Umi yma guare jerovia
1 Jajerovia ramo, jaikuaa porã jahupytyha katuete pe ñaha'arõva, he'ise, jarovia añete ramo umi mba'e jahecha'ỹva. 2 Ñande ru ypy kuerakuépe Tupã ombojerovia vaekue ojerovia haguére.
3 Jajerovia rupi jaikuaa Tupã ojapo hague iñe'ẽme opa oĩva, ha upéicha umi mba'e jahecháva, Tupã ojapo vaekue ojehecha'ỹva.
4 Ojerovia rupi, Abel oikuave'ẽ Tupãme iporãvéva pe Caín oikuave'ẽ vaekuégui. Ha upévare Tupã oguereko chupe heko jojáva ramo ha oguerohory ikuave'ẽmby. Aipórõ, omanómarõ jepe, Abel akói oñe'ẽ ijerovia rupi.
5 Ojerovia rupi, Henoc ojereraha vaekue yvágape omano'ỹre. Avave ndojuhuvéi vaekue, oguerahágui Tupã. Ha Ñandejára Ñe'ẽ he'i, ojereraha mboyve, Henoc ombohory hague Tupãme. 6 Ndaikatúi ñambohorývo Tupãme jajerovia'ỹ ramo. Ñañemboja haguã Tupãre niko jarovia vaerã ha'e oikoveha ha omyengoviaha umi hendápe oguahẽsévape.
7 Ojerovia rupi, Noé, Tupã omomarandu ramo chupe oiko vaerãha gueteri heta mba'e ojehecha'ỹva, iñe'ẽ rendu ha ojapo pe mbayru y pegua omano'ỹ haguã hogagua kuéra. Ha upe ijerovia rupi voi, Noé oinupã yvypórape ha Tupã ome'ẽ chupe teko joja ojehupytýva ojejerovia ramo. 8 Ojerovia rupi, Abraham, ohenóivo chupe Tupã, iñe'ẽ rendu ha osẽ oho haguã pe yvy chupe ome'ẽtavape. Ha osẽ vaekue pe oikohágui oikuaa'ỹre mamópa oho. 9 Ha ojerovia rupi, oiko mombyrygua ramo pe yvy Tupã oikuave'ẽ vaekuépe chupe. Oiko umi óga vakapípe, Isaac ha Jacob oiko haguéicha, ohupyty vaekue avei upe Tupã he'i vaekue ome'ẽtaha. 10 Ojerovia rupi, Abraham oha'arõ vaekue pe táva guasu opa ára guarãva, Tupã omopu'ã vaekue.
11 Ojerovia rupi avei, ndaikatúi ramo jepe Sara imemby ha Abraham ituja etereíma, oñeme'ẽ chupe mbarete ita'ýra haguã, oguerovia rupi Tupã ojapotaha katuete he'i haguéicha. 12 Aipórõ Abraham, hi'ára guahẽ aguĩma ramo jepe, ou hetaiterei ita'ýra, mbyja oĩháicha yvate ha yguasu rembe'ýpe yvyku'i, ikatu'ỹvaicha ojepapa.
13 Opa ko'ã yvypóra omano ohupyty'ỹre umi mba'e Tupã he'i vaekue ome'ẽtaha. Ha ojerovia rupi, ohecha hikuái mombyry guive ha omomaitei, ojehecha kuaávo ha'e kuéra mombyryguaha ohasáva ko yvy ári. 14 Ha umi péicha he'íva, oikuaauka porã oikoha gueteri oheka hikóni hetãrã. 15 Imandu'a rire hikuái pe yvy oheja vaekue, ikatúnte vaerã mo'ã oho jey hikuái upépe. 16 Ha ha'e kuéra katu oipota vaekue peteĩ tetã iporãvéva, he'ise, tetã yvága pegua. Upévare Tupã notĩri oiko haguã Itupã nguéra ramo. Oguereko niko chupe kuéra guarã peteĩ táva guasu ombosako'íva.
17 Ojerovia rupi, Abraham, Tupã oipy'a ra'ãvo chupe, ohupi Isaácpe oikuave'ẽ haguã pe ta'ýra peteĩmi. Tupã ome'ẽ rire ramo jepe chupe iñe'ẽ, 18 he'i ramo “Isaac rupi ne ñemoñaréta.” 19 Abraham niko ohechakuaa Tupã ipu'akaha omoingove jey haguã omano vaekuépe. Ha upévare Abraham oguereko jey ita'ýrape, ha upéva opyta mba'e rechaukaha ramo.
