Ñembyaty Jerusalénpe
1 Umíva umi árape, umi oho vaekue Judéagui Antioquíape, oñepyrũ ombo'e umi Jesús reroviaha judio'ỹvape, ndojeapi'oukái ramo, Moisés he'i haguéicha ndaikatuiha oñepysyrõ. 2 Pablo ha Bernabé oñoñe'ẽ api mbarete hendive kuéra, ha ipahápe Pablo, Bernabé ha ambue kuérava ojeporavo oho haguã Jerusalénpe oñe'ẽvo ko mba'ére apóstol kuéra ha myakãhára*f** kuéra upe Jesucristo iglésia pegua ndive.
3 Umi Antioquía pegua Jesucristo iglésia rembijokuái, ohasávo Fenicia ha Samaría rupi, omombe'u mba'éichapa umi Israelgua'ỹva ojeheja ra'e ijerovia ymágui, oho haguã Tupã ndive. Ha opa oñopehẽnguéva ovy'a eterei ohendúvo.
4 Pablo ha Bernabé oguahẽvo Jerusalénpe, upepegua iglésia, apóstol ha myakãhára kuéra oguerohory chupe kuéra, ha ha'e kuéra omombe'u opa Tupã ojapo vaekue hendive kuéra. 5 Oĩ jepe fariséova oguerovia vaekue, opu'ãva ha he'i:
—Tekotevẽ ñambyapi'ouka umi Israelgua'ỹ Jesús reroviahápe, ha tojapo Moisés rembiapoukapy.
6 Upérõ oñembyaty apóstol ha myakãhára kuéra, oñe'ẽ haguã kóvare. 7 Heta oñe'ẽ rire hikuái, Pedro opu'ã ha he'i chupe kuéra:
—Che pehẽngue kuéra, peikuaa ymáma Tupã che poravo hague pende apytégui amyerakuã haguã pe marandu porã Israelgua'ỹvape, ikatu haguã ha'e kuéra oguerovia. 8 Ha Tupã, oikuaáva opavave py'apy, ohechauka oguerohoryha chupe kuéra, ome'ẽ niko chupe kuéra Espíritu Santo ñandéveicha avei. 9 Tupãme guarã peteĩchante ha'e kuéra ha ñande, omopotĩ niko avei ipy'apy pe jerovia rupi. 10 Mba'érepa aipórõ peñemoĩse Tupã rehe, peitývo ko'ã Jesús reroviaha ári mba'e pohýi, ñande ha ñande ru kuéra ypykue ikatu'ỹ vaekue jaropu'aka? 11 Upéva rangue, ñande jarovia reiete jajepysyrõha ha'e kuéraicha avei, Ñandejára Jesús imba'e porã rupi.
12 Opavave okirirĩ ha ohendu, Bernabé ha Pablo oñe'ẽ aja umi techaukarã ha hechapyrãvare, Tupã ojapo vaekue ha'e kuéra rupi umi Israelgua'ỹva apytépe. 13 Ha'e kuéra oñe'ẽmbávo, Santiago he'i:
—Che pehẽngue kuéra, pe che rendumi: 14 Simón omombe'u ñandéve mba'éichapa Tupã oguerohory ypy vaekue Israelgua'ỹvape, oiporavóvo avei ijapytépe kuéra peteĩ tetã imba'erãva. 15 Upéicha avei ohai vaekue umi maranduhára,*f** he'iháicha Tupã kuatiañe'ẽ:
16 ‘Upéi aju jeýta
ha amopu'ã jeýta
David tapỹi ojero'a vaekue:
amyatyrõ jeýta itapere
ha amopu'ã jeýta,
17 ikatu haguã umi ambue
oheka Ñandejárape
opa tetã megua ndive,
oñemboyke vaekue
che rérape guarã.
18 Ñandejára,
oikuaauka vaekue ko'ã mba'e
ymaite guive,
ome'ẽma iñe'ẽ.’
