El año del perdón de deudas
1 Moisés siguió diciendo:
«Cada siete años perdonarás las deudas que otros tengan contigo.
2 »Este perdón consistirá en lo siguiente: Toda persona que haya prestado algo a su prójimo le perdonará lo que le haya prestado; y no deberá exigir a su prójimo o a su compatriota que le pague, porque Dios ha ordenado que ese séptimo año sea proclamado como un tiempo de perdón de deudas en honor del Señor. 3 Al extranjero le podrás exigir que te pague el préstamo que le hiciste, pero a tu compatriota deberás perdonarle lo que haya recibido de ti. 4 De esta manera no habrá pobres entre ustedes, pues el Señor tu Dios te bendecirá en el país que él te va a dar como herencia. 5 Si obedeces al Señor y pones en práctica todos estos mandamientos que hoy te doy, esa bendición será para ti. 6 En efecto, el Señor tu Dios te bendecirá, tal como te lo ha prometido, y serás capaz de prestar dinero a muchas naciones, pero tú no tendrás que pedir prestado; dominarás a muchas naciones, pero ellas no te dominarán a ti.
7 »Si hay algún pobre en tus aldeas y en alguna de las ciudades del país que el Señor tu Dios te da, no seas egoísta ni inhumano con esa persona; 8 al contrario, sé generoso con ella y préstale lo que necesite. 9 No se te ocurra tener malos pensamientos y cavilar: “Ya está cerca el año séptimo, el año en que se perdonan las deudas”, y decidas no dar ningún préstamo ese año a nadie necesitado. Esa persona pobre podrá acusarte ante el Señor, y serás culpable de cometer un pecado. 10 Siempre debes ayudar a tu vecino pobre, sin que te pese; por esta acción, el Señor tu Dios te bendecirá en todo lo que hagas y emprendas. 11 Siempre habrá necesitados en la tierra, y por eso te ordeno que seas generoso con aquellas personas que sufran pobreza y miseria en tu país.
Leyes sobre los esclavos
(Ex 21.1-11)
12 »Si alguno de tus compatriotas hebreos, sea hombre o mujer, se vende a ti como esclavo, te servirá solo seis años; al séptimo año lo dejarás en libertad. 13 Y cuando lo despidas, no lo dejarás ir con las manos vacías, 14 sino que le darás animales de tu rebaño y mucho trigo y vino; es decir, compartirás con él los bienes que el Señor tu Dios te haya dado. 15 No olvides que también tú fuiste esclavo en Egipto, y que el Señor tu Dios te dio libertad. Por eso ahora te doy esa orden.
16 »Pero si tu esclavo dice que no quiere dejarte porque siente cariño por ti y por tu familia, y porque lo tratas bien, 17 entonces tomarás un punzón y, arrimándolo a la puerta de tu casa, le perforarás la oreja; de esta manera será esclavo tuyo para siempre. Lo mismo harás si se trata de tu esclava. 18 No consideres como una pérdida dejar en libertad a tus esclavos. Considera que te han servido por la mitad de lo que le habrías pagado a un jornalero; además, el Señor tu Dios te bendecirá en todo lo que hagas.
Consagración de los primeros animales machos
19 »Deberás consagrar al señor tu Dios todo primer macho que nazca de tus vacas o de tus ovejas.
»No hagas trabajar al primer ternerito de tus vacas, ni esquiles al primer corderito de tus ovejas. 20 Cada año los comerás junto con tu familia y delante del Señor tu Dios, en el lugar que él haya escogido. 21 Pero si tiene algún defecto, o es cojo o ciego, o tiene cualquier otra falta, no lo presentarás en sacrificio al Señor. 22 Lo comerás en la ciudad donde vivas, y todos podrán comer de él, estén o no estén ritualmente puros, como cuando se come la carne de gacela o de ciervo. 23 Pero no debes comer su sangre, sino derramarla en la tierra como agua.»
Áño 7ha
(Lv 25.1-7)
1 Ohasa rire 7 áño reheja rei vaerã jepi nde rapichápe pe omyengovia vaerã ndéve. 2 Tojejapo péicha: Oime raẽ oiporuka vaekue hapicha Israel ñemoñarépe toheja rei chupe. Ani ojerureve omyengovia haguã chupe, oñepyrũma niko jeheja rei áño Ñandejára rérape. 3 Ikatu mombyry ñemoñarépe rejerure tomyengovia ndéve pe reiporuka vaekue chupe, Israel ñemoñarépe reheja rei vaerã.
