Jesús ha Zaqueo
1 Jesús oike Jericópe, ha ohasa ohóvo upe táva rupi. 2 Upépe oikóva peteĩ kuimba'e imba'e retáva hérava Zaqueo, umi omono'õva viru Roma ruvichápe guarã. 3 Ha'e oikuaase Jesúspe, ha ndaikatúi ohecha chupe, hetágui umi Jesús ndivegua, ha Zaqueo ikarape. 4 Upévare oho tenondévo. Ha ohecha haguã chupe, ojupi peteĩ yvyra rakãre, pe Jesús ohasataha ypy rupi. 5 Ohasávo Jesús upe rupi, oma'ẽ yvatévo ha he'i chupe:
--Zaqueo, pya'e eguejy. Ko árape apyta vaerã nde rógape.
6 Zaqueo pya'ete oguejy, ha torypaitépe omoguahẽ Jesúspe. 7 Ohechávo upéva, opavave oñepyrũ oñe'ẽ Jesús rehe, he'i hikuái ohoha opyta peteĩ iñangaipáva rógape. 8 Zaqueo opu'ã upépe ha he'i Ñandejárape:
--Ma'ẽ, che Jára, ame'ẽta imboriahúvape mbyte rupi opa arekóvagui, ha oimérõ amonda hague, amyengoviáta chupe irundy jey hetave.
9 Jesús he'i chupe:
--Ko árape, ko óga kóvapegua oguahẽ ñepysyrõ. Zaqueo niko Abraham ñemoñare avei. 10 Tupã ra'y, ou vaekue yvypóraicha, ou ohekávo ha oipysyrõvo opa oñehundi vaekue.
Viru rehegua ñe'ẽ mbojoja
(Mt 25.14-30)11 Opavave ohendu hína Jesúspe he'i ramo ko'ã mba'e. Ha ha'e omombe'u chupe kuéra peteĩ ñe'ẽ mbojoja oĩguima Jerusalén ypýpe, ha ha'e kuéra oimo'ãgui Tupã sãmbyhy oguahẽ potamaha.
12 Jesús he'i chupe kuéra: “Oiko vaekue peteĩ kuimba'e imba'e retáva oho vaekue mombyry, ambue tetãme, ojupi haguã mburuvicha guasúrõ ha ou jey. 13 Osẽ mboyve, ohenói 10 chupe omba'apóvape, peteĩ-teĩme ome'ẽ heta viru, ha he'i chupe kuéra: ‘Pemomba'apo ko viru aju jey peve.’ 14 Ha hetãgua kuéra katu ndaija'éi hese, ha omondo hapykuéri peteĩ atýra he'i vaerã hese: ‘Ndoroipotái kóva ko kuimba'épe ore ruvicha guasurã.’
15 Chupe katu oñemoĩ mburuvicha guasúrõ, ha ojevy hetãme. Oguahẽvo, ohenoika umi imba'apohára ome'ẽ hague viru, oikuaa haguã mboýpepa ojere ra'e chupe kuéra peteĩ-teĩme. 16 Pe tenondegua oñemboja ha he'i: ‘Karai, nde viru imemby 10 jevyve.’ 17 Mburuvicha guasu he'i chupe: ‘Iporã. Nde hína mba'apohára katupyry. Mba'e michĩvape ndejeroviaha haguére, romoĩ reisãmbyhy haguã 10 táva.’ 18 Oñemboja ambue ha he'i: ‘Che ruvicha, nde viru imemby 5 jevyve.’ 19 Upévape avei he'i: ‘Nde reisãmbyhýta 5 táva.’
20 Ambue katu oñemboja ha he'i: ‘Karai, kóina ápe nde viru, añongatu vaekue peteĩ pañuélope. 21 Akyhyje vaekue niko nde hegui, nde po pohýigui, rejapyhy niko reme'ẽ'ỹ haguépe ha remono'õ reñemitỹ'ỹ haguépe.’ 22 Aipórõ, mburuvicha guasu he'i chupe: ‘Nde mba'apohára ate'ỹ. Ne ñe'ẽre roikuaa. Reikuaa rire che po pohýiha, amono'õha name'ẽi haguépe ha amono'õha nañemitỹi haguépe, 23 mba'eha ndererahái ra'e che viru ikatuhápe oñemomba'apo, reme'ẽ haguã chéve imemby reheve aju jey rire?’ 24 Ha he'i umi upépe oĩvape: ‘Peipe'a chugui pe viru ha peme'ẽ pe 10 jevyve omomemby vaekuépe.’ 25 Ha'e kuéra he'i chupe: ‘Karai, ha'e niko oguerekóma 10 jevyve.’ 26 Mburuvicha guasu he'i: ‘Che ha'e peẽme, upe oguerekóvape oñeme'ẽvéta. Ha upe oguereko'ỹvagui katu, pe michĩmi oguerekóva guive jepe ojepe'áta. 27 Ha umi che rehe ija'e'ỹva katu, nda che potái vaekue mburuvicha guasúrõ, peru ko'ápe ha pejuka che renondetépe.’”
