Umi mba'e yma guare ombo'e vaekue
(Mt 15.1-20)1 Oñemboja Jesús rendápe umi fariséo*f** ha Moisés rembiapoukapy mbo'eha ou vaekue Jerusaléngui. 2 Ko'ãva, ohechávo oĩha Jesús remimbo'e kuérava okarúva po potĩ'ỹ*f** reheve, he'ise ojepohei'ỹre, oñe'ẽ vai hese kuéra. 3 (Fariséo kuéra ha judío kuérava niko, ojapóvo ijypy kuéra ñe'ẽ, ndokarúiva ojepohéi porã'ỹre. 4 Ha ojevývo ñemuhágui, ndokarúi ojapo'ỹre umi mba'e ñemopotĩ*f** rehegua. Ha oguereko avei heta ijapopyrã: ojejohéi vaerã mbayru ojey'uha, y ryru, tembiporu mba'e veraguigua, tupa ha mba'e). 5 Upévare fariséo ha Moisés rembiapoukapy mbo'eha oporandu chupe:
—Mba'ére piko umi ne remimbo'e ndojapói hekópe umi mba'e ñande ypykue ñande reko mbo'e vaekue, ha okaru ipo potĩ'ỹre?*f**
6 Jesús he'i chupe kuéra:
—He'i porã vaekue maranduhára*f** Isaías umi peẽichagua hova mokõivare, ohai ramo guare:
“Ko'ãva ijurúpente che momba'e,
ipy'apy katu
mombyry oĩ che hegui.
7 Reíko che momba'e guasu hikuái,
ombo'égui che rembiapoukapýrõ
mba'e ha'e kuérante omoĩva
ojejapo haguã.”
8 Peẽ niko pemboyke Tupã rembiapoukapy pejapo haguã yvypóra ñe'ẽ.
9 He'i avei chupe kuéra:
—Peẽ pejepokuaaháichante pejapo, ha ndapejapói hekópe Tupã rembiapoukapy. 10 Moisés niko he'i vaekue: “Emomba'e nde ru ha nde sýpe” ha “Pe ojahéiva itúva térã isýre, tojejuka”. 11 Peẽ katu peje oimeraẽva ikatuha he'i itúva térã isýpe: ‘Ndaikatúi mo'ãi roipytyvõ, opa mba'e arekóva niko korván’ (he'iséva: “oñemboykéva Tupãme”), 12 ha péicha he'i haguérente, ikatúma noipytyvõvéi isy ha itúva. 13 Ha péicha, peẽ pemboyke Tupã rembiapoukapy pejapo haguã peẽ pejepokuaaháichante. Ha hetave peichaguáva pejapo.
14 Upéi Jesús ohenói opavavépe ha he'i:
—Pe che rendúke opavave, peikuaa haguã.
15 Mba'eve oka guio oikéva ndaikatúi ñane mongy'ávo. Pe ñande py'apýgui osẽvante pe ñane mongy'áva. 16 Peẽ pende apysáva, pehendu.
17 Jesús oheja rire chupe kuéra ha oike hógape, hemimbo'e kuéra oporandu chupe ko ombo'e vaekuére, 18 Ha'e he'i chupe kuéra:
Ndapeikuaái nga'u piko mba'eve oikéva ñande juru rupi ndaikatuiha ñane mongy'ávo? 19 Ndoikéi niko ñande py'apýpe, ñande ryépente, upéi osẽ jey haguã ñande retégui.
Upéicha he'ívo he'ise opaichagua tembi'u ipotĩha*f** 20 He'i avei:
—Pe osẽva ñande hegui, upéva hína pe ñane mongy'áva. 21 Ñande py'apýgui niko osẽ mba'e ivaíva, jejuka, 22 ñemyakãratĩ, teko vai, monda, japu, ha ñe'ẽ rei ñande rapicháre. 23 Opa ko'ã mba'e vai osẽ ñande py'apýgui ha ñane mongy'a.
