Namán es sanado de su lepra
1 Namán era general del ejército del rey de Siria, muy estimado y favorecido por su rey porque por medio de él había dado el Señor la victoria a Siria. Pero este valeroso y poderoso hombre tenía lepra.
2 En una de las correrías de los sirios contra los israelitas, una niña fue tomada cautiva y quedó al servicio de la mujer de Namán. 3 La niña le dijo a su ama:
—Si mi amo fuera a ver al profeta que está en Samaria, quedaría curado de su lepra.
4 Namán fue y le contó a su rey lo que había dicho aquella niña. 5 Y el rey de Siria le respondió:
—Está bien, ve, que yo mandaré una carta al rey de Israel.
Entonces Namán se fue. Tomó treinta mil monedas de plata, seis mil monedas de oro y diez mudas de ropa, 6 y le llevó al rey de Israel la carta, que decía: «Por medio de esta carta sabrás que estoy enviando a Namán, uno de mis oficiales, para que lo sanes de su lepra.»
7 Cuando el rey de Israel leyó la carta, se rasgó la ropa en señal de aflicción y dijo:
—¿Acaso soy Dios, que da la vida y la quita, para que este rey me mande un hombre a que lo cure de su lepra? ¡Como pueden ver, está buscando un pretexto para atacarme!
8 Cuando el profeta Eliseo se enteró de que el rey se había rasgado la ropa por causa de aquella carta, mandó a decirle: «¿Por qué te has rasgado la ropa? Que venga ese hombre a verme, y sabrá que en Israel hay un profeta.»
9 Namán fue, con sus carros y sus caballos, y se detuvo a la puerta de la casa de Eliseo, 10 pero Eliseo envió a un mensajero a que le dijera: «Ve y lávate siete veces en el río Jordán, y tu cuerpo quedará limpio de la lepra.»
11 Namán se enfureció, y se fue diciendo:
—Yo pensé que iba a salir a recibirme, y que de pie iba a invocar al Señor su Dios, y que luego iba a mover su mano sobre la parte enferma, y me la sanaría. 12 ¡Los ríos Abana y Farfar en Damasco son cien veces mejores que todos los ríos de Israel juntos! ¿Acaso no podría yo haber ido a lavarme en ellos y quedar limpio?
Y salió de allí enfurecido. 13 Pero sus criados se acercaron a él y le dijeron:
—Señor, si el profeta le hubiera mandado hacer algo difícil, ¿acaso usted no lo habría hecho? Pues con mayor razón si solo le ha dicho a usted que se lave y quedará limpio.
14 Entonces Namán fue y se sumergió en el Jordán siete veces, tal y como el profeta se lo había ordenado, y su piel se volvió como la de un niño, y quedó sana. 15 De inmediato él y todos sus acompañantes regresaron a ver a Eliseo, y al llegar ante él Namán le dijo:
—¡Ahora estoy convencido de que en toda la tierra no hay Dios, sino solo en Israel! Por lo tanto, te ruego que aceptes un regalo de este servidor tuyo.
16 Pero Eliseo le contestó:
—Juro por el Señor, que me está viendo, que no lo aceptaré.
Y aunque Namán insistió, Eliseo se negó a aceptarlo. 17 Entonces Namán dijo:
—En ese caso, permítame usted llevar de aquí a Damasco tierra de Israel suficiente para cargar mis dos mulas; porque este servidor suyo no volverá a ofrecer sacrificios a otros dioses, sino solo al Señor. 18 Una cosa más le pido al Señor, y es que el Señor me perdone y no tome en cuenta si, cuando mi soberano vaya a adorar al templo de Rimón y se apoye en mi brazo, yo tenga que arrodillarme en ese templo.
19 Eliseo le respondió:
—Vete tranquilo.
Namán se fue de allí. Y cuando ya iba a cierta distancia, 20 Guejazí, el criado del profeta Eliseo, se dijo a sí mismo: «Mi amo ha dejado ir a Namán el sirio sin aceptar nada de lo que él trajo. ¡Juro por Dios que voy a seguirlo rápidamente, a ver qué puedo conseguir de él!»
21 Y Guejazí siguió a Namán, y cuando este vio que Guejazí se acercaba a él, se bajó de su carro para recibirlo, y le preguntó:
—¿Está todo bien?
