Elías oho okañývo Horeb gotyo
1 Acab omombe'u Jezabélpe umi mba'e Elías ojapo vaekue, ha mba'éichapa oñakã'o Baal maranduhára kuérape. 2 Upérõ Jezabel he'ika Elíaspe: “Nde ramo Elías, che hína Jezabel! Ha tupã nguéra ta che nupã rasy ndajapói ramo nde rehe ko'ẽrõ, kóva ko oraitépe, upe rejapo vaekue peteĩva umi maranduhárare.”
3 Elías okyhyje, oho pya'e upégui, ha osẽ haguã ivaívagui oho Beersébape, oĩva Judápe; upépe oheja hembiguái. 4 Upéi oho yvy ojeiko'ỹha gotyo ha oguata peteĩ ára pukukue, ha ipahápe oguapy peteĩ yvyra máta guýpe. Omanoséntema voi ha he'i: “Iporãmante che Jára! Eipe'a katu che hegui che rekove. Chéko che ru kueraichaguánte avei!”
5 Oñeno pe yvyra máta guýpe ha oke. Ñandejára remimbou*f** katu oguahẽ, ha opokóvo hese he'i chupe: “Epu'ã he'u.”
6 Elías oma'ẽ ijerekuévo ha ohecha hupa akã ykére peteĩ mbujape oñembojýva tatapỹi ári ha peteĩ y ryru. Opu'ã ho'u ha hoy'u; upéi oñeno jey. 7 Ñandejára remimbou katu ou jey ha opokóvo hese he'i chupe: “Epu'ã he'u, cháke ipuku hína nde raperã.”
8 Elías opu'ã, ho'u ha hoy'u. Ha pe tembi'u omombarete chupe oguata haguã 40 ára ha 40 pyhare pukukue oguahẽ meve Tupã yvyty Horeb peve. 9 Oguahẽvo oike peteĩ ita kuápe ha upépe ohasa pe pyhare. Ñandejára katu he'i chupe: “Mba'e piko rejapo ápe Elías?”
10 Ha'e he'i: “Ajepy'apy eterei nde rehe, Tupã che Jára nde pu'akapáva. Israelgua niko opyrũ iñe'ẽnguére, nde reja, oity yvýre nde altar kuéra ha ojukapa ne maranduhára kuérape. Che ñoite apyta ha che reka hikuái che juka haguã.”
11 Ñandejára he'i chupe: “Esẽ okápe ha epyta eñembo'y che renondépe yvyty ári.”
Upérõ ohasa Ñandejára, ha peteĩ yvytu ne ratã ha ne mbaretéva omboja'o pe yvyty ha ojoka umi ita Ñandejára renondépe; Ñandejára katu noĩri pe yvytúpe. Pe yvytu rire oiko yvy ryrýi ha Ñandejára noĩri avei pe yvy ryrýipe. 12 Pe yvy ryrýi rire oiko tata rendy ha pe tata rendýpe noĩri Ñandejára. Tata rendy rire katu oñehendu yvytu oipeju vevýi asýva. 13 Ohendúvo upéva Elías oñomi hova ijahojápe ha osẽ opyta pe itakua reiképe. Upérõ ohendu peteĩ oñe'ẽva ha he'íva chupe: “Mba'e piko rejapo upépe Elías?”
14 Ha'e he'i: “Ajepy'apy eterei nde rehe Tupã che Jára nde pu'akapáva, Israelgua nde reja, oity yvýre nde altar kuéra ha ojuka haguére ne maranduhára kuérape. Che ñoite apyta ha che reka hikuái che juka haguã.”
15 Upérõ Ñandejára he'i chupe: “Tereho jey katu reju hague rupi, yvy ojeiko'ỹháme Damasco pegua peve. Tereho ha emoingo Hazaélpe Siria ruvicha guasúrõ, 16 ha Jehú, Nimsí reminenópe, Israel ruvicha guasúrõ, Eliseo Safat ra'y, Abel-Meholá guápe, emoingo maranduhára ramo ne rendaguépe. 17 Upéicha ramo, upe okañývape Hazael kyse pukúgui ojukáta Jehú, ha pe okañývape Jehú kyse pukúgui ojukáta Eliseo. 18 Opáichavo ahejáta Israélpe 7.000 tapicha noñesũi vaekue Baal renondépe ha nohetũi vaekue chupe.”