Peteĩ kuña ojerovia vaekue Jesús rehe
(Mt 15.21-28)24 Upégui Jesús oho Tiro retã gotyo. Oike peteĩ ógape, oipota'ỹre avave oikuaa, ha ndaikatúi okañy. 25 Pya'e oikuaa chugui peteĩ mitãkuña mba'epochy oguerekóva sy, upéva oho oñesũ Jesús renondépe. 26 Upe kuña, Sirofeniciagua, ndaha'éi Israelgua, ha ojerure asy Jesúspe omosẽ haguã mba'epochy imemby kuñágui. 27 Jesús katu he'i chupe:
—Eheja tokaru raẽ ta'ýra kuéra. Naiporãi niko mitã jurúgui jaipe'a tembi'u ha ñame'ẽ jaguápe.
28 Ha'e he'i chupe:
—Upéichako nde karai. Opáichavo, jaguánte avei ho'úva umi tembi'u rembyre mitã nguéra oitýva meságui.
29 Jesús he'i chupe:
—Reñe'ẽ haguére péicha, tereho rejepy'apy'ỹre. Pe mba'epochy osẽma ne memby kuñágui.
30 Pe kuña oguahẽvo hógape, ojuhu imemby kuña hupápe: pe mba'epochy osẽ ra'e chugui.
Jesús omonguera peteĩ ohendu'ỹ ha iñe'ẽ pa'ãvape
31 Jesús osẽ jey Tiro retãgui ha ohasávo Sidón rupi oguahẽ Galiléa yguasúpe, Decápolis mbytépe. 32 Upépe ojereraha hendápe peteĩ ohendu'ỹva ha iñe'ẽ pa'ãvape ha ojerure hikuái chupe omoĩ haguã ipo hese. 33 Jesús ogueraha chupe peteĩ ha'eñoháme, omoinge ikuã ijapysápe ha omoĩ hendy ikũre. 34 Upéi oma'ẽvo yvágare hi'ãho ha he'i pe kuimba'épe: “Efata” (he'iséva: “Ejepe'a!”)
35 Upe vove upe ohendu'ỹva apysa ojepe'a, ojera ikũ ha oñe'ẽ porã. 36 Jesús he'i chupe kuéra ani haguã he'i avavépe. Ha he'ivérõ jepe, ko'ýte omombe'u hikuái. 37 Ohecha ramo etereígui he'i joa: “Opa mba'e ojapo porã: Ohendu'ỹvape omohendu jey ha iñe'ẽngúvape omoñe'ẽ!”
Aqsok ekteméssessamo nak ekmanyása aptémakxa énxet
(Mt 15.1-20)1 Apkelya'eykekxeyk axta aphakxa Jesús ma'a fariseos yetlo m'a nápakha apkelxekmósso axta ektémakxa segánamakxa, apkelweykmo axta apkeleñama m'a Jerusalén. 2 Xama axta apkelweteya apteykegko aptéyak yetlo élmanyása apmék nápakha Jesús apkeltáméséyak, meyke apkelyenyesso apmék, apkeltémókxa axta chá'a etnahagkok énxet'ák ma'a fariseos, apkelxéneykha axta megkapayhémo aptamheykegkaxa'. 3 (Hakte apkelyetlamchek axta apkeltémakxa apyapmeyk nanók ma'a fariseos tén han ma'a apyókxoho judíos, metawagkehek axta chá'a aptéyak melyenyesa enxoho chá'a sekxók apmék. 4 Apkelwákxeyk axta agkok chá'a apxanák elenyenták ma'a apkelyanmagkásamákpexa', metawagkehek axta chá'a aptéyak melyenyesa enxoho chá'a apmék, ekhawo apkelánémakpexa axta chá'a etnahagkok. Xámók axta nahan mók apkeltémakxa xa énxet'ák nak, cham'a nélyenyesso nak kelyenmaga étkók, tén han egheykok, tén han egheykok élánamáxche nak sawo, tén han ma'a negyetnamakxa nak néten.) 5 Axta keñamak fariseos, tén han apkelxekmósso nak apnámakkok ektémakxa segánamakxa aptéma apkelmaxneyeykencha'a Jesús se'e:
—¿Yaqsa ektéma melyetlókassama nak apkeltémakxa axta ẽlyapmeyk nanók ma'a apkeltáméséyak nak xép, etawagkok aqsa chá'a aptéyak élpeysámxoho apmék?
