Los problemas de la idolatría
1 No quiero, hermanos, que olviden que nuestros antepasados estuvieron todos bajo aquella nube, y que todos atravesaron el mar Rojo. 2 De ese modo todos quedaron unidos a Moisés al recibir el bautismo bajo la nube y en el mar. 3 Igualmente, todos ellos comieron el mismo alimento espiritual 4 y tomaron la misma bebida espiritual. Porque bebían agua de la roca espiritual que los acompañaba en su viaje; y esa roca era Cristo. 5 Sin embargo, la mayoría de ellos no agradó a Dios, y por eso sus cuerpos quedaron tendidos en el desierto.
6 Todo esto sucedió como un ejemplo para nosotros, para que no codiciemos cosas malas, como ellos lo hicieron; 7 ni seamos idólatras, como algunos de ellos lo fueron, según dicen las Escrituras: «La gente se sentó a comer y beber, y luego se levantó a divertirse.» 8 No nos entreguemos a la inmoralidad sexual, como lo hicieron algunos de ellos, por lo que en un solo día murieron veintitrés mil. 9 Tampoco pongamos a prueba a Cristo, como algunos de ellos lo hicieron, por lo que murieron mordidos por las serpientes. 10 Ni murmuren contra Dios, como algunos de ellos murmuraron, por lo que perecieron a manos del exterminador.
11 Todo esto les sucedió a nuestros antepasados como un ejemplo para nosotros, y fue puesto en las Escrituras como una advertencia para quienes vivimos en los últimos tiempos. 12 Así pues, quien crea estar firme tenga cuidado de no caer. 13 Ustedes no han pasado por ninguna prueba que no sea humanamente soportable. Y pueden confiar en Dios, que no los dejará sufrir pruebas más duras de lo que pueden soportar. Por el contrario, cuando llegue la prueba, Dios les mostrará cómo salir de ella, para que puedan soportarla.
14 Por eso, mis queridos hermanos, huyan de la idolatría. 15 Les hablo como a personas que saben discernir: juzguen ustedes mismos lo que les digo. 16 Cuando bebemos de la copa bendita por la cual bendecimos a Dios, participamos en común de la sangre de Cristo; cuando comemos del pan que partimos, participamos en común del cuerpo de Cristo. 17 Aunque somos muchos, todos comemos de un mismo pan, y por esto somos un solo cuerpo.
18 Fíjense en el pueblo de Israel: quienes comen de los animales ofrecidos en sacrificio participan en común del servicio en el altar. 19 Con esto no quiero decir que el ídolo tenga algún valor, ni que la carne ofrecida al ídolo sea algo más que otra carne cualquiera. 20 Lo que digo es que esos sacrificios los ofrecen a los demonios, y no a Dios, y yo no quiero que ustedes tengan nada en común con los demonios. 21 No pueden beber de la copa del Señor y, a la vez, de la copa de los demonios; ni pueden participar de la mesa del Señor y, a la vez, de la mesa de los demonios.
22 ¿O acaso queremos provocar los celos del Señor? ¿Somos acaso más fuertes que él?
El respeto a la conciencia del prójimo
23 Algunos dicen: «Uno es libre de hacer lo que quiera.» Es cierto, pero no todo conviene. Sí, uno es libre de hacer lo que quiera, pero no todo edifica. 24 No hay que buscar el bien de uno mismo sino el bien de los demás.
25 Coman de todo lo que se vende en la carnicería, sin preguntar nada por motivos de conciencia; 26 porque el mundo entero, con todo lo que hay en él, es del Señor.
27 Si alguien no creyente los invita a comer, y ustedes quieren ir, coman de todo lo que les sirvan, sin preguntar nada por motivos de conciencia. 28 Ahora bien, si alguien les dice: «Esta carne fue ofrecida en sacrificio», entonces no la coman, en atención a quien lo dijo y por motivos de conciencia. 29 Estoy hablando de la conciencia del otro, no de la de ustedes.
¿Por qué habría yo de permitir que mi libertad sea juzgada por la conciencia de otra persona? 30 Si doy gracias a Dios por lo que como, no debo hacer que se hable mal de lo que para mí es motivo de dar gracias a Dios. 31 En todo caso, lo mismo si comen, que si beben, que si hacen cualquier otra cosa, háganlo todo para la gloria de Dios. 32 No escandalicen a nadie; ni a los judíos, ni a los no judíos, ni a quienes pertenecen a la iglesia de Dios. 33 Yo, por mi parte, procuro agradar a todos en todo, sin buscar mi propio bien sino el de los demás, para que todos alcancen la salvación.
Ñemomarandu ta'ãnga rei ñemomba'e rehegua
1 Ndaipotái, che pehẽngue kuéra, pende resarái umi ñande ypy kuerakue oñemo'ã hague ku arai guýpe, ha maymáva ohasa hague Mar Rojo. 2 Upéicha rupi, opavave ojoaju vaekue Moisés rehe oñemongaraívo upe arai ha upe yguasúpe. 3 Upéicha avei, opavave ha'e kuéra ho'u pe tembi'u espíritu reheguáva, 4 ha opavave hoy'u pe espíritu rehegua ojey'úvagui. Hoy'u hikuái pe espíritu rehegua itágui, omoirũva chupe kuéra tape pukukue. Ha upe ita upéva Cristo vaekue. 5 Upéicharõ jepe katu, opavave nunga nombohorýi Tupãme, ha upévare hete kuéra opyta ojepyso pe yvy ojeiko'ỹhápe.