Eliseo ñehenói
19 Elías oho upégui ha ojuhu Eliséope yvy ombojeréva hína. Eliseo renondépe oĩ 12 júnta guéi ha ha'e omboguata pe tapykue pegua. Elías oho hendápe ha oity hi'ári ijahoja. 20 Upe vove Eliseo oheja hymba guéi kuéra, oho pya'e Elías rapykuéri ha he'i chupe:
—Tahána tamombe'u che ru kuérape ha upéi taha ne ndive.
—Ikatu reho, he'i chupe Elías, ha ne mandu'áke upe nde rehe ajapo vaekue. 21 Eliseo oho ha ojuka mokõi tóro, oiporu pe júgo jepe'a ramo, ombojy pe so'o ha omongaru igéntepe. Upéi oho Elías rapykuéri ha opyta hembiguái ramo.
Elías apkenye apmahéyak ma'a Horeb
1 Apkeltennáseyha axta Ahab ekyókxoho aqsok apkelane Elías ma'a Jezabel, tén han apkelnapa m'a apyókxoho apkellegasso nak Baal ekpeywa, apkelyaqténchásegko chá'a apyespa'ák sawo. 2 Keñe axta Jezabel eyáphasa xama apseykha amya'a éltamho etnehek yának Elías se'e: “¡Elías xeyep, Jezabel ko'o! Heñássesagkohok sa' ko'o ekyentaxno agko' aqsok séláyókxa matnéssesa enxoho ko'o exchep saka, keso ekwánxa nak ekhem, apteméssesakxa axta exchep ma'a apkellegasso nak Baal ekpeywa.”
3 Apyekpelcheyk axta eyesagko yaqwánxa katnehek Elías, keñe apmahágko Beerseba, yaqwayam enxoho ewagkasakpok teyp, cham'a yókxexma nak Judá, axta apyensakmok apkeláneykha m'a. 4 Tén axta apmahágko m'a meykexa nak énxet, xama ekhem axta han apxega, keñe aphakmo kóneg xama yámet pessesse agkok. Apkeltamhók axta han yetsapok, keñe aptáha: “¡Wesse', heyho ko'o watsapok! ¡Hakte ekhawók ko'o m'a ẽlyapmeyk nano'!”
5 Keñe axta apyetna m'a kóneg yámet nak, aptenchek axta. Xama Dios apchásenneykha axta eyke apya'awak, axta aptáhak apcháneya appaknegwokmoho s'e: “Exnekxa néten, etaw apto.”
6 Apsawheyha axta exma Elías ma'a nekha apyetnakxa, apwet'ak axta nekha apteyáyam apyetna xama pán, kélmakhetchesso nak néten átex, tén han xama egheykok yegmen. Aphákxeyk axta néten, aptókek axta apto, apyenchek axta han yegmen; tén axta apyetnákxo makham. 7 Keñe axta apya'aweykto makham ma'a Wesse' egegkok apchásenneykha, appaknegwokmók axta makham aptáha apcháneya s'e: “Exnekxa néten, etaw apto, memmehek katnehek apmahágkaxa'.”
8 Aphákxeyk axta néten Elías, keñe aptawa apto tén han apyena yegmen. Cháxa ekméssama axta apyennaqte yaqwayam exog ekweykmoho cuarenta ekhem, tén han cuarenta axta'a xa apto nak, ekwokmoho apwokmo m'a Horeb, egkexe apagkok nak Dios. 9 Xama axta apwokmo m'a, keñe aptaxnegwokmo kañe' meteymog áxwa, axta apténak axta'a m'a. Appaqhetchessek axta eyke Wesse' egegkok ma'a, aptáhak axta apcháneya: “Elías, ¿yaqsa apkelana s'e?”
10 Apchátegmowágkek axta m'a: “Awanhók agko' ko'o exchep sélmeyeykha, Wesse', Dios ekha nak apyennaqte, hakte apyamasmeyk énxet'ák Israel ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho apagkok, apkelyaqnegkessáseykegkek han ma'a kélwatnéssamakxa nak chá'a aqsok, sókwenaqte axta han chá'a apkelyetxeykegkok apkelnapma m'a apkellegasso nak appeywa. Ko'o aqsa exakko' seyeymomáxko, étamsamáxcheyk han yaqwayam amátog.”
