Ñandejára ñoite hína Tupã
1 Ehendu Jacob,
che rembiguái,
Israel, che rembiporavo.
2 Che hína nde Jára,
nde Apohare,
rojapo vaekue nde sy ryépe
ha roipytyvõva.
Ani rekyhyje Jacob,
che rembiguái,
Jesurún,
che rembiporavo.
3 Ambosyrýta hína y
yvy ojeiko'ỹháme,
ha y osyry hatãva
yvy perõme.
Ahekuavóta
che espíritu
ne ñemoñarére,
ha ahovasáta
nde ra'y kuérape.
4 Okakuaáta
kapi'i hi'y porã vaicha,
ha yvyráicha opu'ãva
ysyry rembe'ýpe.
5 Oĩta he'íva:
‘Che, Ñandejára mba'e’.
Ambue oñembohérata
Jacob ñemoñare,
ambueve katu ohaíta ipóre:
‘Ñandejára mba'e’,
ha oñembohérata Israel.
6 Opa mba'e Jára,
mburuvicha guasu,
ha oipe'áva Israélpe
jejopy vaígui,
Ñandejára ipu'akapáva,
he'i: “Che upe Tenondegua
ha pe Ipaha pegua.
Ndaipóri ambue tupã.
7 Mávapa cheichagua?
Toguerosapukái,
toikuaauka ha tohechauka.
Mávapa oikuaauka ra'e,
iñepyrũha guive,
upe ko'ẽrõgua
ha omombe'u ra'e
upe ojehútava?
8 Ani pekyhyje
térã peñemondýi,
Che, upe yma guivéma,
amomarandu vaekue
ha peẽ, mba'e renduhare.
Oĩ nga'u piko tupã ambue?
Ndaipóri ambue Mo'ãhára.
Che ndaikuaái chupe.”
Ta'ãnga ñemomba'e guasu
9 Umi tupã gua'u ra'ãnga apoha mba'everã naiporãi ha mba'everã naiporãi hembiapokue, iporãve ramo jepe. Omomba'e guasúva chupe kuéra, mba'eve ndohechái ha ndoikuaái. Upévare ñemotĩme opyta. 10 Máva piko ojapo ta'ãnga, ndaha'éi ramo viru rehe? 11 Ha péina umi chupe kuéra omomba'e guasúva oñemotĩta, ha umi ijapohare, ha'éva yvypórante avei, opavave oñembyatýta ha oñembojovakéta ha oryrýita kyhyje ha ñemotĩgui. 12 Pe fiérro rehe omba'apóva omboyku, omba'apo hese tatápe ha martíllope ojapo pe ta'ãnga. Ipyapy mbaretépe omba'apo hese. Ha'e ndokarúirõ ikangy ha ndoy'úirõ ikane'õ. 13 Ta'ãnga yvyra ojapo haguã pe yvyráre omba'apóva, oha'ã ituichakue, ohai pe ta'ãnga ha omba'apo pe yvyráre, ojapo peve chugui yvypóra ra'ãnga ha upéi omoĩ hendaguãme. 14 Térã oĩ oñotỹva kuri'y ha upéva ama omongakuaa. Upéicha oguerekóta kuri'y yvyrarã. Térã oipotave ramo kuri'y térã tajy, oñangareko umíva rehe ka'aguýpe ipoguasu porã meve. 15 Umíva oiporu jepe'arã. Oĩ ipehẽngue ogueraháva ojepe'e haguã, oĩ ogueraháva hembi'u ombojy haguã, ha oĩ oiporúva tupã gua'u ra'ãnga ojapo haguã, ha henondépe oñesũ omomba'e guasu haguã chupe. 16 Térã oĩ yvyra mbytere omoĩva jepe'arã tatápe ombichy haguã so'o. Ho'u so'o mbichy ha hyguãtã. Ojepe'e avei pype ha he'i: “Javy'a ite piko tata ypýpe, ñande rete aku porã ñama'ẽ aja tata rendy rehe!” 17 Ha pe mbytere ambuégui ojapo tupã gua'u ra'ãnga ha oñesũ henondépe omomba'e guasúvo ha he'ívo chupe: “Che pe'a kena jejopy vaígui. Nde niko hína che tupã!”