20 Ojerovia rupi, Isaac ome'ẽ iñe'ẽ ohovasataha Jacob ha Esaúpe upe rire guarãre.
21 Ojerovia rupi, Jacob, omanótama ramo hína ome'ẽ iñe'ẽ ohovasataha José ra'y kuéra peteĩ-teĩme, ha omomba'e guasu Tupãme, ojejokóvo ipokokáre.*f**,
22 Ojerovia rupi, José, omanóvo, he'i vaekue umi Israelgua osẽtaha kurive Egíptogui, ha oheja he'i mba'épa ojejapo vaerã hetekuégui.
23 Ojerovia rupi, oiko ypývo ko yvy ári Moisés, itúva ha isy omokañy chupe mbohapy mes pukukue. Ohecha hikuái upe mitã iporãha, ha ndokyhyjéi pe mburuvicha guasúgui omoĩ vaekue ojejukapa haguã mitã michĩ kuérape.
24 Ha ojerovia rupi, Moisés, okakuaapa riréma, ndoipotái ojeguereko chupe faraón rajy memby ramo. 25 Oipotave uvei tojerereko asy Tupã retãgua ndive ohasa porã rangue vy'a sapy'ami oguerúva angaipa reheve. 26 Tuichave mba'e chupe guarã ohasa asy pe Mesías rehe ñembohory, ohasa porã rangue Egipto mba'eta reheve. Oguereko iñakãme Tupã omyengoviataha chupe.
27 Ojerovia rupi, Moisés osẽ Egíptogui, okyhyje'ỹre mburuvicha guasu pochýgui. Ha oñemohatã pe ojaposévape ohecha ramo guáicha Tupã ojehecha'ỹvape. 28 Ojerovia rupi, Moisés ombyarete vaekue Páskua ha ohypyika okẽ nguéra tuguýpe, Tupã remimbou mano reruha opoko'ỹ haguã Israelgua kuéra ra'y ypykuére.
29 Ojerovia rupi, Israelgua kuéra ohasa vaekue pe Mar Rojo, yvy ikãva ramo guáicha. Ha upéi umi Egiptogua ojaposévo avei upéicha, omanomba yguýpe.
30 Ojejerovia rupi, ho'a korapy yvate ombojeréva Jericó, umi Israelgua oguata rire ijerére 7 ára pukukue. 31 Ha ojerovia rupi, Rahab, pe kuña reko vai, nomanói umi Tupãme iñe'ẽ rendu'ỹva ndive. Ha'e niko pe omoguahẽ vaekue torypápe umi Israelgua pyraguépe.
32 Mba'épa ha'evéta? Mbyky chéve ára añe'ẽ haguã Gedeón rehe, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel ha umi maranduhárare. 33 Ojerovia rupi omoĩ ipoguýpe heta tetã, oporomboheko joja, ohupyty hikuái pe Tupã ome'ẽ hague iñe'ẽ, omboty umi jaguarete juru, 34 ombogue vaekue tata rendy ñarõ, ojehekýi kyse puku rãimbégui. Ikangy ramo jepe imbarete jey, ha ikatupyry ñorãirõháme, ha omoĩmba ipoguýpe umi hese kuéra ija'e'ỹvape. 35 Oĩ vaekue kuña omoguahẽ jeýva hogagua omanóva, oikove jey vaekue.
Oime vaekue oheja'ỹva ojepoi chugui kuéra, ha oñeñemboharái hese kuéra omano meve, ha opu'ã jey haguã peteĩ jeikove iporãvévape. 36 Heta oime vaekue ohasáva ñembohory ha teju ruguái, ha ñeñapytĩ ha yvyrakua avei. 37 Heta ambue katu ojejuka itápe, oñembovo mbyte rupi térã ojejuka kyse pukúpe. Oime ápe ha pépe oiko vaekue, oñemonde ovecha ha kavara pirekuépente: imboriahu, ojejopy ha ojeguereko asy. 38 Ko'ã kuimba'e, ko yvy ári jepe ndaijái vaekue chupe kuéra oiko. Oiko katu vaekue hikuái ápe ha pépe, oikuaa'ỹre mamópa ohóta, umi yvy ojeiko'ỹháre, umi yvytýre ha umi itakua rupi.
39 Ha upéicharõ jepe, mavavéva ndohupytýi vaekue umi mba'e Tupã he'i vaekue ome'ẽtaha, tuicha ramo jepe pe ijerovia kuéra. 40 Tupã niko oguereko ipy'ápe ñandéve guarã peteĩ mba'e iporãvéva, ani haguã ñande rehe oñemomarangatu avei kuéra.
