Tupã ohenói Gedeónpe
1 Israel ñemoñare hembiapo vai Tupã renondépe, ha Tupã amoĩ chupe kuéra Madián po guýpe 7 áño. 2 Ha umi Madiangua ipo pohýi Israel ndive. Ha okyhyjégui hikuái, Israel ñemoñare oho oiko umi yvytýre ha itakua ijyvateveha rupi. 3 Israel ñemoñare oñemitỹ ramo, ou umi Madián ha Amalecgua ha kuarahy resẽ gotyo oikóva oñorãirõ haguã Israel ñemoñare ndive. 4 Ou jepi hikuái oñemohenda ijypýpe ha ohundi umi kokue Gázape oguahẽ meve. Ndohejái hikuái mba'eve oje'u vaerã Israélpe. Upéicha avei ndohejái ovecha, guéi térã vúrro kuéra. 5 Oúva jepi hikuái hymba ha ikárpa kuéra reheve ha tukúicha heta hikuái. Ikaméllo hetáva hikuái ikatu'ỹva ojepapa ha umíva omoperõ upe yvy. 6 Upéicha ou Israel ñemoñare imboriahu ha osapukái asy hikuái Tupãme.
7 Israel ñemoñare osapukái asýma ramo Tupãme, Madiangua ipo pohýigui hendive kuéra, 8 Tupã omondo Israélpe maranduhára he'íva chupe kuéra kóicha:
“Kóicha he'i Tupã, Israel Jára: ‘Che ponohẽ vaekue Egíptogui ha tembiguái ramo peiko haguégui. 9 Pejejopy vaihágui Egíptope che ponohẽ vaekue ha opa umi pende py'apýva poguýgui avei. Umi pende jopy vai vaekuépe che amosẽ vaekue pene renonderã ha ame'ẽ peẽme ijyvy kuéra pene mba'erã.’ 10 Ha'e vaekue peẽme: ‘Che ha'e Tupã Ñandejára. Ani pemomba'e amorréo kuéra tupã peiko ramo jepe ijyvy kuérape.’ Peẽ katu ndapejapóiri che ñe'ẽ.”
11 Ófrape niko oĩ vaekue peteĩ inga máta Joás mba'éva ha ou Tupã remimbou*f** oguapy iguýpe. Joás niko Abiézer rogaguáva. Gedeón, Joás ra'y katu ojykýi hína trígo upe kaguy ojejapohápe kañyháme umi Madián guágui. 12 Tupã remimbou ojechauka Gedeónpe ha he'i chupe:
—Tupã toĩ ne ndive. Nde niko karia'y py'a guasu mbarete hína.
13 Gedeón katu he'i chupe:
—Há, nde karai. Tupã oĩ rire ore ndive piko mba'ére ojehu oréve ko'ã mba'e. Mba'étepa oiko raka'e umi mba'e techapyrãvagui ore ru kuéra omombe'úmiva oréve he'i ramo: ‘Ha'e piko na ñane nohẽi vaekue Egíptogui’? Ko'ágã katu Tupã ore reja tyre'ỹ ha ore moĩ Madiangua pópe.
14 Oma'ẽ hese Tupã ha he'i chupe:
—Ko mbarete rehechaukáva reheve renohẽta Israélpe upe ojejopy vaihágui Madiangua po guýgui. Che hína upe romondóva.
15 Ha he'i chupe Gedeón:
—Há, nde karai. Mba'éicha piko aipo che anohẽta Israélpe upe ojejopy vaihágui? Ore rogagua niko umi ore mboriahuvéva Manasesgua apytépe, ha che katu niko upe imitãvéva ógape.
16 Tupã he'i chupe:
—Añetehápe ha'e ndéve che aimetaha ne ndive ha sarambi rejapóta Madián guágui. Peteĩ kuimba'e rehe reñemoĩ ramo guáicha, upéicha rejapóta hese kuéra.
17 He'i chupe Gedeón:
—Oime ramo nde py'a porã che ndive ajerure ndéve rehechauka haguã chéve ndeha upe reñe'ẽva chéve. 18 Epyta che ra'arõ ápe ha taha tagueru ndéve mba'e kuave'ẽ.
Tupã remimbou he'i chupe:
—Roha'arõta reju jey peve.
19 Oho Gedeón ojuka peteĩ kavara ra'y ha ojapo mbuja ovu'ỹva peteĩ kambuchi trígo ku'ígui. Omoĩ upe kavara ro'o peteĩ ajaka'ípe ha upe so'o rykue oheja óllape ha ogueru omoĩ tupã remimbou renondépe upe inga máta guýpe.