22 —Sí, todo está bien —contestó Guejazí—. Mi amo me mandó a decirle que acaban de llegar dos profetas jóvenes, que vienen de los montes de Efraín, y le ruega que les dé tres mil monedas de plata y dos mudas de ropa.
23 Namán respondió:
—Por supuesto, toma seis mil monedas de plata.
Namán insistió en que las aceptara, y Guejazí las metió en dos sacos, junto con las dos mudas de ropa, y entregó todo eso a dos de sus criados para que lo llevaran por él. 24 Pero al llegar a la colina, Guejazí tomó la plata que llevaban los criados, la guardó en una casa y los despidió. 25 Luego fue y se presentó ante su amo, y Eliseo le preguntó:
—¿De dónde vienes, Guejazí?
—No he ido a ninguna parte —contestó Guejazí.
26 Pero Eliseo insistió:
—Cuando cierta persona se bajó de su carro para recibirte, yo estaba allí contigo, en el pensamiento. Pero este no es el momento de recibir dinero ni mudas de ropa, ni de comprar huertos, viñedos, ovejas, bueyes, criados y criadas. 27 Por lo tanto, la enfermedad de Namán se te pegará a ti y a tu descendencia para siempre.
Y cuando Guejazí se separó de Eliseo, su piel estaba tan llena de lepra que se veía blanca como la nieve.
Naamán oñemonguera ikuru vaígui
1 Oĩ peteĩ karai hérava Naamán, Siria pegua ruvicha guasu ñorãirõhára ruvicha; mburuvicha guasu ohayhu ha ome'ẽ chupe opa mba'e ha'e oipotáva, ha'e rupi niko Ñandejára oipytyvõ Síriape ñorãirõme. Ko kuimba'e katu hasy kuru vaígui.
2 Peteĩ jey oñorãirõ ramo sírio kuéra Israelgua ndive, peteĩ mitãkuña Israelgua ho'a sírio kuéra pópe ha ojereraha Naamán rembirekópe hembiguairã. 3 Ko mitãkuña he'i pe kuñakaraípe:
—Che jára oho ramo Samaría pegua maranduhára*f** rendápe, okueráta ikuru vaígui.
4 Naamán omombe'u mburuvicha guasúpe mba'épa he'i pe mitãkuña. 5 Ha Siria ruvicha guasu he'i chupe:
—Iporã. Tereho katu ha arahaukáta che kuatiañe'ẽ Israel ruvicha guasúpe.
Upérõ Naamán oho. Ogueraha 30.000 pláta pehẽngue, 6.000 óro pehẽngue ha 10 ao, 6 ha ogueraha Israel ruvicha guasúpe kuatiañe'ẽ he'íva: “Oguahẽvo nde pópe ko kuatiañe'ẽ, reikuaáta amondoha Naamán, che ñorãirõhára ruvicha peteĩva, remonguera haguã chupe ikuru vaígui.”
7 Israel ruvicha guasu ohechávo pe kuatia, omondoro ijao ñembyasýgui ha he'i:
—Che nga'u piko Tupã, ome'ẽ ha oipe'áva jeikove, ajeve kóva ombou che rendápe peteĩ kuimba'e amonguera haguã chupe ikuru vaígui? Pehecha porã hína, mba'éichapa che reke ñorãirõrã!
8 Maranduhára Eliseo, ohendúvo Israel ruvicha guasu omondoro hague ijao, he'ika chupe: “Maerã piko remondoro nde ao? Tou pe kuimba'e che rendápe ha oikuaáta oĩha maranduhára Israélpe.”
9 Naamán oho ikárro ha ikavaju kuéra reheve ha opyta Eliseo róga renondépe. 10 Eliseo katu he'ika chupe hembijokuái rupi: “Tereho ejahu 7 jey ysyry Jordánpe ha nde rete ipotĩta kuru vaígui.”
11 Naamán ipochy eterei ha oho jey he'ívo:
—Che aimo'ã osẽta che rendápe, ñembo'yhápe oñembo'éta Tupã Ijárape, upéi opokota che rasyhápe ha péicha che monguerataha. 12 Damasco pegua ysyry Abana ha Farfar niko iporãve opa ysyry Israel peguágui. Umívapente niko ikatu vaerã mo'ã ajahu che potĩ haguã che kuru vaígui.
