Comparación con el matrimonio
1 Hermanos, ustedes conocen la ley, y saben que la ley tiene poder sobre una persona solo mientras esa persona vive. 2 Por ejemplo, una mujer casada está ligada por ley a su esposo mientras este vive; pero si el esposo muere, la mujer queda libre de la ley que la ligaba a él. 3 De modo que si ella se une a otro hombre mientras el esposo vive, comete adulterio, pero si el esposo muere, ella queda libre de esa ley y puede unirse a otro hombre sin cometer adulterio.
4 Así también, ustedes, hermanos míos, al incorporarse a Cristo han muerto con él a la ley, para quedar unidos a otro, es decir, a aquel que después de morir resucitó de los muertos. Y esto con el fin de producir frutos para Dios. 5 Porque cuando vivíamos como pecadores, la ley sirvió para despertar en nuestro cuerpo los deseos pecaminosos, y lo único que cosechamos fue la muerte. 6 Pero ahora que hemos muerto a la ley que nos tenía bajo su poder, hemos sido liberados de ella para servir a Dios, no bajo el antiguo régimen de la letra, sino conforme a la nueva vida según el Espíritu.
El pecado se aprovechó de la ley
7 ¿Vamos a decir por esto que la ley es pecado? ¡Claro que no! Sin embargo, de no ser por la ley, yo no habría sabido lo que es el pecado. Jamás habría sabido lo que es codiciar, si la ley no hubiera dicho: «No codicies.» 8 Pero el pecado se aprovechó de esto, y valiéndose del propio mandamiento despertó en mí toda clase de codicia. Pues mientras no hay ley, el pecado es cosa muerta. 9 Hubo un tiempo en que, sin la ley, yo tenía vida; pero cuando vino el mandamiento, el pecado cobró vida, 10 y yo morí. Así me di cuenta de que aquel mandamiento que debía darme la vida me llevó a la muerte, 11 porque el pecado se aprovechó del mandamiento y me engañó, y con el mismo mandamiento me causó la muerte.
12 En resumen, la ley en sí misma es santa, y el mandamiento es santo, justo y bueno. 13 Pero entonces, ¿esto que es bueno me llevó a la muerte? ¡Claro que no! Lo que pasa es que el pecado, para demostrar que verdaderamente es pecado, me causó la muerte valiéndose de lo bueno. De allí que el pecado, por medio del mandamiento, se vuelve extremadamente mortífero.
14 Sabemos que la ley es espiritual, pero yo soy débil, vendido como esclavo al pecado. 15 No entiendo el resultado de mis acciones, pues no hago lo que quiero, y en cambio aquello que odio es precisamente lo que hago. 16 Pero si hago lo que no quiero hacer, reconozco con ello que la ley es buena. 17 De modo que ya no soy yo quien lo hace, sino el pecado que está en mí. 18 Porque yo sé que en mí, es decir, en mi naturaleza humana, no prevalece el bien; pues aunque tengo el deseo de hacer lo bueno, no soy capaz de hacerlo. 19 No hago lo bueno que quiero hacer, sino lo malo que no quiero hacer. 20 Ahora bien, si hago lo que no quiero hacer, ya no soy yo quien lo hace, sino el pecado que está en mí.
21 Descubro así que me pasa lo siguiente: cuando quiero hacer el bien, lo que está a mi alcance es el mal. 22 En mi interior, me deleito en la ley de Dios, 23 pero veo en mí algo que se opone a mi capacidad de razonar, y es la ley del pecado, que está en mí y que me tiene preso.
24 ¡Desdichado de mí! ¿Quién me librará de esta condición humana que me lleva a la muerte? 25 Solamente Dios, a quien doy gracias por medio de nuestro Señor Jesucristo. En conclusión: yo entiendo que debo seguir la ley de Dios, pero veo que mi condición humana se somete a la ley del pecado.
Ñembojoja ñemendáre
1 Che pehẽngue kuéra, peẽ niko peikuaa umi tembiapoukapy, ha peikuaa pe tembiapoukapy ipu'akaha yvypórare oikove ajánte. 2 Peteĩ kuña omendáva, tembiapoukapy rupi ojoaju iménare oikove aja. 3 Aipórõ, ha'e ojoaju ramo ambue kuimba'ére iména oikove aja, omyakãratĩ chupe. Ha pe iména omano ramo katu, upe kuña osẽma upe tembiapoukapy oñapytĩ vaekue chupégui, ha ikatu ojoaju ambue kuimba'ére, omyakã ratĩ'ỹre iménape.
