Leyes para reparar daños
1 1 (21.37) »En caso de que alguien robe un buey o una oveja, y mate o venda al animal, tendrá que pagar cinco reses por el buey y cuatro ovejas por la oveja.
2 2 (1) »Si un ladrón es sorprendido en el momento del robo, y se lo hiere y muere, su muerte no será considerada un asesinato. 3 3 (2) Pero si ya es de día, su muerte sí se considerará un asesinato.
»El que robe tendrá que pagar el precio de lo que haya robado, pero si no tiene dinero, él mismo será vendido para pagar lo robado.
4 4 (3) »Si se le encuentra el animal robado en su poder y con vida, tendrá que pagar el doble, ya sea un buey, un asno o una oveja.
5 5 (4) »Si alguien suelta a sus animales para que pasten en un campo o viñedo, y sus animales pastan en el campo de otro, tendrá que pagar el daño con lo mejor de su propio campo o de su propio viñedo.
6 6 (5) »Si alguien hace fuego, y el fuego se extiende a las zarzas y quema el trigo amontonado o el que está por cosecharse o toda la siembra, esa persona tendrá que pagar los daños causados por el fuego.
7 7 (6) »Si alguien le confía dinero u objetos de valor a otra persona, y a esa persona le roban de su propia casa lo confiado, el ladrón tendrá que pagar el doble, si es que lo encuentran; 8 8 (7) pero si no lo encuentran, entonces el dueño de la casa será llevado ante Dios para ver si no ha echado mano de lo que el otro le confió.
9 9 (8) »Si alguien se apropia de un buey, un asno o una oveja, o de algún vestido o cualquier otra cosa que se haya perdido y que alguien reclame como suyos, el caso de esas dos personas se llevará ante Dios, y el que resulte culpable pagará el doble al otro.
10 10 (9) »Si alguien le confía a otra persona un asno, un buey o una oveja, o cualquier otro animal, y ese animal muere o es lastimado o es robado sin que nadie lo vea, 11 11 (10) esa persona hará un juramento al dueño, en el nombre del Señor, de que no echó mano de lo que el otro le confió. El dueño aceptará su palabra, y el otro no pagará nada. 12 12 (11) Pero si le robaron el animal ante sus propios ojos, tendrá que pagárselo al dueño. 13 13 (12) Si el animal fue despedazado por un animal salvaje, no pagará nada si presenta como prueba los restos del animal muerto.
14 14 (13) »Si alguien pide a otro que le preste un animal, y el animal muere o resulta lastimado sin estar presente el dueño, el que lo pidió prestado tendrá que pagar el daño; 15 15 (14) pero si el dueño está presente, no tendrá que pagar nada. Si el animal había sido alquilado, el costo del alquiler será el único pago.
Leyes morales y religiosas
16 16 (15) »En caso de que alguien seduzca y deshonre a una mujer virgen y no comprometida, tendrá que pagar la compensación acostumbrada y casarse con ella. 17 17 (16) Aun si el padre de la joven no quiere dársela como esposa, tendrá que pagar la dote que se acostumbra dar por una mujer virgen.
18 18 (17) »No dejes con vida a ninguna hechicera.
19 19 (18) »El que se entregue a actos sexuales con un animal será condenado a muerte.
20 20 (19) »El que ofrezca sacrificios a otros dioses, en vez de ofrecérselos solamente al Señor, será condenado a muerte.
21 21 (20) »No maltrates ni oprimas al extranjero, porque ustedes también fueron extranjeros en Egipto.
22 22 (21) »No maltrates a las viudas ni a los huérfanos, 23 23 (22) porque si los maltratas y ellos me piden ayuda, yo iré en su ayuda, 24 24 (23) y con gran furia, a golpe de espada, les quitaré a ustedes la vida. Entonces quienes quedarán viudas y huérfanos serán las mujeres y los hijos de ustedes.
25 25 (24) »Si le prestas dinero a alguna persona pobre de mi pueblo que viva contigo, no te portes con ella como un prestamista, ni le cobres intereses. 26 26 (25) Si esa persona te da su ropa como garantía del préstamo, devuélvesela al ponerse el sol, 27 27 (26) porque esa ropa es lo único que tiene para protegerse del frío. Si no, ¿sobre qué va a acostarse? Y si ese pobre me pide ayuda, en su ayuda iré, porque yo soy misericordioso.
28 28 (27) »Nunca ofendas a Dios, ni maldigas al que gobierna a tu pueblo.
29 29 (28) »No tardes en traerme ofrendas de todas tus cosechas y de todo tu vino.
»Tu primer hijo me lo darás, 30 30 (29) lo mismo que la primera cría de tus vacas y de tus ovejas. Podrán quedarse siete días con su madre, pero a los ocho días de nacidos me los darás.
31 31 (30) »Ustedes deben ser hombres consagrados a mí.
»No coman la carne de animales despedazados por las fieras en el campo; échensela a los perros.
1 Mondaha ojejuhúva omonda aja, ojekutu ramo ha omano, ikutuha rehe ndojái jeporojuka. 2 Upéva oiko ramo arakue katu, imano tojerereko jeporojuka ramo.