Ha tuicha pochy reheve oho upégui. 13 Hembiguái kuéra katu oñemboja ha he'i chupe:
—Karai, pe maranduhára he'i rire ndéve rejapo haguã peteĩ mba'e hasýva, nderejapói chénepa ra'e? Ha pe he'íva ndéve niko Kóvante: rejahu haguã ha ne potĩtaha.
14 Naamán oho ha oñapymi 7 jey ysyry Jordánpe, he'i haguéicha chupe maranduhára, ha ho'o opyta ipotĩ asy mitã ro'óicha. 15 Upérõ ha'e ha opa imoirũhára oho jey Eliseo rendápe, ha oguahẽvo Naamán he'i chupe:
—Ko'ágã aikuaa porã, opa tetã nguéra ko yvy arigua apytépe, Israélpe ñoite oĩha Tupã. Upévare ajerure ndéve rereko haguã ne mba'erã ko'ã jopói arúva ndéve.
16 Eliseo katu he'i chupe:
—Che Jára, che recháva hína rehe ha'e ndéve, ndareko mo'ãiha che mba'erã.
Ha Naamán he'ive ramo jepe chupe, Eliseo ndoipotái. 17 Upérõ Naamán he'i chupe:
—Upéicha ramo, taraha mína mokõi che mburika ári yvy Israel pegua; águive niko naikuave'ẽ mo'ã véima mymbahapy*f** térã mymbajuka*f** tupã nguérape, opa mba'e Járape ñoiténtema uvei. 18 Peteĩ mba'énte ajerure opa mba'e Járape: che ruvicha guasu oho ramo itupaópe omomba'e guasu haguã Rimónpe, ha'e ojeko ramo che jyva rehe ha añesũ mante vaerã upe tupaópe, opa mba'e Jára toheja rei chéve upe ajapóva.
19 Eliseo he'i chupe:
—Ta nde py'a guapy katu rehóvo!
Naamán oho upégui. Ha oho mombyrymíma ramo, 20 Guehazí, Eliseo rembiguái, he'i ipype: “Che jára oheja Naamán, pe síriope oho, oipota'ỹre mba'eve opa mba'e ogueru vaekuégui. Ñandejára rérape ha'e, pya'e ahataha hapykuéri, jahecha mba'épa ikatu ahupyty chugui.”
21 Ha Guehazí oho Naamán rapykuéri; Naamán ohechávo ou hapykuéri, oguejy ikárrogui huguãitĩvo ha oporandu chupe:
—Mba'e piko ojehu?
22 —Mba'eve, he'i Guehazí, che járanteko he'ika ndéve oguahẽ hague hendápe mokõi maranduhára pyahu, oúva Efraín yvytýgui ha he'i ikatúpa reme'ẽ chupe 3.000 pláta pehẽngue ha mokõi ao.
23 Naamán he'i chupe:
—E'a! Eraha katu chupe 6.000 pláta pehẽngue.
Naamán he'i jey-jey chupe ogueraha haguã ha omoinge umíva mokõi vosápe ha heseve mokõi ao ha ome'ẽ mokõi hembiguáipe ogueraha haguã Guehazí renonderã. 24 Oguahẽvo hikuái pe yvytýpe, Guehazí oñongatu hógape upe pláta ha omondo umi tembiguáipe. 25 Upéi oho ijára rendápe ha Eliseo oporandu chupe:
Mamóguipa reju Guehazí?
—Ndahái kuri mamove, he'i Guehazí.
26 Eliseo katu he'i chupe:
Peteĩ kuimba'e oguejy ramo ikárrogui ne ruguãitĩvo, che espíritu oĩ upépe. Ko'ágã nde pláta hetáma ha ikatúta rejogua nde kokuerã, olivoty, parralty, ovecha, vaka, tembiguái kuimba'éva ha kuñáva. 27 Pe kuru vai Naamán mba'ekue katu ojáta nde rehe ha ne ñemoñare kuérare opa árape guarã.
Guehazí ojei vove Eliséogui, ojaho'i chupe kuru vai ha opyta morotĩ aramirõicha.