20 Ha upépe Tupã remimbou he'i chupe:
—Emoĩ upe so'o ha umi mbuja ko ita ári ha eñohẽ hi'ári upe so'o rykue.
Ha ojapo upéicha Gedeón.
21 Oipyso Tupã remimbou upe yvyra ipópe oguerekóva ha omboja ijapýra upe so'o ha umi mbuja upe ita ári oĩvare. Upévo osẽ tata rendy upe itágui ha ombokusugue umi mba'e oĩva ita ári. Ha Tupã remimbou katu upépe oĩhágui ndojekuaavéi.
22 Gedeón ohecha kuaávo upe kuimba'e Tupã remimbou hague he'i:
—Ha! Tupã che Jára. Tupã remimbou rovaitére niko amaña.
23 Tupã katu he'i chupe:
—Ani rekyhyje térã nde py'a tarovátei, neremano mo'ãi.
24 Ha Gedeón omopu'ã itágui upépe peteĩ altar*f** Tupãme ha omoĩ chupe herarã “Tupã niko py'a guapy”. Oĩ gueteri upe altar Ófrape, Abiezergua kuéra yvýpe.
25 Upe pyharépe Tupã he'i Gedeónpe kóicha:
—Eiporavo nde ru rymba kuéra mokõi tóro, peteĩ 7 áño oguerekóva. Upéi reitýta upe altar nde ru omopu'ã vaekue Baálpe. Embo'íta avei upe Asera*f** ra'ãnga oĩva upe ijypýpe. 26 Hendaguépe remopu'ãta peteĩ altar Tupãme guarã upe ita ijyvatevéva ári. Upépe rejukáta upe tóro ha upe Asera ra'ãnga rembo'i vaekue reiporúta jepe'a ramo.
27 Oiporavo Gedeón 10 kuimba'e hembiguái kuéra apytégui ha ojapo Tupã he'i haguéicha chupe. Ha okyhyjégui túva térã ambue hapicha ohecha ramo guarã chupe pyhare ojapo. 28 Pyhareve oñepu'ãmbávo katu opavave ohecha upe Baal altar ojeitypa hague ha upe Asera ra'ãnga oĩ vaekue ijyképe oñembo'ipa. Ohecha kuaa avei hikuái tóro peteĩ ojehapy hague upe altar oñemopu'ã ramóva ári.
29 Oporandu joa hikuái:
—Máva rembiapokuépa kóva?
Ha oñepyrũ oheka hikuái, ha oporandu oje'e peve chupe kuéra Gedeón, Joás ra'y, rembiapokue hague upéva.
Upémarõ ou he'i Joáspe hikuái:
30 —Enohẽ oréve ápe nde ra'y. Ha'e omano mante vaerã oitypa haguére Baal altar*f** ha ombo'ipa haguére upe Asera ra'ãnga oĩ vaekue upe ijypýpe.
31 Joás katu he'i opa umi hóga jerére oñembyatývape:
—Peẽ piko ko'ágã pejere ha peñemoĩta Baal ndive? Peẽ piko umi peñeha'ãtava chupe pemoĩ porã? Añetehápe tupã ramo Baal peheja ha'e toñemoĩ Gedeón rehe. Ha'e niko upe ijaltar oitypa vaekue. Upe oñemoĩva Baal ndive katu, upéva tojejuka ko'ẽ mboyve.
32 Upe guive Gedeón oñembohéra Jerubaal. He'i niko hikuái hese: “Baal toñemoĩ hese, ha'e niko upe ijaltar oity vaekue”.
33 Umi Madián ha Amalecgua ha opa umi oúva kuarahy resẽ guio oñembyatypa hikuái peteĩ hendápe. Upégui ohasa Jordán mboypýri ha oho oñemohenda ñúme hérava Jezreélpe. 34 Upérõ Tupã pu'aka omyenyhẽ Gedeónpe. Ombopu ha'e ituru ha mayma Abiezergua oñembyatypa hendive. 35 Omondo avei marandu Manasés yvy tuichakuére ha ha'e kuéra avei ou hendápe. Upéicha avei ojapo Aser, Zabulón ha Neftalí ñemoñare oikohápe ha umíva avei oupa Gedeón rendápe.