19 Aipórõ che añandu nañamoĩ vaerãiha mba'e pohýi tekotevẽ'ỹva umi Israelgua'ỹvape, ijerovia yma guarégui ojehejávape, oho haguã Tupã ndive. 20 Jahaínte chupe kuéra kuatiañe'ẽ ojei haguã opa oñekuave'ẽ vaekue tupã gua'u kuérapegui, ani omenda hekope'ỹ, ani ho'u tymba ojahoga vaekue ro'o, ha ani ho'u so'o huguy reheve. 21 Ymaite guive niko opaite táva rupi, judío kuéra tupaópe oñemyerakuãva Moisés rembiapoukapy pytu'uha árape.
Kuatiañe'ẽ Israelgua'ỹvape
22 Apóstol ha myakãhára kuéra, ha upepegua umi iglésia, oñembopy'a peteĩ oiporavo haguã ijapytégui kuérava ha omondo chupe kuéra Antioquíape, Pablo ha Bernabé ndive. Oiporavo Judáspe, hérava avei Barsabás ha Sílaspe, kuimba'e kuéra ojeapóva mba'érõ Jesús reroviaha apytépe, 23 ha hendive kuéra omondo ko kuatiañe'ẽ:
“Ore apóstol ha myakãhára kuéra pene pehẽnguéva, romomaitei umi ore pehẽngue Jesús reroviaha Israelgua'ỹvape, ha oikóva Antioquía, Siria ha Cilíciape. 24 Roikuaa oĩ hague tapicha ohóva ko'águi ore ro'e'ỹre chupe kuéra, pene myangekói vaekue iñe'ẽme ha pene mokañy. 25 Upévare roñemoĩ peteĩ ñe'ẽme roiporavo haguã ore apytégui umi oho vaerã pene rendápe, ore pehẽngue kuéra rohayhu etéva Bernabé ha Pablo ndive, 26 omoĩ vaekue hekove kyhyje'ỹre Ñandejára Jesucristo rehehápe. 27 Upéicha rupi romondo peẽme Judas ha Sílaspe. Ha'e kuéra oñe'ẽta pene ndive omyesakã haguã peẽme opa mba'e. 28 Espíritu Santo ha ore rojuhu porã, noromoĩri haguã pende ári mba'eveichagua mba'e pohýi, ndaha'éirõ ko'ã mba'e tekotevẽva: 29 Ani pe'u tymba ro'o oñekuave'ẽ vaekue tupã gua'u kuérape, ani pe'u so'o huguy reheve térã tymba ojahoga vaekue ro'o, ha ani pemenda hekope'ỹ. Pejejokórõ ko'ã mba'égui, pejapo porãta. Pomomaitei.”
30 Ha'e kuéra oporomomaitei rire, oho hikuái Antioquíape ha ombyatývo umi Jesucristo reroviahápe, omoĩ ipópe kuéra pe kuatiañe'ẽ. 31 Oñemoñe'ẽ rire upe kuatia, ovy'a eterei ombopy'a guapýgui chupe kuéra. 32 Judas ha Silas ha'égui avei maranduhára, ombovy'a ha omokyre'ỹ eterei iñe'ẽ nguérape umi oñopehẽnguévape. 33 Aremi rire, umi Jesús reroviaha omondo jey chupe kuéra maitei ha py'a guapy reheve imbouhare rendápe. 34 Silas katu oñembopy'a peteĩ ha opyta hendive kuéra. 35 Pablo ha Bernabé katu opyta jey Antioquíape ha heta ambue ndive oporombo'e ohóvo ha omyerakuã Ñandejára marandu porã.
Pablo ojei Bernabégui
36 Upéi Pablo he'i Bernabépe:
—Jaha jey ñane pehẽngue Jesús reroviaha rendápe umi táva ñamyerakuã hague rupi Ñandejára ñe'ẽ, jahecha haguã mba'éichapa oiko hikuái.