Actemaclha mongyasquiyam
1 Mongyasquiyam acvisay aljalhneycam ingvalhoc asoc yoyam colvac sat mepqui ningyasquiyam. Actomja najan acyascamco ingvalhoc asoc mongvitay. 2 Apquilinlhanacmec nic nat apquilyiplovquiscama melyasquiyam ningilyeyjamcaa. Apyispaquic nic nat Dios actemaclha melyasquiyam.
3 Nincoo mongyasquiyam actomja singyascasingvoyam actemaclha apquillanay nic nat Dios aclhamoclhojo asoc ayinyema appayvam. Asoc ningvitay quilhvo nac jay actomja allanomalhca ayinyema asoc mongvitay.
4 Meyasquiyam nic nat innac Adán apquitca apvisay Abel. Actamila anco ilhnic nat apmescama asoc macmescama Dios, am nic nat colhnoc apmescama apipma Caín. Aplhenquic nic nat Dios aptomja appeyvomo Abel. Apyispaquic nic nat Dios actemaclha apmescama Abel. Apquitsepmec nic nat inyicje Abel, aptomja eyca singlingascama actemaclha meyasquiyam.
5 Meyasquiyam nic nat innac Enoc. Innec nic nat acyaseclho netin apjalhnanco, mepqui apquitsepma. Am nic nat etacpoc mocjam, ayinyemaclha Dios nic nat apyantamaclho netin. Inlingalhquic nic nat aplhenamap Enoc actemaclha apyisponcama Dios yicpintama macmiyasayclha netin. 6 Am sat ancoc coyitnac mongyasquiyam, mongvityejec sat yoyam jingyispac Dios. Ningiltamjoc sat ancoc ongilyoclhojo Dios, incaymalhquic colhic mongyasquiyam Dios apna netin, aptomja apyanmonquiscama mataa actemaclha ningilquitamsama Dios.
7 Meyasquiyam nic nat innac Noé. Apyasingvocmec nic nat Noé amyaa ayinyema Dios yoyam colvac sat asoc actomja cotamalhca nic nat mocjam. Apquilyajaclhoc nic nat Noé. Apquillanac nic nat barco yamit aysicsic acyiviy yoyam elvomsic tap apmolhama. Am nic nat cotnatsalhcac aptomjaclha Noé yoyam elnatovasacpoc enlhitaoc lhalhma anco. Aptimesacpec nic nat appeyvomo Noé napato Dios ayinyema actemaclha meyasquiyam.
8 Meyasquiyam nic nat innac Abraham. Apquevam nic nat Dios yoyam eyacsic Abraham moc yoclhilhma yoyam elhcac malha apmayclha. Apquilyajaclhoc nic nat Abraham. Aplhinquic nic nat Abraham naysicsa meyascaoc apyasaclha. 9 Meyasquiyam nic nat innac Abraham. Apvoclhec nic nat yoclhilhma cotnajaclha apcaoclha aplhanmaclha Dios actomja nasoc yoyam elhcac. Apquillanac nic nat carpa appaclhanma. Apvajanamquic nic nat Abraham apquitca Isaac. Apvajanamquic nic nat Abraham aptavin Jacob. Apquilanyacpec nic nat as apcanit yoyam ellhovac lhama apquilyap Abraham, actemaclha aplhanma Dios actomja nasoc anco. 10 Apquiljalhnec nic nat Abraham yoyam elhic tingma apyiviy acyitna apvojac acyimnatem. Dios nic nat apquillanay as tingma najan Dios apvisay apquillanay tingma.
11 Coyasquiyam nic nat innac Sara, Abraham aptava. Inmasquec nic nat acvitay ayitca, ayinyemaclha invanacmec nic nat as quilvana. Inlhocac nic nat Dios apmopvan yoyam cotimsic ayitca. Ayinyemaclha am nic nat coyascacmoc yoyam comoc nelha aplhanmaclha Dios actomja nasoc anco. 12 Inquitlhincasquic nic nat comoc nelha acnim aptiyascam Abraham. Aplhameclhec nic nat aptovana niptamin. Malha apyova netin mongmovan ongilyipsitic nic nat aptomjaclha aptovana niptamin, najan malha lhopactic nicja yingmin mongmovan ongilyipsitic.