6 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Apchaqhémok aptémakxa axta Dios appeywa aplegasso Isaías, apkelxeyenma m'a apkelmeyókasamákpoho apagko' nak apkeltémakxa, cháxa kéxegke nak, aptéma axta aptáxésso s'e:
‘Apkelpeywa aqsa chá'a ko'o
eyáyók xa énxet'ák nak,
keñe m'a apkelwáxok nak
megkaxegkáseykencha'a
heyáwhok ko'o.
7 Chaqhémók chá'a ko'o
sélpeykessamo;
énxet apkeltémókxa antéhek
nahan ma'a
ektémakxa nak chá'a
apkelxekmósso.’
8 Hakte kélyamasmeyk kéxegke m'a apkeltémókxa nak antéhek Dios yaqwayam enxoho kólyetlakxak ma'a apkeltémakxa nak énxet.
9 Axta aptemék nahan apkelanagkama s'e:
—Megkólláneykegkok kéxegke m'a apkeltémókxa nak antéhek Dios, yaqwayam enxoho megkólmasséssemek ma'a kéltémakxa nak chá'a. 10 Hakte axta aptemék appeywa Moisés se'e: ‘Kólteme chá'a kéláyo kélyapmeyk tén han kélchána’, ‘kélxama ektáhakxa enxoho chá'a kéltémo kasók ektáhakxa apyáp essenhan egken, kólának sa' ematñekxa'.’ 11 Kélxeyenmeyk eyke chá'a kéxegke xama énxet apmopwána etnehek yának apyáp essenhan egken se'e: ‘Mowanchek apasmok, hakte ekyókxoho aqsok ahagkok ekteme corbán’ (nenteme nak nempeywa: “negmésso m'a Dios”); 12 kólxénhok nahan chá'a kéxegke ekteme nak chá'a ekpeywa xa ektáha nak, megkeytek kaxwók kélánémaxche kólpasmok ma'a kélyáp essenhan ma'a egken. 13 Cháxa kélyetnakhassama chá'a kéxegke Dios appeywa kéltéma chá'a m'a kéltémakxa nak chá'a, kéltennáseykencha'a chá'a m'a kélmók. Xámok nahan mók aqsok kélláneyak ekhawo nak xa.
14 Tén axta Jesús apkelwóneykencha'a énxet'ák. Axta aptemék se'e:
—Kóleyxho sa' sekpeywa kélyókxoho nak, kólya'asagkoho sa' nahan: 15 Yawanchek katnéssesek ekmanyása aptémakxa énxet ma'a ektaxnamól'a apátog. Akke ekteméssessamo nak chá'a ekmanyása aptémakxa énxet ma'a ekteyapmól'a chá'a eñama m'a élchetámeykegkaxa nak apwáxok. 16 Yetneyk agkok kéxegke kélheyk'ák yaqwayam kóleyxho', kóleyxho.
17 Xama axta apkexeykekxo Jesús ma'a énxet'ák, aptaxnegweykmek axta xama tegma, apkelmaxneyeykha axta apkeltáméséyak xa nélxekmowásamáxche nak. 18 Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—¿Yagkólya'ásegkok kéxegkáxa ektémakxa xa? ¿Yagkólya'ásegkok megkatnéssessama chá'a ekmanyása aptémakxa énxet ma'a ektaxnamól'a chá'a apátog, 19 hakte megkatxehek ma'a élchetámeykegkaxa nak apwáxok, wánxa keytnamok ma'a kañe' apwokmo', keñe katépekxak makham?
Apxeyenmeyk axta Jesús ekteme éláxñeyo ekyókxoho nento, aptéma appeywa xa ektáha nak. 20 Axta aptemék nahan se'e:
—Aqsok ekteyapma nak chá'a eñama énxet, akke xa ekteméssessamo nak ekmanyása aptémakxa xa. 21 Hakte cham'a kañe' élchetámeykegkaxa nak apwáxok énxet, katyapok chá'a m'a ekmaso nak élchetamso egwáxok, ekmeyámáxchexa antéhek negmeykha mansexta, negmenyexma, negaqhe egmók, 22 nentawáseykegkoho entáwa' nenlane mók, étsapma egnények, ekmaso nentémakxa', nélyexancháseykha egmók, negyespagko nentémakxa ekmaso, nennathahéyak aqsok, nenxéneykha naqsa egmók, eyeymáxkoho egwáxok, tén han negyeykesamaxkoho exma. 23 Cháxa ekyókxoho aqsok ekmaso ekteyapma nak chá'a kañe' élchetámeykegkaxa apwáxok énxet xa, tén han ekteméssessamo nak chá'a ekmanyása aptémakxa'.