37 Bernabé oguerahase Juan, Marcos avei héravape. 38 Pablo katu ndojuhu porãi upéva, Marcos oheja haguére chupe kuéra Panfíliape ha ndoikói hendive kuéra upe tembiapópe. 39 Ojoavy mbaretégui, ojei ojuehegui. Bernabé ogueraha Márcospe ha ojupi várkope ha oho Chíprepe, 40 Pablo katu oiporavo Sílaspe, ha Jesús reroviaha ohejávo chupe kuéra Ñandejára mborayhu pópe, ha'e osẽ upégui, 41 ha ohasa Siria ha Cilicia rupi omokyre'ỹvo pehẽngue kuéra umi Jesucristo iglésiape.
Apcaneyquiclha apóstoles apquilapajasomap tingma Jerusalén
1 Apquilvaac alhta napocja enlhit tingma Antioquía. Yoclhilhma Judea alhta apquilinyemac. Apquililtimnam alhta nipyesicsa apquilyalhinga: “Am sat ancoc eltingyac quellhip asoc monquinatquiscama ingyimpejic actemaclha ilhnic nat singanama Moisés, melvomsacpejec tap quellhip” —alhta apquiltomjac. 2 Apquilatingmacpec alhta enlhitaoc Pablo najan Bernabé. Am alhta elhnasoc moc apquilpayvam. Yejemoc alhta apquilyipsata Pablo najan Bernabé najan apnaymacoc. Apquilanyacpec alhta elmiyaclha tingma Jerusalén. Apquililtamjoc alhta elpamejitsacpojo apóstoles apquilapajasomap najan apquilimja apmamyi Jesucristo apmolhama, yoyam ellhenic as asoc.
3 Apquillhinquic alhta. Jesucristo apmolhama tingma Antioquía alhta apquilapajascama. Apquilyeycajangvoclhec alhta yoclhilhma Fenicia najan Samaria. Apquililtimnam alhta mataa actemaclha apquilyanmonquiscama apquilvalhoc metnaja judíos. Inquilpayjeclhec alhta apquilvalhoc apquilyalhinga apquillinga as amyaa.
4 Lhama alhta apquilvoclho tingma Jerusalén Pablo najan Bernabé. Apquilmec alhta tacja Jesucristo apmolhama najan apóstoles apquilapajasomap najan apquilimja apmamyi. Apquiltimnam alhta aclhamoclhojo actemaclha apquilanyomap eltimjic ayinyema Dios Ingyapam. 5 Yejemoc alhta apquilaneclho netin napocja fariseos apquiltomja melyasquiyam tasic amyaa. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Incaymalhquic mataa ongillanac actemaclha asoc monquinatquiscama apyimpeoc metnaja judíos apquiltomja melyasquiyam tasic amyaa. Ongilanic sat elyiplovsic actemaclha singanamaclha Moisés —alhta apquiltomjac.
6 Yejemoc alhta apquilaneclho apóstoles apquilapajasomap najan apquilimja apmamyi. Apquililtamjoc alhta elyasamcojo as asoc. 7 Avanjec alhta apquilpamesma poc. Yejemoc alhta apquinmaclho netin Pedro apquiltimnasamcaa:
—Elyalhinga, apquilyasamcoc quellhip. Eyacyesquic coo siclhoc anco Dios Ingyapam nanoc alhta. Apquiltamjoc otnejic sicsoycam tasic amyaa nipyesicsa metnaja judíos, yoyam eltimjic melyasquiyam tasic amyaa. 8 Apyasamcoc ingvalhoc Dios Ingyapam. Apquilyipconquic alhta Dios Ingyapam apquiltemaclha as enlhitaoc. Apquilmesquic alhta Espíritu Santo as enlhitaoc, acno alhta nincoo lha singmescama. 9 Ingnasoc nincoo Dios Ingyapam metnaja judíos. Apquilalhnasquic alhta najan apquilvalhoc ayinyema melyasquiyam. 10 Quip elanojo. ¿Soctomja pa elyascomoc quellhip, yoyam elyipconic aptemaclha Dios? ¿Apquililtamjo ya quellhip elpatimsic moc nintemaclha, malha apquilpatam enlhit melyasquiyam tasic amyaa? Am nic nat colapvancaac ingilyapmayc elpatmaoclha. Mongvanquejec alhta nincoo lha ongilpatmaoclha. 11 Montimjic nincoo. Mongilyascacmoc ningiltomja ningilvomsomalhca tap ayinyema singmescama Visqui ingac. Ningnoc nincoo lha metnaja judíos —alhta aptomjac Pedro.