4 Péicha avei, che pehẽngue kuéra, pejoajúvo Jesucrístore, pemano hendive umi tembiapoukapýpe guarã, pejoaju haguã ambuére, he'ise, pe omano rire oikove jey vaekuére. Upéicha rupi, ikatu ñambyaty heta mba'e iporãva Tupãme ombohorýva. 5 Jaikovévo angaipa apoha ramo, tembiapoukapy omombáy kuri ñande pype tembipota vai, ha mano mante ñamono'õ. 6 Ko'ágã katu, ñamano pe tembiapoukapýpe guarã, ñande rereko vaekue ipoguýpe. Ha japyta ñane sã'ỹre, ñamba'apo haguã Tupãme guarã, jeikove pyahu Espíritu Santo ndive guápe, ndaha'e véima tembiapoukapy tujáre.
Tembiapoukapy rupi oñemombarete angaipa apo
7 Ja'éta nga'u piko upévare, pe tembiapoukapy ivaiha? Ahániri upéva! Upéicharõ jepe, ndaha'éi rire pe tembiapoukapýre, che ndaikuaái vaerã mo'ã mba'épa pe angaipa apo. Araka'eve ndaikuaái vaerã mo'ã mba'épa pe mba'e pota, pe tembiapoukapy nde'íri rire: “Ani ne mba'e pota.” 8 Pe angaipa apo katu oñekarama upévare, ha oiporúvo upe tembiapoukapy voi, omoĩ che pype opaichagua tembipota vai. Ndaipóri aja tembiapoukapy niko, angaipa apo ndaipóri avei. 9 Oĩ vaekue peteĩ ára, tembiapoukapy'ỹre che ikatu hague aikove, ha oúvo pe tembiapoukapy katu, pe angaipa apo opáy, 10 ha che amano. Ha upéicha, upe tembiapoukapy, ome'ẽ rangue chéve jeikove, che juka. 11 Tembiapoukapy rupi, pe angaipa apo oñemohatã ha che mbotavy, ha upe tembiapoukapýre voi che juka.
12 Mbykyhápe ja'étarõ, tembiapoukapy niko ijehegui imarangatu, ha opa ijapopyrã imarangatu, heko joja ha py'a porã megua. 13 Ha aipórõ piko, ko mba'e iporãva che reraha manóme? Ndaupéichai! Pe ojehúva niko kóva: Pe angaipa apo, ohechauka haguã añetehápe angaipaha, oiporu pe mba'e porã che juka haguã. Ha upéicha, tembiapoukapy rupi hesakã opytávo mba'eichaite pevépa ivai pe angaipa apo. 14 Jaikuaa niko pe tembiapoukapy espíritu reheguaha, ha che katu che kangy, ime'ẽmbyre tembiguái ramo angaipápe. 15 Ndaikuaái mba'épa ogueru chéve che rembiapo. Ndajapói niko pe ajaposéva, upéva rangue, pe nda che a'eiha katu pe ajapóva. 16 Ha ajapóva ramo, pe ajapose'ỹva, ahecha kuaa upévape tembiapoukapy iporãha. 17 Aipórõ ndaha'e véima che pe ojapóva, pe angaipa che pype oĩvante. 18 Che aikuaa, che pype, che reko kangýpe ndaiporiha pe iporãva. Ajapose ramo jepe iporãva, naiméi ajapo haguãicha. 19 Ndajapói pe mba'e porã ajaposéva, pe angaipa ajapose'ỹvante. 20 Ha upéicha, ajapo ramo pe ajapose'ỹva, nda che vémai pe ojapóva, pe angaipa che pype oĩvante.
21 Ahecha kuaa niko, ajapose ramo jepe iporãva, ivaíva mante ajuhu che rapépe. 22 Che pype niko iporã chéve pe Tupã rembiapoukapy, 23 ha añandu che pype peteĩ mba'e che jokóva ajepy'a mongeta porã haguã. Upéva pe angaipa rembiapoukapy, oĩva che pype ha che jopýva.
24 Aichejáranga che! Mávapa che pe'áne pe mano pu'aka, che retépe oĩvagui? 25 Tupã mante, ame'ẽha che aguije Ñandejára Jesucristo rupi. Ipahápe: che aikuaa ajapo vaerãha Tupã rembiapoukapy, ha che kangýgui, aime angaipa rembiapoukapy poguýpe.