Violación del pacto
1 El Señor se dirigió a mí, y me dijo: 2 «Que los israelitas pongan atención a las condiciones de este pacto. Tú, Jeremías, habla a la gente de Judá y a los habitantes de Jerusalén, 3 y diles que yo, el Señor, el Dios de Israel, declaro maldito al que no obedezca lo establecido en este pacto. 4 Es el pacto que hice con sus antepasados cuando los saqué de Egipto, país que era para ellos como un horno de fundir hierro. Y les dije: Obedézcanme, hagan todo lo que yo les ordene y ustedes serán mi pueblo y yo seré su Dios. 5 Si ustedes me hacen caso, yo cumpliré el juramento que hice a sus antepasados, de darles una tierra, la tierra que ahora tienen, donde la leche y la miel corren como el agua.»
Y yo respondí: «Sí, Señor.»
6 Entonces el Señor me dijo: «Proclama este mensaje en las ciudades de Judá y en las calles de Jerusalén. Dile a la gente: “Escuchen cuáles son los términos y condiciones de este pacto, y cúmplanlos. 7 Cuando yo saqué de Egipto a los antepasados de ustedes, les advertí solemnemente que me hicieran caso, y desde entonces hasta ahora lo he seguido advirtiendo. 8 Pero no me hicieron caso ni me obedecieron, sino que tercamente se dejaron llevar por las malas inclinaciones de su corazón. No quisieron cumplir los términos que yo les había ordenado, y entonces hice que les vinieran los castigos anunciados en el pacto.”»
9 El Señor siguió diciéndome: «La gente de Judá y los habitantes de Jerusalén conspiran contra mí. 10 Siguen cometiendo los mismos pecados que antes cometieron sus antepasados, los cuales se negaron a obedecerme y se fueron tras otros dioses, a los cuales adoraron. Tanto Israel como Judá han violado el pacto que yo hice con sus antepasados. 11 Por lo tanto, voy a enviarles una calamidad de la que no podrán escapar. Por más que griten pidiéndome auxilio, no los escucharé. Yo, el Señor, lo afirmo. 12 Cuando llegue la calamidad, la gente de Judá y los habitantes de Jerusalén irán a pedir ayuda a los dioses a los que ofrecen incienso, pero ellos no podrán salvarlos. 13 Judá tiene dioses para cada ciudad, y los habitantes de Jerusalén han levantado en cada calle de la ciudad altares para ofrecer incienso a Baal. 14 Así que tú, Jeremías, no ores en favor de este pueblo; no me ofrezcas oraciones ni súplicas por ellos, porque no voy a escucharlos cuando en medio de la calamidad me pidan ayuda.
15 »¿Qué busca mi amada en mi casa,
después de haber hecho tantas cosas malas?
¿Acaso la grasa y la carne de los sacrificios
en el templo alejarán de ti la desgracia,
y así podrás escapar, Israel?»
16 El Señor te había llamado «olivo frondoso,
cargado de hermosos frutos.»
Pero en medio de fuertes truenos
le prendió fuego a tus hojas,
y ahora arden tus ramas.
17 El Señor todopoderoso, que te plantó, ha ordenado la calamidad contra ti, por causa de las maldades que Israel y Judá han cometido, pues lo han ofendido al ofrecer incienso a Baal.
Los enemigos de Jeremías pretenden darle muerte
18 El Señor me hizo saber que mis enemigos estaban tramando algo malo. Él me abrió los ojos, para que me diera cuenta. 19 Yo estaba tranquilo, como un cordero que llevan al matadero, sin saber que estaban haciendo planes contra mí. Decían: «Cortemos el árbol ahora que está en todo su vigor; arranquémoslo de este mundo de los vivientes, para que nadie vuelva a acordarse de él.»
20 Pero tú, Señor todopoderoso,
eres un juez justo;
tú conoces hasta lo más íntimo del hombre.
Hazme ver cómo castigas a esa gente,
pues he puesto mi causa en tus manos.
21 Y a esos hombres de Anatot, que buscan mi muerte y que me ordenan no hablar en nombre del Señor, pues de lo contrario me matarán, 22 el Señor todopoderoso les dice: «Voy a ajustar cuentas con ustedes: los jóvenes morirán en la guerra, y sus hijos y sus hijas morirán de hambre. 23 No quedará ni uno solo de ellos, porque viene el día en que yo ajustaré cuentas con ustedes, hombres de Anatot, y sobre ustedes traeré la calamidad.»
Israelgua opyrũ iñe'ẽnguére
1 Ñandejára he'i Jeremíaspe: 2 “Israelgua tojapysaka porã ko oje'éva rehe ko ñe'ẽ me'ẽme. Ere Judá ha Jerusalén guápe, 3 Che, Tupã Israel Jára, aharutaha umi ndojapóivape ko'ã mba'e oje'éva ko ñe'ẽ me'ẽme. 4 Kóva hína ñe'ẽ me'ẽ ajapo vaekue pende ru kuéra ypykue ndive anohẽ ramo guare chupe kuéra Egíptogui. Upe tetã, chupe kuéra guarã, tatakua oñemboykuhápe fiérroicha vaekue. Ha'e vaekue chupe kuéra: Pene ñe'ẽ rendúke ha pejapo opa mba'e ha'éva peẽme. Upéicha ramo, peẽ che retãguáta, che katu pende Járata. 5 Pe che rendu ramo, ajapóta che ñe'ẽ ame'ẽ vaekue pende ru kuéra ypykuépe, ame'ẽ haguã peẽme peteĩ yvy, upe ko'ágã perekóva, osyryhápe ýicha kamby ha eíra.”