18 Umíva ndoikuaái, nahesakãi chupe kuéra mba'eve; hesatũ etereígui ndaikatúi ohecha, ha iñapytu'ũ ñemboty etereígui ndoikéi iñakãme mba'eve. 19 Noñemoĩri ojepy'a mongeta, ndoguerekói iñakãme mba'eve omomba'apo haguã iñapytu'ũ ha he'i haguã: “Pe yvyra mbytere aiporu jepe'arã, ambojy che rembi'u, ambichy so'o ha ha'u kuri. Ha hembyrégui ajapo ko mba'e ahẽ. Mba'éicha piko che añesũta amomba'e guasu peteĩ yvyra pehẽngue!” 20 Umichagua ha'ete ho'úva tanimbu. Ipy'a okañy ha omyakã tavy chupe kuéra. Ndaikatu mo'ãi oipe'a manógui hekove. Nde'i chéne araka'eve: ‘Ko mba'e che pópe arekóva piko ndaha'éi chéne japu mba'e?’
Ñandejára oipe'a Israélpe jejopy vaígui
21 Ne mandu'áke
kóva rehe Jacob,
ne mandu'áke Israel
ndeha che rembiguái.
Che rojapo kuri,
nde hína che rembiguái,
nda che resaráiri
nde hegui Israel!
22 Yvytu oguerahaháicha arai,
péicha añembyesarái
repu'ã hague che rehe,
ha arai ypytũicha
aipe'a ne angaipa.
Eju jey che rendápe,
che niko rojogua kuri!
23 Yvága, esapukái vy'águi,
Ñandejára
ojapo haguére upéva!
Esapukái hatã yvy,
amo hypyvehápe,
yvyty kuéra,
pesapukái rory,
ha nde ka'aguy,
opa nde yvyra reheve!
Ñandejára
ojogua haguére Jacob,
ha Israélpe
ojechauka imimbipápe!
24 Péicha he'i nde Jára
nde pe'áva ivaívagui,
nde sy rye guive
nde apo vaekue.
Che, nde Jára,
ajapo opa mba'e,
che ñoite ajapo
ha aipyso yvága
ha amboguapy yvy,
avave che pytyvõ'ỹre.
25 Che ndahejái
oiko umi mba'e
he'íva maranduhára*f** japu.
Che umi mba'e ñemi kuaahápe
ambojavypa,
karai arandu kuérape
ambojohova api
ha imba'e kuaa
výro reípe osẽmba.
26 Che rembiguái kuéra
ñe'ẽ katu amoañete
ha che rupi oiko
umi che rembijokuái he'íva.
Che ha'e Jerusalénpe:
“Ojeiko jeýta nde pype”
ha Judá pegua
táva kuérape ha'e:
“Peñemopu'ã jeýta,”
ha amyatyrõ jeýta itapere.
27 Che upe ha'éva yguasúpe:
“Ta nde rypáke.
Y'ỹre rohejáta”.
28 Che upe Círope ha'éva:
“Che roiporavo
che ovecha rerekua ramo
ha rejapóta
opa mba'e aipotáva,
ere ramo Jerusalén rehe:
‘Toñemopu'ã jey’,
ha itupaóre:
‘Toñemoĩ ipyendarã.’”
Wesse' egegkok mehegyenyaweykha, wánxa xama Dios
1 “Yeyxho sa' kaxwók sekpeywa, Israel,
séláneykha Jacob
ektáha axta sélyéseykha.
2 Ko'o sekteme Wesse' apagkok,
ektáha axta apkelane,
séláneya axta m'a sekxók
apyetnamakxa axta kañe'
egken awáxok,
tén han sekpasmoma nak chá'a.
Jesurún, séláneykha Jacob
apteme axta sélyéseykha,
nágye aqsa,
3 hakte wának sa' ko'o
kanyehek yegmen ma'a yókxexma
meykexa nak énxet,
keñe sa' yegmen ényé m'a
ekyamáyekxa nak xapop.
Agkések sa' ko'o
axnagkok apkelyennaqte m'a
aptawán'ák neptámen nak,
wáphássesek sa' ektaqmalma apheykha.
4 Exámagkok sa',
exhok sa' ma'a ektémól'a pa'at
ektaqmalmal'a ekpálweykta yegmen,
ektémól'a yámet álamos
élaqnéyak nak ma'a neyáwa wátsam.
5 Sa' etnehek chá'a epaqmétek xama s'e:
‘Ko'o sekteme
Wesse' egegkok énxet apagkok,
keñe sa' pók elteméssesakpok chá'a
Jacob aptáwen neptámen,
keñe sa' pók elqahaksek chá'a
awáxok apmek ektéma nak se'e:
‘Wesse' egegkok apagkok’,
keñe sa' naw'a apwesey
etnehek chá'a, Israel.”
6 Aptáhak Wesse' egegkok se'e,
Wesse' apwányam
apwagkasso nak teyp ma'a Israel,
Wesse' ekha nak Apyennaqte:
“Ko'o sekteme eyeynókxa
tén han ektemegwánxa néxa;
méko pók kéláyókxa,
ko'o sekwánxa ahagkok.
