Micaías anuncia la derrota de Ajab
(1~R 22.1-40)
1 Josafat consiguió grandes riquezas y honores, y llegó a ser consuegro de Ajab.
2 Después de algunos años, Josafat fue a Samaria a visitar a Ajab, quien para festejar a Josafat y a sus acompañantes mató muchas ovejas y reses, y trató de incitarlo a atacar a Ramot de Galaad. 3 En efecto, Ajab, rey de Israel, preguntó a Josafat, rey de Judá:
—¿Quieres acompañarme a luchar contra Ramot de Galaad?
Josafat le respondió:
—Yo, lo mismo que mi ejército, estamos contigo y con tu gente para ir a la guerra. 4 Pero antes consulta la voluntad del Señor.
5 El rey de Israel reunió a los profetas, que eran cuatrocientos, y les preguntó:
—¿Debemos atacar a Ramot de Galaad, o no?
Y ellos respondieron:
—Atácala, porque Dios te la va a entregar.
6 Pero Josafat preguntó:
—¿No hay por aquí algún otro profeta del Señor a quien también podamos consultar?
7 El rey de Israel contestó a Josafat:
—Hay uno más, por medio del cual podemos consultar al Señor. Es Micaías hijo de Imla. Pero lo aborrezco, porque nunca me anuncia cosas buenas, sino siempre malas.
Josafat le dijo:
—No digas eso.
8 En seguida, el rey de Israel llamó a un oficial y le ordenó:
—¡Pronto, que venga Micaías hijo de Imla!
9 Tanto el rey de Israel como Josafat, el rey de Judá, tenían puesta su armadura y estaban sentados en sus tronos en la explanada a la entrada de Samaria, y todos los profetas habían caído en trance profético delante de ellos. 10 Sedequías hijo de Quenaná se había hecho unos cuernos de hierro, y gritaba: «¡Así ha dicho el Señor: “¡Con estos cuernos atacarás a los sirios hasta exterminarlos!”»
11 Todos los profetas anunciaban lo mismo. Decían al rey: «Ataca a Ramot de Galaad y obtendrás la victoria, pues el Señor va a entregarte la ciudad.»
12 El mensajero que había ido a llamar a Micaías, le dijo a este:
—Todos los profetas, sin excepción, han dado una respuesta favorable al rey. Así pues, te ruego que hables como todos ellos, y anuncies algo favorable.
13 Micaías le contestó:
—¡Juro por el Señor que solo diré lo que mi Dios me ordene decir!
14 Luego se presentó ante el rey, y el rey le preguntó:
—Micaías, ¿debemos atacar a Ramot de Galaad, o no?
Y Micaías dijo:
—Atáquenla, y obtendrán la victoria, pues Dios se la va a entregar.
15 Pero el rey le respondió:
—¿Cuántas veces te he dicho que bajo juramento me declares solo la verdad en el nombre del Señor?
16 Entonces Micaías dijo:

«He visto a todos los israelitas
desparramados por los montes,
como ovejas sin pastor.
Y el Señor ha dicho:
“Estos no tienen dueño;
que cada uno vuelva en paz a su casa.”»

17 El rey de Israel dijo a Josafat:
—¿No te he dicho que este hombre nunca me anuncia cosas buenas, sino solo cosas malas?
18 Micaías añadió:
—Por eso que has dicho, oigan ustedes la palabra del Señor: Vi al Señor sentado en su trono, y a todo el ejército del cielo, que estaba de pie, junto a él, a su derecha y a su izquierda. 19 Entonces el Señor preguntó quién iría a incitar a Ajab, rey de Israel, para que atacara a Ramot de Galaad y cayera allí. Unos decían una cosa y otros otra. 20 Pero un espíritu se presentó delante del Señor y dijo que él lo haría. El Señor le preguntó cómo lo iba a hacer, 21 y el espíritu respondió que iba a inspirar mentiras en todos los profetas del rey. Entonces el Señor le dijo que, en efecto, conseguiría engañarlo, y que fuera a hacerlo. 22 Y ahora ya sabes que el Señor ha puesto un espíritu mentiroso en labios de estos profetas tuyos, y que ha determinado tu ruina.
23 Entonces Sedequías hijo de Quenaná, acercándose a Micaías le dio una bofetada y dijo:
—¿Por dónde se me fue el espíritu del Señor para hablarte a ti?
24 Y Micaías le respondió:
—Lo sabrás el día en que andes escondiéndote de habitación en habitación.
25 Entonces el rey de Israel ordenó:
—¡Agarren a Micaías y llévenlo preso ante Amón, el gobernador de la ciudad, y ante Joás, mi hijo! 26 Díganles que yo ordeno que lo metan en la cárcel y lo tengan a ración escasa de pan y agua, hasta que yo regrese sano y salvo.
27 Todavía añadió Micaías:

«¡Escuchen, pueblos todos!
Si tú vuelves sano y salvo,
el Señor no ha hablado por medio de mí.»