11 Aptáhak axta apcháneya Wesse' egegkok: “Etyep yókxexma etnamha sa' emonye', cham'a néten meteymog egkexe nak.”
Yetlókok axta han apyeykhagwe Wesse' egegkok, meykásekxeyk axta neyseksa meteymog egkexe m'a éxchahayam ekyennaqte agko', keñe ekpáxqata m'a meteymog nápaqtók ma'a Wesse' egegkok; méko axta eyke Wesse' egegkok ma'a neyseksa nak éxchahayam. Keñe axta ektepa han ekyawheykha xapop natámen éxchahayam; méko axta eyke han Wesse' egegkok ma'a neyseksa nak ekyawheykha xapop. 12 Keñe axta natámen ekyawheykha xapop ektepa m'a táxa; méko axta eyke han Wesse' egegkok ma'a neyseksa nak táxa. Keñe axta natámen táxa eklegáxko kélpeywa megkeynnaqte agko', ektémól'a negyexcháseykha. 13 Xama axta apleg'a, yetlókok axta apchaqlasso nápat apchaqlamap ma'a Elías, aptekkek axta keñe apkenegwákxo m'a átog nak meteymog áxwa. Cháxa apleg'akxa axta han kélpeywa ektáha eyáneya s'e: “Elías, ¿yaqsa apkelana xa?”
14 Apchátegmowágkek axta m'a: “Awanhók agko' ko'o exchep sélmeyeykha, Wesse', Dios ekha nak apyennaqte, hakte apyamasmeyk énxet'ák Israel ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho apagkok, apkelyaqnegkessáseykegkek han ma'a kélwatnéssamakxa nak chá'a aqsok, sókwenaqte axta han chá'a apkelyetxeykegkok apkelnapma m'a apkellegasso nak appeywa. Ko'o aqsa exakko' seyeymomáxko, étamsamáxcheyk han yaqwayam amátog.”
15 Keñe axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya: “Exeg, emyekxa sa' makham ma'a appéwomókxa axta apxegeykmo meykexa énxet nak ma'a Damasco. Etnéssessekxa sa' Hazael wesse' apwányam ma'a Siria, 16 keñe sa' Jehú, aptáwen nak Nimsí, etnéssesek wesse' apwányam ma'a Israel; tén sa' Eliseo, apketche nak Safat, aptáha nak énxet Abel-meholá, etnéssesek aplegasso sekpeywa apyaqmagkasso exchep. 17 Jehú sa' chá'a yaqhek ma'a énxet ektáha enxoho apkegketeykekxa m'a Hazael, keñe sa' Eliseo yaqhek chá'a m'a énxet ektáha enxoho apkegketeykekxa m'a Jehú. 18 Siete mil énxet'ák sa' aqsa ko'o aleymok ma'a Israel, ektáha axta meltekxeyéyak aptapnák amonye' m'a Baal tén han mepetsesma nak chá'a.”
Eliseo kélwóneykha
19 Apxegkek axta Elías keñe apwetágwokmo Eliseo appeynchámxa xapop. Kelxegkek axta apmonye' Eliseo doce weyke kéltéteykekxa mók, keñe apxega natámen. Apyo'ókmek axta Elías keñe apchaqlássekmo apchaqlamap. 20 Yetlókok axta apkexakhagwayam aqsa weyke m'a Eliseo apkenyaha neptámen Elías, keñe aptáha apcháneya:
—Yoho sa' sekxók altennássekxak ma'a táta tén han méme, keñe sa' eytlók xeyep.
—Etaqhekxa' —axta aptáhak apcháneya Elías—, kaxén sa' apwáxok sekteméssesakxa nak xép.
21 Apyenyeykxeyk axta Eliseo m'a Elías, keñe apxega, apkelnapchek axta han ánet weyke kelennay'awo, keñe apkelyaqtennágko, apkelwatneykxeyk axta m'a yámet kélpekkenmól'a nagyétek weyke apyaqxaya m'a ápetek, keñe apkelágko m'a énxet'ák. Tén axta apyetlákxo m'a Elías, appasmeykha aptamheykha axta aptáhak.