Upe omondáva tohepy me'ẽ upe omonda vaekuére. Ndoguerekói ramo mba'eve, toñeme'ẽ ha'e voi tembiguái ramo ha hepykuépe tojehepy me'ẽ imondakuére.
3 Upe mymba oñemonda vaekue ojejuhu ramo ipópe hekove, taha'e guéi, vúrro térã ovecha, mondaha tohepy me'ẽ jo'a umívare.
Mba'e oñemyengovia vaerã
4 Upe opoíva hymbágui okaru haguã hapicha kogaty térã iparraltýpe tomyengovia kokue járape ome'ẽvo chupe iporãnguete ikokue térã iparraltýpe guare.
5 Ohapýva ikokue ha upe tata ovávo ohapy hapicha trígo ñemono'õ pyre, térã upe oĩmava oñemono'õ haguãicha, térã opa upe kogaty, tomyengovia kokue járape opa mba'e tata ohundi vaekuére.
6 Oñongatúva hapichápe ipláta térã imba'e repy ha oñemonda ramo chugui, mondaha ojejuhu ramo tomyengovia jo'a imondakuére. 7 Ndojejuhúi ramo mondaha, tojeho Tupã rendápe ojekuaa haguã upe mba'e ñongatuha nomondái hague hapicha pláta térã imba'e repy.
8 Oguerekóva guéi, vúrro, ovecha, ao térã oimeraẽ mba'e okañy vaekue ha oĩ he'íva: “upéva che mba'e”, tojeho Tupã rendápe ha ha'e he'íva rehe omonda hague, upéva tomyengovia jo'a hapichápe imondakuére.
9 Ome'ẽva hapichápe hymba vúrro, hymba guéi, ijovecha térã oimeraẽ hymba oñangareko haguã hese ha ko'ãva omano térã ojehachea hese térã oñemonda, avave ohecha'ỹre, 10 herekohare tome'ẽ iñe'ẽ Tupã rérape mymba járape, ha'e ndopokói hague hymbáre. Mymba jára toguerovia iñe'ẽ ha herekohare natekotevẽi ohepyme'ẽ mba'eve. 11 Mymba oñemonda ramo chugui hesa renondépe katu tohepyme'ẽ hese ijárape. 12 Oime ramo tymba ñarõ ojuka ra'e chugui hapicha rymba oiporu vaekue, togueru hembyre ohechauka haguã ha ani ohepyme'ẽ hese.
13 Oiporúva hapichágui hymba ha upéva oñembyai térã omano chugui ijára pore'ỹme, tomyengovia upéva. 14 Oiko ramo upéva ijára rovake, ani ohepyme'ẽ mba'eve.Oime ramo oiporu ra'e mba'e repýre, tome'ẽ ijárape upe jeporu repykue.
Kuñataĩ pyahu rãirõ
15 Ombotavýva kuñataĩ pyahu omenda'ỹvape ha oñeno hendive, tome'ẽ chupe imenda repy ha tomenda hese. 16 Upe kuñataĩ ru ndoipotái ramo chupe itajýra menarã, opaichavévo upe kuñataĩ rãirõhare tome'ẽ chupe menda repy oñeme'ẽva kuñataĩ pyahúre.
Tembiapoukapy teko porã ha Tupã rayhu rehegua
17 Kuña paje apohápe ani peheja oikove.
18 Ojapóva angaipa tymba ndive tomano.
19 Omymbajukáva*f** tupã gua'u kuérape, upéva tojejuka ha toñehundi opa mba'e oguerekóva.
20 Ani pejahéi mombyrygua pene ndive oikóvare, térã pejopy hendive. Mombyrygua vaekue avei niko peẽ Egíptope.
21 Ani pereko asy kuña mena'ỹre opytávape, térã mitã tyre'ỹme. 22 Pereko asy ramo ha osapukái chéve, nambohasa rei mo'ãi isapukái, 23 hendýta che pochy ha pojukáta kyse pukúpe. Pene rembireko opytáta mena'ỹre ha pene mitã nguéra tyre'ỹ.
24 Peiporuka ramo pláta peteĩ che retãgua mboriahu pene ndive oikóvape, ani pejopy hendive térã pejerure tomyengovia hetave peẽme. 25 Ome'ẽ ramo peẽme ijahoja, jeporuka jeroviaha ramo, peme'ẽ jeýke chupe oikévo kuarahy. 26 Upéva ñoite niko oguereko oñeñuã haguã ro'ýgui. Ỹrõ piko mba'épe oñeñuãta oke haguã? Chéve ojerure ramo pytyvõ, aipytyvõta. Chéko mboriahúpe aiporiahurereko hína.
27 Aníke peñe'ẽ pochy Tupã rehe térã pejahéi tetã sãmbyhyhárare.
Ñemono'õ tenondegua ha ta'ýra ypykue
28 Aníke pembohasa puku peru haguã pene mba'e kuave'ẽ opa mba'e pemono'õva ha pene kaguy kuéragui.
Peme'ẽke chéve pende ra'y ypykue 29 upéicha avei pende vaka ha ovecha ra'y ypykue. Topyta 7 ára isy kuéra ndive, 8 haguépe katu peme'ẽ.
30 Peẽ pejeporavo vaekue che mba'erã.
Aníke pe'u so'o tymba ñarõ oipehe'ãmba vaekue. Upéva peme'ẽ jaguápe.