13 Apquilmasquingvocmec nic nat as enlhitaoc acma melyasquiyam mepqui apquillhoy asoc actemaclha aplhanma Dios actomja nasoc anco. Malha naysicsa melyasquiyam apquilvita ilhnic nat asoc actemaclha aplhanma Dios actomja nasoc anco. Yiplovcoc nic nat acpayjayclha apquilvalhoc. Apquillhenacpoc nic nat apanco apquiltomja malha maycaa as nalhpop najan cotnaja apquilaoclha as nalhpop. 14 Cotnatsalhquejec mataa actemaclha apquillhanma actomja apquilmayjayo apquilaoclha alhnancoc. 15 Apvancaac nic nat inyicje eltajojo yoclhilhma apquilinyemayaclha. Am nic nat eyca collhenac apquilvalhoc apquilaoclha as nalhpop. 16 Inquillhenquic nic nat mataa apquilvalhoc apquilaoclha actamila anco, am colhnoc nalhpop. Inlhenalhquic nic nat ningaoclha netin. Am nic nat emancac Dios apquiltomja as enlhitaoc apvisay Visqui apancaoc. Apquillanesquic nic nat Dios tingma apyiviy yoyam elhnam as enlhitaoc acma melyasquiyam.
17 Meyasquiyam nic nat innac Abraham. Apyipconquic nic nat Dios actemaclha meyasquiyam Abraham. Apquiltamjoc nic nat Dios yoyam ematong Isaac, Abraham apquitca, actemaclha macmescama Dios. Am nic nat emyavac Abraham apquitca apvamlha pac lhama. Apyasamcoc nic nat Abraham aplhenamap apquitca actemaclha aplhanma Dios actomja nasoc anco. Apquiltimnasacpec nic nat Abraham: 18 “Elhamasiclhac sat apquitquic Isaac, eltimjic sat lhip aptovana niptamin” —nic nat intomjac amyaa apcanyacpo. 19 Apyasamcoc nic nat Abraham acyitna apmopvan Dios yoyam enalhaticjascomoc apquiltomja apquilitsepma. Aplhoveclhec nic nat mocjam Abraham apquitca, malha aplhaticjangviyam nipyesicsa apquilmasquingvaycmo.
20 Meyasquiyam nic nat innac Isaac, Abraham apquitca. Apquilmalhnescasquic nic nat Dios Isaac yoyam epasmoc Jacob najan Esaú apquiltomja Isaac apquitquic. Apvitac nic nat Isaac asoc yoyam colvac sat. 21 Meyasquiyam nic nat innac Jacob. Apquilmalhnescasquic nic nat Dios Jacob yoyam epasmoc José apquitquic. Apquilmalhnescasquic nic nat Jacob naysicsa apquinimquiscama apquileneycam yicpintama apquitsepma. 22 Meyasquiyam nic nat innac José. Aplhenquic nic nat José yicpintama apquitsepma yoyam elyamyiclhac sat apnaymacoc israelitas yoclhilhma Egipto. Appenasoc nic nat appiquena appayvam José yoyam eltimjic apquilatonma acvocmo sat apquitsepma.
23 Meyasquiyam nic nat innac Moisés apyap najan inquin. Aptiyacmec nic nat Moisés apquitcoc aptomja aptamila. Apposquic nic nat apyap najan inquin acvocmo apnatqui piltin. Inquilmiyovquic nic nat yoyam ematong. Am nic nat ingyacac apyap najan inquin actemaclha apcanama apvisqui Faraón yoyam coticyoc sicaa. 24 Meyasquiyam nic nat innac Moisés. Apvanamyic nic nat. Am nic nat coyacmoc Moisés etnejic inquin apvisqui Faraón aptava. 25 Apquiltamjoc nic nat Moisés elngamcojoc lhama acmasca apnaymacoc apquilvisay Dios apmolhama. Am nic nat eltamjoc Moisés ingyitsovacsojo acyavataclhojo naysicsa asoc alinyema mongilyascalhma. 26 Apquiltamjoc nic nat Moisés elngamcojo apquilasmescama enlhitaoc aplhenamap Cristo, actomja malha acyiviy anco ningilnatam, am colhno acyovoclhojo apquilnatam acnaycaoc yoclhilhma Egipto. Ayinyemaclha inlhenquic nic nat apvalhoc Moisés Dios apmescama yoyam covac sat. 27 Meyasquiyam nic nat innac Moisés. Apyamyeclhec nic nat yoclhilhma Egipto mepqui apcay actemaclha aplom apvisqui Faraón. Am nic nat ingyacac Moisés, ayinyemaclha inlhenquic nic nat apvalhoc Dios aptomja metamap.