4 Tupã Ñandejára nde rovasáta pe yvýpe ome'ẽtava ndéve ha ndaipóri vaerãi mboriahu pende apytépe. 5 Rejapo ramo hekopete opa mba'e ha'éva ndéve ko'ágã, 6 Tupã Ñandejára nde rovasáta he'i haguéicha. Reiporukáta heta tetãme ha na tekotevẽ mo'ãi reiporu avavégui. Rerekóta pende po guýpe heta tetã ha ndaipóri mo'ãi tetã pende rerekóva ipo guýpe.
7 Oĩ ramo nde rapicha Israel ñemoñare imboriahúva peteĩ távape Tupã Ñandejára ome'ẽ vaekue ndéve, ani ne rakate'ỹ ha napeipytyvõséi chupe. 8 Nde pojera ha eiporuka chupe upe ha'e oikotevẽva. 9 Ani avave he'i: “Ndaiporukaséi chupe ko'ágã, hi'aguĩma niko hína pe áño ojeheja rei haguã pe ojeporuka vaekue.” Ani reheja peichagua temiandu ahẽ oike ne akãme. Ndereiporukaséi ramo nde rapichápe ha'e osapukáita Ñandejárape ha upe ramo kóva opytáta ndéve angaipa ramo. 10 Eiporuka chupe nde py'aite guive ha ani ne rakate'ỹ. Upérõ Tupã Ñandejára nde rovasáta ha osẽ porãta ndéve opa mba'e rejapóva. 11 Oĩtante voi katuete nde rapicha Israel ñemoñare imboriahu ha oikotevẽva, upéva rehe ha'e ndéve: eipytyvõ chupe ha ani ne rakate'ỹ. Amoĩ ndéve ko tembiapoukapy: nde po jera vaerã nde rapicha oikotevẽva ha imboriahúva ndive, oĩva ne retãme.
Tembiapoukapy tembiguái rehegua
(Ex 21.1-11)
12 Peteĩ ne retãgua, taha'e kuimba'e térã kuña, oñeme'ẽ ramo ndéve ne rembiguairã, tekotevẽ repoi chugui omba'apo rire ndéve 6 áño. Oñepyrũvo pe áño 7, repoi vaerã chugui. 13 Repoívo chugui, ani remondo po nandi. 14 Ha Tupã Ñandejára ome'ẽ hetaháicha ndéve, eme'ẽ chupe nde ovecha, trígo ha kaguýgui. 15 Ne mandu'a vaerã reiko hague Egíptope tembiguái ramo ha Tupã Ñandejára ne renohẽ pégui, upéva rehe ha'e ndéve pejapo haguã péicha.
16 Ha'e he'i ramo na nde rejaseiha nde rayhúgui ndéve ha nde róga ñemoñarépe, ovy'águi pene ndive, 17 emboja inambi okẽre ha embokua alénape. Péicha oikóta ne rembiguái ramo oikove aja pukukue. Péicha avei ejapo ne rembiguái kuñávare. 18 Ani repyta nde py'aro repoi haguére ne rembiguáigui. Ha'e niko omba'apo ndéve 6 áño pukukue ha chupe reme'ẽ vaekue mbyterénte pe reme'ẽvagui peteĩ mba'apohárape. Ha upéi avei Tupã Ñandejára nde rovasáta opa mba'e pejapóvape.
Vaka ha ovecha ra'y ypykue
19 Emboyke Tupã Ñandejárape guarã opa ovecha ha vaka ra'y ypykue mácho. Ani remomba'apo umi vaka ra'y térã reñapĩ umi ovecha ra'y ypykue. 20 He'u umíva nde rogagua ndive opa áño revy'ávo Tupã Ñandejára renondépe oñemomba'e guasuhápe chupe. 21 Ha umi ne rymba hetyma karẽ ramo térã hesatũ ramo térã nahesãi porãi ramo, ani reikuave'ẽ Tupã Ñandejárape. 22 Ikatu re'u nde rógape. Opavave ikatu ho'u upéva, ipotĩva ha ipotĩ'ỹva, ho'uháicha guasu kuña térã guasu mácho. 23 Ha ani re'u huguy. Ýicha uvei eñohẽ yvýre.