Jesús oguahẽ Jerusalénpe
(Mt 21.1-11Mc 11.1-11Jn 12.12-19)28 He'i rire ko'ã mba'e, Jesús ohasa oho Jerusalénpe. 29 Oguahẽvo Betfagé ha Betania ypýpe, Yvyty Olivotýpe, omondo tenonderã mokõi hemimbo'épe. 30 He'i chupe kuéra:
--Tapeho peguahẽ amo távape, ha peguahẽvo pejuhúta peteĩ vúrro oñeñapytĩva, ne'ĩrava gueteri avave ojupi hi'ári. Pejora ha peru. 31 Ha oimérõ oporandúva peẽme maerãpa pejora, peje chupe: “Ore Jára oikotevẽ.” 32 Hemimbo'e kuéra oho, ha ojuhu hikuái Jesús he'i hagueichaite. 33 Ojorávo hikuái pe vúrro, umi ijára oporandu chupe kuéra:
--Maerã piko pejora?
34 Ha'e kuéra he'i:
--Ore jára oikotevẽgui.
35 Ogueraha hikuái pe vúrro Jesúspe. Ha ha'e kuéra omoĩ hi'ári ijao ha Jesús ojupi hi'ári. 36 Oho aja pukukue, opavave oipyso henondépe ijahoja kuéra. 37 Ha oñemoaguĩvo pe Yvyty Olivotýgui ojeguejyhápe, opa umi ohóva hapykuéri oñepyrũ osapukái joa torypápe. Ha oguerohory joa Tupãme opaite mba'e hechapyrãva ohecha vaekue hikuáire. 38 He'i hikuái: “Tupã tohovasa mburuvicha guasu. Toñemomba'e guasu Ñandejára rérape oúva. Py'a guapy toĩ yvágape ha Tupã toñemomba'e guasu.”
39 Upe jave, umi fariséo oĩva upépe, he'i hikuái:
--Mbo'ehára, emongavajúna umi nde rapykuéri oúvape.
40 Jesús katu he'i chupe kuéra:
--Ha'e peẽme, ko'ãva okirirĩ ramo, umi ita osapukaitaha.
41 Oguahẽvo Jerusalén ypýpe, ohechávo upe táva guasu, Jesús ojahe'o hese, 42 ha he'i: ‘Ikatúmo ra'e ko árape, nde avei reikuaa mba'épa ome'ẽ kuaa ndéve py'a guapy! Ko'ágã jepe, upéva okañy nde hegui ha ndaikatúi rehecha. 43 Oúta ndéve guarã heta ára ivaíva. Umi nde rehe ija'e'ỹva omopu'ãtaha tápia nde jerére, ha okaguaíta nde rehe opa guio, 44 ha ne rundietéta hikuái. Ojukapáta nde pypegua kuéra, ha ndoheja mo'ãi ita ojo'ári, nderehecha kuaái rupi pe ára ou hague Tupã ne momarandúvo.
Jesús omopotĩ Tupao
(Mt 21.12-17Mc 11.15-19Jn 2.13-22)45 Kóva rire, Jesús oike Tupaópe ha oñepyrũ omosẽ upégui umi oñemúvape. 46 Ha he'i chupe kuéra:
--Ñandejára Ñe'ẽme niko he'i: ‘Che róga, óga oñeñembo'eha vaerã’. Peẽ katu pejapo chugui mondaha kuára.’
47 Opa ára Jesús ombo'éva Tupaópe, ha umi pa'i ruvicha, umi Moisés rembiapoukapy mbo'eha ha umi myakãhára ave, oheka hikuái mba'éichapa ojukáta chupe. 48 Ha ndojuhúi hikuái mba'éichapa ojapóta upéva, opavave niko ijurujái umi mba'e Jesús he'ívare.