36 Gedeón he'i Tupãme: —Oime ramo añete, ku nde ereháicha, chéve che porúta renohẽ haguã Israélpe ko ojejopy vaihágui ejapo kóicha: 37 “Pyhare aipysóta peteĩ ovecha pire upe trígo ojejykyihápe. Ágã ysapy iko'ẽ ramo upe ovecha pire árinte ha upe yvy katu ikã, aikuaáta che porútaha chéve renohẽ haguã Israélpe ko ojejopy vaihágui, nde ere haguéicha”.
38 Ha upeichaite ojehu. Ko'ẽ mboyve Gedeón opu'ã. Ohupi ha oipoka upe ovecha pire ha oñami chugui ysapy peteĩ váso renyhẽ. 39 Upéi katu he'i Tupãme:
—Na nde pochy mo'ãipa che ndive ajerureve ramo ndéve peteĩ mba'e? Ahejase jey upe ovecha pire okápe. Ha ko'ágã aipota upe ovecha pire iko'ẽ ikã ha upe yvy ijerekuévo katu tahe'õ.
40 Ha upeichaite Tupã ojapo upe pyharépe. Iko'ẽ upe ovecha pire ikã ha upe yvy ijerekuévo katu he'õmbaite.
Apvisqui mayayo Gedeón
1 Apquilsilhnanacpec nic nat apanco enlhitaoc Israel napato Dios. Apquillingamcoc nic nat acmasom ayinyema apquilyimnatem co Madián acvaycmo siete años. 2 Inyangvocmec nic nat apquillingaycamco nalhit acnim. Apquilacac nic nat enlhitaoc Israel. Apquiltingyac nic nat mataa apquilyilhanmomaclha netin inquilhe, avalhoc mataymong najan moc apquilyilhanmomaclha. 3 Apquilvoctac nic nat mataa apquilinmelhaycam naysicsa ayimjaclha ninganma. Apquilinmelhaycam apquilvisay nic nat madianitas, najan amalecitas, najan apquilinyema actiyapmaclha acnim. 4 Apquilnactac nic nat mataa apquileyvomaclha enlhitaoc Israel. Apnatovasquic nic nat mataa acyilhna, acvaycmo yoclhilhma Gaza. Apquilsovjoc nic nat nintom, najan apnatoscama nipquesic najan vayqui najan yamelyeyjaycoc. 5 Apquilpatmentac nic nat carpa apancaoc. Apnalantac nic nat apnatoscama. Apnatovasquic nic nat yoclhilhma lhalhma anco. Voncayispoc nic nat apquilquinamtem. Appintalhnama ilhnic nat, malha sova mongmovan ongilyipsitic. 6 Apquillingamcoc nic nat enlhitaoc Israel apquilinmelhaycam madianitas. Yiplovcoc nic nat apquilmalhnaycam Dios, yoyam epasingvota. 7 Aplingac nic nat Dios apquilmalhnancama enlhitaoc Israel. 8 Apcapajasquic nic nat profeta Dios apcasinancama. Aptomjac nic nat apquilanya: —Eycaso sicpayvam sicvisay Dios Visqui apancaoc enlhitaoc Israel: Acyinyovcasquic alhta quellhip yoclhilhma Egipto. Apquiltimesam alhta quellhip malha apquilmomap. 9 Acvomcasquic alhta tap quellhip napatavo co Egipto najan napatavo poc apquilinmelhaycam. Alantipcasquic alhta coo actomja apquilaoclha. Apquillhocac alhta quellhip as yoclhilhma apquilyamasma. 10 Actomjac alhta silanya quellhip meltimjic mataa apquilayo quilaycmasquiscama apancaoc amorreos, apquileyvomaclha quellhip quilhvo nac jay. Coo sicvisay Dios Visqui apancaoc quellhip. Am alhta jelyajaclhoc mataa quellhip — lhac aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
11 Apvaac nic nat lhama ángel Dios apcasinancama. Apnactac nic nat coning yamit, payjoc Ofra. Amyip apanco ilhnic nat Joás, Abiezer apmolhama. Joás apquitca ilhnic nat Gedeón. Apliquic nic nat trigo apactic payjoc acyajapsomalhquilha uva acyilhna. Apyilhacpoc nic nat aptamjaycam Gedeón, melvityejec sat madianitas.
12 Pilapcasquic nic nat apvita ángel Dios apcasinancama, aptomja apcanya: —Apyimnatem apanco nac lhip. Aplhalhma lhip Dios Visqui ingac — nic nat aptomjac.