7 ¿Yaqsa sekhawo ko'o?
Tásek sa' exének
tén han héltennásekxohok ko'o.
¿Yaqsa axta eklegassama
sekxók eyeynókxa axta
yaqweykenxa katnehek egmonye'
tén han ekxeyenma peya katnehek?
8 ¡Kólwasqápekxoho, nágkóle'!
Axta ektemék ko'o sélanagkama
kéxegke xa ektáha nak,
eklegassegkek axta m'a
nanók agko' axta,
kéxegke kélteme kélya'áseykegkoho.
¿Yetneyk enxeykel'a pók dios
mók nekha?
Méko pók apkelmasma énxet;
mateyk xama enxoho.”
Kéleykmássesso apkelpeykessamo apkeltaqnómap
9 Mékoho apancha'awók ma'a apkelánéyak nak chá'a aqsok kéleykmássesso, momók ancha'awók nahan ma'a kéleykmássesso apkelánéyak nak chá'a, cham'a apkelmopmenyého apagko' nak chá'a. Meyke apaqta'ák nahan ma'a ektáha nak chá'a apkelpeykessamo, melya'ásegkok nahan aqsok, cháxa keñamak peya sa' elmegqágwakxohok ma'a. 10 Énxet apkelane nak chá'a kéleykmássesso yaqwayam elpeykesho', apteméssesso nak chá'a máxa dios, kaqhok chá'a elána'. 11 Elmegqágwakxohok sa' apyókxoho m'a ektáha nak chá'a apkelpeykessamo. Énxet ma'a apkelánéyak nak chá'a kéleykmássesso. Apkelmeyákxeyk agkok apyókxoho m'a sẽlyepelchémókxa nak, elmegqágwakxoho', elyegwáwhok apagkók nahan.
12 Emekxak chá'a apmeykencha'awól'a chá'a elának kéleykmássesso m'a apkelane nak chá'a sawo, keñe natámen apméxenchesso sawo m'a nátex nak, etekkesek chá'a apkeleykmassáseykha etekpagagkok ma'a sawo ekyentaxno. Etneykha nahan chá'a yetlo apwasqapma. Kamaskohok eyke chá'a apyennaqte metawa enxoho apto m'a apkelane nak chá'a sawo, agkok chá'a eynak ma'a yegmen, eyelqakpok.
13 Emekxak chá'a apkelyetsátéyak yetlo yámet apmeykha nak chá'a epékesek aptáxésso m'a apkelane nak chá'a yántéseksek, elqahaksek chá'a apkeleykmassáseykha m'a táxésso tén han ma'a mók ektémakxa táxésso negyaqyessól'a nentáxésso, keñe natámen emha chá'a etneykha m'a sawo ekpayhél'a naw'a ekmahamta; cháxa aptémakxa chá'a elának xama kéleykmássesso xa, yeykmásseshok ma'a ektémakxa nak chá'a ektaqmalma apyókxa énxet, keñe natámen elánéssekxak chá'a ekyetnamakxa m'a kañe' tegma.
14 Yetneyk nahan chá'a énxet apkeneykekxa nak chá'a yámet cedros kaktegkessesek chá'a m'a ekmámeye; keñe natámen kaxek chá'a apkelyaqténma m'a yámet cedros. Apmenyeyk agkok nahan ma'a yámet ciprés essenhan ma'a yámet roble, elanha chá'a m'a naxma nak ekwokmoho ektamhágko élwányam agko'. 15 Keñe natámen etnehek chá'a yántápak apagkok ma'a énxet; elsakxak chá'a nekha yaqwayam elextagkok; keñe nahan mók elsakxak chá'a yaqwayam emakhetchesek ma'a kelpasmaga; keñe han mók xama nekha elsakxak chá'a yaqwayam eleykmássesha m'a xama aqsok apcháyókxa, eltekxeyagkok chá'a aptapnák amonye' elpeykesho'.
16 Epekkenek nahan chá'a nátex ewatnek xama nekha m'a yántéseksek, eyaqxák ma'a ápetek, etwok ma'a ápetek kélyaqxaqxo, keñe eyaqkanmok chá'a. Yextek nahan chá'a, tén etnehek chá'a epaqmétek se'e: “¡Atse nak la'a anxek nekha táxa; mexnékxeyk kaxwók émpehek!” 17 Keñe m'a yántéseksek eyeymomáxche nak elának xama kéleykmássesso aqsok apcháyókxa, eltekxók nahan chá'a aptapnák amonye' elpeykesho', etnehek chá'a yának epaqhetchesek se'e: “¡Hewagkas teyp, xeye' ekteme dios ahagkok!”