Che ha'e chupe: “Upéicha, che Jára.”
6 Upérõ Ñandejára he'i chéve: “Emoherakuã ko ha'éva Judá táva kuéra ha Jerusalén rape rupi. Ere opavavépe: ‘Pehendu umi mba'e oje'éva ko ñe'ẽ me'ẽme ha pejapo. 7 Anohẽ ramo guare Egíptogui pende ru kuéra ypykuépe amomarandu porã vaekue chupe kuéra ohendu haguã che ñe'ẽ, ha upe guive ko'agãite peve akóinte pomomarandu gueteri aikóvo. 8 Peẽ katu ndapeikuaaséi mba'eve ha napehenduséi vaekue che ñe'ẽ, pejetu'u uvei ivaívare peikóvo pene akãre. Ndapejaposéi umi mba'e ha'e vaekue peẽme, ha Upémarõ ambou peẽme umi ñenupã añe'ẽ hague che ñe'ẽ me'ẽme.’” 9 Ñandejára he'ive chéve: “Judá ha Jerusalengua opu'ã ñemi che rehe. 10 Ojapo jey opa mba'e vai ojapo vaekue itúva kuéra ypykue, ndojaposéi vaekue che ñe'ẽ, oho uvei tupã gua'u rapykuéri ha omomba'e guasu chupe kuéra. Israel ha Judagua opyrũ upe ñe'ẽ me'ẽ rehe ajapo vaekue itúva kuéra ypykue ndive. 11 Upévare amondóta peẽme ivaíva ha chugui ndaikatu mo'ãi pekañy. Pesapukaive ramo jepe pejerurévo pytyvõ, napohendu mo'ãi. Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e. 12 Upérõ Judá ha Jerusalengua ohóta ojerure pytyvõ tupã nguéra oikuave'ẽ haguépe insiénso, ha'e kuéra katu ndaikatu mo'ãi oipe'a jejopy vaígui ho'a vai vove chupe kuéra. 13 Judá oguereko heta tupã: peteĩ-teĩ táva oguereko itupã, ha Jerusalengua peteĩ-teĩ tapépe omopu'ã altar*f** oikuave'ẽ haguã insiénso Baálpe.*f** 14 Aipo ramo nde, Jeremías, ani reñembo'e ko'ã tetã guáre, ani rejerure asy chéve hese kuéra, nahendu mo'ãigui chupe kuéra ojerure ramo chéve pytyvõ ivaívape ojechávo. 15 Mba'e piko ojapo che rayhupára tupaópe, ojapo rire hetaite mba'e vai? Oimo'ã piko oikuave'ẽvo chéve so'o ha ikyrakue mymba juka*f** ramo, ombohasataha ijehegui pe ivaíva térã chugui okañytaha? 16 Yma che, opa mba'e Jára, ambohéra vaekue chupe olívo hakã heta ha yva porãgui henyhẽva. Ko'ágã katu arasunu pa'ũme ahapýta hogue rovyũ ha amopẽta hakã nguéra.
17 Che, opa mba'e Jára che pu'akapáva añotỹ vaekue, amondóta hese ivaíva, Israel ha Judá rembiapo vaikuére. Che mbopochy niko oikuave'ẽvo insiénso Baálpe.”
Jeremíaspe ojukase hese ija'e'ỹva
18 Ñandejára oikuaauka chéve, che rehe ija'e'ỹva ojaposeha ivaíva che rehe. Ha'e che resape'a ahecha kuaa haguã. 19 Che aime py'a guapýpe, ovecha ra'ýicha ojereraháva ojejuka haguã, aikuaa'ỹre ojaposeha ivaíva che rehe. He'i hikuái: “Jaity pe yvyra ko'ágã hovyũva hína. Jahapo'o oikovéva apytégui, oikove'ỹ haguã mandu'a hese.”
20 Nde katu,
che Jára nde pu'akapáva,
mbojovakehára
nde po jojáva,
nde reikuaa yvypóra
py'apy.
Ehechauka chéve
mba'éichapa reinupãta
chupe kuéra,
nde pópe niko
amoĩ che rekove.
21 Ha kuimba'e Anatot guápe, che jukaséva ha he'íva chéve anive haguã añe'ẽ Ñandejára rérape ndaipotái ramo che juka, 22 Ñandejára ipu'akapáva he'ika: “Aikuaaukáta hína peẽme: Mitã rusu kuéra omanóta ñorãirõme, pende ra'y ha pende rajy kuéra katu omanóta ñembyahýigui. 23 Peteĩnte jepe ha'e kuérava ndopyta mo'ãi, oútagui ára aikuaauka haguã peẽme, kuimba'e Anatotgua, ha arúta pende ári ivaíva.”