1 Mondaha ojejuhúva omonda aja, ojekutu ramo ha omano, ikutuha rehe ndojái jeporojuka. 2 Upéva oiko ramo arakue katu, imano tojerereko jeporojuka ramo.
Upe omondáva tohepy me'ẽ upe omonda vaekuére. Ndoguerekói ramo mba'eve, toñeme'ẽ ha'e voi tembiguái ramo ha hepykuépe tojehepy me'ẽ imondakuére.
3 Upe mymba oñemonda vaekue ojejuhu ramo ipópe hekove, taha'e guéi, vúrro térã ovecha, mondaha tohepy me'ẽ jo'a umívare.
Mba'e oñemyengovia vaerã
4 Upe opoíva hymbágui okaru haguã hapicha kogaty térã iparraltýpe tomyengovia kokue járape ome'ẽvo chupe iporãnguete ikokue térã iparraltýpe guare.
5 Ohapýva ikokue ha upe tata ovávo ohapy hapicha trígo ñemono'õ pyre, térã upe oĩmava oñemono'õ haguãicha, térã opa upe kogaty, tomyengovia kokue járape opa mba'e tata ohundi vaekuére.
6 Oñongatúva hapichápe ipláta térã imba'e repy ha oñemonda ramo chugui, mondaha ojejuhu ramo tomyengovia jo'a imondakuére. 7 Ndojejuhúi ramo mondaha, tojeho Tupã rendápe ojekuaa haguã upe mba'e ñongatuha nomondái hague hapicha pláta térã imba'e repy.
8 Oguerekóva guéi, vúrro, ovecha, ao térã oimeraẽ mba'e okañy vaekue ha oĩ he'íva: “upéva che mba'e”, tojeho Tupã rendápe ha ha'e he'íva rehe omonda hague, upéva tomyengovia jo'a hapichápe imondakuére.
9 Ome'ẽva hapichápe hymba vúrro, hymba guéi, ijovecha térã oimeraẽ hymba oñangareko haguã hese ha ko'ãva omano térã ojehachea hese térã oñemonda, avave ohecha'ỹre, 10 herekohare tome'ẽ iñe'ẽ Tupã rérape mymba járape, ha'e ndopokói hague hymbáre. Mymba jára toguerovia iñe'ẽ ha herekohare natekotevẽi ohepyme'ẽ mba'eve. 11 Mymba oñemonda ramo chugui hesa renondépe katu tohepyme'ẽ hese ijárape. 12 Oime ramo tymba ñarõ ojuka ra'e chugui hapicha rymba oiporu vaekue, togueru hembyre ohechauka haguã ha ani ohepyme'ẽ hese.
13 Oiporúva hapichágui hymba ha upéva oñembyai térã omano chugui ijára pore'ỹme, tomyengovia upéva. 14 Oiko ramo upéva ijára rovake, ani ohepyme'ẽ mba'eve.Oime ramo oiporu ra'e mba'e repýre, tome'ẽ ijárape upe jeporu repykue.
Kuñataĩ pyahu rãirõ
15 Ombotavýva kuñataĩ pyahu omenda'ỹvape ha oñeno hendive, tome'ẽ chupe imenda repy ha tomenda hese. 16 Upe kuñataĩ ru ndoipotái ramo chupe itajýra menarã, opaichavévo upe kuñataĩ rãirõhare tome'ẽ chupe menda repy oñeme'ẽva kuñataĩ pyahúre.
Tembiapoukapy teko porã ha Tupã rayhu rehegua
17 Kuña paje apohápe ani peheja oikove.
18 Ojapóva angaipa tymba ndive tomano.
19 Omymbajukáva*f** tupã gua'u kuérape, upéva tojejuka ha toñehundi opa mba'e oguerekóva.
20 Ani pejahéi mombyrygua pene ndive oikóvare, térã pejopy hendive. Mombyrygua vaekue avei niko peẽ Egíptope.
21 Ani pereko asy kuña mena'ỹre opytávape, térã mitã tyre'ỹme. 22 Pereko asy ramo ha osapukái chéve, nambohasa rei mo'ãi isapukái, 23 hendýta che pochy ha pojukáta kyse pukúpe. Pene rembireko opytáta mena'ỹre ha pene mitã nguéra tyre'ỹ.