18 Melya'ásegkok aqsok xa énxet'ák nak; méko agko' ma'a apaqta'ák, mopwanchek elwetaxma, méko agko' apkelya'áséyak, mopwanchek elyekpelkoho'. 19 Megkalchetamha nahan apkelwáxok, méko apkelya'áseyak yaqwayam enxoho elyekpelkoho' keñe etnehek apkelpeywa s'e: “Ekwatneyk xama nekha yántéseksek, keñe m'a átex nak sekmakhetchesa kelpasmaga, ekyaqxakkak ápetek tén sektawa; keñe eyeymomáxche sélana s'e aqsok ekmaso agko' nak, ¡yámet nekha m'a sélpeykessamo nak chá'a!” 20 Máxa apteykegko enxoho táhap xa. Apchahayók élyexancháseykencha'a m'a ektémakxa nak élchetámeykha apkelwáxok megkamámnaqsoho. Mopwanchek elwagkasakpok teyp xa énxet'ák nak. Mopwanchek elyekpelkohok apkelmeykencha'a m'a ektémakxa nak apkelmopwancha'a amya'a.
Wesse' egegkok apchásekheykekxoho Israel tén han apwagkasso teyp
21 “Israel, kaxén sa' apwáxok
xép apteme séláneykha.
Jacob xép apteme séláneykha,
hakte ko'o axta sélane exchep.
Israel, náhélwánaqmágwom aqsa ko'o.
22 Máxa yaphope
ekmassegwayam la'a aqsa ekteméssessók
ko'o sekmassesseykmo m'a
aqsok megyaqhémo nak
tén han ma'a mey'assáxma.
Hey'óta ko'o makham,
hakte ko'o axta sekwagkasso teyp xép.”
23 ¡Néten, kalpáxamha
kátsaha kalanok ma'a
apteméssesakxa nak Wesse' egegkok!
¡Kólwehesha, máxek élmattawóneg agko'
nak keso náxop!
¡Meteymog élekhahéyak,
kólpáxamha ekwányam agko'
kólátsaha,
tén han ma'a naxma
yetlo m'a ekyókxoho yenta'a
élyawe agkok nak,
hakte apxekmóssek apcheymákpoho
Wesse' egegkok
apwagkasa teyp ma'a Israel,
cham'a Jacob!
24 Keso aptáhakxa nak appeywa
Wesse' egegkok se'e,
apwagkasso nak teyp,
apkelane axta apyetnamakxa m'a
kañe' egken awáxok:
“Ko'o sekteme Wesse',
sélane ekyókxoho aqsok,
ko'o axta sekpeykesso m'a néten,
tén han sekpekkenma m'a xapop
meyke sepasmo.
25 Magwohok ko'o katyapok
aqsok apkelxeyenma m'a
apkellegasso nak chá'a amya'a
apkelmopwancha'a amya'a;
malya'ássesagkek chá'a ko'o aqsok ma'a
apkelya'áseykegkoho nak chá'a aqsok
ekpowasamáxche'.
Wánhok nahan chá'a ko'o
kólátegmowagkokxak ma'a
ekha nak chá'a apkelmopwancha'a,
mékoho agko' nahan
atnéssesek chá'a m'a
ektémakxa nak apkelya'áseyak aqsok.
26 Wánhok eyke chá'a ko'o
katyapok aptáhakxa enxoho
apkelpeywa m'a séláneykha nak,
wánhok nahan kataqmelek chá'a
ekteyapma aqsok
apmáheyo elanagkok ma'a
sélápháseykha nak chá'a.
Ekxénchek ko'o
peya exnekxak makham
énxet ma'a Jerusalén
tén han peya
kóllánekxak makham ma'a
tegma apkelyawe nak Judá.
Wának sa' ko'o
kólnaqxétekhasagkokxak makham ma'a
appalleyam nak.
27 Ewanchek ko'o wának keymék ma'a
wátsam ekwányam nak
tén han katnehek meyke yegmen ma'a
wátsam étkók agkok nak.
28 Ektáhak ko'o seyáneya Ciro s'e:
‘Xép apteme
keláneykha nepkések ahagkok,
xép sa' elának chá'a ekyókxoho m'a
sekmámenyého nak chá'a ko'o’;
ektáhak nahan seyáneya Jerusalén se'e:
‘Kóllánekxak sa' makham xép’;
keñe tegma appagkanamap
sektáha seyáneya s'e:
‘Kólnegkenchesek sa' kóneg xép
yaqwayam keynnaqtések.’”