28 Así pues, el rey de Israel, y Josafat, el rey de Judá, avanzaron contra Ramot de Galaad. 29 Y el rey de Israel dijo a Josafat:
—Yo voy a entrar en la batalla disfrazado, y tú te pondrás mi ropa.
Así el rey de Israel se disfrazó, y ambos entraron en combate. 30 Pero el rey de Siria había ordenado a los capitanes de sus carros de combate que no atacaran a nadie que no fuera el rey de Israel. 31 Y cuando los capitanes de los carros vieron a Josafat, pensaron que él era el rey de Israel y lo rodearon para atacarlo. Entonces Josafat gritó pidiendo ayuda, y el Señor lo ayudó. Dios los apartó de él, 32 pues al ver ellos que no era el rey de Israel, dejaron de perseguirlo. 33 Pero un soldado disparó su arco al azar, e hirió de muerte al rey de Israel por entre las juntas de la armadura. Entonces este le ordenó al conductor del carro:
—Da la vuelta y sácame del combate, porque estoy gravemente herido.
34 La batalla fue dura aquel día, y el rey de Israel tuvo que mantenerse en pie en su carro, haciendo frente a los sirios hasta la tarde. Al ponerse el sol, murió.
Micaías omomarandu Acábpe ñorãirõ ouvaitaha chupe
(1 R 22.1-40)
1 Josafátgui oiko mburuvicha guasu ipira pire hetáva ha herakuã mombyrýva, ha ita'ýra omenda rupi Israelgua ruvicha guasu Acab reindýre, oiko avei chugui Acab pehẽngue. 2 Mbovymi áño rire, Josafat oho Samaríape ohechávo Acábpe. Kóva oguerohory chupe ha iñirũ nguérape, hérape ojukauka heta ovecha ha tóro ha oñeha'ã oñemoirũ hendive ondyry haguã oñondive Ramot Galaad guáre. 3 Ha upéicha Acab Israelgua ruvicha guasu oporandu Josafat Judá ruvicha guasúpe:
—Che moirũtapa ñandyry haguã Ramot Galaadgua rehe?
Josafat he'i chupe:
—Che ha che ñorãirõhára roime ne ndive ha ne ñorãirõhára ndive roike haguã ñorãirõme. 4 Opáichavo eporandu*f** raẽ Ñandejárape.
5 Israel ruvicha guasu ombyaty 400 maranduhára*f** Israel guápe ha oporandu chupe kuéra:
—Andyrýtapa Ramot Galaad guáre, térãpa nahániri?
Ha'e kuéra he'i chupe:
—Endyry katu! Tupã omoĩta chupe kuéra nde pópe.
6 Josafat katu oporandu:
—Ndaipóripa ápe ambue Ñandejára maranduhára ñaporandu haguã chupe?
7 Israel ruvicha guasu he'i Josafátpe:
—Oĩve hína peteĩ ha ha'e rupi ikatu ñaporandu Ñandejárape: upéva hína Micaías, Imla ra'y. Che katu ndacha'éi hese; araka'eve nde'íri chéve mba'eve iporãva, ivaíva meménte voi osẽ ijurúgui.
Josafat katu he'i chupe:
—Ani ere upéicha.
8 Upérõ mburuvicha guasu Israelgua ohenói hembijokuáipe ha he'i chupe:
—Pya'éke tou Micaías, Imla ra'y.
9 Mokõive mburuvicha guasu, pe Israelgua ha Josafat Judagua, omonde ijao jegua ha oguapy iguapyhápe pe ijyvatevehápe Samaría rokẽme, ha umi maranduhára ome'ẽ imarandu henondépe kuéra. 10 Sedequías, Quenaaná ra'y, ojapo ra'e ijupe vaka ratĩ fiérro guigua ha osapukái: “Péicha he'i Tupã: ‘Ko'ã vaka ratĩme rendyrýta sírio kuérare ha rehundipáta.’” 11 Ha opa maranduhára péichante avei oñe'ẽ. He'i hikuái mburuvicha guasúpe: “Endyry Ramot Galaad guáre ha nde pu'akáta hese, Ñandejára ome'ẽgui ndéve pe táva.”
12 Pe oho vaekue Micaías piári he'i chupe:
—Opa maranduhára, oĩ haguéicha, he'i mburuvicha guasúpe iporãva. Eñe'ẽke avei ha'e kuéraicha ha ere iporãva.
13 Micaías he'i chupe:
—Ñandejára rérape ha'e ndéve: pe Tupã he'ikávante ha'éta!
14 Upéicha oho mburuvicha guasu rendápe ha ha'e oporandu chupe:
—Micaías, rondyry vaerãpa Ramot Galaad guáre, térãpa nahániri?
Ha Micaías he'i:
—Pendyry katu ha pende pu'akáta hese, Tupã ome'ẽgui peẽme.
15 Mburuvicha guasu katu he'i chupe:
—Mboy jey piko ha'e vaerã ndéve remombe'u haguã chéve upe añeteguávante Ñandejára rérape?
16 Upérõ Micaías he'i:
“Ahecha opa Israelgua,
isarambi umi ka'aguýre,
ovecha herekua'ỹvaicha.
Ha Ñandejára he'i kuri:
‘Ko'ãva ndaijárai;
toho jey katu hikuái,
py'a guapýpe hóga kuérape’.”
17 Israel ruvicha guasu he'i Josafátpe:
—Ha'éma ndéve kuri: ko kuimba'e araka'eve nde'íri iporãva; ivaívante voi!
18 Micaías he'ive:
—Pe ere vaekuére, pehendúke ko'ágã pe he'íva Ñandejára: Ahecha chupe oguapýrõ iguapyhápe ha opa umi yvága pegua oñembo'y ijykére ijakatúa ha ijasu gotyo. 19 Upérõ Tupã oporandu mávapa ohóta omyakã raku Israel ruvicha guasu Acábpe ondyry haguã Ramot Galaadgua rehe omano haguã ñorãirõháme. Oĩ he'íva kóicha ha oĩ he'íva péicha. 20 Peteĩ espíritu katu oho oñembo'y Ñandejára renondépe ha he'i ojapotaha upéva. Ha'e oporandu chupe mba'éichapa ojapóta, 21 ha pe espíritu he'i omoingetaha japu umi maranduhára oĩva mburuvicha guasu ndive akãme. Ha Ñandejára he'i chupe: ‘Upéicha ko añete rembotavýta chupe. Tereho katu ejapo’. 22 Ha ko'ágã reikuaáma Ñandejára omoĩ hague espíritu japu ko'ã ne maranduhára jurúpe ha péicha ne runditaha.
23 Upérõ Sedequías, Quenaaná ra'y, ohovapete Micaíaspe ha he'i chupe:
—Mamo rupípa oho che hegui Ñandejára espíritu oñe'ẽ haguã ndéve? 24 Micaías he'i chupe:
—Reikuaáta ágã reikórõ rekañy kañy peteĩ kotýgui ambuépe.
25 Upérõ Israel ruvicha guasu he'i:
—Peraha Micaías táva sãmbyhyhára Amón ha che ra'y Joás rendápe, 26 ha peje chupe kuéra ko ha'ekáva: tomoinge ko kuimba'e koty ypytũme; to'u mbuja ha ýnte che aju jey peve ñorãirõhágui che pu'aka rire che mbohováivare.
27 Micaías katu he'i jey:

“Nde reju ramo péicha ñorãirõhágui
Ñandejára noñe'ẽi ra'e che juru rupi”.

28 Ha péicha Israel ruvicha guasu ha Josafat Judá ruvicha guasu oho Ramot Galaadgua gotyo. 29 Ha Israel ruvicha guasu he'i Josafátpe:
—Che aipe'áta che mburuvicha guasu ao aike haguã ñorãirõme, nde katu eike ne mburuvicha guasu ao reheve.
Israel ruvicha guasu oipe'a ijao ha mokõive oike ñorãirõme. 30 Siria ruvicha guasu katu he'i ra'e iñorãirõha kárro arigua ruvicha kuérape: “Ani pendyry avavére, Israel ruvicha guasúrente pendyry.” 31 Umi kárro arigua ruvicha kuéra ohechávo Josafátpe he'i hikuái: “Kóva hína Israelgua ruvicha guasu” ha omongora hikuái chupe ondyry haguã hese. Upérõ Josafat osapukái ojerurévo pytyvõ ha Ñandejára oipytyvõ chupe, omomombyrývo chupe kuéra. 32 Kárro ruvicha kuéra ohechávo ndaha'eiha Israel ruvicha guasu, nomuñavéi chupe. 33 Peteĩ ñorãirõhára katu opoi henonderã peteĩ hu'y. Pe hu'y oike Israel ruvicha guasu rete mo'ãha pa'ũ rupi ha oikutu chupe. Upérõ Acab he'i ikárro rerekuápe:
—Embojere nde kárro ha che renohẽ ñorãirõhágui, cháke ajekutu vai.
34 Oñeñorãirõ mbarete pe ára pukukue, ha Israel ruvicha guasu opyta mante ñembo'yhápe ikárrope ombohovái haguã sírio kuérape ka'aru peve; kuarahy oikévo, omano.