Jesús tén han Zaqueo
1 Aptaxnegweykmek axta Jesús ma'a Jericó, tén axta apyeykhaya aptaxnama nepyeseksa tegma apwányam. 2 Axta aphak nahan xama énxet ekxámokma axta aqsok apagkok ma'a apwesey axta Zaqueo, apteme axta apkemha apmonye' nepyeseksa m'a énxet'ák apkelmomo axta chá'a selyaqye yaqwayam kólsakxak Roma. 3 Apkeltémók axta eykhe nahan étak Jesús xa énxet nak, axta eyke eteyk, hakte apxámok axta énxet, apyaqwátawók axta nahan ma'a Zaqueo. 4 Axta keñamak apketcheykegko apmaheykegko apmonye', apkenátweykmek axta nahan xama yámet ma'a yaqweykenxa axta eyeykhágwók ma'a Jesús, yaqwayam enxoho éta'. 5 Xama axta apyeykhágweykmo Jesús ma'a, apsekheykekxók axta néten. Tén axta aptéma apkenagkama s'e:
—Zaqueo, etyep sa' heykxa xa, hakte sakhem sa' ko'o axnók ma'a apxagkok.
6 Appekheyáseykha axta nahan apteyapma m'a Zaqueo, apmomchek axta nahan takha' Jesús yetlo ekpayheykekxa apwáxok. 7 Xama axta apkelweteya énxet'ák xa, apyókxoho axta apkelxéneykha ekmaso m'a Jesús, apkelxeyenma apmaheykegko apmáheyo exnók apxagkok ma'a xama énxet mey'assáxma. 8 Tén axta apkempeykekxo néten ma'a Zaqueo. Axta aptemék apkenagkama Wesse' egegkok se'e:
—Wesse', elano, almésagkok sa' ko'o énxet meyke aqsok nekha ekyókxoho aqsok ahagkok ekyetnakxa nak; ekmenyexchessegkek axta agkok nahan ko'o xama aqsok apagkok xama énxet, cuatro sélmeyáseykekxoho aqsok sa' atnehek ayeykhássamho'.
9 Axta aptemék apkenagkama Jesús se'e:
—Sakhem ekwa'a nélwagkásamáxche teyp se'e tegma nak, hakte Abraham aptáwen neptámen nahan se'e énxet nak. 10 Hakte apwayak axta aptáha nak Apketche énxet yaqwayam elchetmok tén han elwagkasek teyp ma'a énxet'ák apkelxegányam nak.
Jesús apyetcháseykekxoho selyaqye
11 Apkellegayak axta énxet'ák apxeyenma axta Jesús xa aqsok nak, tén axta apkeltennáseykencha'a xama aqsok apyetcháseykekxoho, hakte ketók axta m'a Jerusalén, apkenagkamchek axta anhan kawak heykxa énxet'ák ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
12 Axta aptemék apkelanagkama s'e: “Aphegkek axta xama énxet wesse' apketche, apmaheykegko axta makhawo' mók apkelókxa, yaqwayam enxoho kólteméssesek wesse' apwányam, keñe éxyók makham ma'a apkeñémekxa. 13 Apkelwóneykha axta diez apkeláneykha amonye' apxega, apkelmeyáseykegkek axta chá'a xama xama selyaqye ekyawe agko'. Tén axta aptéma apkelanagkama s'e: ‘Kólteméssesha sa' se'e selyaqye nak ekwokmoho sekwa'akto sa' makham.’ 14 Aptaqnagkamchek axta eyke m'a énxet'ák apchókxa xamo' axta, apkeláphássegkek axta neptámen énxet kéltémo etnehek exének se'e: ‘Mogmenyeyk negko'o etnehek wesse' apwányam egagkok xa énxet nak.’