24 Peiporuka ramo pláta peteĩ che retãgua mboriahu pene ndive oikóvape, ani pejopy hendive térã pejerure tomyengovia hetave peẽme. 25 Ome'ẽ ramo peẽme ijahoja, jeporuka jeroviaha ramo, peme'ẽ jeýke chupe oikévo kuarahy. 26 Upéva ñoite niko oguereko oñeñuã haguã ro'ýgui. Ỹrõ piko mba'épe oñeñuãta oke haguã? Chéve ojerure ramo pytyvõ, aipytyvõta. Chéko mboriahúpe aiporiahurereko hína.
27 Aníke peñe'ẽ pochy Tupã rehe térã pejahéi tetã sãmbyhyhárare.
Ñemono'õ tenondegua ha ta'ýra ypykue
28 Aníke pembohasa puku peru haguã pene mba'e kuave'ẽ opa mba'e pemono'õva ha pene kaguy kuéragui.
Peme'ẽke chéve pende ra'y ypykue 29 upéicha avei pende vaka ha ovecha ra'y ypykue. Topyta 7 ára isy kuéra ndive, 8 haguépe katu peme'ẽ.
30 Peẽ pejeporavo vaekue che mba'erã.
Aníke pe'u so'o tymba ñarõ oipehe'ãmba vaekue. Upéva peme'ẽ jaguápe.
Actemaclha ningillanayclha
1 Yitnec sat ancoc apminyilhma vayqui, inlhojo laa nipquesic. Apcajac siclho, apyinyovquic lhaja. Apcanyacpec apminyilhma eyinyoc (etajicsojoc) acyanmongam 5 vayqui, najan maa acyanmongam 4 nipquesic. 2 Apmacpec sat ancoc apminyilhma acyiplomo apmatnam. Mesilhnanacpejec apanco aptomja apcajem. 3 Apmacpec sat ancoc apminyilhma acnim anco, colhic sat acyanmongseclho aptemaclha. Eyinyoc sat acyanmongam asoc acminyilhamalhca. Am sat ancoc coyitnac solyayem, eyinyovacpoc sat as enlhit acyanmongam asoc acminyilhamalhca. 4 Inyancac sat ancoc as enlhit vayqui acminyilhamalhca, najan yamelyeyjaycoc, najan nipquesic apminyilhamap. Etlhajac sat anit acyanmongam vayqui, anit acyanmongam yamelyeyjaycoc, najan anit acyanmongam nipquesic.
5 Appanamaclhec sat ancoc apnatoscama coleyo amyip. Intovcamquic sat ancoc amyip actomja poc enlhit apanco. Esilhnanacpoc sat ayinyema mepqui aptamilquiscama apnatoscama. Incaymalhquic eyinyoc acyanmongam acyilhna altamila anco ayinyema amyip apanco najan uva avjac apanco. 6 Apvatnec sat ancoc talha enlhit. Inpayjeclhec sat ancoc talha amyip actomja poc apanco. Inmetquic sat ancoc ayimjaclha (trigo) acyiplomo acyilhna, cotnejic apsilhnanomap apanco enlhit. Eyinyoc sat acyanmongam, colhojoc sat asoc acmeta.
7 Apcanyacpec sat ancoc enlhit etamilsic poc apanco solyayem najan asoc acmamnave. Inminyilhalhquic sat ancoc as asoc, emacpoc sat apminyilhma apvitamap. Eyinyoc sat anit acyanmongam moclhama acminyilhamalhca. 8 Am sat ancoc etacpoc apminyilhma, eyipconacpoc sat napato Dios. Elhenic sat aptamilquisquiscama asoc acmamnave (solyayem).
9 Apquilatingmacpec sat ancoc apcanit enlhit apquillhanma apnatoscama, vayqui, yamelyeyjaycoc, nipquesic, najan apcalomap, najan moc asoc. Apcanayquic mataa actomja apanco najan actomja aptoscama. Elyicpilcacpoc sat napato Dios apsilhnanomap. Eyinyoc sat anit acyanmongam moclhama apnatoscama, najan moc aclhinganyam.