Kelán'a megkatnaha judía megkay'ásseyam Jesús
(Mt 15.21-28)24 Axta apkeñamak Jesús apxegama apmaheykegko m'a yókxexma Tiro. Aptaxnegweykmek axta xama tegma, meyke apkeltémo ey'asagkohok xama énxet enxoho; mopwanchek axta eyke apmáheyo éxanmok. 25 Yahamók axta eklegaya amya'a apxénamakpo Jesús xama kelán'a, egken axta m'a kelán'a étkok ekhama axta awáxok espíritu ekmaso, ya'áyekmek axta, keltekxekweykmek axta atapnák xapop apkenmeykegkaxa Jesús. 26 Háwe axta judía m'a kelán'a nak, Sirofenicia axta keñamak. Keltémok agko' axta etekkessesek Jesús kelyekhama' awáxok ma'a étche. 27 Axta eyke aptemék apkenagkama Jesús se'e:
—Koho sekxók etawagkok aptéyak kélketchek apkelennay'a, hakte megkataqmelak kólyementemekxak pan ma'a kélketchek, keñe kólmésagkok ma'a semheg.
28 Axta temék eyátegmoweykegko kelán'a s'e:
—Wesse', kawomhok eyke nahan chá'a ektéyak semheg nento ekpalleykha kóneg mésa appalcháseykha nak chá'a m'a kélketchek.
29 Tén axta aptéma apkenagkama Jesús se'e:
—Kataqhekxa sa' yetlo meyke ektamheykha awáxok, eñama ekteme ekpeywa xa ektáha nak. Tekkek kaxwók kelyekhama' awáxok ma'a étche.
30 Xama axta ekweykekxo axagkok xa kelán'a nak, wetágweykekxeyk axta étche kelwána ekyetnama néten ektaháno; teyepmeyk axta eyke awáxok ma'a kelyekhama'.
Jesús aptaqmelchesseyam xama énxet ekteme axta meyke apeyk'ák tén han meyke appeywa
31 Apxegeykekxeyk axta makham Jesús apkeñama m'a yókxexma Tiro, apyeykhágweykmek axta m'a Sidón, apweykekxeyk axta m'a wátsam ekpayhegwayam Galilea, neyseksók axta m'a yókxexma Decápolis. 32 Cha'a kélyentegkessamakxa axta nahan xama énxet ma'a, ekteme axta meyke apeyk'ák tén han meyke appeywa, kéltémók axta epekkenek apmek takhapxet ma'a. 33 Apyetnakhassegkek axta Jesús apmoma apxakko' apya'assama xama nekha megkapayhókxa apchaqneykegkaxa m'a énxet'ák, apkelatchessegkek axta apophék apeyk'ák, keñe axta aptéma apyamánog appaknegkesseykmoho m'a apaxkok. 34 Aptekkessamók axta han apkennama apsekheykekxoho néten, tén axta aptéma apkenagkama énxet se'e: “¡Efatá!” (Nenteme nak nempeywa: “¡Kalmayhekxa'!”)
35 Yetlómók axta han élyagqáxeykekxa apeyk'ák xa énxet meyke apeyk'ák nak, kemhápeykekxeyk axta han apaxkok, apwanchek axta appaqmeyesma. 36 Apkeltémók axta han Jesús meltennasha xama énxet enxoho apnámakkok nak xa énxet nak; yágweykmók axta aqsa nahan apkeltenneykha meltémo axta eykhe chá'a eltennaha Jesús ma'a énxet'ák nak. 37 Axta aptemék chá'a apkelpaqmeyesma élpelakkassamo agko' apkelweteya s'e: “Tásók agko' aqsok apkelane. ¡Wokmók apkellegassáseykekxa exma m'a meyke nak apeyk'ák, tén han apkelántekkessáseykekxa chá'a apkelpeywa m'a meyke nak apkelpeywa!”