15 “Kélteméssessegkek axta eyke wesse' apwányam, tén axta aptaqhémo makham apchókxa. Xama axta apweykekxo, apkeltémók axta kólnaqlósawakxak ma'a apkeláneykha apkelmeyáseykegko axta selyaqye, yaqwayam enxoho ey'asagkohok háxko ekwánxa chá'a apyáncháseykekxa selyaqye xama. 16 Apweykekxeyk axta m'a apmonye' axta apye'eykekxa, axta aptemék apkenagkama s'e: ‘Wesse', diez egweykmok eyánte m'a selyaqye apagkok axta.’ 17 Axta aptemék apchátegmoweykegko wesse' apwányam se'e: ‘Táse', xép apteme kélásenneykha ektaqmalma aptémakxa; atnéssesek sa' ko'o exchep apkeláneykha diez tegma apkelyawe, hakte aptaqmelchessegkek ma'a aqsok étkok sekmésso axta.’ 18 Apweykekxeyk axta nahan ma'a pók. Axta aptemék apkenagkama s'e: ‘Wesse', cinco weykmok eyánte m'a selyaqye apagkok axta.’ 19 Axta aptemék nahan apchátegmoweykegko s'e: ‘Xép sa' etnehek apkeláneykha cinco tegma apkelyawe.’
20 “Keñe axta apweykekxo nahan ma'a pók, axta aptemék apkenagkama s'e: ‘Wesse', keso selyaqye apagkok axta s'e. Apáwa axta ekpextehetchessók sektaqmelchessessama; 21 hakte eyáyak axta ko'o exchep, hakte xép apteme énxet segyáteyeykegkoho, apkelmeykekxohol'a chá'a m'a melméssamakxa nak, apnakxamól'a nahan chá'a m'a megkatnahakxa nak apkeneykekxa.’ 22 Tén axta wesse' apwányam aptéma apkenagkama s'e: ‘Kélásenneykha ekmaso aptémakxa, appeywa apagko' xép keñamak sekyekpelchawo. Kaxtemék axta exchep apya'áseykegkoho sekteme ko'o sélyáteyeykegkoho énxet, tén han sélmeykekxoho chá'a aqsok ma'a malméssamakxa nak, tén han seknakxamo chá'a aqsok ekyexna m'a megkatnahakxa nak séneykekxa, 23 ¿yaqsa axta ektéma mesama selyaqye ahagkok ma'a kélnegkenweykekxexal'a chá'a selyaqye, yaqwayam enxoho hegkeyásekxak selyaqye ahagkok sekwa'akto enxoho exagkok yetlo sekxaweykekxoho néten ekyaqmageykekxa kélmeykha m'a selyaqye ahagkok?’ 24 Tén axta aptéma apkelanagkama énxet'ák apchaqneykha axta m'a: ‘Kólyementemekxa selyaqye, kólmeyásekxa sa' ma'a ekyetna nak apyáncháseykekxa diez selyaqye.’ 25 Axta eyke aptemék apkelátegmoweykegkokxo énxet'ák se'e: ‘Wesse', ¡yetneyk eyke kaxwók mók diez selyaqye m'a!’ 26 Axta aptemék apchátegmoweykegko wesse' apwányam se'e: ‘Éltennássek ko'o kéxegke ekyetnakxa enxoho aqsok, kólmeyásekxohok sa' makham mók; keñe sa' ma'a meyke nak aqsok, kóltápexchásseshok sa' kólyementemekxak ma'a ekyetnakxa enxoho ántawo'. 27 Keñe sa' ma'a sénmexeykha nak ko'o, memáheyo nak hetnehek ko'o wesse' apwányam apagkok, kólnaqlanta sa' se'e, kólnáhap sa' nahaqtók ko'o.’”
Jesús aptaxnegwayam Jerusalén
(Mt 21.1-11Mc 11.1-11Jn 12.12-19)28 Apxegeykekxeyk axta makham Jesús apmeyeykekxo Jerusalén natámen apteme appeywa xa. 29 Xama axta apweykekxo m'a keto' nak Betfagé, tén han Betania, nekha axta m'a egkexe ekwesey nak élaqneykegkaxa Olivos, apkeláphássegkek axta apqánet apkeltáméséyak. 30 Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kólmohok hana nátegma egmonye' nak, kélwokmek sa' agkok ma'a, kólwetágwók sa' xama yámelyéheykok kéltete m'a, megkántamaxche nak makham. Kóllekes sa' táma', keñe sa' hélyentegkásenták ko'o. 31 Apkelmaxneyáha sa' agkok nahan xama énxet yaqsa ektáha kéllekkesa nak táma', kóltennés sa' apkepmenyého m'a Wesse' egegkok.