12 Apquilvanmamquic alhta aplhamoclhojo enlhit. Apquiljalhnoc alhta apquiltimnaycam Bernabé najan Pablo. Apquililtimnasam alhta asoc monquinatquiscama najan asoc sinpilapquiscama nipyesicsa metnaja judíos. Dios Ingyapam alhta inquinyemac apcanem ellana. 13 Lhama alhta apsovja apquiltimnaycam. Yejemoc alhta aptomja Jacobo apquilanya:
—Elyalhinga, quip elaylhojo siltimnaycam: 14 Apquiltimnam lhac Simón Pedro actemaclha siclhoc anco apquimlaycmo metnaja judíos Dios Ingyapam. Apquilyacyesquic alhta napocja enlhit, yoyam eltimjic apquilsoycam apvisay. 15 Innoc nic nat aplhanma Dios Ingyapam actemaclha apnatalhescama profetas Dios apquillingascama:
16 Ovotac sat mocjam coo. Apjalhnancoc sat otnescasiclha mocjam David tingma pac apyananma nano, ningiltimem David apcanamaclha apanco.
Oninquinamcoc sat mocjam netin. Oviscaclhojoc sat netin napocja tingma.
17 Jelquitmoc sat sicvisay Visqui. Enlhit apquilaymomap sat jelquitmoc.
Colngalhcac sat sicvisay nipyesicsa enlhit lhalhma anco —nic nat aptomjac Dios Ingyapam.
18 Eycaso actemaclha appayvam Visqui ingac apcanem nic nat yoyam collanalhca.
Ningyasamcoc nincoo nano aplhanmaclha
—nic nat apquiltomjac.
19 “Ayanayc co mongilyacseje sat olhma metnaja judíos apquiltomja apquilyanmonquiscama apquilvalhoc. 20 Acvamlha ongilapajasquisic nintalhescama. Sat ontimjic ongilanic: Noelpaysimquis nasa apquilvalhoc asoc ancoc acyitsomalhca dios. Noeltime nasa actemaclha ningilanatama. Noeltovaoc nasa asoc apquilvapecjam ayispaoc najan ema ac. 21 Inlingomalhquic nic nat mataa singanamaclha Moisés aplhamoclhojo tingma. Inquilyipsatalhquic mataa appayvam tingma apcaneyquiclhilha aclhamoclhojo acnim ninnayclha” —alhta aptomjac Jacobo.
22 Apquilpamejitsacpec alhta apóstoles apquilapajasomap najan apquilimja apmamyi najan Jesucristo apmolhama. Apquilyacyesquic alhta enlhit, yoyam elapajacsic tingma Antioquía. Eltimjic sat apquillhalhmaa Pablo najan Bernabé. Apquilanyacpec alhta Judas, moc apvisay Barsabás najan poc apvisay Silas. Apquiltomja apquilyimtalhnamo nipyesicsa apquilyalhinga. 23 Apquilapajasquic alhta vaycajac. Alhta intomjac apnatalhescama:
—“Nincoo ningiltomja apóstoles najan ningilimja ingmamyi najan ingilyalhinga. Inlhenquic ingvalhoc nincoo ingilyalhinga metnaja judíos apnaycam Antioquía najan yoclhilhma Siria najan yoclhilhma Cilicia. 24 Ninlingac nincoo apquilvisay apquilvocmo enlhit maa. Apquilyasa olhma alhta nipyesicsa quellhip. Apquilsilhnanaquic alhta nipyesicsa quellhip. Apquiltamjoc alhta elyiplovcasojoc singanamaclha Moisés, yoyam eltimjic quellhip asoc monquinatquiscama ingyimpejic. Jave nincoo ningilapajascama as enlhitaoc. 25 Ningilpamejitsalhquic alhta, yoyam ongilyacyecsic napocja enlhitaoc. Ongilapajacsic sat nipyesicsa quellhip. Bernabé najan Pablo sat etnejic apquillhalhmaa, apquiltomja ningilasicjayo. 26 Apquiltomja mepqui apquillangviyam apquilsoycam apvisay Jesucristo Visqui ingac. 27 Ningilapajasquic nincoo Judas najan Silas. Sat eliltimnacsic quellhip aclhamoclhojo asoc actemaclha aclhanma as vaycajac. 28 Inlhenquic nincoo ingvalhoc najan maa Espíritu Santo, mongilpatimseje quellhip apquilpatam. Acvamlha anco as asoc ayaymalhco: 29 Noeltovaoc nasa asoc acticyovam acmesomalhca acyitsomalhca dios. Noeltovaoc nasa apquilvapecjam ayispaoc najan ema ac. Noeltime nasa actemaclha ningilanatama. Am sat ancoc cotsapac apnenyaoc as asoc, sas sat cotnejic apquiltemaclha. Sas sat apquileyvam” —alhta intomjac vaycajac.
