta yoyam etovc. 37 Innec alhta maa tingma lhama quilvana coyascalhma. Inlingangvocmec alhta amyaa apvisay Jesús aptasacmo fariseo tingma pac. Yejemoc alhta acsantamo memonganyi asoc masis ayingmenic. 38 Inquiningvaac alhta acpayjo apmancoc Jesús. Invinec alhta. Insipquinantac alhta ateyingmenic apmancoc. Inlicasquic alhta ava ateyingmenic apmancoc. Inpitsisquic alhta apmancoc. Incatsiscasquic alhta apmancoc asoc masis. 39 Lhama alhta apvita fariseo actomjaclha quilvana. Yejemoc alhta alquitama apvalhoc fariseo apcanem etasomoc: “Jave nac profeta Dios aplingascama as enlhit. Aptomjac ancoc profeta, eyicpilcojoc as quilvana acmangvavo nac. Quilvana coyascalhma nac lha” —alhta intomjac apvalhoc. 40 Yejemoc alhta aptomjac apcanya Jesús:
—Simón, yitnec coo amyaa, yoyam oltimnacsic lhip —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta fariseo:
—Visqui, jeltimnas —alhta aptomjac.
41 Apquiltimnasquic alhta Jesús:
—Apquilmaycaoc nic nat solyayem apcanit enlhit. Lhama enlhit apmec nic nat quinientos solyayem. Poc eyca apmam cincuenta. 42 Am nic nat coyitnac solyayem apcanit enlhit, yoyam elmascocsic apmaycaoc nasa. Yejemoc nic nat apmascosa apvisqui apmaycaoc nasa apcanit enlhit. Jeltimnas siclho: ¿Soc lha enlhit aptomja apcasicjayo melhno poc?
43 Apcatingmavoc alhta Simón:
—Ayanayc coo apcasicjayo aptomja apmascoscama acyiviy apmaycaoc nasa, melhno poc. Ayinyemaclha inmascosalhquic nic nat apmaycaoc nasa acyiviy.
—Inpayjoc aplhanma —alhta aptomjac Jesús.
44 Natamin apquilano Jesús quilvana. Aptomjac alhta Jesús apcanya Simón:
—¿Apvita ya lhquip as quilvana? Actalhningvaa lhac lhip tingma pac. Am jimcasac yingmin ninliclama ingmancoc. Ateyingmenic acsipquinayquinta intomjac as quilvana aclica emancoc. Ava intomjac aclica emancoc. 45 Am lhac epitsisac coo emalhimpenic. Intalhningvaac lhac as quilvana. Inquilinlhanacmoc lhac acpitsisma emancoc. 46 Am jeyatsiscasac epatic asoc ningiltilhnamalhca. Incatsiscasquic lhac asoc masis emancoc as quilvana. 47 Actomjac coo siyanya lhip: —Avanjec anco ayasicjayo, ayinyemaclha acmascosalhco aclhamoclhojo coyascalhma as quilvana. Inmascosalhquic sat ancoc quitsic mongilyascalhma, coyavejec sat najan ningasicjayo.
48 Aptomjac alhta apcanya Jesús:
—Inmascosalhquic quilhvo coyascalhma lhiya —alhta aptomjac.
49 Yejemoc alhta apquilpamejitsacpo enlhit aptoycamco lhama:
—¿Soc enlhit lha apmopvan emascocsic mongilyascalhma? —alhta apquiltomjac.
50 Aptomjac alhta apcanya quilvana:
—Coyasquiyam invomcasac tap lhiya. Noc maa, cotamilsojo sat avalhoc lhiya —alhta aptomjac Jesús.