32 Apkelxegamchek axta m'a Jesús apkeltáméséyak, apkelwetágweykmek axta nahan ma'a aptémakxa axta apkelanagkama m'a Jesús. 33 Xama axta aplekkessama táma' m'a yámelyéheykok, axta aptemék apkelmaxneyeyncha'a ektáha axta ótep se'e:
—¿Yaqsa ektáha kéllekkesa nak táma'?
34 Axta aptemék apkelátegmoweykegkokxo s'e:
—Wesse' egegkok apmenye'.
35 Apkeltahanchessegkek axta apkelaqlamap ma'a yámelyéheykok, tén axta apyentegkáseykekxo m'a Jesús, kéltémók axta nahan yántek. 36 Apkelpeykeseykegkek axta nahan chá'a apkelaqlamap ámay énxet'ák, apweykenxa axta chá'a Jesús apchaqneykegkaxa neyseksa apxega. 37 Xama axta apchágketchesseykekxo m'a ekweyweykentamxa axta xapop ma'a ámay nak Egkexe élaqneykegkaxa Olivos, apkelwónchessegkek axta élpayheykekxa apkelwáxok apyókxoho m'a ektáha axta apkelyetlo, apkelteméssessegkek axta apcheymákpoho Dios eñama m'a ekyókxoho aqsok sempelakkasso nak agweta', apkelweteya axta. 38 Axta aptemék se'e:
—¡Tásek sa' katnehek apxénamap Wesse' apwányam apwa'a nak Wesse' egegkok apcháphasso! ¡Keytek sa' meyke ektáhakxa egwáxok ma'a néten, kólteméssesek sa' apcheymákpoho Dios apha nak néten!
39 Keñe axta nápakha fariseos appaxqéyak axta nahan ma'a énxet'ák aptéma apkenagkama Jesús se'e:
—Sẽlxekmósso, elpaqhetches énxet'ák apkelyetláyam nak.
40 Axta eyke aptemék Jesús apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke, apkelwanmeyágkek agkok xa énxet'ák nak, kalpáxamha sa' ma'a meteymog.
41 Xama axta apweykekxo m'a ketók Jerusalén, apkelekxagweykha axta apkelányo apweteya m'a tegma apwányam. 42 Axta aptemék se'e: “¡Awanhek eykhe ko'o séltémo kólyekpelchágwók kéxegke aqsok ekmowána nak kagkések meyke ektáhakxa kélwáxok se'e kaxwo' nak! Chápomáxcheyk eyke kaxwók kéxegke xa, megkólwanchek nahan kólweta'. 43 Kammok sa' ekhem yaqwánxa kóllegássesagkohok kéxegke, cham'a yaqwánxa sa' yahaxtamok kélnepyáwa kéxegke m'a kélenmexma, ewakhak sa', máxa sa' nahan eleñék apketámeyam, 44 emasséssamhok apagko' sa' nahan. Elnápok sa' nahan énxet'ák apheykha nak xa, megyémek sa' nahan xama enxoho meteymog ektaháneykekxa mók, hakte megkólya'ásegweykekxohok kéxegke m'a apya'áya axta Dios yaqwayam elwagkasek teyp kéxegke.”
Jesús apcháxñesso kañe' tegma appagkanamap
(Mt 21.12-17Mc 11.15-19Jn 2.13-22)45 Aptaxnegweykmek axta Jesús tegma appagkanamap natámen xa, yetlómók axta nahan apkelántekkesso m'a énxet'ák apkexeykekxa axta aqsok ma'a. 46 Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Temék eknaqtáxésamaxche weykcha'áhak se'e: ‘Ektamhomaxchexa nempeywa nélmaxnagko sa' katnehek exagkok’, apkelyexánegweykenxa apkelmenyexma eyke kélteméssessók kéxegke.
47 Yókxoho ekhem axta nahan chá'a apkelxekmósso Jesús énxet'ák ma'a kañe' tegma appagkanamap, keñe axta m'a apkelámha apmonye'e nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok tén han ma'a apkelxekmósso nak apnámakkok ektémakxa segánamakxa, tén han ma'a apkelámha apmonye'e axta m'a tegma apwányam apkelchetamsama yaqweykenxa etnehek yaqhek. 48 Axta eyke elweteykekxak yaqweykenxa etnahagkok, hakte apyókxoho énxet axta aptaqmelchessamók apháxenmo m'a ektémakxa axta apkeltenneykha m'a Jesús.