Bondad de Booz
1 Un día, Noemí le dijo a Rut:
—Hija mía, yo debo buscarte un esposo que te haga feliz. 2 Y resulta que esta noche nuestro pariente Booz, con cuyas criadas has estado trabajando, va a ir al campo a separar el grano de la paja. 3 Haz, pues, lo siguiente: Báñate, perfúmate, ponte tu mejor vestido, y vete allá. Pero no dejes que Booz te reconozca hasta que termine de comer y beber. 4 Fíjate bien en dónde se acuesta a dormir, y entonces ve, destápale los pies, y acuéstate allí. Luego, él mismo te dirá lo que debes hacer.
5 Rut contestó:
—Haré todo lo que me has dicho.
6 Rut se fue al campo e hizo todo lo que su suegra le había mandado. 7 Booz comió, bebió y se puso muy contento. Luego se acostó a dormir junto al montón de grano. Más tarde Rut llegó y, sin hacer ruido, le destapó los pies y se acostó allí. 8 A medianoche, Booz se despertó de pronto y, al darse una vuelta, se sorprendió de que una mujer estuviera acostada a sus pies.
9 —Y tú, ¿quién eres? —preguntó Booz.
—Soy Rut, su servidora —contestó ella—. Usted es mi pariente más cercano y tiene el deber de ampararme. Quiero que se case usted conmigo.
10 —¡Que el Señor te bendiga! —dijo Booz—. Ahora más que nunca has mostrado que eres fiel a tu difunto esposo. Bien podrías haber buscado a otro más joven que yo, pobre o rico, pero no lo has hecho. 11 No tengas miedo, hija mía, que todos en mi pueblo saben ya que eres una mujer de carácter. Así que yo haré lo que me pidas. 12 Sin embargo, y aunque es verdad que soy pariente cercano tuyo, tú tienes otro pariente aún más cercano que yo. 13 Quédate aquí esta noche. Si mañana él quiere cumplir con sus deberes de pariente, que lo haga; pero si no lo hace, te prometo delante del Señor que yo lo haré. Ahora, duérmete hasta que amanezca.
14 Rut durmió aquella noche a los pies de Booz. Al día siguiente, se levantó antes del amanecer, cuando todavía estaba muy oscuro, porque Booz había dicho: «Nadie debe saber que esta mujer ha venido al campo.»
15 Luego, Booz le dijo:
—Quítate la capa y sujétala bien.
Mientras Rut sostenía su capa, Booz echó en ella más de veinte kilos de cebada. Luego la ayudó a echarse la carga sobre el hombro, y ella se fue al pueblo.
16 Cuando Rut llegó a donde estaba su suegra, esta le preguntó:
—¿Qué tal te fue, hija mía?
Rut le contó todo lo que Booz había hecho por ella, 17 y añadió:
—Me dio toda esta cebada, y me dijo: «No debes volver a tu suegra con las manos vacías.»
18 Entonces Noemí dijo:
—Ahora, hija mía, espera a ver qué pasa. Este hombre no descansará hoy hasta dejar resuelto el asunto.
Rut ojuhu imenarã
1 Peteĩ jey Noemí he'i Rútpe:
—Tekotevẽma niko aheka ndéve ne menarã, nde rógape reime porã haguã. 2 Reikuaáma niko Boózpe, ku ikokuépe reho hague remono'õ seváda ra'ỹi. Ha'e ñande pehẽngue hína. Ko pyharépe ha'e ohóta ikokuépe ojykýivo seváda ra'ỹi. 3 Ejahu ha eñemohyakuã porã. Upéi emonde nde ao iporãvéva ha tereho ikokuépe. Anínte rejehechaukátei chupe hyguãtã porã mboyve. 4 Emaña porã moõpa oñeno. Upéi eñemboja hendápe, emboguy ijahoja ha eheja ipy okápe, ha eñeno ijykére. Ágã upéi ha'e he'íta ndéve mba'épa rejapo vaerã.
5 He'i Rut:
—Ajapóta upe eréva chéve.
6 Rut oho kokuépe ha ojapo Noemí he'i hagueichaite chupe. 7 Booz hyguãtã porã rire py'a rorýpe opu'ã. Oho oñeno seváda aty ypýpe oke haguã. Kirirĩhaitépe oñemboja Rut, omboguy Booz ahoja ha oheja ipy okápe. Upéi oñeno ijykére. 8 Pyharepyte katu opáy sapy'a Booz. Ha oñembojerévo oñemondýi ojuhúvo peteĩ kuña oñenóva ipy gotyo.
9 —Mávaiko nde? —oporandu chupe Booz. He'i chupe pe kuña:
—Che hína Rut, ne rembiguái. Che aho'i nde ahojápe. Ndéve niko ho'a reñangarekóvo che rehe.
10 He'i chupe Booz:
—Ñandejára ta nde rovasa che rajy. Tuichaiteve mba'e niko upe ko'ágã rejapóva ne ména rehehápe upe rejapo vaekuégui isy rehehápe. Ikatu porãnte vaerã mo'ã reheka kuri kuimba'e ipyahuvéva imba'e reko hetáva, térã kuimba'e imitãva ta imboriahu jepe ra'e. 11 Néi che rajy, anítei rejepy'apy. Opavave oikuaa nde reko marangatuha. Ajapóta upe rejeruréva chéve. 12 Ha añete ramo jepe ho'aha chéve añangarekóvo nde rehe, oĩ hína peteĩ nde rehegua che mboyve. 13 Epyta eke ápe ko pyharépe. Ágã Ko'ẽrõ pe kuimba'e ojapóta ramo upe chupe ho'áva ojapo haguã ne ndive, tojapo. Ndojaposéi ramo katu che ajapóta. Ñandejára rérare ha'e ndéve ajapotaha! Eñeno katu eke ko'ẽ meve.
14 Rut opyta oke ipy gotyo upe pyhare. Ha ko'ẽtĩ jave opu'ã oho, Booz ndoipotáigui avave ohecha Rútpe ha ojekuaa ha'e oho hague kokuépe hendápe.
15 He'i ha'e Rútpe:
—Eru ápe nde ahoja ha ejoko.
Rut ojoko ijahoja ha Booz ohekuavo chupe 40 kílo rupi seváda ra'ỹi. Ohupi chupe iñakã ári ha Rut oho heseve hógape.
16 Oguahẽvo hógape oporandu chupe Noemí:
—Osẽ porãiko ra'e ndéve che memby?
Rut omombe'upaite chupe mba'épa Booz he'i chupe. 17 Ha upéi he'i:
—Hi'ári, ome'ẽ chéve kóva he'ívo “Naiporãi niko rejevy ne ména sy rógape ponandi”.
18 Noemí he'i chupe:
—Che memby, reha'arõta mante rehecha haguã mba'éichapa opa ko mba'e kóva. Upe karai upéva ndopytu'u mo'ãi ko árape oikuaa porã meve upe ha'e ojapo vaerã.