1 El testarudo que no acepta la reprensión,
sin remedio acabará por ser destruido.

2 Cuando predominan los justos, la gente se alegra;
cuando los malvados gobiernan, la gente sufre.

3 El hijo sabio hace feliz a su padre;
el que anda con prostitutas derrocha el dinero.

4 El rey que hace justicia afirma a su país;
el que exige solo impuestos lo arruina.

5 El que siempre alaba a su amigo
en realidad le está tendiendo una trampa.

6 La trampa del malvado son sus propios pecados;
pero el hombre honrado vive alegre y feliz.

7 El justo toma en cuenta los derechos del pobre,
pero al malvado nada le importa.

8 Los alborotadores agitan a una ciudad;
los sabios saben calmar los ánimos.

9 El sabio que entabla pleito contra un necio
se enoja, recibe burlas y no arregla nada.

10 Los asesinos y desalmados
odian a muerte a la gente honrada.

11 El necio da rienda suelta a sus impulsos,
pero al final el sabio los refrena.

12 El gobernante que hace caso de mentiras
corrompe a todos sus servidores.

13 El oprimido y el opresor tienen algo en común:
a los dos el Señor les ha dado la vista.

14 El rey que gobierna a los pobres con la verdad
afirma su trono para siempre.

15 Con golpes y reprensiones se llega a ser sabio,
pero el hijo consentido es la vergüenza de su madre.

16 Si los malvados abundan, abunda el pecado;
pero la gente justa los verá fracasar.

17 Corrige a tu hijo y te hará vivir tranquilo,
y te dará muchas satisfacciones.

18 Donde no hay dirección divina, no hay orden;
¡feliz el pueblo que cumple la ley de Dios!

19 Con palabras no se corrige al esclavo,
porque entiende pero no hace caso.

20 Más se puede esperar de un necio
que de quien habla sin pensar.

21 El que consiente a su esclavo desde pequeño
acabará por lamentarlo.

22 La gente violenta e impulsiva
provoca peleas y comete muchos errores.

23 Al orgulloso se lo humilla;
al humilde se lo honra.

24 El cómplice del ladrón es su propio enemigo,
pues oye las maldiciones y no confiesa.

25 Temer a los hombres es caer en la trampa,
pero confiar en el Señor es estar protegido.

26 Muchos buscan el favor del gobernante,
pero solo el Señor imparte justicia.

27 Ni los justos soportan a los malvados,
ni los malvados soportan a los justos.
1 Ohenduse'ỹva teko mbo'e
oñehundíne katuete.

2 Hekojojáva oisãmbyhýrõ
tetãgua ovy'a joa,
iñañáva oporojopýrõ,
jeiko asy ojehasa.

3 Arandu ohayhúva
itúvape ombovy'a,
kuña vai ndive oikóva
imba'éva omombopa.

4 Mburuvicha guasu
teko jojápe oikóva
omopu'ã hetã,
oporohuguy'osénteva katu
ohundi hetã.

5 Pe oporombojuru he'ẽva
hapichápe omoĩ ñuhã.

6 Teko aña rembiapo vaikue
ñuhã jeýnte chupe guarã,
heko potĩva katu
opurahéi ha ovy'a.

7 Heko jojáva ojepy'apy
imboriahúva rekovére,
iñañáva katu
ndohecha kuaái upéva.

8 Umi sarambi ojapóva
tetã guápe oipy'apy,
ha iñarandúva katu
oporombopy'a guapy.

9 Iñarandúva ombojovakérõ
itavývape,
ipochy rei
ha noguenohẽi mba'eve.

10 Umi oporojukáva ndaija'éi
heko potĩvare,
imarangatúva katu
ipy'a porã hendive kuéra.

11 Pe itavýva oñeme'ẽ
pire vai pochýpe,
iñarandúva katu ojejoko
ha ko'ẽ vai ombohasa.

12 Mburuvicha ogueroviárõ
japu oje'éva chupe,
hembiguái kuéra
ojere heko añamba.

13 Mboriahu ha ijopyhára
oime pe ojojoguaha,
Ñandejára mokõivéva apohare.

14 Mburuvicha ome'ẽrõ
mboriahúpe imba'erãva
iguapyha oĩ hatãne
opa árape guarã.

15 Jeja'o ha teju ruguái
ome'ẽ mba'e kuaa,
mitã omotĩ isýpe
hekope'ỹ oñembojeroviárõ

16 Iñañáva heta ramo,
heta tembiapo vai,
heko potĩva ohecháne
umíva oñehundírõ.

17 Eheko mbo'e nde ra'y,
ha'e ne mbopy'a guapýta,
ha vy'águi ne myenyhẽta.

18 Tupã noporosãmbyhýirõ
tavagua heko sarambi,
ha ovy'áne umi Ñandejára
rembiapoukapy ojapóva.

19 Ñe'ẽmente, pe tembiguái
hasy ojeheko mbo'e haguã,
ohendúrõ jepe oje'éva,
ha'e ndoikuaaséi mba'eve.

20 Itavývagui ikatu
oñeha'arõve
oñe'ẽmba reíva rovaí.

21 Tembiguái oñembojeroviáva
michĩete guive,
amo ipahápe
opu'ãse nde rehe.

22 Ipochy reíva
omyasãi jeiko vai,
umi ipochy vaíva katu
omboheta jeporojuka.

23 Ñembotuicha
oporogueraha ñemotĩme,
jejapo'ỹ reko katu
ome'ẽ vy'a
ha terakuã porã.

24 Mondahápe iñirũgui voi
ivaíva ou kuaa.
Añeteguáva omombe'úrõ
mbojovakehára
oinupãukáta chupe
ijapúrõ katu,
Ñandejára pe oinupãtava.

25 Yvypóragui jekyhyje
upéva peteĩ ñuhã,
ha ojeroviáva Ñandejárare
oñerenohẽne jejopy vaígui.

26 Heta oime ohekáva
mburuvicha guasu pytyvõ,
ha ojeiko kuaa haguã katu
Ñandejáraguinte ou.

27 Umi imba'e porãvape,
heko ky'áva ombojeguaru,
ha umi mba'e vai apoha katu
heko jojávape ndohayhúi.