6 Opa ko'ã mba'e oiko ñane rembiechaukarã, jaipota'ỹ haguã ivaíva, ha'e kuéra oipota haguéicha. 7 Upévare, ani pemomba'e guasu umi ta'ãnga rei, ha'e kuéra ojapo haguéicha, he'iháicha Ñandejára Ñe'ẽ: “Maymáva oguapy okaru ha omboy'u, ha upéi opu'ã ovy'a.” 8 Aníke ñañeme'ẽ teko vaípe, ojapo haguéicha ha'e kuéra, ha upévare omanomba vaekue 23 mil peteĩ araitépe. 9 Ani avei jaipy'a ra'ã Crístope, oime haguéicha ojapóva, ha upévare omanomba mbói jesu'ukuégui. 10 Ha ani peñe'ẽ guyguy Tupãre, oime haguéicha oñe'ẽ guyguýva, ha upévare ojukapa chupe kuéra Tupã remimbou, oguerúva mano.
11 Opa ko'ã mba'e ojehu ñande ypy kuerakuépe tembichaukarã ñandéve guarã. Ha oñemoĩ vaekue Ñandejára Ñe'ẽme ñane momarandúvo, jaikómagui ára pahávo. 12 Ha upéicha, pe oimo'ãva oĩ hatãha, toñeñangareko ani ho'a. 13 Peẽ ndapehasái jepy'a ra'ã ikatu'ỹva peropu'aka yvypóraicha. Upéva rangue, pejepy'a ra'ãvo, Tupã ohechaukáne peẽme mba'éichapa ikatu pesẽ chugui, ikatu haguã peropu'aka. Ha ikatu peẽ pejerovia Tupãre, na pende rejái chéneva pehasa jepy'a ra'ã ipohyivéva pe ikatúvagui ojereropu'aka. Tupã ome'ẽne avei peẽme tape pesẽ haguã chugui, ikatu haguã peropu'aka.
14 Upévare, che pehẽngue kuéra ahayhuetéva, pejei pe ta'ãnga rei ñemomba'e guasúgui. 15 Añe'ẽ peẽme añe'ẽ ramo guáicha tekove iñakã porãvape. Peẽ voi pehecha iporãpa térãpa ivai ko'ã mba'e ha'éva peẽme. 16 Jay'u ramo pe kaguy oñemboyke vaekue Tupãme guarãgui, jajehe'a Cristo ruguýre. Ha ja'u ramo pe mbuja ñamboja'óvagui, jajehe'a Cristo retére. 17 Ñande reta ramo jepe, opavave ja'u peteĩ mbujágui, ha upévare opavave ñande, peteĩnte.
18 Pema'ẽ umi Israelguáre: Umi ho'úva tymba ro'okue ojejuka vaekue kuave'ẽmby ramo, oĩ oñondive pe altar pegua tembiapópe. 19 Kóvape nda'eséi pe ta'ãnga rei oimeha mba'épepa iporã, térã pe so'o oñekuave'ẽva upe ta'ãnga reípe iporãveha oimeraẽva ambue so'ógui. 20 Ko ha'éva niko hína, umi heko kuaaha'ỹva oimérõ ome'ẽva kuave'ẽmby ramo, ome'ẽ hína Añáme, ha ndaha'éi Tupãme. Ha ndaipotái peẽ pejehe'a umi Aña rehe. 21 Ndaikatúi pey'úvo Ñandejára kaguýgui ha upe jave avei mba'e pochy kaguýgui. Ha ndaikatúi peguapývo Ñandejára mesápe, ha upe jave avei mba'e Aña mesápe.
22 Térã piko ñambopochyse Ñandejárape? Ñane mbareteve nga'u piko chugui?
Opa pejapóvape pemomba'e guasu Tupãme
23 Oje'e: “Oimeraẽva oiko ijehegui ha ojapo kuaa ojaposéva.” Upéva niko añete, nda opa mba'éinte iporã. Añete, oimeraẽva ojapo kuaa pe ojaposéva, nda opa mba'éinte omombaretéva jerovia. 24 Ndajahekái vaerã niko umi ñandévente iporãtava, jaheka vaerã pe ñande rapichápe iporãtava.
25 Pe'u katu pe so'ohápe ikatúva guive ojejogua, peporandu'ỹre mba'eve pende py'apy mba'e kuaa rehehápe. 26 Ñandejára mba'e niko ko yvy ha opa mba'e oĩva pype.
27 Oime ramo peteĩ heko jeroviaha'ỹva ojerure peẽme peho haguã pekaru hendive, ha peẽ pehose, pe'u katu opa mba'e oñeme'ẽva peẽme, penohẽ'ỹre okápe mba'eve pende py'apýpe peñandúva. 28 Ko'ágã katu, oimérõ he'íva peẽme: “Ko so'o niko kuave'ẽmbyre”, ani pe'u, pehecha kuaávo pe he'i vaekue ha pende py'apýpe peñandúva. 29 Añe'ẽ hína umi ambue ipy'apýpe oñandúvare, ndaha'éi pende py'apýpe peñandúvare.
Che ndaikatúi ahejávo ajehape joko ambue ipy'apýpe oñandúvare. 30 Che aguije ame'ẽ ramo Tupãme pe ha'úvare, mba'ére piko ahejáta oñeñe'ẽ vai chéve upe aguije ame'ẽháre. 31 Opáichavo, peteĩchante pe'u ramo ha pemboy'u ramo, térã pejapo pejapóva, opa pejapóvape pemomba'e guasu Tupãme. 32 Ani pehechauka ivaíva avavépe, judíope ha judio'ỹme, ha upéicha avei umi Tupã Iglésia reheguávape. 33 Che rehe ramo, añeha'ã aporombohory opa mba'épe, aheka'ỹre chéve iporã vaerãnte, ñande rapicha kuérape guarã katu uvei, oñepysyrõ haguã.