10 Apcanyacpec sat ancoc enlhit etamilsic aptoscama, yamelyeyjaycoc, vayqui, nipquesic, moc aptoscama. Inquintec sat ancoc amnic, inquitsepquic lhaja, inminyilhalhquic lhaja, mongvitay intomjac. 11 Eyicpilcacpoc sat napato Dios. Elhenic appayvam mepqui apyeycajascaoc, aptomja mepqui apsilhnanomap apanco. Colhejec sat acyascacmo appayvam. Meyinyovejec sat acyanmongam aptoscama aclhinganyam. 12 Nasoc sat ancoc acminyilhamalhca aptoscama, incaymalhquic eyinyoc acyanmongam macmescama avtip. 13 Nasoc sat ancoc asoc navjac aclom ayajem aptoscama (acyitna ápac). Meyinyovejec sat acyanmongam, apvita inlhojo acmatnam ápac.
14 Aptomjac sat ancoc apmaycam siclho poc enlhit aptoscama. Inquintec sat ancoc amnic, inquitsepquic lhaja. Eyinyoc sat acyanmongam, metay inlhojo aptomja aptoscama. 15 Apnec sat ancoc avtip naysicsa ayintem, naysicsa ayitsepma, meyinyovejec sat acyanmongam. Eyinyoc sat acyanmongam actemaclha ningmaycam siclho.
Actemaclha ningilsilhnanomalhca inganco
16 Impatjetamalhquic sat ancoc quilvana ayitcoc cotnaja acponquinomalhca. Eyinyoc sat acyanmongam actemaclha ningmam intava. Etnejic aptava as quilvana ayitcoc. 17 Apmiyovquic sat ancoc quilvana inyap. Incaymalhquic eyinyoc acyanmongam actemaclha ningmam intava. Copvanquejec etnejic aptava as quilvana ayitcoc.
18 Quilvana malha acyojolhma, incaymalhquic comatong. Cotyisamejec sat as quilvana.
19 Enlhit aptomja apminsovm aptoscama. Incaymalhquic ematong. Metyisamejec sat as enlhit.
20 Enlhit aptomja apcajem aptoscama macmescama quilaycmasquiscama, cotnaja macmescama Dios, incaymalhquic ematong. Metyisamejec sat as enlhit.
21 Noelane nasa ellingamcojo acyimtalhnama metnaja apquiltemolhama nipyesicsa quellhip. Colyit apatic quellhip apquileyvam nic nat cotnajaclha apquilaoclha Egipto.
22 Noelane nasa ellingamcojo acyimtalhnama apquilyeyjeycam najan lhintampaa. 23 Inlingalhquic sat ancoc allingaycamco acyimtalhnama, ongvaylhojoc sat selmalhnaycam, yoyam opasmoc. 24 Colvoc sat evalhoc siclinga. Eticyoc sat maa. Otnesquisic sat cotniclhac tampeyi quilvana najan apquilyeyjeycam apquitquic.
25 Apnec sat ancoc enlhit mepqui asoc, aptomja apmaycaoc siclho solyayem. Noellhojo nasa enlhit apquilmasma solyayem. Eltime sat mepqui acvoncapaycaoc solyayem (mepqui interés). 26 Apquilmec sat ancoc apcalomap enlhit apmaycaoc siclho solyayem. Eltajicsojo apcalomap yicpintama actalhnama acnim. 27 Copvanquejec mataa mepqui apcalomap alhtaa. Inlingalhquic sat ancoc apquilmasma quellhip, ongvaylhojoc sat selmalhnaycam, yoyam opasmoc. Coo sicvisay siyimlaycmo (siyamliyam).
28 Noelvenam nasa apvisay Dios apyimtalhnamo. Noelyimtalhnesacpojo apanco napatavo ningayo apquilviscaa.
29 Noelmiyov nasa jelmecsic acyanmongam acyilhna ayinyema apquilcaycaoc. Noelmiyov nasa jelmecsic apquitca aptiyam apmamyi, otnejic ajanco. 30 Noelmiyov nasa jelmecsic aptoscama aptiyam apmamyi nipquesic najan vayqui. Cotoc sat neme ac inyapmoc 7 acnim. Jelmes sat ayitcoc acvocmo 8 acnim.
31 Quellhip apquilvisay enlhit apquilponquinomap. Noeltovaoc nasa acyamonquilhma ayajem asoc navjac aclom. Elane sat coltovamcoc simjing.