28 Meyasquiyam nic nat innac Moisés. Apquiltomjacpec nic nat pascua caya apquilyeycajaycaoc. Apquilanayquic nic nat Moisés yoyam colhic alilhpaja ema netin apatnaoc tingma. Copvanquejec nic nat etalhningvac ángel apvisay singilnapma. Copvanquejec nic nat elnapoc apquitquic israelitas apquiltomja appaliyam apmamyi. 29 Melyasquiyam nic nat innac enlhitaoc Israel. Apquilmilanquic nic nat nalhpop yingmin acvanyam acvisay Mar Rojo. Apquilimjaoclhec nic nat co Egipto. Inquilnapquic nic nat yingmin aplhamoclhojo co Egipto.
30 Melyasquiyam nic nat innac enlhitaoc Israel. Apquiljalhyincacmec nic nat tingma Jericó acvocmo siete acnim. Yejemoc nic nat alyanina apjalhtam tingma, macjalhtam mataymong. 31 Coyasquiyam nic nat innac quilvana alanatama acvisay Rahab. Am nic nat comatnac lhama nipyesicsa enlhit melilyajayquiclho. Ayinyemaclha inquilmec nic nat tacja apquilapajasomap apquilinyema Israel apmolhama.
32 ¿Soc moc asoc yoyam olhenic mocjam? Inyavatoc mataa acnim, movanquejec osavojo olhenic amyaa. Aplhenacpec nic nat enlhit apvisay Gedeón, najan poc apvisay Barac, najan poc apvisay Sansón, najan poc apvisay Jefté, najan poc apvisay apvisqui David, najan poc apvisay Samuel, najan apquiltomja profetas Dios apquillingascama. 33 Melyasquiyam nic nat innac as enlhitaoc. Apquilnapquic nic nat moc yoclhilhma apquilviscaa najan aplhamoclhojo enlhitaoc. Apquilyiplovcasquic nic nat actemaclha acpeyvomo naysicsa apquilyanmongsayclha apquiltemaclha enlhitaoc. Apquillhocac nic nat asoc actemaclha aplhanma Dios actomja nasoc anco. Apquilapquic nic nat apmeoc atong yamacmeyva. 34 Apquilsaponcasquic nic nat talha. Apquinyajamquic nic nat apquilaca sovo acvinatem. Apquilyimnatem nic nat apquiltomjac, apquiltomja mepqui apquilyimnatem siclho. Apquiltomja ilhnic nat apquilyimtalhnamo naysicsa apquilnapomap. Apquiltomja ilhnic nat apminlhanma singilpilhtetemo cotnaja ingmoc. 35 Inquilvitaclhec nic nat quilvana anatamcaa apnalhaticjangviyam nipyesicsa apquilmasquingvaycmo.
Innec nic nat alasquisa apyimpeoc poc enlhitaoc. Am nic nat colyacmoc eleyoc mepqui apquilmomap yoyam elvomjoc sat moc ningnalhaticjangvoycamlha actamila anco. 36 Apquillingamcoc nic nat poc ayinyema apquilasmescama enlhitaoc. Apquillingamcoc nic nat poc malyicpilhqueteycaoc najan actemaclha apquilpilhtetomap najan aplhatmomap singilpilhtetomaclha. , 37 Apticyovquic nic nat ayinyema apquilyicnamap mataymong, najan ayinyema apquilvatnama talha, najan ayinyema malyatemenayclha monaycpacyic, najan ayinyema malyatemenayclha sovo acvinatem. Apquilalomap ilhnic nat naysicsa apquileyvam nipquesic apyimpeoc najan yataay apyimpeoc. Mepqui apquilnatam nic nat as enlhitaoc. Apquillingamcoc nic nat actemaclha ayaymomalhca asoc. Apquillingamcoc nic nat acmasca. 38 Apquilaponcanacpec nic nat mataa as enlhitaoc. Apquileyvec nic nat yoclhilhma actamopeycaoc najan netin inquilhe. Apquilyilhanmec nic nat nicja inquilhe acvoyam congne najan congne acpatyapma lhop. 39 Apcayo ilhnic nat aptomjac Dios apvita melyasquiyam as enlhitaoc. Am nic nat ellhovac mocjam asoc actemaclha aplhanma Dios actomja nasoc anco. 40 Apquiltamjoc Dios jingilmesic asoc altamila anco, am colhno siclhoc nic nat. Apquiltamjoc Dios yoyam eltimjic as enlhitaoc sinpasmeyquiclha nincoo. Ongiltimjic sat ningilpeyvomo lhama napato Dios.