30 Yejemoc alhta apquilapajasa. Apquilvoclhec alhta tingma Antioquía. Apquilaneclhec alhta Jesucristo apmolhama (apquilyalhinga). Yejemoc alhta apmesa vaycajac apsoycam. 31 Lhama alhta apquillinga apquilyalhinga alyipsatomalhca vaycajac. Payjeclhec alhta apquilvalhoc alyascasingvocmo actemaclha aclhanma vaycajac. 32 Profetas Dios apquillingascama alhta Judas najan Silas. Apquiltamilquiscacmec alhta apquilvalhoc apquilyalhinga. Apquilyimnatescasquic alhta najan almam apquilvalhoc ayinyema apquiltimnaycam. 33 Acvoncaclho alhta apnaycam nipyesicsa. Inyiplovcoc alhta altamilaycam apquilvalhoc apquillhinga. Apquilyalhinga alhta apquilapajascama, yoyam eltajojo apquilinyemayaclha. 34 Inlhenquic alhta apvalhoc Silas, yoyam elhic mocjam. 35 Apnaclhec alhta mocjam Pablo najan Bernabé tingma Antioquía. Apquiltimnasamquic alhta mataa enlhitaoc. Apquillhicmosquic alhta Visqui ingac appayvam. Aplhamoc alhta enlhit apquiltamjaycamo lhama.
Anit apyascama Pablo aptimem soycam amyaa
36 Natamin alhta aptomjac Pablo apcanya Bernabé:
—Noc, ontimjic mocjam maycaa ingilyalhinga aplhamoclhojo tingma ningilvamlha alhta. Ningiltimnaseclhec alhta tasic amyaa Visqui ingac appayvam. Ningiltamjoc mocjam ongilanojo apquiltemaclha —alhta aptomjac.
37 Apquiltamjoc alhta Bernabé eyantamac najan Juan, moc apvisay Marcos. 38 Am alhta eltamjoc Pablo eyantamoc. Alhta ayinyemaclha aptajingvocmo yoclhilhma Panfilia. Am alhta coyacmoc Marcos epasmoc aptamjaycam. 39 Yejemoc alhta apquilatingmacpo. Apyinyovquic alhta aplhalhma. Yejemoc alhta aplhinga Bernabé apyantamaclho eyca Marcos. Apquilquinatvoclhec alhta barco. Apquilmiyaclhec alhta acyayem inquilhe acvisay Chipre. 40 Apquiltamjoc alhta Pablo etnejic aplhalhma Silas. Apquilmalhnescasquic alhta apquilyalhinga, yoyam epasmoc Visqui ingac. Aplhinquic alhta. 41 Apvoclhec alhta yoclhilhma Siria najan yoclhilhma Cilicia. Apquilyimnatescasquic alhta almam apquilvalhoc apquilyalhinga Jesucristo apmolhama apvaclhilha.