13 Apcatingmavoc nic nat Gedeón: —Va, Visqui nac lhip. Nasoc sat ancoc singilpasmom Dios, ¿so actomja yi ninlingamco mataa acyimtalhnama? ¿Naso ya aptamjaycam simpilapquiscama nic nat Dios? Apquillhanma nic nat ningilyeyjamcaa: Singyinyovquiscama yoclhilhma Egipto Dios — nic nat intomjac amyaa. Ingilyinyovquic nincoo Dios Apyimtalhnamo. Ingiltimescasquic nincoo onlingamcojo acyimtalhnama nipyesicsa madianitas — nic nat aptomjac Gedeón.
14 Aptomjac nic nat Dios apcanya: —Coo nac Dios siyapajascama lhip. Iyimnac sat lhip. Ilvomquis tap enlhitaoc Israel nipyesicsa madianitas — nic nat aptomjac.
15 Apcatingmavoc nic nat Gedeón: —Va, Visqui nac lhip. ¿Jalhco sat otnejic olvomsic tap enlhitaoc Israel? Incanit nincoo ningmolhama clan nipyesicsa apquilmolhama tribu Manasés. Esilhyoc coo tata tingma pac — nic nat aptomjac Gedeón.
16 Aptomjac nic nat Dios apcanya: —Otnejic sat siclhanma lhip. Elnapoc sat lhip madianitas apyovoclhojo. Malha apcajem lhip lhama enlhit sat cotnejic — nic nat aptomjac.
17 Apcatingmavoc nic nat Gedeón: —Nasoc sat ancoc seyasicjayo lhip, jelhicmos sat yoyam colhejec acyascacmo, Visqui apanco nac lhip, aptomja sepamejitquiscama. 18 Ilha siclho. Otingyasquisic siclho asoc macmescama, osantimquisic sat lhip — nic nat aptomjac.
Aptomjac nic nat Dios apcanya: —Olaylhic sat lhip apvactamo mocjam — nic nat aptomjac.
19 Aplhinquic nic nat Gedeón. Apcajac nic nat yataay apquitcoc. Apquillanac nic nat pan mepqui apquimpascaoc. Motajap harina nic nat apyelaquiscama, malha veinte litros. Avalhoc nintom alhancoc appiquena nic nat yataay mocjetic. Moc alhancoc nic nat yingminata. Apsantimcasquic nic nat acyovoclhojo nintom apquinmamcaclha ángel coning yamit. 20 Aptomjac nic nat ángel Dios apcasinancama apcanya: Ipquin siclho netin mataymong acyivey nintom apjapitic najan pan. Comalhqueje eyca yingminata, iyaninquis. Apyiplovcasquic nic nat Gedeón actemaclha apcanyomap ellana. 21 Yitnec nic nat yamit ayitcoc apmaycam ángel. Aptimec nic nat yamit nav'a acyitnama apjapitic najan pan. Pilapcasquic nic nat actepa talha mataymong acyivey. Insovjoc nic nat acmeta apjapitic najan pan. Am nic nat etacpoc mocjam ángel, apvonquipqui.
22 Apyasingvocmec nic nat Gedeón nasoc anco apvisay Dios apcasinancama. Aptomjac nic nat appametamcaa: —¡Coo layi! Acnec lhac napato Dios Visqui ingac — nic nat intomjac apvalhoc.
23 Apcatingmavoc nic nat Dios: —Nojeya nasa, mengyitsepejec sat lhip. Coyit actamilaycam apvalhoc — nic nat aptomjac.
24 Apquillanac nic nat apvatnamaclha asoc macmescama Dios, etnejic apcayo. Aptimec nic nat acvisay: Actamilaycam ingvalhoc ayinyema Dios. Tingma Ofra nic nat acyitna as ningvatnamaclha. Yitnec mocjam as ningvamlha nac jay, nipyesicsa apquilmolhama clan Abiezer.
25 Apcanyacpec nic nat Gedeón as alhtaa: —Itingya siclho apyap aptoscama vayqui inquinavo, cotnaja actiyam amamyi. Aptoscama acyivey, acvaycmo siete años. Itvas sat apyap apanco apvatnamaclha asoc macmescama quilaycmasquiscama Baal. Itvas sat najan yamit acponquinomalhca ayimja nicja apvatnamaclha. 26 Ilana sat lhip netin inquilhe moc apvatnamaclha asoc macmescama Dios. Ingyaa sat vayqui inquinavo cotnaja actiyam amamyi. Iyatemen sat yamit acponquinomalhca ayimja nicja, yoyam elvitic talha. Cotnejic sat asoc acmatnam macmescama Dios acyanmongam mongilyascalhma — nic nat aptomjac ángel.
27 Apcapajasquic nic nat Gedeón diez apquilancam ellana acyovoclhojo asoc apcanyomap nic nat elana Gedeón. Alhtaa ilhnic nat apquillanay, jave acnim anco. Apcacac nic nat elvita apnaymacoc najan apquilmolhama apyap. 28 Moc acnim nic nat intomjac. Apnalhaticjac nic nat apnaymacoc tingma apvanyam. Pilapcasquic nic nat apquilvita actovasomalhca apquilvatnamaclha asoc macmescama Baal. Najan actovasomalhca yamit acponquinomalhca maa. Apquilvitac nic nat apvatnamaclha alhnancoc najan asoc acmatnam vayqui inquinavo. 29 Apquiltomjac nic nat apquilpamejitsomacpo: ¿Soc enlhit qui aptomja aptovascama? — nic nat apquiltomjac.
Apquilquitamquic nic nat ayinyema aptovascama. Apquillingac nic nat apvisay Gedeón, Joás apquitca. Apquiltomjac nic nat apquilanya Joás: 30 —Nomyov nasa lhip apquitca, ematong sat. Ayinyema alhta aptemaclha aptovascama ningvatnamaclha asoc macmescama quilaycmasquiscama Baal. Aptovasquic alhta najan yamit ayimja acponquinomalhca — nic nat apquiltomjac.
31 Apcatingmavoc nic nat Joás napatavo enlhitaoc: —¿Apquilmiyovqui ya quellhip quilaycmasquiscama Baal yoyam elnapacpoc? Ematong sat alhtaa nac jay, aptomja apmasma Baal. Nasoc sat ancoc Baal apyitsomacpo Dios. Apvanquic emyovacpojo apanco. Eyanmongsiclhac sat Baal apquiltemaclha apanco enlhit aptomja aptovascama — nic nat aptomjac Joás.
32 Apquiltimec nic nat Gedeón moc apvisay: “Jerobbaal, ningiltimem Apyanmongsayclha apanco Baal”. Ayinyema ilhnic nat Gedeón aptovascama apvatnamaclha asoc macmescama Baal.
33 Apcaneclhec nic nat apyovoclhojo madianitas, najan amalecitas, najan apquilinyema actiyapmaclha acnim. Apquilmilanquic nic nat yingmin vatsam Jordán. Apquillanac nic nat carpa tingma amyip acvisay Jezreel. 34 Aplhocac nic nat apmopvan Gedeón, ayinyema espíritu apanco Dios. Appayvasquic nic nat nipquesic apquipetic, malha trompeta. Apcansaclhec nic nat apquilmolhama clan Abiezer.
35 Apquilapajasquic nic nat soycam amyaa, colhic altimnasa apquilmolhama tribu Manasés, yoyam elpasingvota. Apquilapajasquic nic nat soycam amyaa, colhic altimnasa apquilmolhama tribu Aser, najan apquilmolhama tribu Zabulón, najan apquilmolhama tribu Neftalí, yoyam elpasingvota.
36 Aptomjac nic nat Gedeón apcanya Dios: —Lhip Dios Apyimtalhnamo aplhanma alhta jeyapajacsic coo, yoyam olvomsic tap enlhitaoc Israel. 37 Pac oyasamcojo actomja nasoc anco. Opquinic sat nipquesic apyimpejic nalhpop amyip. Payjoc maa ninliclamaclha trigo apactic. Ningvitac sat ancoc secaseclha yalya netin apva nipquesic apyimpejic. Naysicsa mepqui yalya lhopactic lhalhma anco. Colhejec sat acyascacmo lhip appayvam seyapajascama, yoyam olvomsic tap enlhitaoc Israel — nic nat aptomjac Gedeón.
38 Nasoc alhta aptomjaclha. Aplhaticjac nic nat Gedeón. Apvitac nic nat yalya. Apquilitsamam nic nat nipquesic apyimpejic. Intipquic nic nat yingmin, malha ingjaycoc aclaneyo. 39 Aptomjac nic nat Gedeón apcanya: Nojetanov nasa, aplinga inlhojo mocjam sicpayvam. Pac oyipconic mocjam lhama. Altamjo inyicje otac yalya acyesama lhopactic. Mepqui eyca yalya netin nipquesic apyimpejic — nic nat aptomjac. 40 Alhtaa ilhnic nat intomjac. Apvitac nic nat secaseclha acyamay nipquesic apyimpejic. Apvitac nic nat yalya nalhpop lhalhma anco.